Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy PSYCHOLOGIA INWESTORA Bartłomiej Cieszyński Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

2 ZADANIE W CO MOŻNA ZAINWESTOWAĆ GOTÓWKĘ?

3 FINANSE DECYZJE INWESTYCYJNE INWESTYCJA ZYSK RYZYKO PŁYNNOŚĆ

4 LOKATA S/Z

5 BONY SKARBOWE Bon Skarbowy - dłużny papier wartościowy Skarbu Państwa o terminach emisji od 1 do 52 tygodni (standardowo 13 i 52). Służy zaciąganiu przez Skarb Państwa krótkoterminowego kredytu na sfinansowanie deficytu budżetu państwa. Oprocentowanie bonów ma charakter stały, dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a wartością nominalną bonu).

6 OBLIGACJE Papier wartościowy emitowany przez podmiot zwany dłużnikiem, nabywca staje się wierzycielem i ma z góry zagwarantowany zwrot długu oraz wypłatę odsetek.

7 AKCJE

8 Analizy giełdowe PODEJŚCIE FUNDAMENTALNE PODEJŚCIE TECHNICZNE

9 WIG PORÓWNANIE OKRESÓW

10 Ile pod koniec 1999r. warte by było 10 tys. USD zainwestowane w 1928r

11 HUSTON, MAMY PROBLEM 1720 Francja 1873 Wiedeń 1929 Wall Street 1973 Kryzys energetyczny 2008 Krach globalny

12 Zysk Wyższy zysk to wyższe ryzyko Obligacje firm Bony skarbowe, lokaty Obligacje państwowe Ryzyko do 1 roku 1-2 lata powyżej 5 lat

13 PUŁAPKI MENTALNE Decyzje racjonalne Decyzje emocjonalne Reakcje emocjonalne powstają niezależnie od tego czy się tego chce czy nie. Można kontrolować ekspresję emocjonalną, lecz nie odczuwanie emocji

14 PROSTA ZAGADKA Cukierek i lizak kosztują razem 1 zł 10 gr. Lizak jest o złotówkę droższy od cukierka. Ile kosztuje cukierek? C+L = 1,10 i L = 1+C C+1+C = 1,10 2C = 0,10 /:2 C = 0,05 i L = 1,05

15 SYSTEMY MYŚLENIA x =? Który problem szybciej rozwiąże sztuczna inteligencja? SYSTEM 1 SYSTEM 2 TEN CZŁOWIEK JEST ZADOWOLONY WYNIK TEGO RÓWNANIA TO 50

16 NASZE REAKCJE SYSTEM 1 SYSTEM 2 SZYBKI WOLNY INTUICYJNY - BEZWYSIŁKOWY PREDOMINUJĄCY, TRUDNY DO WYKORZENIENIA PODATNY NA ZNIEKSZTAŁCENIA RACJONALNY ALE WYMAGA PRACY MÓZGU BEZSTRONNY ANALITYCZNY x =

17 SKOMPLIKOWANA APARATURA neuronów 2% masy ciała 20% zużycia energii (tlenu)

18 EMOCJE CZY ROZUM? Cena kupna Cena wczoraj Cena dzisiaj Kto jest bardziej niezadowolony? Inwestor a Inwestor b

19 CHĘĆ WZIĘCIA UDZIAŁU W GRZE Który z tych czynników jest najważniejszy? Ekscytacja Zawiść Żal Optymizm

20 WIARA W DANE Wykresy Co najmocniej trafia do przekonań ludzkich? Fachowa książka Prezentacje komputerowe Opowiadania

21 STRATA NA INWESTYCJI Jaka jest reakcja mózgu gdy nasza inwestycja traci na wartości? Strach Złość Ból Zazdrość

22 EMOCJE W INWESTOWANIU DECYZJA Strach Niepokój ŻAL DECYZJA Nadzieja Oczekiwanie DUMA

23 PANOWANIE NAD EMOCJAMI

24 UCZENIE SIĘ Połącz kropki 4 prostymi kreskami bez odrywania długopisu od kartki 5% rozwiązuje to za 1 razem, 95% gdy już wie

25 TERAZ JUŻ BĘDZIE ŁATWO Połącz kropki 4 prostymi kreskami bez odrywania długopisu od kartki 5% rozwiązuje to za 1 razem, 95% gdy już wie

26 CZASOWE OSWAJANIE RYZYKA Strach powinien być wprost proporcjonalny do ryzyka ale czy tak jest na pewno?

27 6 ZASAD PERSWAZJI ROBERT CIALDINI Daj się polubić Daj się polubić Podaruj coś od siebie Pokaż, że jesteś ekspertem Pozwól Podaruj niech coś Pokaż, że będą konsekwentni od siebie jesteś Odwołaj się do odruchów ekspertem stadnych Zaznacz ograniczony dostęp twojej oferty NIE KŁAM Pozwól niech będą konsekwentni Odwołaj się do odruchów stadnych Zaznacz ograniczo- ny dostęp do oferty

28 ZASADA LUBIENIA Atrakcyjność fizyczna Komplementy Podobieństwo Znajomość ułatwia zaufanie

29 ZASADA WZAJEMNOŚCI PR i SPONSORING wdzięczność Decyzja inwestycyjna

30 KOMU CHCESZ ZAUFAĆ?

31 AUTORYTET Ocena Fakt Cywil 50% 42% Ubiór 63% 92% Bickman 1974 Komentarze giełdowe

32 KONSEKWENCJA 4 : : 20 plaża 17% 76% tablica Moriarty, 1970 Portfel długoterminowy czy pułapka myślenia?

33 DOMINACJA POSIADANIA Endowment effect

34 REGRESJA DO ŚREDNIEJ Skoro wyniki dotychczas były znakomite, to teraz będą jeszcze lepsze

35 PŁAĆ PODATKI W TERMINIE KTÓRY Z TYCH SPOSOBÓW ZACHĘTY ZADZIAŁA NAJLEPIEJ? 1. zapłacisz karę przy spóźnieniu 2. finansujesz edukację i bezpieczeństwo dzieci 3. już ponad 90% zapłaciło 4. otrzymasz bezpłatną pomoc doradczą

36 SPOŁECZNY DOWÓD SŁUSZNOŚCI PŁAĆ PODATKI W TERMINIE: zapłacisz karę przy spóźnieniu finansujesz edukację i bezpieczeństwo dzieci już ponad 90% zapłaciło otrzymasz bezpłatną pomoc doradczą

37 SPOŁECZNY DOWÓD SŁUSZNOŚCI Wszyscy kupują teraz te akcje więc nie mogą się mylić

38 OGRANICZONY DOSTĘP Ograniczony dostęp ból utraty chęć likwidacji bólu

39 ZJADACZ ZYSKU ZYSK INFL rok 2. rok 3. rok Ile realnie zyskałem/straciłem?

40 złudzenie bezpieczeństwa i zysku Klient kupuje strukturę za 100 zł ze 100% gwarancją kapitału i otrzyma za 3 lata premię jeżeli index x osiągnie wartość > y Bank kupuje obligację zerokuponową O wartości końcowej 100% kapitału klienta Za pozostałą sumę bank wykupuje opcję call Na instrument bazowy

41 ZYSK JAK GO CZUJĘ? Inwestycja: 100 Euro Czas trwania: 1 rok Wynik na koniec okresu inwestycji : 110 Euro Inwestycja: 500 Euro Czas trwania: 1 rok Wynik na koniec okresu inwestycji : 525 Euro Która inwestycja była lepsza?

42 ZYSK JAK GO MIERZYĆ INWESTYCJA WYNIK ZYSK ZYSK % %

43 ZYSK W KOLEJNYCH LATACH PV = 100; r = 10%; n = 1-4; FV =??? INWESTYCJA ROK 1 ROK 2 ROK ? 130? ??

44 ZYSK W KOLEJNYCH LATACH PV = 100; r = 10%; n = 1-4; FV =??? INWESTYCJA ROK 1 ROK 2 ROK

45 PROCENT SKŁADANY Money makes money and the money that money makes makes more money Pieniądz rodzi pieniądz, a ten już zrodzony rodzi go jeszcze więcej

46 Ile pod koniec 1999r. warte by było 10 tys. USD zainwestowane w 1928r

47 QUIZ Uszereguj inwestycje wg spodziewanej zyskowności: obligacje, bony skarbowe, giełda Jaka jest różnica między lokatą s i z W którym roku miał miejsce największy krach giełdowy na Wall Street Ile % naszej energii zużywa mózg Jak reaguje mózg na stratę inwestycyjną? Podaj 3 przykłady perswazji Co to jest inflacja? Co to jest procent składany

48 Dziękuję za uwagę Bartłomiej Cieszyński EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY