Dieta łatwo strawna niskobiałkowa

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dieta łatwo strawna niskobiałkowa"

Małgorzata Stachowiak
6 lat temu
Przeglądów:

1 ZAŁĄCZNIK NR 7 QP/OD 5 Dieta łatwo strawna niskobiałkowa Zastosowanie i cel diety: Dieta niskobiałkowa stosowana jest w chorobach nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością tych narządów. Celem diety jest: - zapobieganie nadmiernemu wytwarzaniu toksycznych dla organizmu produktów przemiany białkowej - ochrona zmienionych chorobowo narządów-wątroby, nerek - utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywiania pacjenta poprzez dostarczenie potrzebnej ilości energii i składników pokarmowych Uwagi: O stosowaniu diety niskobiałkowej i zawartości białka na 1/kg. masy ciała dla pacjenta zawsze decyduje lekarz. Charakterystyka diety, sposób przygotowywania posiłków, stosowane techniki kulinarne: Dieta łatwo strawna niskobiałkowa jest modyfikacja diety łatwo strawnej. Modyfikacja diety polega na zmniejszeniu ilości białka do granic tolerancji tego składnika przez chorego. Zapotrzebowanie energetyczne pacjenta wynosi około 35kcal/kg masy ciała. Zaplanowana dieta powinna zapewnić realizację potrzeb energetycznych chorego i nie dopuszczać do ich niedoborów. W diecie stosowanej w niewydolności nerek kalorie niebiałkowe pokrywają produkty bogatoenergetyczne węglowodanowe i tłuszczowe, natomiast w niewydolności wątroby głównym źródłem energii dla organizmu są węglowodany, ponieważ tłuszcze obciążają chorą wątrobę w ostrych stanach produkty tłuszczowe należy z diety całkowicie wykluczyć. Charakterystyczną cechą diety jest zmniejszona ilość białka do granic tolerancji tego składnika przez chorego. Należy dobierać białko tak, aby z jednej strony nie uszkadzało nerek lub wątroby, a z drugiej nie sprzyjało powstawaniu ujemnego bilansu azotowego i nie doprowadzało do wyniszczenia organizmu. Dieta niskobiałkowa dostarcza 40-50g białka na dobę (czyli 0,6-0,7g/kg masy ciała). W przypadku zaawansowanej niewydolności nerek lub wątroby ograniczenia tego składnika są dużo większe, wówczas zaleca się 0,6g/kg masy ciała (poniżej 40g/dobę). Białko zawarte w diecie na 2000 kcal w ilości 40-50g/dobę, pokrywa zapotrzebowanie kaloryczne w 8-10%, a białko w ilości 30g dostarcza 6% energii zapotrzebowania dobowego. 3/4 ogólnej ilości powinno stanowić białko pochodzenia zwierzęcego, czyli o wysokiej wartości biologicznej (chude mięso, mleko, sery twarogowe, białko jaj). Konieczne jest natomiast ograniczenie białka roślinnego oraz w przypadku niewydolności nerek, produktów bogatych w fosfor. Tłuszcze w chorobach nerek nie wymagają ograniczenia, jednak z uwagi na zwiększone stężenie lipidów powinno się uwzględnić tłuszcze roślinne i pochodzące z ryb morskich. W hiperlipidemii mocznicowej oleje, oliwa oraz tłuszcze rybie pokrywają nawet do 55% zapotrzebowania energetycznego, ogranicza się natomiast białka i węglowodany. Głównym źródłem węglowodanów są produkty zbożowe. Pokrywają one zapotrzebowanie energetyczne w ponad 60%. W przypadku dużych ograniczeń białka w diecie, mąkę pszenną należy zastąpić skrobią pszenną, ziemniaczaną, a pieczywo zwykłe pieczywem niskobiałkowym. Ilość węglowodanów w diecie ulega zwiększeniu w chorobach wątroby, związanych z niewydolnością tego narządu i w nietolerancji tłuszczu. W tym przypadku dużemu ograniczeniu podlegają nie tylko białka, lecz tłuszcze dieta jest więc typowo

2 węglowodanowa. Węglowodany łatwo przyswajalne cukry proste nie powinny dostarczać więcej niż 10% ogólnej ilości energii. W wymienionych chorobach wskazana jest kontrola płynów i elektrolitów: fosforu, sodu, potasu, wapnia, żelaza. Należy pamiętać, że w przypadku zmniejszonej diurezy dochodzi do zatrzymania elektrolitów w organizmie (wówczas z diety wykluczyć należy produkty z dodatkiem soli np. wędliny oraz produkty i potrawy solone, również pieczywo z dodatkiem soli), a w przypadku wielomoczu może nastąpić ich utrata z moczem. W dietach niskobiałkowych ilość potasu na ogół nie przekracza 2000mg. W przypadku większych ograniczeń potasu, ziemniaki i warzywa należy gotować w dużej ilości wody, stosować metodę podwójnego gotowania. Diety niskobiałkowe nie zapewniają realizacji zapotrzebowania na wapń, żelazo i witaminy rozpuszczalne w wodzie. Wskazane są preparaty wapniowe i preparaty redukujące absorpcję fosforu w jelicie. Zachodzi konieczność suplementacji żelaza. W celu ograniczenia spożycia fosforu, należy zmniejszyć spożycie podrobów, serów żółtych, serów topionych, fety, żółtka jaja kurzego, śledzi, drobnych ryb zjadanych z ośćmi, roślin strączkowych, kakao, czekolady, napoi typu cola. Ograniczenie spożycia sodu (do mg/dobę) można osiągnąć poprzez wyeliminowanie z diety: konserw, marynat, wędlin, przetworów mięsnych, produktów wędzonych, serów żółtych, kiszonek, koncentratów spożywczych z glutaminianem sodu. Potas należy ograniczać do mg/dobę poprzez eliminację z diety: nasion roślin strączkowych, kakao, czekolady, orzechów włoskich, suszonych śliwek, rodzynek, fig, bananów, grzybów, owoców cytrusowych, awokado, pomidorów, ziemniaków, warzyw liściastych, marchwi, kaszy gryczanej. Wszystkie posiłki sporządza się bez dodatku soli. Potrawy sporządza się metodą: gotowania w wodzie, gotowania na parze, duszenia (bez wcześniejszego obsmażania z użyciem tłuszczu) pieczenia bez dodatku tłuszczu Produkty wskazane i przeciwwskazane w diecie łatwo strawnej niskobiałkowej Produkty i potrawy Zalecane Dozwolone w umiarkowanych ilościach Przeciwwskazane Napoje Herbata z cytryną, herbata z mlekiem, kawa zbożowa z mlekiem, mleko, kefir, jogurt 2% tłuszczu, napoje owocowe, napoje owocowo-warzywne, soki owocowowarzywne, koktajle (w dozwolonej ilości płynów) Kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe, kawa naturalna

3 Produkty zbożowe Pszenne, niskobiałkowe, niskosodowe Zwykłe pieczywo, solone Dodatki do pieczywa Zupy i sosy gorące Dodatki do zup Mięso, drób, ryby Masło, dżem, marmolada, miód Sosy łagodne zaciągane żółtkiem, zaprawiane masłem, zagęszczane skrobią pszenną, ziemniaczaną: koperkowy, cytrynowy, potrawkowy Grzanki z pieczywa niskobiałkowego, ziemniaki, makarony z mąki niskobiałkowej Ser twarogowy, serek homogenizowany, mięso gotowane, jaja, pasty serowo- warzywne, serowo- rybne, mięsnojarzynowe Krupnik jarzynowe z dozwolonych warzyw, ziemniaczana, przetarte owocowe, zaprawiane skrobią pszenną lub ziemniaczaną, z dodatkiem świeżego masła miękkiej margaryny lub zaciągane żółtkiem Kasze, ryż Chude gatunki: cielęcina, młoda wołowina, królik, kurczak, indyk, chude ryby gotowane: dorsz, pstrąg, kamazyn, lin, okoń, flądra, morszczuk, mintaj, płastuga, makrela Potrawy gotowane, duszone, bez tłuszczu, potrawki, budynie, pulpety z dodatkiem Wędliny, konserwy, sery dojrzewające żółte, topione, sery pleśniowe, ser Feta, sery typu Fromage, ryby wędzone, śledzie marynowane Na wywarach mięsnych, kostnych,grzybowych, rosoły, buliony, kapuśniak, ogórkowa, z nasion strączkowych, zaprawiane mąką, kwaśną śmietaną, zasmażkami, zupy w proszku Sosy ostre na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane Dodatki z jajami, mięsem, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo, kluski francuskie, groszek ptysiowy Wszystkie w większych ilościach, tłuste gatunki, wieprzowina, baranina, gęś, kaczki. Tłuste ryby: węgorz, łosoś, sum. Potrawy smażone, pieczone, duszone w sposób konwencjonalny, marynowane, wędzone

4 Potrawy półmięsne i bezmięsne Tłuszcze Warzywa Ziemniaki Owoce Desery Przyprawy Budynie z mięsa gotowanego, kasz i warzyw, risotto z warzywami, ryż z jabłkiem Masło, olej: sojowy, słonecznikowy, rzepakowy bezerukowy, kukurydziany, oliwa z oliwek, margaryny miękkie Gotowane w postaci puree Kisiele z dozwolonych owoców, galaretki, ciastka ze skrobi pszennej i ziemniaczanej Sok z cytrynu, kwasek cytrynowy, cukier, pietruszka, zielony koperek, majeranek, rzeżucha, kminek, melisa, papryka słodka, estragon, bazylia, tymianek, wanilia, skrobi lub pieczywa niskobiałkowego Zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski ziemniaczano- serowe z mąki niskobiałkowej śmietanka Pomidor bez skórki, marchew, dynia, buraki, kabaczek, szparagi, pietruszka, seler, szpinak, sałata zielona, cykoria, rabarbar, fasolka szparagowa, groszek zielony, kalafior, brokuły, gotowane, rozdrobnione, w formie puree z masłem, drobno starte surówki Jagodowe, cytrusowe, jabłka, morele, brzoskwinie, winogrona bez pestek, wiśnie, melon, kiwi, śliwki Kompoty, budyń mleczny ze skrobią ziemniaczaną lub pszenną (płynne desery wlicza się do ogólnej ilości płynów) Ocet winny, sól, pieprz ziołowy, vegeta, jarzynka Bigos, fasolka po bretońsku, potrawy smażone na tłuszczu, bliny, krokiety, kotlety Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, kwaśna śmietana Kiszonki, konserwowane z octem, warzywa solone, nasiona roślin strączkowych, ogórki, czosnek, cebula, brukiew, rzepa, kalarepa, zasmażane, grubo starte surówki, warzywa w dużej ilości Smażone: frytki, placki, pyzy, chipsy Owoce niedojrzałe, suszone, gruszki, daktyle, czereśnie, kawon, owoce marynowane, owoce w nadmiernej ilości Tłuste kremy z używkami, desery z przeciwwskazanych owoców, z czekoladą, z orzechami, ciasta Ocet, pieprz, musztarda, papryka ostra, chrzan, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy

5 cynamon

Podobne dokumenty

DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA

DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA Źródło: DIETETYKA ŻYWIENIE ZDROWEGO I CHOREGO CZŁOWIEKA Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Praktyczny podręcznik dietetyki Instytut Żywności i Żywienia, Zasady prawidłowego żywienia