Kolej na środowisko. Warszawa, 23 listopada 2018 r.

Transkrypt

1 Kolej na środowisko Warszawa, 23 listopada 2018 r. 1

2 Plan prezentacji 1. Najważniejsze obszary korzystania ze środowiska 2. Realizacja inwestycji kolejowych z punktu widzenia ochrony środowiska 3. Co dalej? 2

3 Obowiązki zarządcy infrastruktury kolejowej dot. ochrony środowiska eksploatacji i utrzymania linii kolejowej przygotowania i realizacji inwestycji - uzyskiwanie pozwoleń, zezwoleń, dokonywanie zgłoszeń wynikających z przepisów prawa oraz realizacja obowiązków z nich wynikających, - wykonanie okresowych pomiarów hałasu oraz map akustycznych (raz na 5 lat) dla linii kolejowych prowadzących ruch powyżej pociągów/rok, - wykonanie innych badań i pomiarów, przeglądów ekologicznych, - utrzymywanie urządzeń technicznych służących ochronie środowiska - sporządzanie i przedkładanie okresowych, wykazów, sprawozdań, raportów z zakresu korzystania ze środowiska - wnoszenie opłat za korzystanie ze środowiska - inwentaryzacja i waloryzacja środowiska przyrodniczego, - analiza oddziaływania na środowisko przedsięwzięć kolejowych, - projektowanie adekwatnych do oddziaływania środków minimalizujących, - wykonanie urządzeń technicznych służących ochronie środowiska m.in.: ekrany akustyczne, maty antywibracyjne, akustyczne urządzenia ochrony zwierząt (UOZ-1), urządzenia ochrony wód - wykonywanie analiz porealizacyjnych i monitoringów przyrodniczych 3

4 Obszary korzystania ze środowiska Inwestycje i eksploatacja Najważniejsze obszary Minimalizacja oddziaływania akustycznego Konieczne usprawnienia Ograniczenie wpływu linii kolejowych na środowisko przyrodnicze Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym 4

5 Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze CZY?.. JAK? Badania i analizy - w celu znalezienia odpowiedzi na kluczowe pytania pojawiające się w trakcie realizacji inwestycji oraz eksploatacji linii kolejowych okoko.net.pl Od 2013 r. rozpoczęto realizację szeregu badań pozwalających na rozpoznanie środowiska wzdłuż linii kolejowych, określenie wpływu linii kolejowych na środowisko oraz zaplanowanie odpowiednich środków minimalizujących lub standardów i wytycznych do ich projektowania 5

6 Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze W bliskim sąsiedztwie linii kolejowych (bufor 2x200m) znajduje się 359 obszarów Natura 2000 w tym 264 specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO) oraz 95 obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO). Linie kolejowe przebiegają przez korytarze ekologiczne na długości ok km Linie kolejowe bezpośrednio przecinają 258 obszarów Natura

7 Inwentaryzacja przyrodnicza Zebranie danych o zasobach, walorach i stanie środowiska na terenach położonych w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowych Opracowanie wstępnych zaleceń do projektowania - wskazanie odcinków, dla których wymagane jest ze względu na charakter środowiska wprowadzanie zakazów i odpowiedniego planowania robót budowlanych POIiŚ Przygotowanie dokumentacji środowiskowej dla wybranych projektów infrastrukturalnych perspektywy finansowej Wykonanie inwentaryzacji przyrodniczych (Umowy Ramowe ) Przygotowanie dokumentacji środowiskowej dla wybranych projektów infrastrukturalnych perspektywy finansowej ETAP II Ponad km linii kolejowych ok. 5 mln zł 7

8 Prace badawcze i ekspertyzy Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze Ekspertyza dotycząca wpływu linii kolejowych na zwierzęta oraz szlaki migracji dla projektów inwestycyjnych z perspektywy ssaki Ekspertyza dotycząca wpływu linii kolejowych na zwierzęta oraz szlaki migracji dla projektów inwestycyjnych z perspektywy ptaki tvnmeteo.tvn24.pl Ekspertyza dotycząca wpływu linii kolejowych na zwierzęta oraz szlaki migracji dla projektów inwestycyjnych z perspektywy płazy i gady Ekspertyza dotycząca wpływu linii kolejowych na nietoperze pl.wikipedia.org Uniwersytet Wrocławski 8

9 Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze Ograniczenie wpływu linii kolejowych na migrację zwierząt Efekt barierowy Czy linie kolejowe stanowią barierę nie do pokonania? NIE o ile nie są grodzone Ekspertyza dotycząca wpływu linii kolejowych na zwierzęta oraz szlaki migracji dla projektów inwestycyjnych z perspektywy ssaki zwierzęta dzikie wykazują ostrożne i spokojne przejście przez linie kolejowe torowisko nie stanowi fizycznej przeszkody dla dużych i średnich dzikich zwierząt Monitoring urządzeń do ochrony zwierząt (UOZ 1), SGGW tory kolejowe nie stanowiły istotnej bariery ekologicznej ograniczającej przemieszczanie się zwierząt zwierzęta najczęściej przechodziły przez torowisko w miejscach, gdzie otoczenie torów zapewniało im możliwość schronienia (las lub zakrzaczenia śródpolne) a unikały terenów otwartych 9 slodive.com warszawa.gazeta.pl

10 Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze Ograniczenie wpływu linii kolejowych na migrację zwierząt dostępne rozwiązania Przejścia dla zwierząt Przejścia dla zwierząt budowane są w miejscach gdzie jest to szczególnie uzasadnione. Budowa przejść dużych dla zwierząt wiąże się z grodzeniem linii kolejowej, na dużym odcinku Przejście dla zwierząt Wygrodzenie Konieczność dostosowania długości wygrodzenia do korytarza migracyjnego oraz wygrodzenie w celu ograniczenia wpadania w obszar pomiędzy ogrodzeniem Więcej przejść dla zwierząt Skoro infrastruktura kolejowa nie utrudnia migracji zwierząt (nie stanowi bariery) takie rozwiązanie najczęściej nie jest zasadne 10 warszawa.gazeta.pl

11 Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze Ograniczenie wpływu linii kolejowych na migrację zwierząt dostępne rozwiązania Przejścia dla zwierząt Koszt budowy jednego dużego przejścia górnego ok 20 mln zł Koszty wygrodzenia linii kolejowej ok 30 tys. zł / km W przypadku konieczności wygrodzenia odcinka o długości ok 50 km (2 PRZEJŚCIA + WYGRODZENIE) ok. 42,5 mln zł 11

12 Wpływ linii kolejowych na środowisko przyrodnicze Ograniczenie wpływu linii kolejowych na migrację zwierząt dostępne rozwiązania UOZ-1 Metoda ta pozwala utrzymać ciągłość korytarzy ekologicznych i szlaków migracyjnych zwierząt minimalizując ich kolizje z pociągami. Właściwe kształtowanie środowiska wzdłuż torowiska Dotyczy to przede wszystkim odpowiedniego usuwaniu roślinności w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej. Systematyczne usuwanie z toru kolejowego padłych zwierząt zmniejsza szanse na wykorzystywanie torowiska jako żerowiska przez ssaki i ptaki drapieżne. Skarpy nasypów powinny być projektowane w sposób umożliwiający zwierzętom sprawne opuszczenie torowiska. Nie należy stosować umocnień w postaci gabionów. 12

13 Inwestycje i eksploatacja Oddziaływanie akustyczne Najważniejsze i najtrudniejsze zagadnienie ochrony środowiska, obejmujące projektowanie adekwatnych i właściwych rozwiązań minimalizujących Obecnie, ekrany akustyczne stanowią praktycznie jedyne rozwiązanie techniczne stosowane w Spółce w celu ograniczenia emisji hałasu kolejowego Dążąc do możliwości skutecznego wykorzystania alternatywnych metod minimalizacji emisji hałasu, Biuro Ochrony Środowiska wspólnie z Biurem Dróg Kolejowych w 2015 r. podjęło prace dotyczące analizy skuteczności 13

14 Inwestycje i eksploatacja Źródło hałasu Przyczyny i źródła hałasu Oddziaływania na styku koło - szyna Przyczyna hałasu Pozostałe czynniki Tabor - rodzaj taboru - stan techniczny - wiek taboru - rodzaj hamulców - prędkość Infrastruktura kolejowa - stan techniczny - rozwiązania techniczne (np. sposób łączenia szyn, rodzaj nawierzchni) - rodzaj zabudowy na terenach sąsiednich (chroniona/nie chroniona akustycznie) 14

15 Inwestycje i eksploatacja Możliwości Oddziaływanie linii kolejowych na klimat akustyczny Przewoźnicy kolejowi Zarządca sieci kolejowej Inne modyfikacje układów hamulcowych nowoczesny tabor remont i przebudowa (modernizacja) torowiska szlifowanie szyn amortyzatory szynowe smarowanie szyn ekrany akustyczne rodzaj zabudowy (właściwa polityka przestrzenna) 15

16 Długość wybudowanych ekranów wzdłuż linii kolejowych Długość planowanych ekranów wzdłuż linii kolejowych (wynikających z decyzji OOŚ) Słupsk Długość linii kolejowych planowanych do wyposażenia w tłumiki Augustów akustyczne (wynikających z decyzji OOŚ) 231 km 236 km 17,5 km Koszt budowy 1 km ekranów Koszt rewitalizacji 1 km linii kolejowej 2,2 mln zł 4 mln zł 508 mln zł Za koszt wybudowania ekranów można by przeprowadzić rewitalizację 127 km linii Koszt szlifowania 1 km torów tys. zł 16

17 Oddziaływanie akustyczne W związku z występującymi uciążliwościami pochodzącymi od linii kolejowych w zakresie hałasu i drgań, Biuro Ochrony Środowiska w 2017 r. prowadziło 88 spraw dotyczących skarg ludności zamieszkałej w pobliżu terenów kolejowych. Skargi mieszkańców na w/w uciążliwości wpływają również bezpośrednio do Zakładów Linii Kolejowych w 2017 roku Zakłady rozpatrywały łącznie 73 skargi na uciążliwości akustyczne od linii kolejowych. W dniu 7 stycznia 2016 r. Polskie Centrum Akredytacji udzieliło Laboratorium Akustycznemu akredytacji nr AB 1586 w zakresie: wykonywania pomiarów hałasu pochodzącego od linii kolejowych metodą ekspozycyjnego dźwięku A w zakresie db (metoda pomiarowa bezpośrednia); badania równoważnego poziomu dźwięku dla czasu odniesienia T wyrażonego wskaźnikami LAeqD i LAeqN (z obliczeń). Akredytacja przyznawana jest na okres 4 lat. Laboratorium Akustyczne podlega ocenia w nadzorze PCA oraz dodatkowo, zgodnie z polityką jakości, ocenie przez niezależnego audytora. 17

18 18

19 Krajowy Program Kolejowy w liczbach LISTA PODSTAWOWA w tym: REFUNDACJA i WYDATKI POIiŚ i RPO projektów 71 projektów WYDATKI 66,4 mld PLN 3,1 mld PLN NAKŁADY do zrealizowania w latach LISTA PODSTAWOWA LISTA REZERWOWA CEF III nabór 500 mln PLN* 600 mln PLN 63,7 mld PLN 31 projektów o wartości 38,9 mld PLN 5 projektów o wartości 9,7 mld PLN Kluczowe projekty listy podstawowej i rezerwowej: 36 projektów o wartości 48,6 mld PLN. 19

20 Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym ETAP PRZEDPROJEKTOWY: uczestnictwo w planowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych (przegląd projektów) sporządzanie i weryfikacja dokumentacji przetargowych w zakresie ochrony środowiska ocena etapów Studium Wykonalności przygotowanie, ocena dokumentacji środowiskowej (KIP, raport ooś, inwentaryzacja przyrodnicza) uzyskiwanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach opracowanie wniosków o dofinansowanie w części dotyczącej ochrony środowiska ETAP PROJEKTOWY: ponowna ocena oddziaływania na środowisko opiniowanie dokumentacji projektowej (projektów budowlanych i wykonawczych) opiniowanie wniosków o wydanie pozostałych decyzji administracyjnych w zakresie ochrony środowiska, w tym m.in: - zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów - pozwoleń i zgłoszeń wodnoprawnych ETAP REALIZACJI INWESTYCJI: opiniowanie raportów inżyniera projektu i programów ochrony środowiska monitorowanie realizacji inwestycji pod kątem zgodności z przepisami ochrony środowiska 20

21 Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym Rola decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: 21

22 Czas postępowań środowiskowych (decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach) Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach pierwsza decyzja w procesie inwestycyjnym Czas trwania postępowań w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: ŚREDNI CZAS: bez oceny oddziaływania na środowisko: ok. 6-7 miesięcy z oceną oddziaływania na środowisko: ok miesięcy MAKSYMALNY CZAS: bez oceny oddziaływania na środowisko: ok. 9 miesięcy z oceną oddziaływania na środowisko: ok. 30 miesięcy 22

23 Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym Liczba postępowań środowiskowych w 2017 r. w podziale na województwa 23

24 Co dalej? 1. Nowa perspektywa finansowa (CPK, linie kolejowe > 200 km/h) 2. Inwentaryzacje przyrodnicze (+ JCW) 3. Analizy porealizacyjne i monitoringi przyrodnicze 4. Akustyka + drgania 5. Ustawa Prawo wodne decyzje wodnoprawne, operaty 6. Adaptacja infrastruktury do zmian klimatu 24

25 Dziękuję za uwagę! Magdalena Kozyra Biuro Ochrony Środowiska PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Centrala ul. Targowa Warszawa 25