BUDŻET ZADANIOWY JAKO SPRAWNE NARZĘDZIE ZARZĄDZA- NIA FINANSAMI PUBLICZNYMI

Transkrypt

1 MARCIN KACZMAREK BUDŻET ZADANIOWY JAKO SPRAWNE NARZĘDZIE ZARZĄDZA- NIA FINANSAMI PUBLICZNYMI 1. Wstęp Konsekwencją wejścia Polski do Unii Europejskiej jest konieczność podjęcia kolejnych wyzwań. Przystąpienie do wspólnego rynku skutkuje nasileniem złożoności współpracy między państwami europejskimi, których kluczowymi wyróżnikami w osiąganiu przewagi są wiedza i lepsza jakość zarządzania. Polska ma szansę rozwoju na europejskim i globalnym rynku, pod warunkiem upowszechnienia, nowoczesnych metod zarządzania państwem opartych na zasadach określanych jako New Public Management. 1 Celem artykułu jest prezentacja budżetowania zadaniowego jako narzędzia, które może być efektywną alternatywą zarządzania finansami publicznymi. W związku z tym dokonano charakterystyki struktury budżetu zadaniowego oraz zaprezentowano noty i informację opisową. Scharakteryzowano klasyfikację wydatków i przychodów administracji publicznej COFOG 2 oraz Europejski system rachunków ESA 1995 jako podstawę stworzenia nowej klasyfikacji budżetowej w Polsce niezbędnej do sprawnego wdrożenia nowego systemu budżetowania. 2. Istota, zakres i struktura budżetu zadaniowego Jednym z ważnych elementów umożliwiających doskonalenie sposobu zarządzania państwem jest nowoczesne zarządzanie finansami publicznymi w tym budżetem państwa. Główne metody budżetowania oraz ich cechy charakterystyczne przedstawia tabela 1. Sporządzany w Polsce tradycyjny, współczynnikowy budżet jest sporządzany według klasyfikacji budżetowej w której wyróżnia się: części, działy, rozdziały, paragrafy. Budżet (ustawa budżetowa), oparty na archaicznej klasyfikacji stworzonej w drugiej połowie XX wieku, a następnie gruntownie przebudowanej na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. jest mało czytelny. Nie uwzględnia wystarczająco celowości ponoszonych wy- 1 Porównaj: 2 COFOG skrót: Classification of the Functions of Government

2 datków oraz ich skuteczności, czyli oddziaływania na rzeczywistość społeczno gospodarczą. Tabela 1.Podstawowe cechy metod budżetowania w sektorze publicznym Rodzaj budżetowania Współczynnikowe (input-focused) Cel-zdobycie środków (zwiększenie wydatków) Zorientowane na produkty (output-focused) Cel-zapewnienie realizacji zadań Zorientowane na cele (outcome-focused) Cel- realizacja założonych rezultatów Charakterystyka Zarządzanie skupia się na zasobach finansowych, kadrowych, etc dostępnych na potrzeby realizacji programu lub polityki ministra. W systemie tym nie otrzymuje się informacji co osiągnięto wykorzystując dostępne zasoby. Funkcje państwa opisywane są za pomocą dostarczanych dóbr i usług oraz ich ilości. Zarządzanie i budżetowanie zorientowane na produkty opiera się w dużym stopniu na wskaźnikach takich jak ilość i terminowość. Priorytety działalności rządu są zwykle wyrażone osiągnięciem określonych celów. Budżetowanie zorientowane na cele ułatwia realokację środków oraz wspomaga proces formułowania priorytetów, ich implementację oraz ewaluację. Źródło: opracowanie własne na podstawie: I. Joumard, P. Kongsrud, Y.S. Nam, R. Price, Enhancing the Effectiveness of Public Spending: Experience in OECD Countries, OECD Economics Department Working Papers, No. 380, OECD Publishing 2004, s. 23. Do istotnych wad ustawy budżetowej zalicza się, między innymi: 3 dostarczanie decydentom mało przejrzystych i obiektywnych informacji, trudności oceny celowości i efektywności wydatkowania funduszy publicznych, brak możliwości wykorzystania tej wiedzy i doświadczeń na rzecz lepszej alokacji środków budżetowych w latach następnych. Między innymi z tych powodów występuje potrzeba zmiany metody budżetowania, a co za tym idzie również klasyfikacji budżetowej. Zarówno metodologia budżetu zadaniowego jak również rozwiązania w zakresie klasyfikacji budżetowej implementowane są na podstawie wytycznych europejskich, opartych na doświadczeniach państw członków wspólnoty europejskiej. Budżet zadaniowy jest trzyletnim skonsolidowanym planem wydatków państwowych jednostek budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicz- 3 Budżet zadaniowy. Racjonalność, przejrzystość, skuteczność. Metodyka. Materiały Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Departament Budżetu Zadaniowego, Warszawa 2006, s. 3.

3 nych 4 sporządzanym w układzie części, zadań i podzadań. Do głównych celów budżetowania zadaniowego zalicza się: zapewnienie większej skuteczności realizacji zadań publicznych, zwiększenie efektywności wydatkowania środków publicznych, poprawę przejrzystości finansów publicznych oraz dostarczenie obywatelom i parlamentarzystom bardziej czytelnej informacji nt. podejmowanych działań i ich kosztów. Istotę budżetowania zadaniowego przedstawia rysunek 1. Rysunek 1. Istota budżetowania zadaniowego Źródło: Budżet zadaniowy. Racjonalność op. cit., s.18. Przedstawiając zasady sporządzania budżetów tradycyjnego oraz zadaniowego, zauważa się istotne różnice, które są przedstawione w tabeli 2. Tabela 2. Różnice między budżetem tradycyjnym a budżetem zadaniowym Budżet tradycyjny Budżet zadaniowy 4 Ustawa z dania 30 czerwca 2005 o finansach publicznych, Dz. U. nr 249, poz z zmianami, art. 4.

4 Narzędzie wydatkowania Utrudnione powiązanie z celami rządu i kontroli skuteczności realizacji zadań Wydatki budżetu nie są zintegrowane z pozostałymi wydatkami sektora publicznego Utrudniona hierarchizacja wydatków Statyczne ujęcie rok budżetowy Brak wiedzy o efektywności poniesionych wydatków Resortowe podejście Klasyfikacja budżetowa wymaga specjalistycznej wiedzy Ukierunkowuje dyskusję w Sejmie na pojedyncze pozycje wydatkowe Dysponent administruje środkami Źródło: Narzędzie zarządzania Sprzyja sprecyzowaniu celów działania rządu i monitorowania skuteczności ich realizacji Globalne podejście do wydatków sektora publicznego Hierarchia wydatków i instrumentów wg istotności dla rozwoju społeczno - gospodarczego Długofalowe podejście roczny budżet wynikający z wieloletniego programowania budżetowego Pomiar stosunku nakładów do efektów - efektywność Sprzyja współpracy w rządzie i pozostałych instytucjach sektora publicznego Czytelna informacja o wydatkach budżetowych Umożliwia merytoryczną dyskusję w Sejmie o programach rządowych Dysponent zarządza środkami jest odpowiedzialny za realizację programu Analizując jej zawartość, można wyciągnąć wnioski, iż budżet zadaniowy pozwala na lepszą alokację zasobów finansowych i rzeczowych, a w rezultacie odpowiednie zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. Odpowiada postulatom ustawowym w zakresie celowości wydatkowania środków publicznych, gdyż wiąże konkretny wydatek z zadaniem. Przez układ zadaniowy budżet staje się czytelny i przejrzysty. 5 Wykorzystanie budżetu zadaniowego umożliwia zniwelowanie wad dotychczasowej metodologii sporządzania budżetu a to pozwoli na rozszerzenie kręgu osób biorących udział w procesach decyzyjnych znajdujących odzwierciedlenie w budżecie. Budżet zadaniowy zerwie z autokratycznym podejściem, w którym budżet jest narzucany wykonawcom przez wąskie grono osób. 6 Przez poprawę efektywności wydawania środków pieniężnych, zwiększenie przejrzystości finansów publicznych, budżet zadaniowy może przyczynić się do pozytywnego postrzegania administracji publicznej przez społeczeństwo. 5 Założenia i sposób wdrażania budżetu zadaniowego. Materiały szkoleniowe UPRP, Forum Gryf na podstawie KPRM, Warszawa 2007, s Tamże. s.6.

5 Ogólne zasady sporządzania budżetu zadaniowego są regulowane ustawą o finansach publicznych w trzech artykułach, których treść została przedstawiona w tabeli 3. Tabela 3. Ogólne zasady sporządzania budżetu zadaniowego w aktualnej ustawie o finansach publicznych Artykuł ustawy o finansach publicznych Treść normy prawnej 35 ust. 3 pkt. 1 Wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów. 124 pkt. 9 Do projektu ustawy budżetowej dołącza się uzasadnienie zawierające w szczególności: 9) zestawienie zadań, w ramach planowanych kwot wydatków, wraz z opisem celów tych zadań, mierników wykonania oraz przewidywanych wieloletnich kosztów finansowych związanych z ich realizacją. 158 ust. 2 pkt. 9 2.Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli, w terminie do dnia 31 maja roku następującego po upływie roku budżetowego, roczne sprawozdanie z wykonania budżetu państwa wraz ze: 9) informacje o wykonaniu zadań, w ramach planowanych kwot wydatków, wraz z opisem celów tych zadań, mierników wykonania oraz przewidywanych wieloletnich kosztów finansowych związanych z ich realizacją, a także o wydatkach poniesionych na ich realizację. Źródło: Ustawa o finansach publicznych, op. cit., art. 35, ust. 3, pkt.1, art.124 pkt. 9, art.158, ust. 2, pkt.9. Poza ustawą o finansach publicznych informacje na temat budżetu zadaniowego można znaleźć w następujących dokumentach: Program Konwergencji, 7 w którym budżetowanie zadaniowe jest wymienione wśród priorytetów rządu ujętych w Ogólnych założeniach i celach polityki makroekonomicznej, Krajowy Program Reform, 8 będąc elementem wdrażania systemu wieloletniego planowania budżetowego, Program Operacyjny Kapitał ludzki, 9 w którym wdrożenie budżetu zadaniowego jest jednym z głównych celów priorytetu ujętego w punkcie Dobre rządzenie. 3. Struktura budżetu zadaniowego Proponowana metodyka budżetu zadaniowego jest oparta na triadzie: racjonalizacja przejrzystość - skuteczność oraz na koncepcji budżetowania zorientowanego na cele. Chodzi 7 Program Konwergencji aktualizacja 2005, Warszawa 2006 r., s Krajowy Program Reform na lata , Warszawa 2005 r., s Program Operacyjny Kapitał ludzki, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia , Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006 r., s.111.

6 przy tym o opracowanie narzędzia mogącego zapewnić skuteczną realizację, wyrażonej w art. 35 ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów. 10 Zgodnie z prezentowaną koncepcją zakłada się: a) integrację planowania strategicznego z programowaniem operacyjnym (trzyletni program rządu) i rocznym budżetem państwa, b) zmianę struktury budżetu państwa - zastąpienie układu: części, działy, rozdziały, układem zadaniowym: części, zadania, podzadania, c) wprowadzenie systemu ewaluacji programów budżetowych opartego na miernikach skuteczności i efektywności. Wymaga to wdrożenia nowej procedury przygotowania budżetu państwa ponieważ budżetowane zadaniowe opiera się między innymi na następujących założeniach: 11 a) wprowadzeniu nowej klasyfikacji budżetowej, opartej na klasyfikacji COFOG, b) nacisku na celowość wydatkowania środków publicznych, w tym szczegółowej analizie projektów międzyresortowych, c) rocznym i wieloletnim planowaniu zadaniowym opartym na dokumencie: Założenia do wieloletniego planowania zadaniowego, d) powołaniu osób odpowiedzialnych za zdefiniowanie i zrealizowanie zadań, celów, mierników, e) wprowadzeniu w wybranych obszarach memoriałowego ujęcia budżetu państwa, f) liberalizacji zasady wygasania wydatków budżetowych po upływie roku. Założenia te powinny spowodować zmianę sposobu myślenia o budżecie państwa i przejście z ujęcia statycznego na dynamiczne. Konsekwencją tego będzie konieczność stopniowej implementacji filozofii nowego zarządzania publicznego w organizacjach sektora publicznego wszystkich szczebli ma wzór jednostek komercyjnych, w których narzędzie budżetowania jest z powodzeniem stosowane. System budżetowania zadaniowego spowoduje wprowadzenie standardów usług społecznych i publicznych, dzięki którym będzie możliwa budowa systemu odpowiedzialności oraz ocena realizacji powierzonych zadań publicznych. Jak już wspomniano struktura budżetu zadaniowego jest oparta na podziale na: części, zadania, podzadania, 10 Budżet zadaniowy. op. cit., s Tamże, s. 3.

7 działania, paragrafy. Natomiast struktura budżetu zadaniowego składa się z elementów przedstawionych na rysunku 2. Rysunek 2. Struktura budżetu zadaniowego Źródło: Założenia i sposób op. cit., s. 8. Zgodnie z metodyką sporządzania omawianego budżetu, podstawowym elementem jest zadanie. Jest to zespół działań finansowanych z budżetu państwa lub innych źródeł publicznych, którego celem jest osiągnięcie określonego ilościowo lub jakościowo efektu. Do podstawowych funkcji zadania zalicza się: 12 określenie celów szczegółowych, które są realizacją funkcji państwa, grupowanie podzadań za względu na wspólny cel, cele, jakim one służą. Zestawienie zadań, zgodne z ustawą o finansach publicznych, obejmuje wydatki budżetu państwa, państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych, wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt. 12 ustawy, sporządzane w układzie zadań, wraz ze wskazaniem dla każdego zadania: celów, które planuje się osiągnąć w wyniku realizacji zadania, mierników, określających stopień realizacji celów, 12 Założenia i sposób op. cit. 9.

8 wydatków planowanych na dany rok budżetowy i dwa kolejne lata, źródeł finansowania planowanych wydatków, podzadań priorytetowych w ramach danego zadania, jednostek realizujących zadanie Niższym szczeblem prezentowanym w budżecie państwa jest podzadanie. Grupuje ono działania służące osiągnięciu celów zadania. Jednak nie powinno być zbyt szczegółowe i rozdrobnione. Podzadania nie mogą mieć charakteru działań operacyjnych, które są przypisywane do działań. Kolejną kategorią klasyfikacji wynikającą z metodyki budżetowania zadaniowego jest działanie. Zdefiniowane na poziomie działania cele są określane wyłącznie na potrzeby wewnętrzne jednostki. Działania powinny być postrzegane jako kontynuacja budżetowania zadaniowego na najniższym poziomie operacyjnym, często dotyczącym poszczególnych komórek organizacyjnych. 4. Noty budżetu zadaniowego Struktura budżetu zadaniowego jest odzwierciedlona w następujących notach budżetowych: Bz -1 Zestawienie planowych zadań za rok, Bz - 2 Zestawienie planowych wydatków w układzie zadaniowym za rok, Bz 3 Zestawienie planowych wydatków za trzy lata. Do wymienionych not jako element uzupełniający sporządzana jest również, część opisowa. Sporządzane przez jednostki budżetowe zestawienie BZ-1, przedstawione na rysunku 3, obejmuje swoim zakresem: zadania, podzadania, cele jeden lub wiele przypisanych do poszczególnych zadań i podzadań, charakterystykę mierników, za pomocą których analizowana będzie realizacja przyjętych zadań i podzadań. Pokazane na rysunku 4 zestawienie Bz-2 jest notą o charakterze finansowym. Dysponenci części budżetowych wykazują na formularzu BZ-2 wysokość finansowania poszczególnych zadań, przewidzianych do realizacji na najbliższy rok budżetowy, wraz z określeniem źródeł ich finansowania oraz kategorii wydatków. Zestawienie to sporządzane jest osobno dla każ-

9 dego zadania lub podzadania. Wydatki ponoszone na zadania lub podzadania są przedstawione według klasyfikacji rodzajowej wydatków, z podziałem na: dotacje i subwencje, świadczenia na rzecz osób fizycznych, wydatki bieżące, wydatki majątkowe, finansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej. Rysunek 3. Wzór noty budżetowej Bz-1 Źródło: Szczegółowe zasady opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2008, Załącznik numer 58 do projektu ustawy budżetowej na rok Źródła pochodzenia wydatkowanych środków są podzielone na cztery grupy: budżet państwa, z podziałem na część, dział, rozdział, ujmuje się środki z budżetu państwa z wyjątkiem rezerw celowych, rezerwę celową, zgodnie z artykułem 102 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, 13 państwowe fundusze celowe, prezentowane są wyłącznie te środki funduszy celowych, które nie pochodzą z budżetu państwa, 13 Ustawa o finansach publicznych, op. cit., art. 102 ust. 2.

10 inne źródła, wykazywane są środki nieuwzględnione w pozycjach wyszczególnionych powyżej, pochodzące ze środków własnych podmiotów nadzorowanych przez dysponenta. W przypadku noty Bz-2 należy zwrócić uwagę, że w zakresie części budżetowej jest stosowana obowiązująca klasyfikacja. Dla pełnego wdrożenia budżetu zadaniowego, dział i rozdział w klasyfikacji budżetowej powinien być zastąpiony zadaniem i podzadaniem. Ostatnią notą sporządzaną przez jednostki zobowiązane do wprowadzenia budżetowania zadaniowego jest Bz-3. Dysponenci części budżetowych na formularzu Bz-3 prezentują planowane zadania, przewidziane do realizacji w roku budżetowym oraz w dwóch kolejnych latach. Nota ta zbiera informacje ujęte w drukach Bz-1 i Bz-2 oraz dane przyszłościowe wynikające z założeń do realizacji budżetu. Rysunek 4.Wzór noty budżetowej Bz-2 Źródło: Szczegółowe zasady opracowania materiałów, op. cit., s. 55 Zawartość noty Bz-3 obejmuje: zadania wraz z podstawowymi celami jego realizacji, miernik lub mierniki pozwalające ocenić stopień osiągnięcia zakładanych celów, środki przeznaczone na ich realizację. Ponadto, na podstawie nakładów na realizację zadań określone w ustawie budżetowej na rok bieżący, ustala się przewidywane wyniki wykonania poszczególnych zadań (wartość docelową miernika) w 2007 r. 14 Projekt noty Bz-3 przedstawia rysunek Szczegółowe zasady opracowania materiałów, op. cit., s. 45.

11 Rysunek 5. Projekt noty budżetowej Bz-3 Źródło: Szczegółowe zasady opracowania materiałów, op. cit., s. 58. Oprócz scharakteryzowanych not budżetowych, jednostki są zobowiązane do sporządzenia Części opisowej. Struktura tego dokumentu składa się z dwóch części: Część I: Wydatki budżetu państwa na rok 2008 obejmującą zestawienie wydatków budżetu państwa na rok 2008 dla konkretnej części budżetowej. 2. Część II Struktura opisu, w której znajdują się informacje na temat: źródeł finansowania wydatków, syntetycznego zestawienia wydatków na poszczególne zadania na 2008 rok, celów polityki Ministra, opisu zadań i podzadań realizowanych przez Ministra, wyszczególnienia wydatków, celów i mierniki dla każdego z zadań i podzadań powiązania budżetu zadaniowego z budżetem tradycyjnym przez dotychczas wykorzystywaną klasyfikację budżetową. Ze względu na wdrażanie budżetu zadaniowego jako programu pilotażowego, budżet na rok 2008 jest przygotowywany jednocześnie metodą tradycyjną i zadaniową. Odbywa się to w o obowiązującą klasyfikację budżetową. W trakcie prac nad nową ustawą o finansach publicznych jest przygotowywana nowa klasyfikacja budżetowa tworzona na podstawie regulacji europejskich. 15 Na podstawie:

12 5. Klasyfikacja budżetowa Uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz rozporządzenie Rady (WE) nr 2223/96 z dnia 25 czerwca 1996 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków krajowych i regionalnych we Wspólnocie (ESA-95) a także mając na uwadze określone warunki, utworzona została między innymi, klasyfikacja funkcji władz rządowych i samorządowych czyli klasyfikacja wydatków i przychodów administracji publicznej (COFOG). Do wspomnianych warunków zalicza się: 16 według z art. 104 ust. 2 Traktatu, Komisja ma za zadanie nadzorować rozwój sytuacji budżetowej, celem treści i formatu programów stabilizacji i zbliżania jest umożliwienie pełniejszego zrozumienia pozycji bilansu administracji publicznej i ogólnej strategii budżetowej, jak również udostępnienie uzupełniających informacji w sprawie wskaźników wydatków i przychodów, propozycje dotyczące Europejskiego systemu rachunków ESA 1995 uznaje się za instrumenty zapewniające porównywalność i przejrzystość danych między Państwami Członkowskimi, Europejski system rachunków ESA 1995 stanowi ramy do określenia wydatków i przychodów administracji publicznej. COFOG obejmuje wydatki i przychody przedstawione w tabeli 4. Tabela 4. Klasyfikacja wydatków i przychodów administracji publicznej Dział Kategoria 1 Ogólne usługi publiczne, 2 Obronność, 3 Porządek i bezpieczeństwo publiczne, 4 Sprawy gospodarcze, 5 Ochrona środowiska, 6 Mieszkalnictwo i udogodnienia komunalne, Wszystkie Administracja centralna, instytucje regulacyjne, upowszechnianie ogólnie dostępnych informacji i danych statystycznych, Wszystkie Badania naukowe i prace rozwojowe. Źródło: 1 Na podstawie: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1500/2000, op. cit., s.11. Warunki ramowe wskazują, że klasyfikacja pozwoli na ujednolicenie sprawozdań budżetowych. Spowoduje to porównywalność danych państw członkowskich, przejrzystość oraz możliwości analizy wskaźników po stronie przychodów i wydatków budżetowych. 16 Na podstawie: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1500/2000 z dnia 10 lipca 2000 r. oraz Rozporządzenie Komisji (WE) nr 113/2002 r. z dnia 23 stycznia 2002 r.

13 6. Uwagi końcowe Reforma polegająca na wdrożeniu budżetu zadaniowego będzie miała przełomowe znaczenie dla polityki wydatkowej sektora publicznego. Wydatki stają się szczególnie silnym instrumentem polityki społeczno-gospodarczej w zintegrowanej Unii Europejskiej. Wydatki służą kreacji dóbr publicznych finansowanych dochodami publicznymi. Aktualna debata nad modelami polityki społecznej i konkretnym zakresem zadań publicznych wskazuje, że alternatywą dla rozwiązań zakładających odchodzenie od podstawowych paradygmatów welfare state stają się rozporządzenia poprawiające efektywność i ograniczające nadmierną opiekuńczość państwa 17. Literatura 1. Budżet zadaniowy. Racjonalność, przejrzystość, skuteczność. Metodyka. Materiały Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Departament Budżetu Zadaniowego, Warszawa Golinowska S., Polityka społeczna: koncepcja instytucje koszty. Poltext, Warszawa Joumard I., Kongsrud P., Nam Y.S., Price R., Enhancing the Effectiveness of Public Spending: Experience in OECD Countries, OECD Economics Department Working Papers, No. 380, OECD Publishing 2004, 4. Krajowy Program Reform na lata , Warszawa 2005 r. 5. Program konwergencji aktualizacja 2005, Warszawa 2006 r. 6. Program Operacyjny Kapitał ludzki, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia , Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006 r. 7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 113/2002 r. z dnia 23 stycznia 2002 r. 8. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1500/2000 z dnia 10 lipca 2000 r. 9. Szczegółowe zasady opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2008, Załącznik numer 58 do projektu ustawy budżetowej na rok Ustawa z dania 30 czerwca 2005 o finansach publicznych, Dz. U. nr 249, poz z zmianami. 11. Założenia i sposób wdrażania budżetu zadaniowego. Materiały szkoleniowe UPRP, Forum Gryf, Warszawa Evolution of system of budgeting in Poland Summary In paper is present essence, range of budgeting, perform characteristic of structure. It characterize classification of expense and income of public administrations COFOG and European system account 1995 ESA for creation of new budgetary classification in Poland. 17 Por. S. Golinowska, Polityka społeczna: koncepcja instytucje koszty. Poltext, Warszawa 2000, s. 23.