KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA

Transkrypt

1 KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA Wykład 14 Systemy e-biznesu Dr inż. Mariusz Makuchowski

2 e-business W ostatnim dziesięcioleciu nastąpił dynamicznym rozwój Internetu, technologii informacyjnej i jej zastosowań co zaowocowało powstaniem nowego wymiaru działalności tzw. e-biznesu. 2 Biznes internetowy należy do najbardziej dynamicznie rozwijających się sektorów krajowej gospodarki. Jego wartość w ciągu kilku lat dogoni sektor finansowy, energetyczny czy ochrony zdrowia. Pod tym względem Polska jest jednym z liderów e-biznesu w Europie Środkowo-Wschodniej.

3 e-business Biznes elektroniczny, czy też inaczej mówiąc e biznes został po raz pierwszy wprowadzony w roku 1995, zaś za jego głównego prekursora została uznana firma IMB. Dziś system ten jest niezwykle rozpowszechniony. E biznes wykorzystuje szereg aplikacji internetowych, do których między innymi zaliczyć możemy pocztę, strony i witryny WWW, czy też Banery oraz inne środki reklamy. To wszystko ma jeden cel, którym mianowicie jest dotarcie do jak największej grupy potencjalnych klientów i odbiorców. 3

4 e-business Elektroniczny biznes (e-business) jest terminem dość skomplikowanym, niejasnym, wywołującym dużo nieporozumień. W literaturze bywa interpretowany w różnorodny sposób. Z pojęciem biznesu elektronicznego łączą się zarówno bardziej ogólne zagadnienia: handlu elektronicznego (e-commerce), elektronicznej gospodarki (e-economy), elektronicznego społeczeństwa (e-society), elektronicznego rządu (e-government) jak również bardziej szczegółowe, takie jak: e-banking e-learning 4

5 Biznes elektroniczny Biznes elektroniczny nie jest związana tylko z Internetem. Nowoczesne jego odmiany nie muszą być oparte na Internecie. Pod tym pojęciem kryją się ogromne połacie wiedzy, technologii i możliwości. Rola Internetu w rozwoju biznesu elektronicznego jest na pewno bardzo istotna do tego stopnia, że biznes internetowy bywa utożsamiany z biznesem elektronicznym. Pojęcia te należy wyraźnie rozgraniczyć - biznes internetowy jest tylko jedną z form e-biznesu. 5

6 e-commerce e-commerce (electronic commerce) oznacza handel elektroniczny, który obejmuje cztery główne procesy biznesowe: promocję i marketing zamówienia, płatności dostawy(tylko w przypadku produktów cyfrowych, produkty materialne muszą być dostarczane w tradycyjny sposób) e-commerce odnosi się do procesów zewnętrznych związanych z kontaktem przedsiębiorstwa z klientami, dostawcami, zewnętrznymi partnerami, do których należą sprzedaż towarów i usług, marketing, przyjmowanie i potwierdzanie zamówień, dostawy, obsługa klienta, zakupy surowców do produkcji i zaopatrzenia biura oraz obsługa płatności bezgotówkowych. 6

7 e-business 7 e-biznes (electronic business) oznacza prowadzenie ogółu działań biznesowych w Internecie. Pojęcie e-biznesu zawiera w sobie e-commerce ale oprócz tego również obejmuje procesy wewnętrzne tj.: produkcja zarządzanie zapasami rozwój produktu zarządzanie ryzykiem finanse zarządzanie wiedzą i zasobami ludzkimi Strategia e-biznesu w większym stopniu skupia się na wewnętrznych procesach, ma na celu oszczędność kosztów oraz poprawę efektywności i produktywności.

8 E-business Z punktu widzenia systemów informatycznych e-commerce jest podsystemem e-biznesu. Systemy e-biznes wywodzą się od e-commerce, są one bardziej zaawansowane technologicznie i organizacyjnie, gdyż oprócz obsługi kontaktów przedsiębiorstwa z otoczeniem obejmują także jego komunikację wewnętrzną (np. między oddziałami). 8

9 E-business - definicja Istnieje wiele definicji e-biznesu: E-biznes to idea rekonstrukcji całego przedsiębiorstwa w kontekście jak najlepszego wykorzystania nowoczesnych technologii teleinformatycznych [7] to każdy proces biznesowy, którego działanie opiera się na automatycznych systemach informacji [8] E-biznes to wykorzystanie nowoczesnych technologii programowych, sprzętowych oraz komunikacyjnych do prowadzenia działalności gospodarczej na skale globalną. Niebagatelną rolę odgrywa tu Internet, który jest globalną siecią komputerów [9] 9

10 E-business - definicja 10 W. Cellary kładzie nacisk na wymianę i traktuje e-biznes jako uogólnienie handlu elektronicznego. Stwierdza, iż nie jest trudno zauważyć, że drogą elektroniczną jest się w stanie realizować nie tylko procesy biznesowe, związane z handlem, lecz także wiele innych. U podstaw elektronicznego biznesu leży dążenie do [10]: zastąpienia papierowych dokumentów - dokumentami elektronicznymi oraz zorganizowanie obrotu nimi na drodze elektronicznej, zastąpienia interakcji międzyludzkich za pomocą mediów elektronicznych zamiast kontaktów bezpośrednich w postaci spotkań twarzą w twarz

11 e-economy e-economy - gospodarka elektroniczna określana także jako gospodarka cyfrowa, cyberekonomia, e-gospodarka lub nowa gospodarka. Jest pojęciem szerszym niż e-biznes. Cechą szczególną nowej gospodarki jest włączenie do procesów gospodarczych współczesnych technologii informacyjnych oraz - niespotykanych do tej pory - olbrzymich zasobów wiedzy. Dlatego obok powyższych określeń "nową gospodarkę" określa się również terminami: "gospodarka oparta na wiedzy" (knowledge-based economy). Elektroniczna gospodarka to wirtualna arena, na której prowadzona jest działalność, przeprowadzane są transakcje, dochodzi do tworzenia i wymiany wartości, i gdzie dojrzewają bezpośrednie kontakty między uczestnikami biznesu [11]. 11

12 e-society e-society (Information society)- społeczeństwo informacyjne - to nowy system społeczeństwa kształtujący się w krajach o wysokim stopniu rozwoju technologicznego, gdzie zarządzanie informacją, jej jakość, szybkość przepływu są zasadniczymi czynnikami konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i w usługach, a stopień rozwoju wymaga stosowania nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazywania i użytkowania informacji. Warunkiem istnienia społeczeństwa informacyjnego jest: powszechny i tani dostęp do sieci Internet upowszechnienie korzystania ze sprzętu komputerowego wysoki poziom edukacji informatycznej 12

13 E-government E-government (rząd w internecie, czyli e-administracja) - model działania instytucji rządowych i samorządowych oparty na wykorzystaniu nowoczesnych technologii komputerowych, Internetu i nowych środków przekazu. Model ten realizuje się poprzez relacje zewnętrzne (urząd-obywatel, urząd-firma, urząd-dostawca) oraz relacje wewnętrzne (urząd-urząd, urząd-pracownicy) 13

14 Relacje pomiędzy podmiotami biznesu elektronicznego Biznes elektroniczny wykorzystywany jest przez coraz to nowsze podmioty na rynku. Do podstawowych relacji pomiędzy najważniejszymi (pierwotnymi) podmiotami należą: B2B (business-to-business) - relacja "przedsiębiorstwoprzedsiębiorstwo" polega na realizacji procesów biznesowych pomiędzy dwoma firmami; B2C (business-to-consumer lub business-to-client) - relacja "przedsiębiorstwo-klient" to relacje realizujące transakcje między przedsiębiorstwami a konsumentami; intra-business (intranet) - elektroniczny biznes wewnątrz przedsiębiorstwa polega na realizacji na drodze elektronicznej wewnętrznych procesów biznesowych przedsiębiorstwa; 14

15 Relacje pomiędzy podmiotami biznesu elektronicznego Oprócz nich możemy obecnie spotkać także relacje typu: C2C (consumer-to-consumer) - relacja konsument-konsument B2A (business-to-administration) - biznes administracja C2A (customer to administration) klient - administracja F2B (finance-to-business) finanse biznes F2C (finanse-to-klient) finanse klient B2E (buisness to employee) biznes pracownik B2C firma za pośrednictwem strony internetowej oferuje informacje, wyroby i usługi dla osób prywatnych, przykładem mogą być centra handlowe czy usługi bankowości. 15

16 Relacje pomiędzy podmiotami biznesu elektronicznego B2B Firmy oferują dobra i usługi innym firmom. Jest to handel między różnymi przedsiębiorstwami jak i w obrębie jednej firmy między jej oddziałami. Przykładem jest tu sprzedaż hurtowa. C2C dotyczy transakcji zawieranych przez osoby prywatne, są to aukcje, drobne ogłoszenia, wymiana przedmiotów nowych i używanych. 16 B2A jest jeszcze we wczesnym stadium rozwoju. To sytuacja kiedy działania firmy skierowane są w stronę sektora publicznego, związana jest z usługami dotyczącymi podatków, bezpieczeństwa socjalnego, zatrudnienia, korzystania z różnego rodzaju rejestrów, opłat a także handel odbywający się najczęściej w formie przetargów on-line oraz targów

17 Relacje pomiędzy podmiotami biznesu elektronicznego C2A pozwala obywatelowi na załatwienie istotnych spraw w urzędzie poprzez kontakt elektroniczny. Przykładem może być złożenie wniosku o wydanie paszportu czy złożenie rozliczenia podatkowego poprzez skorzystanie z serwisu WWW. C2B model odwrotny do B2C. Działania handlowe prowadzone są na specjalnie w tym celu zorganizowanych obszarach rynku internetowego, zwanych aukcjami grupowymi. Pojedynczy kupujący zamieszcza ofertę skierowana do wielu sprzedających podając opis wyrobu lub usługi oraz cenę. Sprzedający przeglądają oferty, najbardziej korzystna propozycja wygrywa. Klient jest zobowiązany do uiszczenia wcześniej zadeklarowanej ceny. Przykładem mogą tu być usługi turystyczne, przewozowe, hotelarskie, bilety lotnicze itp. 17

18 Relacje pomiędzy podmiotami biznesu elektronicznego 18 F2B odmiana modelu B2B. W tym przypadku instytucje finansowe oferują innym firmom pełną obsługę operacji finansowych oraz dodatkowe usługi w zakresie usług bankowych, brokerskich, ubezpieczeniowych, doradztwa inwestycyjnego itp. Procesy realizowane są za pomocą Internetu i wyspecjalizowanych aplikacji sieciowych, dzięki którym klienci mogą zarządzać swoim kontem. Aplikacje po stronie usługodawcy są wysoce zautomatyzowane, korzystają z technologii przetwarzania bezpośredniego. Dokonywane są analizy profilów klientów, na podstawie których oferowane zostają różne usługi dopasowane do ich preferencji. F2C podobnie jak F2B tylko dla klienta indywidualnego. B2E to przypadek gdzie firma wykorzystuje elektroniczne środki przekazu (Internet, Intranet, rozwiązania mobilne, itp.) w celu komunikacji z pracownikami a także ułatwienia lub umożliwienia im realizacji zadań, np. zdalna praca, gdy pracownika korzystając z komputera i łącza internetowego wykonuje swoje obowiązki z dala od siedziby firmy.

19 Uwarunkowania działania systemów e-biznesu Uwarunkowania działania systemów e-biznesu można rozpatrywać w dwóch ujęciach [1]: 1. W skali makro - ponadorganizacyjne, wspólne dla wszystkich uczestników standardy komunikacji, przesyłanie danych, przepływu środków pieniężnych, uwarunkowania prawne; 2. W skali mikro infrastruktura umożliwiająca realizację procesów e-biznesowych wewnątrz przedsiębiorstwa. 19

20 Korzyści ze standardu komunikacji Aby e-biznes funkcjonował w skali makro, niezbędne jest przyjęcie przez wszystkie przedsiębiorstwa tych samych standardów wymiany informacji, co daje wiele korzyści: ujednolicenie sposobów sporządzania dokumentów ze względu na strukturę i zawartość ułatwienie integracji systemów informatycznych różnych organizacji zmniejszenie liczby błędów związanych z konwersją formatów dokumentów, rezygnacja z ręcznego przetwarzania dokumentów, możliwość wprowadzenia automatyzacji w procesach komunikacji, ograniczenie kosztów i ilości przesyłek pocztowych, usprawnienie i przyspieszenie dokonywania płatności; 20

21 Standardowa realizacja procesów e-biznesu Podstawowe elementy umożliwiające standardową realizację procesów e-biznesu to: EDI (electronic data interchange) Elektroniczna wymiana danych EFT (electronic funds transfer) elektroniczny transfer funduszy Electronic Money, electronic cash elektroniczne środki płatnicze 21

22 EDI - Elektroniczna wymiana danych Elektroniczna wymiana danych EDI jest technologią opartą na sieci, umożliwiającą wymianę danych między systemami informatycznymi partnerów handlowych, (będących odpowiednikami papierowej postaci dokumentów handlowych lub administracyjnych tj.: zamówienia, faktury, żądania zapłaty, dokumenty transportowe itp ), tworzonych według powszechnie uzgodnionego standardu między aplikacjami w różnych systemach komputerowych, za pomocą teletransmisji. EDI zwykle jest używane do przetwarzania indywidualnych formatów i typów danych stosowanych w przedsiębiorstwie na standardy międzynarodowe używane w przemyśle. 22

23 Standardy komunikatów EDI Istnieją cztery główne standardy komunikatów EDI: EDIFACT jedyny standard międzynarodowy, stosowany przeważnie poza krajami Ameryki Północnej, zalecany przez Narody Zjednoczone. ASC X12 amerykański standard ANSI, stosowany głównie w Ameryce Północnej. TRADACOMS standard rozwijany przez ANA (Article Numbering Association) stosowany w handlu detalicznym w Wielkiej Brytanii. ODETTE standard stosowany w europejskim przemyśle motoryzacyjnym. 23

24 EFT elektroniczny transfer funduszy EFT (electronic funds transfer) elektroniczny transfer funduszy służy do dokonywania transferów pieniężnych pomiędzy instytucjami finansowymi i innymi podmiotami. Jest inicjowany przez narzędzia elektroniczne tj.: terminal, telefon, komputer, karta bankomatowa lub magnetyczna. 25 Elektroniczny środek płatności [12] to zapis wielkości funduszy pieniądza realnego przechowywany w urządzeniu elektronicznym, który jest dostępny dla właściciela. Do elektronicznych środków płatności zalicza się: elektroniczną gotówkę (electronic cash) numeryczny substytut banknotów i monet, wykorzystywany do małych transakcji elektroniczny pieniądz (electronic money) o szerszym zasięgu, obejmuje również duże przelewy w międzynarodowych i krajowych sieciach płatności.

25 Alternatywne formy elektronicznego biznesu W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabiera tzw. m-biznes (mobilny biznes) oraz m-commerce (mobilny handel), odmiany elektronicznego biznesu. Mobilna odmiana e-biznesu polega na wykorzystaniu mobilnych urządzeń z dostępem do Internetu i sieci bezprzewodowych w celu realizacji procesów gospodarczych. 26

26 M-biznes 27 M-biznes dostarcza dodatkowych funkcji, wynikających ze specyfiki środowiska mobilnego, są to: Wszechobecność z usług m-biznesu można korzystać w każdym miejscu lub w kilku lokalizacjach jednocześnie; Personalizacja daje duże możliwości dostosowywania usług do potrzeb i preferencji odbiorcy. Personalizacja umożliwia np. funkcjonowanie systemów bankowości mobilnej użytkownik może bez użycia karty płatniczej dokonać transakcji dzięki możliwości zalogowania się do systemu bankowego.

27 M-biznes Elastyczność użytkownicy mają możliwość otrzymywania informacji i dokonywania transakcji w każdym momencie, Lokalizacja daje użytkownikom dostęp do lokalnych serwisów informacyjnych (np. lokalna prognoz pogody czy informacja o wydarzeniach kulturalnych w okolicy); 28

28 Systemy e-biznesowe 29 Wdrożenie i eksploatacja systemów e-biznesowych musi spełnić wiele uwarunkowań, m.in.: musi zostać podjęta decyzja o celowości przeniesienia działalności na platformę, należy zidentyfikować procesy, które można z korzyścią przenieść do przestrzeni wirtualnej Należy zdefiniować odpowiednią infrastrukturę e-biznesu tj.: typ sprzętu tj.: serwery, komputery PC, typ sieci używanej do połączenia tego sprzętu rodzaj oprogramowania dostarczającego usługi dla klientów, partnerów biznesowych i pracowników

29 Rozwiązania technologiczne 30 Przy wyborze rozwiązań technologicznych do e-biznesu powinno się: przeanalizować kompatybilność sprzętu, oprogramowania i możliwości ich integracji z istniejącymi systemami i nowymi technologiami, ocenić czy i w jakim stopniu technologia będzie wspomagać procesy biznesowe uwzględniając poziom użyteczności rozwiązania dla organizacji, elastyczność ustawień i niezakłócony przepływ informacji, określić koszt modyfikacji istniejącej już technologii przed wdrożeniem nowych rozwiązań e-biznesu Zwrócić szczególną uwagę na umowy prawne ze sprzedawcami technologii i dostawcami usług internetowych ze względu na szereg ograniczeń, które mogą uniemożliwiać prawidłową instalację lub konserwację oprogramowania biznesowego oferowanego przez innego dostawcę.

30 Modele e-biznesu 31 W gospodarce elektronicznej spotyka się wiele przedsięwzięć opartych na różnych modelach e-biznesu, do najczęściej spotykanych należą: E-sklep (e-shop) E-zaopatrzenie (e-procurement), Aukcje internetowe (a-auction) Internetowe centrum handlowe (e-mall) E-usługi dla przedsiębiorstw (third party marketplace) Dostawca z pełnym zakresem usług (full service provider) Wirtualne społeczności (virtual communities) Dostawcy usług i wartości dodanych (value chain service providers) Integratorzy łańcucha wartości (value chain integrators), Platformy współpracy, Brokerzy informacji, Usługi zaufania Instytucje certyfikacyjne oraz e-notariusze

31 Modele e-biznesu 32 elektroniczna witryna i sklep internetowy (e-shop) - to najprostszy z prezentowanych modeli biznesowych, służy do promowania firmy, jej towarów czy usług, czasem połączony jest ze sklepem internetowym; elektroniczne zaopatrzenie (e-procurement) - czyli elektroniczne składanie ofert i zaopatrywanie w towary i usługi. W przypadku towarów transport odbywa się już w formie tradycyjnej. Obieg dokumentów jest zautomatyzowany i odbywa się droga elektroniczną. elektroniczne centrum handlowe (e-mall) - odmiana sklepów internetowych, w najprostszej formie składa się z wielu elektronicznych sklepów (prowadzonych przez niezależne podmioty), z reguły funkcjonujących pod jednym szyldem, zwykle dobrze znanym klientom. Współpraca między nimi może być rozszerzona o wspólne metody płatności, dostawy towarów itp.;

32 Modele e-biznesu aukcja elektroniczna (e-auction) - w podstawowym zakresie oferuje elektroniczne mechanizmy prowadzenia licytacji. Aukcje elektroniczne są najczęściej odpowiednikami aukcji prowadzonych w sposób tradycyjny. Źródłem przychodu firmy prowadzącej e-aukcje jest sprzedaż platformy technologicznej, opłaty pobierane od transakcji i zamieszczanych reklam. Ze względu na ogromne możliwości Internetu istnieje wiele odmian aukcji elektronicznych, np. aukcja odwrócona; E- usługi dla przedsiębiorstw - np. w przypadku gdy firma powierza swój marketing wyspecjalizowanemu dostawcy usług internetowych, którzy z reguły oferują: prezentacje produktów na stronach WWW, promowanie marki w Internecie, obsługę płatności, logistykę, zamówienia itp 33

33 Modele e-biznesu Dostawca pełnego zakresu usług celem jest pełne zaspokojenie potrzeb klienta w określonej dziedzinie. Dostawca z pełnym zakresem usług musi wykreować markę, zyskać wiarygodność i zdobyć zaufanie klientów. wirtualna społeczność (virtual community) - bardziej zjawisko internetowe wykorzystywane przez niektóre firmy w swojej działalności niż model biznesowy. Jest to grupa osób (podmiotów) skupionych wokół określonego tematu czy sektora rynku, komunikująca się za pośrednictwem usług dostępnych w sieci (tworzących rodzaj portalu tematycznego, listy dyskusyjnej itp.). Podstawową korzyścią dla firmy jest prawdziwa i obiektywna informacja, często zaskakująca wartościowa merytorycznie i praktycznie; 34

34 Modele e-biznesu 35 Dostawcy usług i wartości dodanych (usługodawcy łańcucha wartości) - specjalizują się w realizacji specyficznych funkcji w łańcuchu wartości takich jak elektroniczne płatności, obsługa administracyjna, pocztowa, różne zadania z zakresu logistyki, zarządzanie stanem zapasów, gospodarka zasobami oraz ubezpieczenia. Dostawcy ci czerpią zyski z opłat za usługi lub pobierają procent od transakcji. Integratorzy łańcucha wartości - skupiają się na połączeniu poszczególnych ogniw łańcucha wartości poprzez zbieranie, syntetyzowanie i dystrybucję informacji. Firmy tego typu oferują usługę wyszukiwania i dostarczania firmom pożądanych przez nie danych (informacji). Informacje te dotyczą relacji pomiędzy producentami, hurtownikami, dostawcami produktów materialnych oraz ich klientami. Integratorzy czerpią dochody z usług konsultingowych bądź pobierają opłaty od transakcji zrealizowanych z ich pomocą.

35 Modele e-biznesu platforma współpracy (collaboration platform) - dostarcza narzędzia i środowisko informatyczne umożliwiające współpracę między firmami. Stanowi zamknięty system informatyczny łączący kilka firm. Dostarczają one zestawu rozwiązań programowosprzętowych do kooperacji pomiędzy przedsiębiorstwami. Platforma taka najczęściej prowadzona jest przez niezależną firmę, która wynajmuje ją innym podmiotom gospodarczym; Dostawcy informacji (brokerzy, infobrokerzy) - świadczą usługi informacyjno-konsultingowe na zamówienie, wykonują różnego rodzaju analizy rynku, zajmują się także pozyskiwaniem informacji z określonej branży na życzenie klienta. W zakres ich usług wchodzi także tworzenie, aktualizacja i dbałość o merytoryczną zawartość portali i vortali w sieci Internet. 36

36 Modele e-biznesu usługi zaufania (trust services) - jest to podobny do poprzedniego model biznesowy dostarczający specyficznych informacji, gwarantujących zaufanie w procesach biznesowych pomiędzy stronami sieci, najczęściej w postaci wydawania lub potwierdzania certyfikatów autentyczności Instytucje certyfikacyjne oraz e-notariusze - mają na celu dostarczenie specyficznych informacji najczęściej w postaci certyfikatów autentyczności, aby zwiększyć zaufanie pomiędzy stronami zawierającymi transakcje w sieci Internet. 37

37 Korzyści z zastosowania przedsięwzięć elektronicznych Zastosowanie wcześniej omówionych typów przedsięwzięć elektronicznych niesie korzyści dla przedsiębiorstwa i jego klientów, najbardziej znaczące to[1]: - niskie koszty wejścia na rynek, - obniżenie kosztów transakcji, - dostęp do rynków globalnych, - możliwość dystrybucji on-line, - zabezpieczenie udziału w rynku. 38 Prowadzenie biznesu na rynku elektronicznym zabezpiecza jego pozycję na rynku tradycyjnym przed przejęciem przez inne przedsiębiorstwo działające on-line. Korzyści wynikające z przedsięwzięć elektronicznych powodują, że firmy działające na rynkach lokalnych coraz częściej kierują się w stronę elektronicznych kanałów marketingu i dystrybucji, a także kooperacji.

38 Prognoza Stowarzyszenie Marketingu Bezpośredniego szacuje, że w 2010 roku w sklepach internetowych i na aukcjach Polacy wydali około 15,5 miliarda złotych co stanowi wzrost o 2 miliardy w stosunku do roku poprzedniego. Wciąż zwiększa się też odsetek internautów dokonujących zakupów w sieci. Jak wskazują badania NetTrack realizowane przez Millward Brown SMG/KRC na zakupy w sieci decyduje się przeszło połowa polskich internautów. Euromonitor szacuje, że do 2014r. wartość sprzedaży w samych tylko sklepach internetowych w Polsce przekroczy 10mld zł. 39

39 Prognoza 40 Źródło: Ideo, na podstawie danych IAB i SMG/KRC NetTrack, Euromonitor International, 2010

40 Bibliografia [1] Adam Nowicki, Komputerowe wspomaganie biznesu (2006) [2] Karol Kukuła, Badania operacyjne w przykładach i zadaniach (2002) [3] Czesław Smutnicki, Algorytmy szeregowania (2002) [4] Ryszard Knosyla i Zespół, Komputerowe wspomaganie zarządzania przedsiębiorstwem Nowe metody i systemy (2007) [5] Zbigniew Klonowski, Systemy informatyczne zarządzania przedsiębiorstwem. Modele rozwoju i właściwości funkcjonalne (2004) [6] M. Fertsch, K. Grzybowska, A. Stachowiak, Logistyka i zarządzanie produkcją nowe wyzwania i odległe granice (2007) [7] S. Zieliński Inteligentne systemy w zarządzaniu. Teoria i praktyka (2000) [8] Adamczewski, Piotr. Zintegrowane systemy informatyczne w praktyce, Warszawa, PWN, 2005 [9] Szejko, Stanisław (Redakcja naukowa). Metody wytwarzania oprogramowania, Warszawa, PWN, 2004 [10] Lausen, Georgie; Vossen, Gottfried. Obiektowe bazy danych. Modele danych i języki, Warszawa, WNT,

41 Bibliografia 42 [11] Miłosz, Marek (Redakcja naukowa). Bezpieczeństwo informacji, Warszawa, PWN, 2005 [12] Dolińska, Małgorzata. Projektowanie systemów informacyjnych na przykładzie zarządzania marketingiem, Warszawa, Agencja Wydawnicza "Placet", [13] Cheesman, John; Daniels, John. Komponenty w UML. Warszawa, WNT 2004 [14] Szyjewski, Zdzisław. Zarządzanie projektami informatycznymi, metodyka tworzenia systemów informatycznych. Warszawa, Agencja Wydaw. Placet, (Biblioteka Biznesmena) [15] Leyland, Valerie. EDI Elektroniczna wymiana dokumentacji. Warszawa, WNT, 2003 [16] Orłowski, Cezary. Projektowanie hybrydowych systemów informatycznych do wspomagania zarządzania, Wydaw. Politech. Gdańskiej, [17] M.Jurczyk, R.Knosala - Terminowość i efektywność realizacji zleceń w systemach z wyróżnionym zasobem taktującym [18] Jacek Florek, Edward Klimasara - Uwarunkowania tworzenia zintegrowanych systemów informatycznych (2002) [19] Anna Sołtysik-Piorunkiewicz Rozwój metodyk budowy systemów informatycznych w organizacjach [20] Wrycza S.: Analiza i projektowanie systemów informatycznych zarządzania

42 Bibliografia [21] Jacek Słowik MRP (Planowanie Zasobów Produkcyjnych) dla MSP (2005) [22] B. Gregor, M. Stawiszyński, e-commerce [23] Wikipedia, [24] A. Szewczyk, Podstawy e-biznesu, Szczecin 2006 [25] D. Nojszewski, Biznes [26] A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, E-biznes. Strategie sukcesu w gospodarce internetowej, Warszawa 2001 [27] M.Pańkowska, Ochrona informacji w globalnych systemach informatycznych - bankowości. Bank i Kredyt 7-8/

43 Dziękuję za uwagę.