Wykład 6. Łańcuch dostaw w aspekcie funkcjonalnym. Outsourcing i usługi logistyczne w łańcuchach dostaw

Transkrypt

1 4 Łańcuch dostaw w aspekcie funkcjonalnym Wykład 6 Outsourcing i usługi logistyczne w łańcuchach dostaw 1

2 Plan wykładu: 1. Outsourcing w logistyce: źródła, rodzaje, zalety i wady. 2. Usługa logistyczna. 3. Definicja usługodawcy logistycznego, jego rola i zadania w łańcuchu dostaw. 4. Rynek usług logistycznych w Polsce. 2

3 1. Outsourcing w logistyce: źródła, rodzaje, zalety i wady. 3

4 Definicja outsourcingu: Outsourcing ang. outside resource using używanie środków zewnętrznych Outsourcing - koncepcja organizacyjna polegająca na korzystaniu przez przedsiębiorstwo z narzędzi, usług i/lub produktów oferowanych przez wyspecjalizowanych w tej dziedzinie partnerów biznesowych. Warunkiem przekazania jakichś czynności na zewnątrz jest to, aby były one wykonywane taniej i/lub lepiej przez wykonawcę zewnętrznego. 4

5 Źródła koncepcji outsourcingu: Dążenie do eliminowania kosztów stałych. Działania restrukturyzacyjne. Wykorzystywanie potencjału otoczenia zewnętrznego firmy do wzmocnienia własnej pozycji konkurencyjnej. 5

6 Najważniejsze przyczyny stosowania outsourcingu: Redukcja i kontrola kosztów operacyjnych. Zmiana struktury rodzajowej kosztów - koszty zmienne zamiast stałych. Uzyskanie dostępu do zasobów lepszej jakości lub uzyskanie zasobów, którymi organizacja nie dysponuje. Kompensacja szczytowych obciążeń. Korzystanie z know-how usługodawcy logistycznego. Zmniejszenie zaangażowania kapitału i zwolnienie własnych zasobów do innych celów. Wzrost elastyczności. Uporanie się z funkcją trudną do realizacji, lub niemożliwą do kontrolowania. Podział ryzyka. Źródło: Na podtsawie C.L. Gay, J. Essinger Outsourcing strategiczny. Oficyna ekonomiczna Kraków 2002 oraz See Weber/Engelbrecgt (2002) za H.Ch.Pfohl Trendy na rozwijającym się rynku logistycznym. LOGISTOCS maja Poznań. 6

7 Przedsiębiorstwa powinny umieć rozgraniczyć swoje główne i drugorzędne kompetencje. W przeciwnym razie nie będą mogły dokonać kompetentnych analiz i grozi im ryzyko błędnych decyzji inwestycyjnych (np. w środki transportu i magazyny). Analiza decyzyjna powinna objąć następujące kategorie kosztów : Koszty najmu magazynów. Koszty środków transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Amortyzacja. Koszty energii i materiałów. Koszty osobowe. Koszty obsługi administracyjnej. Koszty uszkodzeń ładunku. Koszty opóźnień w dostawie. Koszty złej gospodarki opakowaniami (straty inwenturowe). 7

8 Rodzaje outsourcingu: Zlecanie funkcji firma przekazuje innej firmie ogniwo swojego wewnętrznego łańcucha dostaw. Częstym powodem takiego działania jest konieczność szybkiego uporania się z problemem, a nie perspektywa strategicznego rozwoju firmy. Outsourcing usług staranny dobór i zaangażowanie wyspecjalizowanych dostawców zewnętrznych. Zleceniodawca może we współpracy z dostawcą odnieść korzyści na poziomie strategicznym i w rezultacie skupić się na rozwoju kluczowych kompetencji, z których wynika jej przewaga konkurencyjna. Insourcing wyodrębnienie samodzielnej jednostki biznesowej specjalizującej się w wycinkowej działalności, która jest zbyt trudna, albo ważna, aby zlecić jej wykonywanie w ramach outsourcingu. Alternatywny sposób zapewnienia wzrostu wydajności dzięki udoskonaleniu działalności w jednej dziedzinie i wykonywaniu jej na rzecz innych firm. Celem jest wykorzystanie kwalifikacji personelu i majątku firmy przy niskich kosztach jednostkowych. Źródło: C.L. Gay, J. Essinger Outsourcing strategiczny. Oficyna ekonomiczna Kraków

9 Rodzaje outsourcingu: Co-sourcing firma zleceniodawca deleguje swój personel, lub menedżerów do obsługi zlecenia przez dostawcę usługi będącej przedmiotem outsourcingu. Nie oddaje tych pracowników dostawcy, ze względu na ich wysokie kwalifikacje. Wzajemne oddziaływanie dostawcy i odbiorcy usług jest ściślejsze niż w zwykłym outsourcingu. Obie firmy są odpowiedzialne za dostarczenie środków do realizacji zadania, a w razie niepowodzenia zleceniodawca nie może liczyć na rekompensatę ze strony dostawcy. Udział w korzyściach długoterminowy związek dwóch stron dokonujących inwestycji i uczestniczących w korzyściach, w miarę ich narastania, według uzgodnionej wcześniej formuły. Obie strony ponoszą ryzyko i dzielą się korzyściami. Źródło: C.L. Gay, J. Essinger Outsourcing strategiczny. Oficyna ekonomiczna Kraków

10 W sferze ekonomicznej: Najważniejsze zalety outsourcingu: mniejsze inwestycje w środki trwałe, niższe koszty i wyższa jakość usług, lepsze wykorzystanie środków transportu i magazynów. W sferze zarządzania: koncentracja na kluczowych kompetencjach, zwiększenie elastyczności działania, możliwość zakupu lepszych usług, możliwość korzystania z licencji i pozwoleń posiadanych przez operatora logistycznego W sferze strategii działania: możliwość wejścia na nowe rynki, większa elastyczność w stosunku do zmiennych warunków otoczenia, wyższy poziom obsługi. większa konkurencyjność łańcucha dostaw, 10

11 Najważniejsze ryzyka outsourcingu: W sferze ekonomicznej: wyższe koszty eksploatacyjne, utrata kontroli nad częścią kosztów. W sferze zarządzania: osłabienie kontaktu z klientem i brak znajomości jego potrzeb, ryzyko wydłużenia czasu reakcji na potrzeby klienta, problemy z wyborem usługodawcy, uzależnienie się od usługodawcy, utrata części kompetencji. W sferze strategii działania: utrata wpływu na poziom obsługi klienta i jakość, utrata kontroli nad wizerunkiem produktu na rynku, niepewność co do zachowania poufności danych i informacji. 11

12 Kryteria wyboru usługodawcy logistycznego: Kompleksowość usługi. Jakość usługi: poziom techniczny, szybkość realizacji, dotrzymywanie zobowiązań, certyfikaty jakości. Dyspozycyjność, forma powiązań handlowych, potencjał dystrybucyjny. Stan taboru (liczba, stan techniczny i sanitarny, wygląd). Koszt usługi (cena, termin płatności, dodatkowe usługi). Zewnętrzna opinia klientów. Wiarygodność płatnicza. Źródło: L. Andrzejewski - Kuehne & Nagel, TNT Interlog. 12

13 2. Usługa logistyczna 13

14 Definicja usługi logistycznej Usługa logistyczna jest to wykonywanie na podstawie umowy czynności polegających na realizacji przez usługobiorcę jednej lub wielu funkcji logistycznych na rzecz zleceniodawcy. 14

15 Rodzaje usług logistycznych: Usługa przewozowa wykonie przewozu na trasie źródło - cel. Usługa spedycyjna - organizacja procesu przewozowego, ubezpieczenie, kompletacja dokumentacji, obsługa celna. Logistyka kontraktowa model biznesowy polegający na współpracy producenta z zewnętrznym usługodawcą typu 3PL, któremu przekazuje na podstawie umowy realizację funkcji logistycznych dotyczących obsługi swoich klientów - (oprócz usług przewozowych i spedycyjnych także: konsolidacja, magazynowanie, cross-docking, metkowanie, pakowanie, konfekcjonowanie, co-packing, kompleksowa dystrybucja, doradztwo logistyczne i inne). 15

16 Rodzaje usług logistycznych: Usługi KEP - usługi kurierskie, ekspresowe i pocztowe. kurierskie - odbiór przesyłki od nadawcy i dostarczenie jej odbiorcy przez tego samego kuriera z pominięciem obsługi terminalowej; ekspresowe odbiór przesyłki przez kuriera od nadawcy, dostarczenie jej do terminalu, w której poddana zostaje sortowaniu, przesłanie jej do innego terminalu, skąd zostaje dostarczona odbiorcy przez kolejnego kuriera. pocztowe przyjmowanie, przemieszczanie i dostarczanie przesyłek adresowych i druków bezadresowych objętych regulacją ustawy Prawo pocztowe. Źródło: Usługi logistyczne. Wydanie II Poznań 2007 Biblioteka Logistyka. 16

17 Źródło: Opracowanie własne 17

18 Modele usług logistycznych Usługa logistyczna Operacje logistyczne Procesy logistyczne Usługi specyficzne dla branży TSL Usługi rozszerzone Usługi zorientowane na poziom obsługi Transport Spedycja Usługi Kurierskie (KEP) Dostawy z podmontażem VMI/CMI Zarządzanie zapasami Magazynowanie Pakowanie Organizacja dostaw (JiT) Dystrybucja Usługi przeładunkowe /terminalowe/ Obrót opakowaniami transportowymi Dystrybucja z wykończeniem wyrobu Ciągłe uzupełnianie Kompleksowa obsługa logistyczna Cross docking Transport intermodalny Źródło: Opracowanie własne 18

19 Ze względu na częstą dużą złożoność wyrobu finalnego Just in Time wymaga dokładnej synchronizacji dostaw od wielu dostawców. Synchronizacja pociąga za sobą konieczność starannej konsolidacji dostaw rośnie rola operatorów logistycznych, którzy przejmują od producenta zadanie konsolidowania dostaw i zaopatrywania linii produkcyjnej w zestawy komponentów dokładnie na czas zgodnie z określonym harmonogramem. Dokładnie na czas - ang. Just in Time (JiT) Konfigurowanie łańcucha dostaw Koordynacja procesu zaopatrzenia Dodatkowe czynności wstępny montaż Dostawca Dostawca Komponenty Operator logistyczny Zestawy montażowe Producent Dostawca Harmonogram (MRP) Źródło: Opracowanie własne 19

20 PRODUCENT Magazyn centralny X,Y Z Outsourcing i usługi logistyczne Informacja zamiast zapasu - łańcuch dostaw zintegrowany informacyjnie: Magazyn dystrybucyjny X,Y Z Sklep X,Y Z R Y N E K Dystrybutor popyt na X Y Z Przepływ produktów Przepływ informacji oparty na zamówieniach Przepływ informacji oparty na raportach sprzedaży Zapasy Źródło: Opracowanie własne na podstawie Strykowski S., Cellary W. Elektroniczne łańcuchy dostaw. Hurtownia wirtualna i hurtownia rzeczywista. LOGISTYKA 1/2006 styczeń-luty. 20

21 PRODUCENT Magazyn centralny X,Y Z Outsourcing i usługi logistyczne Informacja zamiast zapasu - łańcuch dostaw zintegrowany informacyjnie: Hurtownia wirtualna Sklep X,Y Z R Y N E K Magazyn dystrybucyjny X,Y Z popyt na X Y Z Operator logistyczny Przepływ produktów Przepływ informacji oparty na zamówieniach Przepływ informacji oparty na raportach sprzedaży Zapasy Źródło: Opracowanie własne na podstawie Strykowski S., Cellary W. Elektroniczne łańcuchy dostaw. Hurtownia wirtualna i hurtownia rzeczywista. LOGISTYKA 1/2006 styczeń-luty. 21

22 Producent (jeżeli ma siłę sprawczą) może zmienić konfigurację łańcucha dostaw Wynik negatywny Kontrola jakości Dystrybutor lub detalista może skrócić proces reklamacji KLIENT Reklamacja Wynik pozytywny KLIENT DOSTAWCA DOSTAWCA DOSTAWCA PRODUCENT Etykietowanie, Pakowanie DYSTRYBUTOR DETALISTA DETALISTA DETALISTA KLIENT KLIENT KLIENT Operator logistyczny USŁUGODAWCA Operator LOGISTYCZNY Operator logistyczny logistyczny KLIENT KLIENT Kontrola jakości Źródło: Opracowanie własne 22

23 Sposoby ograniczania kosztów logistyki w łańcuchach dostaw Współpraca z usługodawcą logistycznym w magazynowaniu i transporcie Efekt: ograniczanie zapotrzebowania na powierzchnię magazynową Dwa podejścia: 1. Obsługa logistyczna dwóch konkurujących przedsiębiorstw Oddzielne magazyny usługodawcy logistycznego w jednej lokalizacji eliminujące podejrzenia o niedozwolone praktyki antykonkurencyjne. Możliwa wspólna strefa przygotowania do wysyłki. Przykład: Obsługa Bridgestone i Continental w Orleanie (Francja). 2. Obsługa logistyczna dwóch niekonkurujących przedsiębiorstw Wydzielona powierzchnia magazynowa we wspólnym budynku magazynowym. Przykład: producenci wyrobów sezonowych. Źródło: Na podstawie L. Graham Współpraca w dziedzinie transportu w Europie. Prologis Research Insight zima

24 Obsługa logistyczna dwóch konkurujących przedsiębiorstw Przykład: Obsługa logistyczna Bridgestone i Continental w Orleanie (Francja). Dostawy Magazyn producenta A Wspólna strefa kompletacji Magazyn producenta B Dostawy Wysyłki Każdy producent zarządza swoim magazynem. Usługodawca logistyczny przyjmuje towary do wysyłki, grupuje je i wysyła. Współpraca dotyczy wysyłek z tego centrum dystrybucji do lokalnych centrów dystrybucji producentów. Źródło: Na podstawie L. Graham Współpraca w dziedzinie transportu w Europie. Prologis Research Insight zima własnych Producenci zarządzają ostatnim etapem dystrybucji (lokalne centrum dystrybucji placówki detaliczne). 24

25 Obsługa logistyczna dwóch konkurujących przedsiębiorstw Przykład: Obsługa logistyczna niekonkurujących producentów np. mebli ogrodowych (1) i ozdób choinkowych (2) wiosna-lato 1 2 jesień-zima Współpracując z niekonkurującymi producentami towarów sezonowych usługodawca logistyczny może lepiej wykorzystać powierzchnię magazynową. Źródło: Na podstawie L. Graham Współpraca w dziedzinie transportu w Europie. Prologis Research Insight zima

26 3. Usługodawca logistyczny 26

27 Logistyka wewnętrzna Proste usługi logistyczne Outsourcing i usługi logistyczne Logistyka kontraktowa Kompleksowa obsługa logistyczna Rodzaje usługodawców logistycznych Firma Oddział Hurt Detal 1PL 2PL 3PL 4PL 27

28 Tendencje rozwojowe w usługach logistycznych ( podwójny outsourcing ): 4th Part of Logistics (4PL) 4PL to integrator, który łączy zasoby, możliwości, technologię oraz kompetencje własne i innych organizacji w celu zaprojektowania, zbudowania i realizacji kompleksowych rozwiązań logistycznych dla całego łańcucha dostaw. Źródło: za I. Dembińska-Cyran 4 PL - Nowa generacja operatora logistycznego. Logistyka 4/2004 4PL - przekazanie firmie zewnętrznej całości zadań logistycznych: Funkcje logistyczne. Procesy logistyczne. Zarządzanie logistyką. Odpowiedzialność za jakość i poziom obsługi. 28

29 Przykład: 4PL Kuehne & Nagel Lead Logistics - Nortel Networks K&NLL należy do Kuehne & Nagel International AG. Nortel Networks jest firmą branży telekomunikacyjnej prowadzącą działalność w 150 krajach. Zadanie K&NLL: odchudzenie łańcucha dostaw - ok. 300 firm świadczących usługi Efekt: logistyczne jako 3 PL K&NLL zarządza grupą ok. 40 spedytorów, przewoźników, firm zajmujących się magazynowaniem i świadczeniem innych usług logistycznych. Źródło: za I. Dembińska-Cyran 4 PL - Nowa generacja operatora logistycznego. Logistyka 4/

30 Redukcja nakładów kapitałowych Outsourcing i usługi logistyczne 4PL: Zarządzanie łańcuchem dostaw Zarządzanie łańcuchem dostaw klienta. + Projektowanie i zarządzanie całym łańcuchem (siecią) dostaw obejmującym wszystkich jego uczestników. 3PL: Logistyka kontraktowa Przepływ produktów i informacji. Wzrost marży Spedycja, magazynowanie, usługi tworzące wartość dodaną. 1+2PL: Transport Przewóz produktów transportem drogowym, kolejowym, wodnym i lotniczym. + Źródło: Roland Berger za Mastering the challenges of the supply chain. Trends and vision for European logistics. Eurinpro

31 Convenience Store Outsourcing i usługi logistyczne Factory Factory Factory Warehouse Convenience Store Warehouse Warehouse Convenience Store Przykład: Wkład usługodawcy logistycznego w proces tworzenia wartości - łączenie dostaw. Działania indywidualne Food Mart Food Mart Food Mart 31

32 Factory Factory Factory Przykład: Wkład usługodawcy logistycznego w proces tworzenia wartości - łączenie dostaw. Koszty usługi: Lepsze wykorzystanie środków transportu. Możliwość pozyskania ładunków powrotnych. Koszty zewnętrzne: Zmniejszenie skutków kongestii. Zmniejszenie emisji hałasu i zanieczyszczeń. Warehouse Usługodawca logistyczny Food Mart Food Mart Food Mart Convenience Store Convenience Store Convenience Store 32

33 4. Rynek usług logistycznych w Polsce 33

34 Definicja rynku logistycznego: Rynek logistyczny jest to obszar działalności gospodarczej dotyczącej obsługi logistycznej przedsiębiorstw i innych obszarów funkcjonowania państwa, gospodarki i obywateli, polegającej na świadczeniu usług logistycznych przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa lub ich realizację w ramach działalności własnej przedsiębiorstw. 34

35 Outsourcing i usługi logistyczne Ranking jakości usług logistycznych Polska w świecie Kraj Miejsce w rankingu Wskaźnik oceny /1-5/ Jakość usług /%/ Germany 1 4,11 100,0 Singapore 2 4,09 99,2 Sweden 3 4,08 98,8 Netherlands 4 4,07 98,5 Luxembourg 5 3,98 95,7 Switzerland 6 3,97 95,5 Japan 7 3,97 95,2 United Kingdom 8 3,95 94,9 Belgium 9 3,94 94,5 Norway 10 3,93 94,2 Ireland 11 3,89 92,9 Finland 12 3,89 92,6 Hong Kong SAR, China 13 3,88 92,4 Canada 14 3,87 92,3 United States 15 3,86 91,7 Denmark 16 3,85 91,4 France 17 3,84 91,3 Australia 18 3,84 91,2 Austria 19 3,76 88,7 Taiwan, China 20 3,71 86,9 New Zealand 21 3,65 85,0 Italy 22 3,64 84,9 Korea, Rep. 23 3,64 84,7 United Arab Emirates 24 3,63 84,5 Spain 25 3,63 84,2 Czech Republic 26 3,51 80,5 China 27 3,49 79,9 South Africa 28 3,46 78,9 Malaysia 29 3,44 78,4 Poland 30 3,44 78,2 Źródło: Connecting to Compete Trade Logistics in the Global Economy. The Logistics Performance Indexand Its Indicators The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank 35

36 Ranking jakości usług logistycznych Polska w Europie Kraj Miejsce w rankingu Wskaźnik oceny Jakość usług / /1-5/ %/ Germany 1 4,11 100,0 Sweden 2 4,08 98,8 Netherlands 3 4,07 98,5 Luxembourg 4 3,98 95,7 Switzerland 5 3,97 95,5 United Kingdom 6 3,95 94,9 Belgium 7 3,94 94,5 Norway 8 3,93 94,2 Ireland 9 3,89 92,9 Finland 10 3,89 92,6 Denmark 11 3,85 91,4 France 12 3,84 91,3 Austria 13 3,76 88,7 Italy 14 3,64 84,9 Spain 15 3,63 84,2 Czech Republic 16 3,51 80,5 Poland 17 3,44 78,2 Źródło: Connecting to Compete Trade Logistics in the Global Economy. The Logistics Performance Indexand Its Indicators The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank 36

37 Ranking jakości usług logistycznych kto za Polską w Europie? Kraj Miejsce Wskaźnik Jakość usług w rankingu oceny /1-5/ /%/ Poland 30 3,44 78,2 Israel 31 3,41 77,5 Portugal 34 3,34 75,0 Latvia 37 3,25 72,2 Slovak Republic 38 3,24 71,9 Turkey 39 3,22 71,4 Iceland 42 3,20 70,5 Estonia 43 3,16 69,3 Lithuania 45 3,13 68,5 Cyprus 46 3,13 68,4 Hungary 52 2,99 63,8 Greece 54 2,96 62,8 Slovenia 57 2,87 60,2 Romania 59 2,84 59,1 Źródło: Connecting to Compete Trade Logistics in the Global Economy. The Logistics Performance Indexand Its Indicators The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank 37

38 Wartość krajowego rynku logistycznego: /mld zł/ ,1 81,8 88,1 101,4 103,8 117,7 125,0 130,5 132, Źródło: Logistyka w Polsce Raporty Biblioteka Logistyka

39 Wartość krajowego rynku logistycznego wg rzeczywistych przychodów sektora TSL Struktura rynku usług sektora TSL Wartość /mld zł/ Sektor TSL ogółem 73,7 Transport i spedycja kolejowa 8,0 Transport i spedycja drogowa 41,0 Transport i spedycja morska 1,3 Usługi kurierskie 2,0 Transport intermodalny 0,4 Usługi logistyczne z wartością dodatkową 21,0 Źródło: G. Szyszka Logistyka w Polsce 2008 WSL

40 Wzrost przychodów sektora TSL nie oznacza równoważnego wzrostu zysku! Przyczyny: Rosną koszty dostępu do infrastruktury transportu. Rosną koszty energii. Rosną koszty pracy. Duża konkurencja w transporcie drogowym ogranicza możliwość podwyższania taryf (wyjątek PKP CARGO). Transport nie wykorzystuje swojego potencjału (nierównowaga w eksporcie i imporcie, trudności w pozyskaniu ładunków powrotnych). Regulacje prawne ograniczają efektywność transportu. 40

41 Bibliografia: 1. Fechner I. Zarządzanie łańcuchem dostaw. WSL Poznań Red. Fechner I., Szyszka G. Logistyka w Polsce raport Biblioteka Logistyka Poznań Red. Rydzkowski W. Usługi logistyczne. Biblioteka Logistyka Poznań