MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

Transkrypt

1 Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

2 OLIGOFRENOPEDAGOGIKA WPROWADZENIE

3 Greckie: oligos - mało, phren - myślę, umysł), opóźnienie w rozwoju umysłowym, obniżona sprawność umysłowa.

4 OLIGOFRENOPEDAGOGIKA JAKO NAUKA Oligofrenopedagogika jest pedagogiką osób z upośledzeniem umysłowym, jednym z działów pedagogiki specjalnej. Dla dzieci o obniżonej sprawności intelektualnej ustala metodyczny tok działalności wychowującej, aby osiągały wszechstronny rozwój do szczytu swoich indywidualnych możliwości i aby równocześnie zdobywały umiejętności w zakresie adaptacji społecznej (K. Zabłocki).

5 CELE OLIGOFRENOPEDAGOGIKI Wykrywanie i ustalanie ogólnych prawidłowości w rozwoju psychofizycznym i społecznym osób upośledzonych umysłowo, Określenie celów i zadań pracy rewalidacyjnej w zależności od stopnia upośledzenia umysłowego, Ukierunkowanie pracy rewalidacyjnej w zakresie doboru treści, form i środków dydaktyczno wychowawczych, Przygotowanie jednostek upośledzonych umysłowo do życia osobniczego i do życia w społeczeństwie realizowanych w działaniu pedagogicznym, wychowawczym, terapeutycznym.

6 ZADANIA OLIGOFRENOPEDAGOGIKI obserwacja i badanie osób upośledzonych umysłowo, ustalenie takiego metodycznego toku działalności wychowującej, aby umożliwić jednostką upośledzonym osiągnięcie wszechstronnego rozwoju, do szczytu swoich indywidualnych możliwości.

7 DEFINICJE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO WG. K. KIREJCZYKA Niepełnosprawność intelektualna jest to istotnie niższy od przeciętnego w danym środowisku (co najmniej o 2 odchylenia standardowe) globalny rozwój umysłowy jednostki z nasilonymi równocześnie trudnościami w zakresie uczenia się i przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez czynniki dziedziczne (wrodzone), nabyte po urodzeniu, wywołujące trwałe (względne) zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.

8 DEFINICJE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO WG. L. KORZENIOWSKIEGO Oligofrenią, czy niedorozwojem umysłowym, nazywamy wrodzone oraz istniejące od wczesnego dzieciństwa obniżenie zdolności rozwoju intelektualnego, uniemożliwiające lub opóźniające naukę szkolną.

9 DEFINICJE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO WG. CLARKE Przez niedorozwój umysłowy rozumie się niższą od przeciętnej ogólną sprawność intelektualną, która powstała w okresie rozwojowym i jest związana z jednym lub więcej zaburzeniami w zakresie: dojrzewania, uczenia się i społecznego przystosowania.

10 Wg Grzegorzewskiej oligofrenią nazywa niedorozwój umysłowy istniejący już od urodzenia lub najwcześniejszego dzieciństwa, występuje tu zawsze wstrzymanie rozwoju mózgu i wyższych czynności umysłowych dotąd pełnowartościowych. Otępienie uwstecznienie psychiki. Występuje później, jako osłabienie, rozpad procesów korowych, uszkodzenie czynności umysłowych, dotychczas pełnowartościowych.

11 DEFINICJE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO WG. E.DOLLA Wymienił 6 kryteriów, które uważa za istotne dla definicji niedorozwoju umysłowego: niedojrzałość społeczna oznaczająca brak umiejętności utrzymania siebie bez uciekania się do pomocy środowiska, niska sprawność umysłowa, opóźnienie rozwojowe, zahamowanie nieprzemijające w miarę dojrzewania, pochodzenie konstytucjonalne i nieodwracalność procesów.

12 DEFINICJA UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO WG DSM IV istotnie niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego (kryterium A), (IQ 70 i poniżej)

13 towarzyszą istotne ograniczenia w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących zdolności przystosowawczych: porozumiewanie się, troska o siebie, tryb życia domowego, sprawności społeczno interpersonalne, korzystanie z dóbr społeczno-kulturowych, kierowanie sobą, troska o zdrowie i bezpieczeństwo, zdolności szkolne, oraz sposób organizowania wolnego czasu i pracy (kryterium B),

14 Niższy poziom funkcjonowania intelektualnego i istotne ograniczenia w zachowaniu przystosowawczym muszą wystąpić przed 18. rokiem życia (kryterium C).

15 Nie rozpoznajemy upośledzenia umysłowego u jednostki o IQ niższym niż 70, jeśli nie towarzyszy mu odpowiednio niski poziom funkcjonowania przystosowawczego.

16 oligofrenia, niedorozwój umysłowy upośledzenie umysłowe niepełnosprawność intelektualna

17 W 1997 roku Międzynarodowe Stowarzyszenie do Badań nad Upośledzeniem Umysłowym zaleciło posługiwanie się terminem niepełnosprawność intelektualna zamiast upośledzenie umysłowe. Częstość występowania pojęć upośledzenie umysłowe i niepełnosprawność intelektualna we współczesnym piśmiennictwie artykuł A. Zawiślak. Wnioski.

18 IX rewizja - nowa definicja niedorozwoju umysłowego. Nowe określenie inteligencja niższa niż przeciętna (dolna granica normy) zamiast określenia pogranicze upośledzenia. iloraz inteligencji mniejszy niż 70 upośledzenie umysłowe. Niedorozwój umysłowy określono jako istotnie niższy niż przeciętny (o dwa odchylenia standardowe od średniej) ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, współwystępujący wraz z zaburzeniami w zachowaniu przystosowawczym, powstały w okresie rozwojowym. Za górną granicę "okresu rozwojowego" przyjęto wiek 18, a nie 16 lat, jak poprzednio.

19 INTELIGENCJA NIŻSZA NIŻ PRZECIĘTNA 5 grup o odmiennym obrazie klinicznym: dzieci zaniedbane środowiskowo, z deficytami parcjalnymi niektórych funkcji np. percepcji wzroku, o powolnym, choć poprawnym przebiegu procesów intelektualnych (ociężałe umysłowo), upośledzenie w stopniu lekkim, które uzyskują wyższe wyniki wskutek silnego stymulowania, o niższym niż przeciętny poziom funkcjonowania intelektualnego i społecznego.

20 TRZY PERSPEKTYWY BADAWCZE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO Kliniczna (upośledzenie jako defekt biologiczny, który w sposób nieodwracalny uszkadza struktury i funkcje układu nerwowego), Rozwojowa (upośledzenie jako niepowodzenie w procesie rozwoju człowieka), Społeczna (upośledzenie jako proces wchodzenia w społeczną rolę osoby upośledzonej zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami, w konsekwencji niektóre zaburzenia zachowania obserwowane u osób up.um. nie muszą wynikać z organicznego uszkodzenia mózgu, ani z upośledzonego rozwoju, ale ze społecznego naznaczenia wynikającego z nietolerancji).

21 STOPNIE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO

22 DYSFUNKCJE INTELEKTUALNE GLOBALNE odchylenia od normy w poziomie funkcjonowania intelektualnego, jest wtedy gdy poziom wszystkich mierzonych sprawności intelektualnych, jak i poziom zachowania przystosowawczego jest istotnie niższy (o 2 odchylenia standardowe lub więcej). PARCJALNE (albo fragmentaryczne deficyty) - gdy od normy odbiega jedna funkcja, dwie lub kilka (np. tylko percepcja wzrokowa lub słuchowa) przy prawidłowym ogólnym poziomie funkcjonowania intelektualnego.

23 Rodzaje dysfunkcji umysłowych. Źródło: J. Wyczesany, 2005, s.20 DYSFUNKCJE INTELEKTUALNE GLOBALNE upośledzenie umysłowe zahamowanie rozwoju Intelektualnego niedorozwój umysłowy (oligofrenia) ogólne otępienie (demencja) PARCJALNE upośledzenie określonej funkcji zahamowanie rozwoju określonej funkcji obniżenie poziomu intelektualnego obniżenie poziomu rozwoju określonej funkcji opóźnienie rozwoju intelektualnego opóźnienie rozwoju określonej funkcji