UWAGA A FUNKCJE MÓZGU SPOTKANIE ÓSME USZKODZENIA MÓZGU JEDNOSTRONNA NIEUWAGA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "UWAGA A FUNKCJE MÓZGU SPOTKANIE ÓSME USZKODZENIA MÓZGU JEDNOSTRONNA NIEUWAGA"

Transkrypt

1 UWAGA A FUNKCJE MÓZGU SPOTKANIE ÓSME USZKODZENIA MÓZGU JEDNOSTRONNA NIEUWAGA

2 OGNISKOWE USZKODZENIA UKŁADU NERWOWEGO Jako źródło wiedzy o jego funkcjonowaniu Charakterystyka zaburzenia Zespół jednostronnej nieuwagi (połowicznej nieuwagi, jednostronnego pomijania unilateral neglect) powstaje w wyniku uszkodzeniu obszarów korowych zlokalizowanych w obrębie płata ciemieniowego, skroniowego lub czołowego (najczęściej prawej półkuli mózgu). Pavani, Ladavas & Driver (2003) TICS, 7: Halligan et al. (2003) TICS, 7:

3 OGNISKOWE USZKODZENIA UKŁADU NERWOWEGO Jako źródło wiedzy o jego funkcjonowaniu Charakterystyka zaburzenia Pacjenci zachowują się jakby cała część przestrzeni kontralateralnej do lezji nie istniała. Mogą ignorować obiekty znajdujące się po lewej stronie, omijać słowa znajdujące się po lewej stronie kartki, omijać detale z lewej strony rysunków (rysowanie z pamięci lub kopiowanie). Nie oznaczają obiektów znajdujących się po lewej stronie w testach klinicznych. Dysfunkcje te obserwowane są pomimo braku oznak uszkodzenia systemu wzrokowego. W przypadku dużych lezji ignorują części ciała z lewej strony (twarz, kończyny), ignorują bodźce dotykowe pojawiające się po lewej stronie i nie reagują na polecenia werbalne z lewej strony.

4 NEGLECT LOKALIZACJA USZKODZENIA USZKODZENIA W OBSZARACH KOROWYCH Uszkodzenie lokalizowane najczęściej w polach BA 39 & 40 - dolna część płata ciemieniowego (zakręt kątowy i nadbrzeżny) (Heilman, Watson & Valenstein, 1994) Uszkodzenie może być lokalizowane w rejonie tylnej części górnego zakrętu skroniowego (Karnath, Ferber & Himmelbach, 2001) Uszkodzenie może też dotyczyć grzbietowej kory przedczołowej (Heilman & Valenstein, 1972; Husain & Kennard, 1996; Maeshimaet al., 1994) lub zakrętu obręczy (Watson, Heilman, Cauthen, & King, 1973) Inne doniesienia pęczek podłużny w części tylnej lub dolny pęczek czołowy USZKODZENIA PODKOROWE Uszkodzenie może dotyczyć obszarów wzgórza (poduszka, jądra siatkowate), jąder podstawy (Heilman et al., 1978) Wskazuje się również na wstępujące układy cholinergiczne lub monoaminoergiczne (Watson, Heilman, Miller, & King, 1974)

5 TESTY KLINICZNE: KOPIOWANIE RYSUNKU

6 TESTY KLINICZNE: PODZIAŁ LINII Line bisection: As the lines decrease in length, the tendency to bisect to the right diminishes. At very short lengths, patients (and normals) tend to bisect to the left of center. Podział linii pacjenci przejawiają tendencję do wskazywania środka linii po prawej stronie, szczególnie w przypadku długich linii. Gdy ich długość się zmniejsza tendencja ta słabnie, aż w przypadku relatywnie krótkich odcinków u pacjentów pojawia się tendencja do wskazań po lewej stronie

7 TESTY KLINICZNE: TESTY SKREŚLEŃ Random letter cancellation W teście pacjent zakreśla określoną literę w matrycy. U góry typowy wynik pacjenta z wyraźną przewagą skreśleń po prawej stronie. U dołu wynik tego samego pacjenta w sytuacji gdy za dobry wynik może on uzyskać gratyfikację pieniężną wyraźnie lepsze wykonanie

8 TESTY KLINICZNE: TESTY SKREŚLEŃ Random letter camcelation Test wykonywany przez pacjenta po rozległym uszkodzeniu prawej półkuli. U dołu zmiana aranżacji matrycy lepsze wykonanie testu.

9 TESTY KLINICZNE: TEST SKREŚLEŃ Neglect globalny vs lokalny ten sam pacjent który pomija w teście skreśleń wszystkie obiekty znajdujące się po lewej stronie, pomija je również w podzielonej matrycy skreślając w każdej z nich tylko te znajdujące się po prawej stronie Global vs focal neglect: Same patient that neglects the left side of space above (a), neglects left side of each half of the display (b) when the workspace is split in two.

10 TESTY KLINICZNE: KOPIOWANIE RYSUNKU Object centered neglect. A. Patient with left hemi-neglect copies details of the right side of the tower. B. Same patient copies the right side of the tower when it is tilted, rather than the left half of space. Object centered neglect pacjent przerysowując rysunek pomija jego lewą stronę, w przypadku gdy obiekt przedstawiony na rysunku zostaje przechylony pomijanie dotyczy lewej części obiektu a nie lewej strony rysunku

11 BEHAWIORALNE TESTY KLINICZNE

12 Eksperyment z placem katedralnym w Mediolanie: - dwoje pacjentów z uszkodzoną w wyniku wylewu prawą półkulą poproszono o opis dobrze znanego im placu katedralnego (raz z jednego krańca a następnie z drugiego) - osoby badane wymieniły w każdym przypadku jedynie budynki znajdujące się po prawej stronie (Bisiach & Luzatti, 1978)

13 Eksperyment z Piazza del Cinquecento w Rzymie: - pacjent nie wykazuje objawów charakterystycznych dla jednostronnej nieuwagi w testach standardowych - rysunki - opis wyobrażonego placu rzymskiego zawiera wyłącznie budynki z prawej strony - w przypadku tego pacjenta uszkodzenie zlokalizowano w prawym płacie czołowym (Guariglia et al. 1993) Eksperyment z rysowaniem linii i rzucaniem lotkami: - pacjent ze zdiagnozowanym lewostronnym pomijaniem po ciężkim wylewie zlokalizowanym w prawej korze ciemieniowej - w testach standardowych (test określania środka linii) wyraźne deficyty - po zwiększeniu odległości z 45 cm do 250 cm wyraźna poprawa (pacjent określał środek linii dzięki laserowemu wskaźnikowi lub rzucając lotką) (Halligan et al. 1991) Test linii z dodatkami: - pacjenci z lewostronną nieuwagą określając środek linii stawiają znacznik z prawej strony - po dodaniu symbolu po lewej stronie linii wyniki się polepszają - jeśli symbol pojawia się symetrycznie po obu stronach (lub co gorsza tylko po prawej stronie) ponownie wyraźne deficyty

14 NEGLECT SPOSTRZEGANIE ŚWIADOME KONTROLA REAKCJI Czy te dwa obrazki są takie same? - TAK W którym z tych domków chciałbyś zamieszkać? Zawsze wskazanie na dolny (Marshall & Halligan, 1988).

15 NEGLECT SPOSTRZEGANIE ŚWIADOME KONTROLA REAKCJI Halligan and Marshall (1998) opisali przypadek pacjenta o bilateralnej nieuwadze - tesowany za pomocą różnorodnych zadań wykazywał raz prawo raz lewostronne pomijanie. Niektórzy pacjenci wykazują brak uświadomienia obiektów w lewej części pola widzenia, nawet wtedy gdy prawidłowo wodzą palcem po konturze obiektu (misapiłka), lub dokonują nieprzypadkowo zgodnych wyborów z spośród dwu obiektów pomimo, iż usilnie twierdzą, iż obiekty są identyczne (płonący dom, wyszczerbiony kielich) Tracing Model Response

16 NEGLECT PRZESZUKIWANIE POLA WZROKOWEGO Husain et al. (2001) Brain Pomiar ruchów sakadowych u pacjenta z jednostronnym pomijaniem (szukaj litery L) czerwone punkty = fiksacja; żólte linie = sakady

17 NEGLECT JEDEN CZY DWA TYPY ZABURZENIA INNE FORMY ZABURZEŃ POJAWIAJACE SIĘ U PACJENTÓW Akinezja zaburzenia inicjacji ruchów w lewą stronę Akinezja kierunkowa (directional akinesia; gaze palsy) tendencja do odwracania, poruszania oczu lub patrzenia tylko w jedną stronę Dysocjacja motoryczna część pacjentów spostrzega obiekty w lewym polu widzenia lecz ma trudności w inicjowaniu ruchu w kierunku obiektu (sięganie, naciskanie przycisku) Neglect osoby (personal neglect) apraksja związana z czynnością ubierania; przestrzeń bliska odmiennie reprezentowana niż dalsza Neglect a anozognozja (brak uświadomienia paraliżu kończyny) i mizoplegia (uświadomienie kończyny przy silnej niechęci do niej)

18 NEGLECT JEDEN CZY DWA TYPY ZABURZENIA Albert (1973) 37 % lezji prawej półkuli oraz 30 % lezji lewej półkuli powoduje neglect kontralateralny (zaniedbywanie lewostronne dużo wyraźniejszym objawem) Chedru et al. (1973) analiza ruchów oczu: - pacjenci z lezją prawej półkuli: brak przeszukiwania w lewej połowie przestrzeni (polu widzenia) - pacjenci z lezją lewej półkuli: bardzo zwolnione przeszukiwanie (poorsearchers) Delis (1990) pacjenci z lezją lewej półkuli pomijają szczegóły obiektów obustronnie; pacjenci z lezją prawej półkuli tracą Gestalt obiektu, struktury całościowej, szczególnie po lewej stronie

19 NEGLECT HIPOTEZY WYJAŚNIAJĄCE NEGLECT JAKO ZABURZENIE UWAGOWE HIPOTEZA KINSBOURNE A Obie półkule niezależnie od siebie sterują uwagą w kontralateralnym polu widzenia (przestrzeni) i dodatkowo sterowanie to (kierowanie uwagi) jest hamowane przez półkulę przeciwną. Każdą z półkul charakteryzuje odmienna siła takiego sterowania (odmienny wektor). Lewa półkula generuje relatywnie silniejszy wektor niż półkula prawa (rightside bias). uszkodzenie prawej półkuli lewa (zdrowa) półkula silnie kieruje uwagę na prawo (jest rozhamowywana) uszkodzenie lewej półkuli brak tak silnego efektu

20 NEGLECT HIPOTEZY WYJAŚNIAJĄCE NEGLECT JAKO ZABURZENIE UWAGOWE HIPOTEZA HEILMANA & MESULAMA Prawa półkula jest dominującą w zakresie pobudzenia oraz uwagi przestrzennej Lewa półkula zaangażowana w sterowanie uwagą w kontralateralnej połowie pola widzenia, prawa półkula w sterowanie uwagą w obu połowach pola widzenia; uszkodzenie prawej półkuli zaburza zdolność do sterowania uwagą w lewej części przestrzeni

21 NEGLECT HIPOTEZY WYJAŚNIAJĄCE NEGLECT JAKO ZABURZENIE UWAGOWE HIPOTEZA POSNERA Elementarne procesy związane z przenoszeniem uwagi: odogniskowanie, przenoszenie i ogniskowanie uwagi. Pacjenci z uszkodzeniem obszarów ciemieniowych wykazują deficyty w odogniskowaniu uwagi. Deficyty związane z kierowaniem uwagi w prawą stronę (zaburzona równowaga pomiędzy mapami przestrzeni we wzgórkach górnych).

22 NEGLECT HIPOTEZY WYJAŚNIAJĄCE NEGLECT JAKO ZABURZENIE REPREZENTACJI Deficyt może być ograniczony do mechanizmu tworzenia i wykorzystywania reprezentacji przestrzeni w pamięci długotrwałej (Bisiach). Eksperymenty z placami w Mediolanie i Rzymie UWAGA PRZESTRZENNA A PROBLEM REPREZENTACJI To co jest przywoływane z pamięci jest też selekcjonowane (uwagowo). To co wyselekcjonowano uwagowo tworzy chwilowo reprezentację. Koncepcje uwagowe procesy i mechanizmy determinujące reprezentacje Koncepcje reprezentacji procesy i mechanizmy wykorzystywania reprezentacji

23 NEGLECT HIPOTEZY WYJAŚNIAJĄCE NEGLECT JAKO ZABURZENIE REPREZENTACJI HIPOTEZA CHATTERJEE & CHOKRON Zespół połowicznej nieuwagi jako zaburzenie reprezentacji przestrzeni egocentrycznej lub/oraz alocentrycznej zaburzenie jest związane z procesami odbioru informacji (w tym uwagowymi) oraz motorycznymi (w sytuacji gdy manipulujemy obiektami). Przestrzeń egocentryczna jako złożona reprezentacja powstająca w rezultacie przetworzenia danych o koordynantach (coordinates) położenia głowy, skierowania wzroku oraz ułożenia ciała i rąk. Połowiczna nieuwaga jest obserwowana w odniesieniu do każdego z wymienionych czynników

24 NEGLECT I STYMULACJA KALORYCZNA Pacjent proszony o wskazanie miast we Francji podaje wyłącznie te znajdujące się we wschodniej jej części. Kaloryczna stymulacja wstrzyknięcie zimnej wody do lewego ucha pacjent wskazuje miasta zarówno we wschodnich jak i zachodnich częściach Francji

25 NEGLECT I STYMULACJA KALORYCZNA

26 NEGLECT I STYMULACJA KALORYCZNA

27 NEGLECT WNIOSKI DLA BADACZY UWAGI Uwaga nie jest zjawiskiem jednorodnym posiada aspekty związane z różną formą reprezentacji percepcyjnej przestrzeni (bliskiej i dalszej), relacji przestrzennych (obiektu do nas i części obiektu względem siebie), reprezentacji ciała i poszczególnych jego części. Uwaga (a także świadomość) nie jest fenomenem o jednakowej charakterystyce lecz zmienia się wraz ze zmianą relacji względem otoczenia; płynna zmiana w procesach uwagowych przy zmianie przetwarzania z poziomu globalnego na poziom lokalny

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Uwaga Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Orientowanie się organizmu ku bodźcom sensorycznym (szczególnie wzrokowym) Badanie elementów przestrzeni (zewnętrznej i wewnętrznej) Utrzymywanie organizmu

Bardziej szczegółowo

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) specjalizacja strukturalna i funkcjonalna ze względu na rodzaj bodźca oraz

Bardziej szczegółowo

Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja

Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja obszar unaczynienia objawy lokalizacja TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA (OCZNA

Bardziej szczegółowo

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY UCZENIA SIĘ I PAM IĘCI BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) Objętość ok. 1300 cm 3 Kora mózgowa powierzchnia ok. 1m 2 Obszary podkorowe: Rdzeń przedłużony (oddychanie, połykanie,

Bardziej szczegółowo

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz Kresomózgowie 2 Krzysztof Gociewicz krzysztof.gociewicz@doctoral.uj.edu.pl Czas na Ciebie! :-) Kora mózgowa funkcje percepcja kontrola ruchowa uwaga pamięć emocje myślenie główne struktury płaty:

Bardziej szczegółowo

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy

Bardziej szczegółowo

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE

Bardziej szczegółowo

Afazja i inne zespoły neuropsychologiczne B E A T A T A R N A C K A

Afazja i inne zespoły neuropsychologiczne B E A T A T A R N A C K A Afazja i inne zespoły neuropsychologiczne B E A T A T A R N A C K A Rehabilitacja neuropsychologiczna W grupie chorych po udarze mózgu terapią obejmowani są przede wszystkim chorzy z: afazją, aleksją,

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

Mózg ludzki stanowi częśd ośrodkowego układu nerwowego. Jego główną funkcją jest sterowanie wszystkimi procesami zachodzącymi w organizmie.

Mózg ludzki stanowi częśd ośrodkowego układu nerwowego. Jego główną funkcją jest sterowanie wszystkimi procesami zachodzącymi w organizmie. Mózg ludzki stanowi częśd ośrodkowego układu nerwowego. Jego główną funkcją jest sterowanie wszystkimi procesami zachodzącymi w organizmie. Mózg nie jest symetryczny ani pod względem strukturalnym, ani

Bardziej szczegółowo

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder Neuroanatomia anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny dr Marek Binder 4 móżdżek funkcje utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego dostrojenie precyzji ruchów (objawy uszkodzenia:

Bardziej szczegółowo

Multi-sensoryczny trening słuchowy

Multi-sensoryczny trening słuchowy Multi-sensoryczny trening słuchowy Rozumienie mowy w hałasie Co daje trening słuchowy? Trening słuchowy gwarantuje powiększenie i polepszenie pracy ośrodków odpowiedzialnych za słyszenie na 5 lat. Pacjent,

Bardziej szczegółowo

Wykład 12. uwaga i świadomość część 2. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Wykład 12. uwaga i świadomość część 2. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Wykład 12 uwaga i świadomość część 2. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii zespół Balinta przy obustronnych uszkodzeniach tylnych okolic ciemieniowych pacjenci mogą skupiać wzrok tylko na jednym obiekcie

Bardziej szczegółowo

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość

Bardziej szczegółowo

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna.

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna. Kora mózgowa Platy kory mózgowej Szczelina podłużna http://www.daviddarling.info/encyclopedia/b/brain.html powierzchnia boczna: 1- część oczodołowa, 2- część trójkątna, 3- część wieczkowa zakrętu czołowego

Bardziej szczegółowo

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US Emocje dr hab. Adriana Schetz IF US adriana.schetz@gmail.com Emocje leżą u podłoża mechanizmów relacji społecznych oraz są kojarzone z aktywnością typu: Neurony lustrzane Empatia Samoświadomość Bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

Pamięć operacyjna. Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok

Pamięć operacyjna. Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok Pamięć operacyjna Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok Pamięć operacyjna (WM) cześć pamięci krótkotrwałej Jest definiowana jako system, który aktywnie przechowuje informacje w umyśle aby wykonać werbalne

Bardziej szczegółowo

LATERALIZACJA FUNKCJI W MÓZGU (ASYMETRIA PÓŁKULOWA)

LATERALIZACJA FUNKCJI W MÓZGU (ASYMETRIA PÓŁKULOWA) LATERALIZACJA FUNKCJI W MÓZGU (ASYMETRIA PÓŁKULOWA) Anna Grabowska Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Tematyka wykładu: asymetria półkulowa dla funkcji

Bardziej szczegółowo

Grupa: Elektrotechnika, sem 3, wersja z dn. 03.11.2015 Technika Świetlna Laboratorium

Grupa: Elektrotechnika, sem 3, wersja z dn. 03.11.2015 Technika Świetlna Laboratorium 6-965 Poznań tel. (-61) 6652688 fax (-61) 6652389 Grupa: Elektrotechnika, sem 3, wersja z dn. 3.11.2 Technika Świetlna Laboratorium Ćwiczenie nr 3 Temat: BADANIE POLA WIDZENIA Opracowanie wykonano na podstawie:

Bardziej szczegółowo

Wykład 6. asymetria funkcjonalna i język. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Wykład 6. asymetria funkcjonalna i język. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Wykład 6 asymetria funkcjonalna i język dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Spoidło wielkie (ciało modzelowate) Największe spoidło ludzkiego mózgu ok. 200 mln włókien dojrzewa (procesy eliminacji i

Bardziej szczegółowo

Żabno, dnia r.

Żabno, dnia r. Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku

Bardziej szczegółowo

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol

WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol CO TO JEST ŚWIADOMOŚĆ? Medyczna koncepcja świadomości: pacjent przytomny to pacjent świadomy pacjent w stanie wegetatywnym to pacjent nieświadomy

Bardziej szczegółowo

w kontekście percepcji p zmysłów

w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy dzieli się ę na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zalicza się mózgowie (mózg, móżdżek i pień mózgu) oraz rdzeń

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych

Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych

Bardziej szczegółowo

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE DIAGNOZA TRUDNOŚCI NOWATORSKIE NARZĘDZIA - neuromodulacja (EEG Biofeedback), - neuroobrazowanie (EEG/QEEG), - rehabilitacja funkcji poznawczych (FORBRAIN), - diagnostyka i

Bardziej szczegółowo

Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem.

Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Grażyna Gwizda Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem. Streszczenie rozprawy

Bardziej szczegółowo

Ucieleśnione poznanie

Ucieleśnione poznanie dr Mateusz Hohol Ucieleśnione poznanie zajęcia 7-8: Radykalny enaktywizm Ciało w mózgu Slinky (Andy Clark) Sprężynka Slinky przejawia zachowanie, wyglądające na inteligentne, pomimo tego, że nie posiada

Bardziej szczegółowo

Spostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej.

Spostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej. Spostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej. Odbiór informacji przez organizmy żywe przebiega w specyficzny sposób. Zespoły komórek nerwowych nazywanych detektorami cech wykonują kodowanie wybranych

Bardziej szczegółowo

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA. jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA. jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi Autorzy Kinezjologii Edukacyjnej Paul Dennison dyslektyk, z wadą wymowy, wadą wzroku Gail Dennison tancerka, choreograf Chcieli

Bardziej szczegółowo

TABELA ROZWOJU WIDZENIA MOJEGO DZIECKA

TABELA ROZWOJU WIDZENIA MOJEGO DZIECKA TABELA ROZWOJU WIDZENIA MOJEGO DZIECKA Tabela służy gromadzeniu obserwacji rozwoju widzenia dziecka w czasie codziennych zabaw wzrokowych i domowych ćwiczeń rehabilitacyjnych. Najlepiej sprawdza się system

Bardziej szczegółowo

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski Jacek Salamon Tomasz Starczewski Przetwarzanie informacji przez mózg kognitywistyka III Co to takiego? Inaczej układ rąbkowy lub układ brzeżny. Jest zbiorczą nazwą dla różnych struktur korowych i podkorowych.

Bardziej szczegółowo

Wykład X. Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience)

Wykład X. Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience) Wykład X Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience) Historia badań nad mózgiem Joseph Gall, Johann Spurzheim (1810): frenologia 35 specyficznych funkcji mózgu anatomiczna personologia

Bardziej szczegółowo

Przedmowa do wydania polskiego Wstęp do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Podziękowania

Przedmowa do wydania polskiego Wstęp do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Podziękowania Przedmowa do wydania polskiego Wstęp do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Podziękowania 1. Historia neuropsychologii Cywilizacja starożytna Kraniotomia Grecja w epoce klasycznej Hipoteza lokalizacji

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi

Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Agnieszka Zdzienicka Chyła LUBLIN 27.11.2018r O teorii integracji sensorycznej

Bardziej szczegółowo

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi UMYSŁ SPOŁECZNY dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi Rozdział 9 Jak mózg spostrzega inne mózgi JAK CIĘ WIDZĘ TAK CIĘ PISZĘ, CZYLI BŁĘDY ATRYBUCJI (KOSSLYN & ROSENBERG, 2006)

Bardziej szczegółowo

Elementy neurolingwistyki

Elementy neurolingwistyki Elementy neurolingwistyki Neurolingwistyka bada relacje języka i komunikacji do pewnych aspektów funkcjonowania mózgu metody: badania zdolności językowych po uszkodzeniach mózgu, eksperymenty, konstrukcja

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA TĘCZÓWKA SOCZEWKI KOMORA TYLNA MIĘŚNIE SOCZEWKI

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA TĘCZÓWKA SOCZEWKI KOMORA TYLNA MIĘŚNIE SOCZEWKI BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY MIĘŚNIE SOCZEWKI TĘCZÓWKA ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA KOMORA TYLNA SOCZEWKA MIĘŚNIE SOCZEWKI NACZYNIÓWKA TWARDÓWKA CIAŁKO SZKLISTE

Bardziej szczegółowo

PERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH.

PERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH. PERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH. Spostrzeganie wzrokowe- to zdolność do rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz ich interpretowania w oparciu o dotychczasowe doświadczenia.

Bardziej szczegółowo

RACJONALNOŚĆ ŚWIATA JAKO PROBLEM FILOZOFICZNY

RACJONALNOŚĆ ŚWIATA JAKO PROBLEM FILOZOFICZNY ARTYKUŁY Zagadnienia Filozoficzne w Nauce XXXI / 2002, s. 103 110 Magdalena SENDERECKA Instytut Psychologii UJ RACJONALNOŚĆ ŚWIATA JAKO PROBLEM FILOZOFICZNY Racjonalność to hipotetyczna własność świata,

Bardziej szczegółowo

Metody badawcze Marta Więckowska

Metody badawcze Marta Więckowska Metody badawcze Marta Więckowska Badania wizualne pozwalają zrozumieć proces postrzegania oraz obserwować jakie czynniki wpływają na postrzeganie obrazu. Czynniki wpływające na postrzeganie obrazu to:

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie się dominacji stronnej

Kształtowanie się dominacji stronnej Kształtowanie się dominacji stronnej Lateralizacja wyraża się np. większą sprawnością ruchową kończyn prawych od kończyn lewych. Lateralizacja to inaczej "stronność" - asymetria czynnościowa prawej i lewej

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 7: UWAGA. Psychologia poznawcza

WYKŁAD 7: UWAGA. Psychologia poznawcza WYKŁAD 7: UWAGA Psychologia poznawcza Przetestuj swoją uwagę! ZADANIE policz liczbę podań pomiędzy zawodnikami ubranymi na biało policz liczbę podań pomiędzy zawodnikami ubranymi na biało nie zauważamy

Bardziej szczegółowo

tel:

tel: Miękki model mózgu, 8 części Nr ref: MA00741 Informacja o produkcie: Miękki model mózgu, 8 części Wysokiej jakości, realistyczny model mózgu człowieka, wykonany z miękkiego materiału, przypominającego

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR

ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR WSTĘP Widzenie to proces zachodzący w mózgu dzięki pracy skomplikowanego układu wzrokowego. Tylko prawidłowy rozwój tego układu pozwala nam w pełni korzystać

Bardziej szczegółowo

Wzorce aktywności mózgu przy świadomym i nieświadomym przetwarzaniu informacji

Wzorce aktywności mózgu przy świadomym i nieświadomym przetwarzaniu informacji Wzorce aktywności mózgu przy świadomym i nieświadomym przetwarzaniu informacji Aneta Brzezicka Interdyscyplinarne Centrum Stosowanych Badań Poznawczych, SWPS Zdumiewająca hipoteza brzmi: Ty, Twoje radości

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty. Techniki szybkiego uczenia się Praktyczne zastosowanie technik zapamiętywania. Sylwester Mariusz Pilipczuk.

Akademia Młodego Ekonomisty. Techniki szybkiego uczenia się Praktyczne zastosowanie technik zapamiętywania. Sylwester Mariusz Pilipczuk. Akademia Młodego Ekonomisty Techniki szybkiego uczenia się Praktyczne zastosowanie technik zapamiętywania Sylwester Mariusz Pilipczuk Uniwersytet w Białymstoku 24 listopada 2011 r. Cele: Zaznajomienie

Bardziej szczegółowo

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Wykład VI: Elementy neurolingwistyki Teorie neurolingwistyczne Paul Broca (1824-1880) teoria oparta na badaniu symptomów pacjenta Leborgne i sekcji mózgu

Bardziej szczegółowo

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Wykład VIII: Architektury poznawcze (symboliczne) I: ACT Zintegrowana teoria umysłu ACT-R (adaptive control of thought rational) hipoteza dotycząca

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 6: UWAGA. Psychologia poznawcza

WYKŁAD 6: UWAGA. Psychologia poznawcza WYKŁAD 6: UWAGA Psychologia poznawcza ZADANIE znajdź różnicę pomiędzy obrazkami A TU? policz liczbę podań pomiędzy zawodnikami ubranymi na biało Ślepota na zmianę (change blindness) Ślepota pozauwagowa

Bardziej szczegółowo

Percepcja jako zmysłowy odbiór bodźców Procesy percepcji Percepcja jako proces Definicja percepcji/spostrzegania Odbiór wrażeń Percepcja rejestracja

Percepcja jako zmysłowy odbiór bodźców Procesy percepcji Percepcja jako proces Definicja percepcji/spostrzegania Odbiór wrażeń Percepcja rejestracja Percepcja jako zmysłowy odbiór bodźców Wzrok Procesy percepcji wykład 5 Słuch Smak Węch Dotyk (czucie skórne) Zmysł równowagi Definicja percepcji/spostrzegania W wąskim znaczeniu odbiór wrażeń zmysłowych

Bardziej szczegółowo

Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie.

Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. Lokalizacja Informacje ogólne Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. To pojęcie jest używane przez schematy szaf w celu tworzenia

Bardziej szczegółowo

PÓŁKULE MÓZGOWE I ICH ROLA W DIAGNOSTYCE

PÓŁKULE MÓZGOWE I ICH ROLA W DIAGNOSTYCE PÓŁKULE MÓZGOWE I ICH ROLA W DIAGNOSTYCE BUDOWA MÓZGU -półkule lewa półkula język, logika, zdolności matematyczne, porządkowanie elementów, przyswajanie wiedzy akademickiej, prawa półkula rytm, rymy, muzyka,

Bardziej szczegółowo

OBRAZY WEKTOROWE W MAGNETOKARDIOGRAFII

OBRAZY WEKTOROWE W MAGNETOKARDIOGRAFII OBRAZY WEKTOROWE W MAGNETOKARDIOGRAFII Celem pracy jest budowa prostego modelu opisującego obrazy magnetokardiograficzne Prosty model pozwala lepiej zrozumieć obrazy magnetokardiografii wektorowej Magnetokardiogramy

Bardziej szczegółowo

Nabycie umiejętności graficznych wymaga rozwoju umiejętności motorycznych, koordynacji wzrokowo-ruchowej i samoregulacji. NPDN PROTOTO - J.

Nabycie umiejętności graficznych wymaga rozwoju umiejętności motorycznych, koordynacji wzrokowo-ruchowej i samoregulacji. NPDN PROTOTO - J. Nabycie umiejętności graficznych wymaga rozwoju umiejętności motorycznych, koordynacji wzrokowo-ruchowej i samoregulacji. KOORDYNACJA WZROKOWO - RUCHOWA Zdolność osoby do koordynowania informacji przekazanych

Bardziej szczegółowo

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantylny autyzm prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantilny autyzm Podstawowy symptom: niezdolność do ukazywania przyjacielskiej mimiki, unikanie kontaktu wzrokowego, zaburzenia komunikacji społecznej, dziwne

Bardziej szczegółowo

Wybrane teorie neurolingwistyczne

Wybrane teorie neurolingwistyczne Wybrane teorie neurolingwistyczne (5) stanowiska holistyczne cd. Kurt Goldstein: badania nad afazja amnestyczną afazję wywołuje niezdolność do zajmowania abstrakcyjnej postawy, tzn niezdolność do: podejmowania

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie ruchami dowolnymi) Ośrodki pnia

Bardziej szczegółowo

Somatosensoryka. Marcin Koculak

Somatosensoryka. Marcin Koculak Somatosensoryka Marcin Koculak Systemy czucia somatycznego CZUCIE POWIERZCHNIOWE DOTYK, BÓL, TEMPERATURA CZUCIE GŁĘBOKIE PROPRIOCEPCJA MIĘŚNIE, STAWY, ŚCIĘGNA CZUCIE Z NARZĄDÓW RUCHU CZUCIE TRZEWNE WISCEROCEPCJA

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja Plan wykładu (1) rozróżnienie wrażeń sensorycznych i percepcji Psychologia procesów poznawczych: percepcja, język, myślenie wrażenie sensoryczne a percepcja W 3 dr Łukasz Michalczyk (2) wprowadzenie do

Bardziej szczegółowo

Obsługa mapy przy użyciu narzędzi nawigacji

Obsługa mapy przy użyciu narzędzi nawigacji Obsługa mapy przy użyciu narzędzi nawigacji Narzędzia do nawigacji znajdują się w lewym górnym rogu okna mapy. Przesuń w górę, dół, w lewo, w prawo- strzałki kierunkowe pozwalają przesuwać mapę w wybranym

Bardziej szczegółowo

DYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO?

DYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO? DYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO? Co to jest dyspraksja? Dyspraksja jest zwykle postrzegana jako ograniczenie lub niedorozwój organizacji/ koordynacji ruchu. Związane z nim mogą być problemy z wypowiadaniem się,

Bardziej szczegółowo

WSKAŹNIK RUCHU KIERUNKOWEGO (DMI) ŚREDNI INDEKS RUCHU KIERUNKOWEGO (ADX)

WSKAŹNIK RUCHU KIERUNKOWEGO (DMI) ŚREDNI INDEKS RUCHU KIERUNKOWEGO (ADX) WSKAŹNIK RUCHU KIERUNKOWEGO (DMI) ŚREDNI INDEKS RUCHU KIERUNKOWEGO (ADX) Wszelkie wskaźniki i oscylatory zostały stworzone z myślą pomocy w identyfikowaniu pewnych stanów rynku i w ten sposób generowaniu

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Konwencje zastosowane w książce...5. Dodawanie stylów do dokumentów HTML oraz XHTML...6. Struktura reguł...9. Pierwszeństwo stylów...

Spis treści. Konwencje zastosowane w książce...5. Dodawanie stylów do dokumentów HTML oraz XHTML...6. Struktura reguł...9. Pierwszeństwo stylów... Spis treści Konwencje zastosowane w książce...5 Dodawanie stylów do dokumentów HTML oraz XHTML...6 Struktura reguł...9 Pierwszeństwo stylów... 10 Klasyfikacja elementów... 13 Sposoby wyświetlania elementów...

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63 Wstęp Przedmowa n 1. Cele, założenia i zastosowanie psychologii 13 1.1. Analiza zachowania i doznawania jako zadanie psychologii 14 1.2. Psychologia jako dziedzina badań 16 1.2.1. Cele badań naukowych

Bardziej szczegółowo

Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID

Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Termin mioklonia u pacjenta z JME został po raz pierwszy zaproponowany przez Herpina w 1867 Mioklonie przysenne opisał Friedreich 1881 Nadal.nie ma powszechnie

Bardziej szczegółowo

Współrzędne geograficzne

Współrzędne geograficzne Współrzędne geograficzne Siatka kartograficzna jest to układ południków i równoleżników wykreślony na płaszczyźnie (mapie); jest to odwzorowanie siatki geograficznej na płaszczyźnie. Siatka geograficzna

Bardziej szczegółowo

ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII

ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII

Bardziej szczegółowo

ECCT. Elektropojemnościowa terapia przeciwnowotworowa. Bezkontaktowe pola TTF (ang. Tumor Treating Fields)

ECCT. Elektropojemnościowa terapia przeciwnowotworowa. Bezkontaktowe pola TTF (ang. Tumor Treating Fields) ECCT Elektropojemnościowa terapia przeciwnowotworowa Bezkontaktowe pola TTF (ang. Tumor Treating Fields) Terapia ECCT informacje ogólne System terapeutyczny ECCT składa się z dwóch części: modułu oscylatora

Bardziej szczegółowo

Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA

Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA II Konferencja Zwierzęta w badaniach naukowych Warszawa, SGGW- 5-7-września 2011

Bardziej szczegółowo

1. Wybierz polecenie rysowania linii, np. poprzez kliknięcie ikony W wierszu poleceń pojawi się pytanie o punkt początkowy rysowanej linii:

1. Wybierz polecenie rysowania linii, np. poprzez kliknięcie ikony W wierszu poleceń pojawi się pytanie o punkt początkowy rysowanej linii: Uruchom program AutoCAD 2012. Utwórz nowy plik wykorzystując szablon acadiso.dwt. 2 Linia Odcinek linii prostej jest jednym z podstawowych elementów wykorzystywanych podczas tworzenia rysunku. Funkcję

Bardziej szczegółowo

. Elzbieta Dzionek Małgorzata Gmosinska Anna Koscielniak Mirosława Szwajkajzer

. Elzbieta Dzionek Małgorzata Gmosinska Anna Koscielniak Mirosława Szwajkajzer . Elzbieta Dzionek Małgorzata Gmosinska Anna Koscielniak Mirosława Szwajkajzer Copyright by O cyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006 Redakcja wydawnicza: Małgorzata Miller Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015 Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

Instrukcja użytkowa programu INTERNET LAB-BIT

Instrukcja użytkowa programu INTERNET LAB-BIT Instrukcja użytkowa programu INTERNET LAB-BIT 1. Co to jest program INTERNET LAB-BIT i dla kogo jest przeznaczony? Program INTERNET LAB-BIT jest to program umożliwiający zdalne przeglądanie danych z laboratoriów

Bardziej szczegółowo

ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji

ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji Kierownik: dr n. med. Anna Opuchlik Opracowanie: mgr Piotr Siwoń ZESTAW ĆWICZEŃ DLA PACJENTÓW KLINIKI ONKOLOGII KLINICZNEJ DZIAŁU CHEMIOTERAPII Z poniższego

Bardziej szczegółowo

Jeszcze bardziej dostepne, badania przesiewowe!

Jeszcze bardziej dostepne, badania przesiewowe! Jeszcze bardziej dostepne, badania przesiewowe! Platforma Badań Zmysłów jest sprawdzonym urządzeniem przeznaczonym do przesiewowego badania słuchu, wzroku oraz mowy. Przez kilka lat funkcjonowania urządzenia

Bardziej szczegółowo

VetLINK moduł MAPA Instrukcja obsługi

VetLINK moduł MAPA Instrukcja obsługi VetLINK moduł MAPA Instrukcja obsługi Spis treści Wstęp...1 Przeglądanie i filtrowanie danych...3 Dodawanie nowych obiektów...3 Dodawanie miejsca...3 Dodawanie ogniska...3 Dodawanie obszaru...4 Wstęp Moduł

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Techniki szybkiego uczenia się dr Katarzyna Mikołajczyk Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 3 grudnia 2013 r. Po co młodemu ekonomiście techniki efektywnego uczenia się? Wiedza

Bardziej szczegółowo

Umysł-język-świat 2012

Umysł-język-świat 2012 Umysł-język-świat 2012 Wykład X: Między psycholingwistyką a neurolingwistyką Teorie neurolingwistyczne John Hughlings Jackson (1835-1911) badał jak bodźce wywołują reakcje i złożoność reakcji Dwa poziomy

Bardziej szczegółowo

Co nam siedzi w głowie?

Co nam siedzi w głowie? Co nam siedzi w głowie? Mózg - organ znajdujący się pod czaszką, waży od 1200 do 1400 gramów. Cały mózg składa się z mózgowia, móżdżku i obszarów podkorowych. Mózgowie wyglądem przypomina orzech włoski,

Bardziej szczegółowo

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZABURZENIA POSTRZEGANIA DROGI

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZABURZENIA POSTRZEGANIA DROGI LVI Techniczne Dni Drogowe SITK RP CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZABURZENIA POSTRZEGANIA DROGI Lesław Bichajło Politechnika Rzeszowska leszbich@prz.edu.pl Przetwarzanie informacji wzrokowej Dystraktory uwagi

Bardziej szczegółowo

Wystawa MÓZG. Wystawa zaskakuje, bawi i ilustruje najnowsze osiągnięcia neuronauk.

Wystawa MÓZG. Wystawa zaskakuje, bawi i ilustruje najnowsze osiągnięcia neuronauk. Wystawa MÓZG Wystawa MÓZG Interaktywne, multimedialne laboratorium, w którym młodzież i dorośli zdobywają wiedzę na temat własnego umysłu, uczestnicząc w zaskakująych grach i testach. Realizuje wybrane

Bardziej szczegółowo

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO OLIGOFRENOPEDAGOGIKA

Bardziej szczegółowo

Zasady rzutowania prostokątnego. metodą europejską. Opracował: Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu. Zasady rzutowania prostokątnego

Zasady rzutowania prostokątnego. metodą europejską. Opracował: Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu. Zasady rzutowania prostokątnego Zasady rzutowania prostokątnego metodą europejską Opracował: Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu Wiadomości ogólne Rzutem nazywamy rysunkowe odwzorowanie przedmiotu lub bryły geometrycznej

Bardziej szczegółowo

Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego. Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel

Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego. Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel OGÓLNE Umiejętność, które wykorzystujemy we wszelkiego typu działaniach SAMOREGULACJI

Bardziej szczegółowo

Dlaczego stosujemy edytory tekstu?

Dlaczego stosujemy edytory tekstu? Edytor tekstu Edytor tekstu program komputerowy służący do tworzenia, edycji i formatowania dokumentów tekstowych za pomocą komputera. Dlaczego stosujemy edytory tekstu? możemy poprawiać tekst możemy uzupełniać

Bardziej szczegółowo

Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna

Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna Diagnostyka osteopatyczna stawów krzyżowo biodrowych i przegląd osteopatycznych zabiegów Dysfunkcje somatyczne/uszkodzenia somatyczne

Bardziej szczegółowo

BRYŁY PODSTAWOWE I OBIEKTY ELEMENTARNE

BRYŁY PODSTAWOWE I OBIEKTY ELEMENTARNE Przemysław KLOC, Krzysztof KUBISTA BRYŁY PODSTAWOWE I OBIEKTY ELEMENTARNE Streszczenie: Niniejszy rozdział dotyczy wykorzystania brył podstawowych i obiektów elementarnych podczas modelowania 3D. Napisany

Bardziej szczegółowo

Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu)

Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu) Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu) NEUROESTETYKA PIOTR PRZYBYSZ Wykład monograficzny. UAM Poznań 2010 Rozumienie piękna na gruncie psychologii sztuki i w neuroestetyce

Bardziej szczegółowo

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński 81-703 Sopot; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 7/1, tel. kom. 604 858 808; e-mail: michal@terapiasopot-sctpb.pl www.terapiasopot-sctpb.pl

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia ustawienia i ruchomości gałek ocznych, zez czyli strabismus

Zaburzenia ustawienia i ruchomości gałek ocznych, zez czyli strabismus Zez Zaburzenia ustawienia i ruchomości gałek ocznych, zez czyli strabismus Wodzenie oczami we wszystkich możliwych kierunkach, warunkujące obser wację przedmiotów i obiektów ruchomych w szeroko rozumianym

Bardziej szczegółowo

f = -50 cm ma zdolność skupiającą

f = -50 cm ma zdolność skupiającą 19. KIAKOPIA 1. Wstęp W oku miarowym wymiary struktur oka, ich wzajemne odległości, promienie krzywizn powierzchni załamujących światło oraz wartości współczynników załamania ośrodków, przez które światło

Bardziej szczegółowo

Martyna Król Psychologia Kognitywistyka Uniwersytet im. A. Mickiewicza. Style poznawcze w jaki sposób myślimy?

Martyna Król Psychologia Kognitywistyka Uniwersytet im. A. Mickiewicza. Style poznawcze w jaki sposób myślimy? Martyna Król Psychologia Kognitywistyka Uniwersytet im. A. Mickiewicza Style poznawcze w jaki sposób myślimy? Style poznawcze w jaki sposób myślimy? Plan wystąpienia: definicje wymiary krytyka propozycja

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO GRY TRAIN DRIVER 2

INSTRUKCJA DO GRY TRAIN DRIVER 2 INSTRUKCJA DO GRY TRAIN DRIVER 2 SPIS TREŚCI I. ZANIM ZAGRAMY... 2 II. STEROWANIE LOKOMOTYWĄ CO ZROBIĆ ABY RUSZYĆ... 4 III. NASTAWNIA DYSPONUJĄCA - UKŁADANIE DROGI PRZEBIEGU... 5 1 I. ZANIM ZAGRAMY KROK

Bardziej szczegółowo

EEG i ERP przykłady aplikacji

EEG i ERP przykłady aplikacji EEG i ERP przykłady aplikacji processing twarzy twarz jako szczególny obiekt o dużym znaczeniu specjalny 'procesor' twarzy FFA fusiform face are zlokalizowany w fusiform gyrus (zakręt wrzecionowaty) przypomnienie:

Bardziej szczegółowo

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza Wstęp do kognitywistyki Wykład 6: Psychologia poznawcza Sześciokąt nauk kognitywnych I. Psychologia poznawcza Poznanie to zdolność człowieka do odbierania informacji z otoczenia i przetwarzania ich w celu

Bardziej szczegółowo

BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO. Sławomir Winiarski

BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO. Sławomir Winiarski Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO Sławomir Winiarski promotor dr hab. Alicja

Bardziej szczegółowo