Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych

Transkrypt

1 Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski

2 Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych parametrów fizjologicznych za pomocą komputerowego sprzężenia zwrotnego. Metoda opiera się na mechanizmie warunkowania instrumentalnego. (Faber, 2001)

3 Definicja metody Neurofeedback Metoda umożliwiająca zmianę czynności bioelektrycznej mózgu. Jej celem jest harmonizowanie i integracja funkcjonowania półkul mózgowych. (Faber, 2001)

4 Procesy zachodzące w neuronach związane są z generowaniem potencjału elektrycznego. Przyłożenie dwu elektrod do powierzchni czaszki umożliwia zaobserwowanie występującej miedzy nimi różnicy potencjałów. Różnica ta nieustannie zmienia się, dając krzywą nazywaną elektroencefalogramem.

5 W ten sposób wyodrębnia się fale: - delta o częstotliwości poniżej 4 Hz i amplitudzie V, - theta o częstotliwości od 4 do 7 Hz i amplitudzie poniżej 30 V, - alfa o częstotliwości od 8 do 12 Hz i amplitudzie V, - beta o częstotliwości od 13 do 30 Hz i amplitudzie poniżej 20 V, - gamma o częstotliwości od 30 do 50 Hz i amplitudzie poniżej 10 V. (Sosnowski, 2000)

6

7 Każda z częstotliwości jest charakterystyczna dla pewnych rodzajów aktywności mózgu. Również poszczególne rejony mózgu różnią się pod względem wytwarzanych fal.

8 Terapia Neurofeedback umożliwia tłumienie fal o zbyt wysokiej amplitudzie oraz wzmacnianie fal o amplitudzie zbyt niskiej. (Faber, 2001) Amplituda fal przetwarzana jest przez program komputerowy, wykorzystujący technologię ilościowej analizy elektroencefalogramu (QEEG), i prezentowana pacjentowi w uproszczonej formie gry komputerowej.

9 Kiedy mózg generuje fale o amplitudzie pożądanej, pacjent uzyskuje nagrodę behawioralną, która dociera do niego dwoma kanałami wzrokowym, w postaci obrazu na monitorze, oraz słuchowym, w postaci dźwięku odzwierciedlającego zdobywane w grze punkty. W ten sposób pacjent uzyskuje możliwość świadomego kontrolowania czynności bioelektrycznej własnego mózgu. Przy odpowiedniej motywacji pacjenta i powtarzaniu sesji prowadzi to do trwałej zmiany pracy mózgu. (Faber, 2001)

10 Program Brainfeedback

11 Program Brainfeedback

12 Program Brainfeedback

13 Program Brainfeedback

14 Program Brainfeedback

15 Terapeuta: Obserwuje bieżącą aktywność mózgu pacjenta, Ustala zakres trenowanych fal i graniczne wartości...nagradzanej amplitudy. Dba o sprzyjający terapii stan relaksacji pacjenta, Dba o motywację pacjenta do pracy.

16 Program Brainfeedback

17 Terapia neurofeedback prowadzi do trwałej zmiany aktywności mózgu dzięki zjawisku neuroplastyczności. Plastyczność jest cechą układu nerwowego, która umożliwia jego zdolność do adaptacji, przystosowania, zmienności, samonaprawy, a także uczenia się i pamięci. Neuroplastyczność to zdolność do nawiązywania nowych połączeń nerwowych. (Kossut, 2002).

18 Zastosowanie terapii Neurofeedback: zespołu deficytu uwagi i nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), migreny, uzależnienia, zaburzenia lękowe, zaburzenia nastroju, zaburzenia zachowania i emocji u dzieci, trening funkcji poznawczych dla osób zdrowych. (Tyl, Tylowa, 2005)

19 Neurofeedback w leczeniu schizofrenii University of London Terapia ukierunkowana na obniżenie lęku poprzez hamowanie nadaktywności prawej półkuli (Gruzelier i in., 1999) Uniwersytet Śląski Terapia ukierunkowana na poprawę funkcjonowania poznawczego pacjentów

20 Zaburzenia poznawcze w schizofrenii Zaburzenia uwagi - selektywność - ciągłość Zaburzenia myślenia - urojenia - nadmierna konkretyzacja - overinclusion - myślenie autystyczne Zaburzenia pamięci - procesy kodowania - mechanizmy pośredniczące w w odtwarzaniu Zaburzenia postrzegania - halucynacje Obraz kliniczny schizofrenii paranoidalnej (por. Jakubik, 1997)

21 Deficyt uwagi: - obniżona aktywność kory czołowej lewej półkuli - podwyższony poziom lęku nadaktywność kory przy zamkniętych oczach (Tyl, Tylowa, 2005)

22 Terapia neurofeedback zastosowana u osób cierpiących na schizofrenię prowadzi do: poprawy procesów uwagi selektywnej, wzmocnienia sprawności procesów myślenia, obniżenia poziomu lęku pacjentów, zarówno jako cechy oraz jako stanu, obniżenia nasilenia psychotycznych mechanizmów obronnych i poprawienia funkcjonowania systemu osobowości.

23 Holistyczny model terapii schizofrenii

24 Dziękuję za uwagę selektywną

25 Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytetu Śląskiego