Drodzy Czytelnicy! mgr Urszula Stopińska. Redaktor kwartalnika. Kwartalnik Specjalistycznej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Skawinie.

Transkrypt

1 Tem at n u m eru : Rel acj a z otarci a P orad n i BEZPŁATNY KWARTALNIK LISTOPAD 2014 NR 5 D yrektorzy l i tes ki ch porad n i i ps ych ol og i czn o - p e d a g o g i c z n y c h z i z y t ą s t u d y j n ą S k a i n i e C o a c h i n g o ś i a c i e Od kryan i e s i ebi e n a n oo, czyl i terapeu tyczn y ch arakter d rog i J ak fu n kcj e półku l m ózg oych i zabu rzon a l ateral i zacj a płyaj ą n a rozój j ęzykoy d zi ecka Zn a l e zi o n e s i e c i C zym j es t arteterapi a Wad y pos ta u d zi eci i m łod zi eży

2 WSTĘP Drodzy Czytelnicy! Kolejny rok spółpracy z Państem dobiega pooli końca. Oczekując na nadejście zimy i Śiąt chcemy podsumoać dotychczasoą pracę i zadania, które staiała przed nami szkolna rzeczyistość. Był to ażny dla nas czas, czas zmian, także tych lokaloych. Cieszymy się, że od czerca 2014 roku, możemy służyć Państu pomocą placóce spełniającej ysokie standardy, przestronnej, zapeniającej komfort naszym podopiecznym. Oddając ręce Państa kolejny numer kartalnika ufamy, iż znajdziecie nim odpoiedzi na nurtujące Was pytania i kto ie, czy nie staną się one stępem do szerszego dialogu. Urszula Stopińska Redaktor kartalnika S P IS T R E Ś C I 3 D Y R E K TO R Z Y L I TE W S K I C H P O R A D N I PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNYCH Z W I Z Y TĄ S TU D Y J N Ą W S K A W I N I E 14 JAK FUNKCJE PÓŁKUL MÓZGOWYCH I Z A B U R Z O N A L A TE R A L I Z A C J A W P Ł Y WA J Ą N A ROZWÓJ JĘZYKOWY DZIECKA 5 R E L A C J A Z O TW A R C I A P O R A D N I 17 ZNALEZIONE W SIECI 8 COACHING W OŚWIACIE 19 C Z Y M J E S T A R TE TE R A P I A 11 O D K R Y WA N I E S I E B I E N A N O W O, C Z Y L I TE R A P E U TY C Z N Y C H A R A K TE R D R O G I 21 WA D Y P O S TAW Y U D Z I E C I I M Ł O D Z I E Ż Y Kartalnik Specjalistycznej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej Skainie. Skład redakcyjny: mgr Urszula Stopińska mgr Marta Jurek mgr Anna Śierczek mgr Anna Ruszkieicz mgr Agnieszka Dubikoska mgr Anna Szajnoska mgr Maria Boroy mgr Monika Bąk opraa graficzna: Paeł Tatko 2

3 Z Ż Y C IA P O R A D N I D Y R E K TO R Z Y L I T E W S K I C H P O R A D N I PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNYCH Z W I Z Y TĄ S T U D Y J N Ą W S K AW I N I E Marta Jurek pedagog W dniach: 19 i 26 rześnia oraz 3 października b.r. trzy dudziestoduosoboe grupy dyrektoró poradni psychologiczno pedagogicznych z Lity (łącznie ponad sześćdziesiąt osób) odbyały izytę studyjną Specjalistycznej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej Skainie oraz zapoznały się z funkcjonoaniem Centrum Wspierania Rodziny. Celem izyty, koordynoanej po stronie liteskiej przez dra Linasa Šlepikasa z Wileńskiego Uniersytetu Technicznego oraz dra Krzysztofa Gerca z SPPP Skainie było poznanie specyfiki funkcjonoania poradnicta psychologiczno pedagogicznego Polsce, na przykładzie efektynie realizującej soje zadania Specja listycznej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej Skainie. Goście z Lity byli szczególnie zainteresoani stosoanymi poradni interdyscyplinarnymi metodami pracy z dzieckiem z niepełnospranością (złaszcza sprzężoną i osobami ieloraką) zaistnieniem oraz z niepraidłoości zagrożonymi rozojoych. W toarzystie rodzicó dzieci klientó Poradni, obseroali zajęcia proadzone przez fizjotera peutę, terapeutę EEG BFB, pedagoga terapeutę SI oraz neurologopedę. Dyrektorzy liteskich poradni psycho logiczno pedagogicznych zapoznali się rónież 3

4 Z Ż Y C IA P O R A D N I z programem i profilem diagnozy szczególnych uzdolnień u dzieci, stosoanym skaińskiej poradni. Placóka, spełniając ymagane kryteria zyskała ostatnio, nadaany przez Ośrodek Rozoju Edukacji Warszaie status Miejsca Odkryania Talentó. Szczegółoą charakterystykę, stoso anych skaińskiej poradni, metod diagnozy i rozijania uzdolnień przedstaiła V ce dyrektor Poradni Małgorzata Czerniaska. Ważną część izyty studyjnej Liteskich Gości stanoiło spólne spotkanie robocze Centrum Wspierania Rodziny Skainie, który jest partnerem strategicznym iększości przedsięzięć Poradni. Pełnomocnik Burmistrza ds. Przecidziałania Alkoholizmoi i Narkomanii Małgorzata Kopeć szczegółoo przedstaiła założenia realizoanych Gminie Skaina programó profilaktycznych oraz kryteria i zasady oceny ich skuteczności. Litini bardzo ysoko ocenili jakość proponoanych roziązań oraz yrazili gotoość kontynuoania spółpracy ze skaińskimi placókami. Rozojem kontaktó z poradnią skaińską oraz CWR szczególnie zainteresoana jest Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna Solecznikach mieście położonym ok. 45 km od Wilna, którym ok. 72% ludności stanoią Polacy. Warto dodać, że Goście z entuzjazmem przyjęli podaroane Im z okazji izyty, a ydane przez Bibliotekę Pedagogiczną Skainie pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Skaina Adama Najdera, e spółpracy z Urzędem Miasta i Gminy Skainie poprzez CWR oraz Specjalistyczną Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną Skainie bajki profilaktyczne. Doceniając tę 4

5 TEMAT MIESIĄCA inicjatyę ydanicza i psychoedukacyjną Burmistrza Miasta i Gminy Skaina oraz trzech skaińskich, ściśle i efektynie spółpracujących ze sobą od lat, instytucji zapoiedziano, że po realizacji formalności ziązanych z uzyskaniem zgody autoró Bajki Pomagajki zostaną przetłumaczone na język liteski. Źródło: SPPP i CWR Skainie TEMAT MIESIĄCA R E L A C J A Z O T WA R C I A P O R A D N I We torek, 30 rześnia 2014 roku uroczyście otarto noą Poradni i zajęć grupoych. Z przeproadzonej przez poradnię Skainie, anonimoej ankiety ynika, że ponad 90% klientó zlokalizoaną aktualnie przy ul. Kościuszki 10. placóki uznaje jej aktualne arunki za znakomite, Placóka co prada funkcjonuje już noym a nadto służące rozojoi dzieci i adekatne do lokalu od 16 czerca b.r., ale obecnie uruchomione przyjętych śiecie standardó śiadczenia opieki zostały szystkie gabinety, a każdy zainteresoany diagnostyczno terapeutycznej i realidacyjnej. Psychologiczno siedzibę Specjalistycznej się dzieięć przestronnych gabinetó, sale do terapii Pedagogicznej mieszkaniec naszej Gminy mógł obejrzeć nętrze Ceremonia otarcia Specjalistycznej Poradni poradni, zapoznać się z ofertą placóki oraz poznać Psychologiczno specyfikę jej funkcjonoania. W noej poradni znajduje zgromadziła licznych Gości, którzy obecnie lub Pedagogicznej Skainie 5

6 przeszłości spółpracoali z placóką. Przybyli między innymi: Piotr Ćik poseł na Sejm RP, Małopolski V ce Kurator Ośiaty Grzegorz Baran, V ce Starosta Poiatu Krakoskiego Urszula Stochel, V ce Przeodniczący Rady Poiatu Krakoskiego dr Krzysztof Karczeski oraz członek Zarządu Poiatu Krakoskiego Adam Wójcik, a także Dyrektor Wydziału Edukacji Starosta Poiatoego Krakoie Lidia Pycińska. Współgospodarzem uroczystości był Za stępca Burmistrza Miasta i Gminy Skaina Paeł Kolasa, a ceremonii pośięcenia pomieszczeń poradni po odmóieniu zruszającej modlity intencji praconikó, pacjentó poradni oraz ich rodzin dokonał ks. kan. Jan Cieślik z parafii Ś. Apostołó Szymona i Judy Tadeusza Skainie. Warto dodać, że tekst modlity ks. Kanonik opracoał specjalnie na tę okoliczność. W uroczystości uczestniczyli rónież niemal szyscy dyrektorzy szkół i przedszkoli Gminy Skaina, ale też dyrektorzy szkół i placóek ośiatoych proadzonych przez Starosto Poiatoe Krakoie oraz Urząd Marszałkoski Wojeództa Małopolskiego szystkie te placóki na co dzień, co podkreślano, intensynie spółpracują ze skaińską poradnią. Poseł na Sejm RP Piotr Ćik, życząc kolejnych sukcesó i dalszego rozoju poradni skazał na potrzebę integroania działań różnych środoisk, by uczynić okres dzieciństa i młodości każdego człoieka bezpiecznym i napradę szczęśliym. Małopolski Vice Kurator Ośiaty Grzegorz Baran, potierdzając bardzo dobrą spółpracę Specjalistycznej Poradni Psychologiczno Peda 6

7 TEMAT MIESIĄCA gogicznej Skainie ze środoiskiem życzył, by dynamiczny rozój skaińskiej placóki trał oraz, by pomoc, której udzielają specjaliści zatrudnieni poradni zasze okazyała się skuteczną. Zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Skaina Paeł Kolasa soim ystąpieniu także pokreślił znaczenie budoania autentycznego systemu sparcia dla dzieci i młodzieży, który sposób efektyny będzie ykorzystyał zasoby, jakimi dysponują lokalne placóki ośiatoe, tym rónież poradnia: ykalifikoaną kadrę, szerokie zaplecze pomocoe, a obecnie także noy, obszerny, odpoiadający potrzebom środoiska lokal. Paeł Kolasa zauażył, że spółczesność przynosi yzania noe, dla często instytucji zaskakujące spierających rozój dziecka oraz ychoaczą funkcję rodziny. Rola ładz samorządoych polega tym kontekście między innymi na tym, by refleksyjnie uprzedzając te yzania, organizoać adekatne i realne formy pomocy (także psychologiczno peda gogicznej) środoisku dziecka, stąd tak i ażna jest łaściych rola arunkó poradnicta lokaloych jej funkcjonoania. Zastępca Burmistrza podkreślił, że obec realnych potrzeb środoiska ładze miasta uznały za słuszne, by storzyć lepsze arunki lokaloe dla placóki i yremontoały obiekt przy ul. Kościuszki. Stało się to z myślą o przynajmniej 1700 dzieciach i młodzieży, gdyż tyle osób jest rocznie rejestroanych poradni, uzyskując pomoc. 7

8 TEMAT MIESIĄCA zaprezentoali najyższej klasy artystycznej koncert, zainspiroany i proadzony przez artystę muzyka, a zarazem dyrektora Szkoły Muzycznej I stopnia Skainie Konrada Szotę. Dyrektor Poradni dr Krzysztof Gerc, dziękując Wykonacom poiedział: Państa artystyczna, irtuozoska obecność spraiła, że dzisiejsze ydarzenie było dla Praconikó Poradni oraz Naszych Znakomitych Gości autentycznie niezykłe i niezapomniane. Dziękujemy za Państa zaangażoanie oraz Dyrektor Poradni, yrażając soją dzięczność za storzenie szczególnego nastroju, który podkreślił, że realizacja remontu możlia była dzięki zaistniał dzięki realnej kreacji Sztuki. zaangażoaniu Burmistrzó Adama Najdera i Pała Kolasy przy zdecydoanym sparciu Rady Miasta Źródło: SPPP Skainie Skainy. Po otarcia ceremonii poradni uroczystego Goście zostali zaproszeni do Pałacyku Sokół, gdzie odbył się koncert muzyki klasycznej. Był on dedykoany przyjaciołom i spółpraconikom placóki. Wirtuozi fortepianu Marta Karboska Magdalena Kurek, a także oraz irtuoz instrumentó dętych Leszek Wiśnioski D Z IA Ł P S Y C H O L O G IC Z N Y COACHING W OŚWIACIE Noa rola praconikó ośiaty organizacja sieci, ykorzystanie iedzy trenera i coacha. Anna Śierczek psycholog pedagogicznych jest "organizoanie i proadzenie spomagania przedszkoli, szkół i placóek zakresie realizacji zadań ychoaczych i opiekuńczych". jednym W ziązku z ejściem życie noego rozporządzenia z ażnych zadań publicznych poradni psychologiczno spraie szczegółoych zasad działania poradni, Zgodnie z praem ośiatoym 8

9 D Z IA Ł P S Y C H O L O G IC Z N Y śród różnych form tego spomagania pedagogicznej. Rolę koordynatora sieci pojaiło przyjąć się następujące zadanie: może także Szkolny sieci Organizator Rozoju Edukacji, który dla poinien pełnić rolę konsultanta do nauczycieli (...), którzy zorganizoany spra rozoju organizacyjnego tj. sposób spółpracują ze sobą celu osoby, doskonalenia sojej pracy, szcze koordynatora gólności poprzez ymianę dośiadczeń". coacha i doradcy spiera placókę Wymieniana "organizoanie i spółpracy samokształcenia i proadzenie Rozporządzeniu sieć jako zespół procesach łącząc umiejętności projektó, trenera, całościoego usta icznego uczenia się i rozoju. spółpracy i samokształcenia, może być rozumiana która nauczycieli z różnych placóek ośiatoych, którzy spotykają się kilka razy roku, celu roziązyania określonych problemó i dzielenia się dośiadczeniami. Poza Noy system sparcia nauczycieli ykorzystanie zdobyczy LLL Kształcenie ustaiczne, czyli uczenie się przez spotkaniami członkoie zespołu mogą kontaktoać się całe życie (LifeLong Learning) to pojęcie dotyczące za pomocą platformy internetoej udostępnionej przez edukacji ludzi dorosłych. Ideę tę opisał dokładnie Ośrodek Rozoju Edukacji, gdzie znajdą rónież E. Lindeman stierdzając, że edukacja nie posiada pomocne materiały samokształcenioe. limitu ieku i jest procesem przebiegającym przez całe Niezbędni dla istnienia sieci - koordynator spółpracy i SORE życie. Według niego edukacja nie poinna ograniczać Wdrażany aktualnie przez ORE się tylko do nauki zaodu kształcenie ustaiczne zaczyna się tam, gdzie kończy się kształcenie projekt zaodoe. na Edukacja dorosłych poinna nosić peną szczególną ogólnodostępnym kompleksoym spomaganiu szkół cechę opierać się na założeniu, że posiadają oni uzględnia zadba bogate, praktyczne dośiadczenie i uczą się kojarząc o praidłoe funkcjonoanie sieci. Tak zany noą iedzę z już posiadaną. Taki kształt przyjmuje koordynator sieci torzy plan pracy zespołu oparciu praca grupy szkolenioej pod okiem trenera, który o jego potrzeby, organizuje spotkania, zaprasza ułatia ymianę dośiadczeń, organizuje proces ekspertó. Na sojej internetoej stronie ORE uczenia się i inspiruje do zmiany perspektyy. Z tej informuje, poradni, samej idei korzysta rónież coach, który pomaga może klientoi dotrzeć do celu, pomagając mu dobrze System doskonalenia nauczycieli yznaczenie że koordynatorem poza sieci osoby, oparty która praconikiem spółpracy zostać szczególności: nauczyciel, psycholog szkolny, pedagog szkolny, dyrektor szkoły (przedszkola), zaplanoać realizację drogi do jego osiągnięcia. doradca metodyczny, praconik merytoryczny placóki Jak pracuje trener? doskonalenia nauczycieli oraz praconik biblioteki Trener to osoba, która rozija kompetencje uczestnikó szkolenia, organizując proces uczenia się. 9

10 D Z IA Ł P S Y C H O L O G IC Z N Y Trener może umiejętności zakresie skutecznego uczenia, dostarcza odpoiednich narzędzi, (głónie kompetencji dba o atmosferę i komfort pracy, zraca uagę na tardych, obejmujących proadzić szkolenia miękkich interpersonalnych) oraz przestrzeganie zasad i motyuje grupę do działania znajomość aktynych metod pracy i technik iedzę merytoryczną niezbędną do realizacji zadań na danym stanoisku, przepisó np. pranych. obejmujących procedur W kompetencje czy szkolenioych niezbędne do utrzymania uagi szkoleń uczestnikó szkolenia, ale i lepszego utralenia iedzy. działania przypadku miękkie, takie jak W przypadku budoania sieci spółpracy i ymiany komunikacja, autoprezentacja czy asertyność, zajęcia dośiadczeń, aktyne z trenerem przybierać poinny formę aktyną, przede grupach czy dyskusje są niezbędne znajomość szystkim arsztatoą, choć możlie jest penego metody zasad takie rządzących jak praca procesem rodzaju proadzenie, tz. mini ykład. W przypadku grupoym i komunikacją szczególnie istotna, jeśli szkoleń z kompetencji tardych przeaża forma przyjmujemy, że szkolenie ma na celu przede szystkim ykładoa z prezentacją multimedialną, choć jeżeli to ymianę dośiadczeń i zmianę podglądó. Proces tylko możlie, arto je urozmaicać ćiczeniami, np. grupoy jest tym, co zachodzi pomiędzy członkami formie studium przypadku (ang. case study). Praca zespołu stopień integracji, sposób porozumieania trenera nie jest ureguloana pranie ani zaodoo, się, yrażania poglądó i okazyania emocji może o dbają sprzyjać lub szkodzić efektynej pracy. Trener musi stoarzyszenia, które ydają rekomendacje i licencje storzyć przestrzeń do tórczej (a nie oceniającej) (m.in. Polskie Toarzysto Psychologiczne). ymiany poglądó oraz zadbać o to by nikt nie był podnoszenie jakości usług trenerskich Praconicy sektora ośiaty, którzy przyjmą rolę ykluczany z grupy (tracimy tedy to, co mógłby treneró soim otoczeniu zaodoym poinni nieść). poznać podstaoe kompetencje i iedzę, która Jak pracuje coach? niezbędna jest do proadzenia szkoleń, tym: umiejętności badania potrzeb szkolenioych grupie, czyli zbierania informacji o kompetencjach, które są potrzebne uczestnikom do lepszego funkcjonoania. Diagnoza dotyczy tego, jaki jest aktualny poziom iedzy i umiejętności, a także jakie postay prezentują potencjalni uczestnicy szkolenia. Diagnoza zakończyć się poinna yznaczeniem raz z grupą celó szkolenia, doborem metod i oszacoaniem czasu potrzebnego dla poszczególnych zadań umiejętność przyjmoania roli facylitatora procesu uczenia, czyli osoby, która starza arunki do Coaching to metoda pracy, która ma na celu ziększenie efektyności yznaczaniu i osiąganiu indyidualnych celó rozojoych, które dotyczyć mogą zaróno realizacji przedsięzięć, jak i zmiany aktualnego zachoania. Coaching jest odpoiedzią na rosnące zapotrzeboanie na bycie efektynym konkurencyjnym śiecie, a jego metodologia yodzi się z podejścia skoncentroanego na roziązaniach, stosoanego m.in. psychoterapii. Praca metodą coachingoą obejmuje etap formułoania jasnych, konkretnych i ambitnych celó, po którym następuje refleksja i zdystansoanie się 10

11 D Z IA Ł P S Y C H O L O G IC Z N Y obec dotychczasoych poglądó i naykó. Dzięki noych celó i przełamyaniu rutyny, może być także trafnie zadaanym pytaniom, uczestnik sesji jest pomocny proadzony przez coacha pobudzany do myślenia, ypalenia zaodoego. Praca metodą coachingoą szukania soich może rónież sprzyjać poszukianiu noych strategii mocnych stron i przełamyania szkodliych naykó, zarządzania placókami ośiatoymi lub projektoaniu które blokują zmianę. Coach nie stosuje postay noych metod nauczania. noych roziązań, odkryania przypadku dośiadczania poczucia dyrektynej, to znaczy unika dostarczania gotoych roziązań i rad, zgodnie z założeniem, że iedza tki kliencie. Coach rozija kliencie inicjatyę, poczucie odpoiedzialności i motyację do zmiany bez nich naet gotoe roziązania mogą rodzić opór i niechęć, skutkując nieudolnym działaniem. Praca coachingoa ymaga dużych umiejętności interpersonalnych oraz zastosoania różnych narzędzi, spierających tórcze myślenie, skuteczne planoanie oraz przełamyanie nastaień, które blokują działania. W obszarze ośiaty coaching może dotyczyć zaróno ziększania motyacji u nauczycieli jak i u ucznió. W ziązku ze soją rolą yznaczaniu O D K R Y WA N I E S I E B I E N A N O W O, C Z Y L I TERAPEUTYCZNY CHARAKTER DROGI Anna Ruszkieicz psycholog Przychodzi czasem taki okres naszym życiu, że rzeczyistość, której się znajdujemy, poszednieje i bya nie do zniesienia, zyczajnie rozoju. Sposobem na przyjrzenie się spraom z nieco innej strony (i yraniem się z penego rodzaju błędnego koła), może być yruszenie drogę. przestaje cieszyć, a codzienne czynności stają się Droga, czy to formie ędróki (ycieczki) potarzalne i nudne, żeby nie poiedzieć prost czy też pielgrzymki, która oznacza zmianę otoczenia pozbaione sensu. Przytłoczenie codziennymi i bycie ruchu, może stać się źródłem zaskakujących spraami, trudnościami, może spraić, że tracimy zmian, a z penością pomoże uzyskaniu śieżego dystans do tego co nas otacza i nie potrafimy znaleźć spojrzenia na iele nurtujących nas spra. Warunkiem noych roziązań, niezbędnych do zmian i dalszego poodzenia takiego dośiadczenia będzie tym 11

12 D Z IA Ł P S Y C H O L O G IC Z N Y przypadku jak najmniejsza liczba osób toarzyszących, Zagadnieniu drogi kontekście jej aby móc ciszy i spokoju, będąc sam na sam ze sobą, terapeutycznych łaściości, możemy przyglądać się szukać odpoiedzi na istotne pytania. Ważny jest na iele sposobó. Jednym z aspektó jest ysiłek rónież czas przeżyania takiego dośiadczenia im fizyczny, jaki podejmujemy yruszając drogę, a także dłuższy, tym ięcej odkryć możemy poczynić. radzenie sobie noych, czasem trudnych arunkach. Drodze jako zjaisku o charakterze O tym, że ruch istotnie płya na popraę naszego terapeutycznym spróbujemy przyjrzeć się dóch samopoczucia, formach ędróki (ycieczki) i pielgrzymki. Każdy Fizycznym zmaganiom toarzyszy tu jednak także z tych dóch ariantó drogi może stać się konieczność rozijającym dośiadczeniem, arto jednak pokrótce enętrznych, przedstaić od ytrałości, uleganie rozproszeniom czy radzenie pielgrzymoania. Wędroanie może być celem samo sobie z okresami monotonii i osamotnienia. Jednak sobie, a dośiadczenia i inspiracje, jakie przynosi, poprzez ytrałe dążenie do yznaczonego celu, stanoią pene kontinuum, porónyalne z buddyjską uczymy się konsekencji i ćiczymy silną olę. koncepcją życia jako ciągłości dośiadczania lub Wszystko to ma istotny pły na zdroie i kondycję z ystępującym u greckich filozofó zamiłoaniem do psychiczną ciągłego zdobyania iedzy (mądrości). Pielgrzymka słabościami, ątpliościami, pytaniami, co stanoi natomiast zasze zmierza do określonego celu sego rodzaju autoterapię. Innym elementem drogi jest (ziązanego ze śiętością np. z grobem śiętego), poznaanie noych miejsc, ludzi i rzeczy, co może a jej istotą jest chęć obcoania z sacrum (Jackoski, mieć charakter socjalizacyjny i pomaga uczeniu się 1998). otartości Za czym archetyp różni się pielgrzyma ędroanie można uznać nikogo nie trzeba przezyciężania takich poprzez oraz jak ielu trudności zniechęcenie, mierzenie rozbudza przekonyać. się ciekaość ze brak soimi procesó Abrahama, natomiast archetypem ędroca jest zachodzących zaróno śiecie zenętrznym jak i e Odyseusz, którego historia porotu do rodzinnej Itaki łasnym nętrzu (Strelau, 2002). Rozpatrując drogę koncentruje się na samej drodze i ystępujących jako dośiadczenie rozijające duchoo, przypadku podczas niej ydarzeniach, a nie na motyacji czy pielgrzymki taki charakter będzie jej nadaała przede celu. szystkim modlita, natomiast przypadku ędróki 12

13 D Z IA Ł P S Y C H O L O G IC Z N Y może to być kontemplacja natury i piękna otaczającego i fizycznej. Noe rażenia i dośiadczenia służą nie śiata. jest tylko odnajdyaniu siebie na noo, ale pozalają yruszenie drogę już samo sobie może być zapomnieć o starych i przykrych ydarzeniach, poprzez ydarzeniem o charakterze transcendentnym (łac. skupienie się na tym co ażne jest tu i teraz (Davidsson transcendere przekraczać), a zatem dotyczącym sfery Bremborg, 2008). Jednak podjęcie yzania jakim duchoości człoieka, ziązane jest boiem często Wyruszenie drogę służy zatem silnemu z przekraczaniem siebie tj. przekroczeniem soich dośiadczaniu granic enętrznych (Jakubik, b.d.). Przeżycie takiego arunkach. Podjęta ędróka pozala inny sposób, dośiadczenia może oocoać konkretnymi zmianami, głębiej rezygnacją z dotychczasoego schematu życia, nętrzem podczas chil ciszy i oderaniu od pozostaieniem czegoś za sobą i otarciu się na noe ustalonych form dotychczasoego życia. Pokonanie perspektyy. drogi siebie noych, różnorodnych i pradziiej kontaktoać się ze soim pozala dośiadczać sobie noego O tym, jak ielkie alory terapeutyczne ma i nieznanego, co może okazać się artościoe długa ędróka, śiadczyć może m.in. projekt Noa i rozijające, a naet przynieść życiu pozytyny Droga (realizoany przez Stoarzyszenie POSTIS przełom dzięki ujanieniu i rozbiciu blokujących rozój z schemató. Lublina) noatorski program resocjalizacji młodocianych ięźnió, którego jednym z elementó kompleksoej pomocy jest 60 dnioa ędróka skazanego raz z opiekunem szlakiem ś. Jakuba od drogę może Jackoski, A. (1998). Pielgrzymoanie. Wrocła: Wydanicto Dolnośląskie. Strelau, J. (2002). Osoboość jako zespół cech. W: J. Strelau (red.), Lublina do Zgorzelca (noadroga.eu). Wyruszenie Bibliografia: być przejaem ucieczkoości i ujaniać chęć oderania się od zmartień, z drugiej zaś strony może śiadczyć o oli zmodyfikoania jakiś sposób sojego życia, Psychologia. Podręcznik akademicki (tom II, s ). Gdańsk: Gdańskie Wydanicto Psychologiczne. Jakubik, A. (b.d.). Granice poznania drugiego człoieka psychiatrii. (uzyskany z Davidsson Bremborg, A. (2008). Spirituality in Silence and Nature: proadzenia takich zmian, które otorzą noe Motivations, Experiences and Impressions among Sedish Pilgrims. horyzonty. Jak pokazały badania Bremborg (2008), Journal of Empirical Theology, 21, s która badała grupę szedzkich pielgrzymó, dokonać się to może poprzez poznanie soich myśli, reakcji, pragnień noych, zupełnie innych, niecodziennych arunkach, które sprzyjają nie tylko przeżyciom religijnym i pogłębianiu iary, ale stanoią miejsce i czas do refleksji, yciszenia, obcoania z naturą. Taka samotna i długa piesza droga daje korzyści zaróno sferze duchoej, jak i poznaczej, społecznej 13

14 D Z IA Ł L O G O P E D Y C Z N Y JAK FUNKCJE PÓŁKUL MÓZGOWYCH I ZABURZONA L AT E R A L I Z A C J A W P Ł Y WA J Ą N A R O Z W Ó J Anna JĘZYKOWY DZIECKA Coraz ięcej dzieci ma trudności z móieniem oraz nabyaniem umiejętności czytania i pisania, co może skutkoać ponoszeniem porażek szkolnych, a efekcie zbudzić dziecku niechęć do zdobyania iedzy. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być nieustalona, skrzyżoana bądź leostronna latera lizacja. Co to jest lateralizacja? Jest to iększa spraność jednej ze stron naszego ciała, uarunkoana dominacją jednej z półkul mózgoych. Praa półkula mózgu odpoiada za leą stronę ciała, lea półkula za stronę praą. I tak, gdy dominuje lea półkula iększość czynności ykonujemy praą stroną ciała (praą ręką, nogą, okiem, uchem), gdy dominuje półkula praa stroną leą. Do spranego funkcjonoania mózgu potrzebna jest spółpraca obu półkul, które różnią się pod zględem sposobu analizoania materiału. Funkcje językoe praej półkuli: rozpoznaje rzeczoniki mianoniku, rozpoznaje i różnicuje samogłoski, pozala rozumieć intonację, akcent i rytm moy, kontroluje kierunek czytania, pozala na zrozumienie kontekstu ypoiedzi oraz metafor. Szajnoska logopeda Funkcje językoe leej półkuli: odbiera, rozpoznaje i różnicuje dźięki moy, odpoiada za ciche czytanie, rozpoznaje rymy, dokonuje złożonych operacji erbalnych. Proces kształtoania się dominacji stronnej następuje raz z rozojem dziecka, a poinien być zakończony ieku lat czterech. Gdy tak się nie stanie, należy rozpocząć ćiczenia, ponieaż nieustalona, leostronna lub skrzyżoana lateralizacja może być przyczyną opóźnionego lub zaburzonego rozoju moy oraz problemó z nauką czytania i pisania. Dziecko poinno ostatecznie ybrać dominującą rękę przed rozpoczęciem nauki szkolnej. Pamiętajmy, że nie można zmuszać leoręcznego dziecka, by użyało praej ręki. Skąd iadomo jaką lateralizację przejaia dziecko? Spradzić to może psycholog lub logopeda, ale stępnie może zrobić to także rodzic domu podczas codziennych czynności i zaba. Dla praidłoego yniku badania konieczne jest, aby dziecko nie było śiadome tego, że jest obseroane. Ważne jest też ykonanie przynajmniej trzech prób na jeden narząd, by ykluczyć przypadkoy ybór. Badania lateralizacji 14

15 D Z IA Ł L O G O P E D Y C Z N Y można przeproadzać u dzieci poyżej 3 r.ż. Podczas badania ucha trzymamy przedmioty ydające Obserujmy którą leą czy praą częścią dźięki ręce lub kładziemy je na stole i prosimy ciała posługuje się dziecko podczas ykonyania dziecko by przystaiło ucho, ykluczy to boiem następujących czynności: przystaianie przedmiotó do ucha dominującą ręką Która ręką dziecko: odkręca słoik lub butelkę, i po stronie dominującej ręki. Które ucho dziecko przystaia podczas: rzuca koraliki do butelki, przenosi na łyżeczce odę z pojemnika do pojemnika, słuchania radia kroi plastikoym nożem ałeczek plasteliny. słuchania tykającego zegarka, szumu muszelki itp., Którym okiem dziecko: słuchania grającej zabaki. Większość ludzi przejaia praostronną patrzy przez lunetę (np. z papieru), lateralizację, zagląda kalejdoskop, półkuli leej. Jednak jak doodzą spółczesne spogląda do butelki, badania ogląda obrazek przez otór kartce A4. zlateralizoana Którą nogą dziecko: czyli przetarza informacje głónie znacząca część populacji jest leostronnie (czyli ma dominującą leą stronę ciała) lub ma lateralizację skrzyżoaną. O skrzyżoanej lateralizacji móimy tedy, gdy dziecko ybiera np.: praą rękę, praą rozpoczyna chodzenie po schodach / schodzenie ze nogę oraz prae ucho, ale lee oko. Czym innym jest natomiast schodó, nieustalona lateralizacja ma kopie leżącą przed nim piłkę, miejsce, gdy dziecko mające ięcej niż 4 lata posługuje skacze / stoi na jednej nodze. się raz leą ręką, raz praą, raz praym okiem, raz leym itd. Przykładoe trudności dziecka z leostronną, skrzyżoaną lub nieustaloną lateralizacją: Podczas pisania i czytania: mylenie liter podobnych np. P B, S Z, niedostrzeganie małych różnic między literami, tj. kresek, ogonkó, 15

16 D Z IA Ł L O G O P E D Y C Z N Y trudności ze złożeniem czytanych yrazó całość, z zapamiętaniem naz dni tygodnia, pór roku itp. dopoiadanie końcóek czytanych yrazó (np. Problemy z ułożeniem historyjki obrazkoej, np. dziecko nie doczytuje do końca yrazu KOTY tylko całkoity brak zrozumienia sensu historyjki lub czyta KOT), układanie odrotnej kolejności, tj. pierszy obrazek słabe lub całkoite nierozumienie czytanego tekstu, znajduje się po stronie praej, ostatni po leej, zamiast pisanie lustrzanym odbiciu, tj. odracanie liter, odrotnie. trudności z budoaniem zdań. Ziązane z móieniem i słyszeniem: Jeśli podejrzeasz, że Toje dziecko ma nieustaloną, leostronną lub skrzyżoaną lateralizację lub obserujesz u niego ymienione trudności skonsultuj opóźniony rozój moy, się z logopedą, boiem specjalistyczna terapia oraz trudności z odpoiadaniem na pytania i pota systematyczne rzaniem, ćiczenia pomogą Tojemu dziecku przezyciężeniu jego problemó i uchronią przed problemy z budoaniem dłuższych ypoiedzi, problemami zdobyaniu iedzy. brak koncentracji podczas słuchania tekstu, nierozróżnianie przecistanych głosek, np. mylenie Bibliografia: yrazó takich jak puk buk, kura góra, półka bułka, J. Cieszyńska, M. Korendo. Wczesna interencja terapeutyczna. nieumiejętność skazania rymujących się yrazó, Stymulacja rozoju dziecka. Od noorodka do 6 roku życia, trudności z zapamiętyaniem tekstó piosenek Krakó, i ierszykó. Podczas ykonyania ogólnorozojoych: J. Cieszyńska, Wpły oburęczności na nabyanie systemu ćiczeń językoego [online], [dostęp: ] Dostępny Internecie: < pobrania.htm>. trudności z dostrzeganiem różnic między obrazkami, trudności z naśladoaniem zoru ułożonego z klockó, kłopoty z zapamiętaniem ciągu różnokoloroych klocó (dóch, trzech, czterech) i odtorzeniem go z pamięci, niska spraność manualna, np. posługianie się nożyczkami, rysoanie, słaba umiejętność naśladoania sekencji ruchó, problemy ze rozumieniem relacji czasoych i przyczynoo skutkoych, np. trudności 16

17 D Z IA Ł P E D A G O G IC Z N Y ZNALEZIONE W SIECI Agnieszka Dubikoska neurobiolog, pedagog specjalny W Internecie można znaleźć informacje niemal na każdy temat. Jest to źródło ogromnej ilości danych i obszar irtualnej działalności miliardó ludzi. Jest to rónież platforma dla medió społecznościoych, które zyskują coraz ięcej użytkonikó. Wśród kont zakładanych na Facebook u, który jest jednym z najpopularniejszych serisó tego rodzaju, znajdują się profile indyidualnych osób, zespołó, różnego rodzaju placóek czy też profile tematyczne dotyczące nauki, zdroia, poezji i różnych dziedzin życia. Na portalu można znaleźć także pene szczególne konta obserujących profil dziecka, którzy często deklarują profile dzieci z niepełnospranością zakładane przez rónież ich rodzicó. Na czym polega oa yjątkoość? Taki na celu roziązanie danego problemu rodziny. podjęcie konkretnych działań mających Może stać się on narzędziem różnego rodzaju Możliości organizoania i informoania o akcjach charytatynych. oddziałyań W dobie nooczesnych technologii Internet często profil nie spełnia jedynie funkcji zbierania lajkó. przynoszących korzyści zaróno bya medium umożliiającym najszybszy i najszerszy rodzicom, jak i znajomym rodziny. Z punktu idzenia rodzica, możliości jakie dostęp do informacji. Za pośrednictem portali społecznościoych można dotrzeć do dużej liczby daje założenie konta dziecka mogą dotyczyć: Dzielenia się radością z innymi. Chęć odbiorcó, co dzielenia się pozytynymi emocjami ziązanymi ziązanym m.in. z rozojem, osiąganiem przez dziecko małych i dużych charytatynymi, zbiórkami pieniędzy. sukcesó jest naturalną potrzebą rodzica także Praca sprzyja z efektynym różnego pedagoga działaniom rodzaju akcjami specjalnego może rodzica dziecka z niepełnospranością. Jest to przypominać czasem zadania detektya. Należy penego rozoju dobrze poznać osobę obseroaną zdobyając jak dziecka, ażnych ydarzeń z jego życia. Możliy jest najięcej informacji ziązanych zaróno z tą osobą, rónież kontakt z bliskimi i znajomymi, którzy mogą na jak i jej otoczeniem. Często nie zadaje się bieżąco obseroać zmiany, którymi chcą się dzielić bezpośrednich pytań niezastąpione są tedy rodzice dziecka. umiejętności dokonyania pogłębionej obseracji oraz rodzaju Wsparcia. sposób dokumentacji W trudnych sytuacjach rodzice yciągania na jej podstaie łaściych nioskó. To często mogą liczyć na yrazy sparcia, pocieszenia, szystko ma służyć poznaniu podopiecznego i jego ciepłe słoa ze strony bliskich i życzliych osób sytuacji zdrootnej, rodzinnej czy szkolnej. Dzięki temu 17

18 D Z IA Ł P E D A G O G IC Z N Y można opracoać optymalny plan pracy z dzieckiem ycieczki, szczególnie Bieszczady. Rok temu udało uzględniający się spełnić marzenie dzieczynki spędziła rodzinne jego mocne i słabe strony, zainteresoania, możliości rozojoe. czasy nad ciepłym morzem Choracji. W tym kontekście, pene aspekty opisanej Pola pozostaała pod opieką Małopolskiego aktyności na portalu społecznościoym mogą okazać Hospicjum dla Dzieci oraz Specjalistycznej Poradni się przydatne rónież z punktu idzenia pedagoga Psychologiczno specjalnego: Funkcjonoanie dzieczynki ułatiał PEG specjalna Informacje o dziecku. Jak spomniano, profil sonda Pedagogicznej umożliiająca odżyianie Skainie. oraz rurka stanoi penego rodzaju dokumentację rozoju, tracheotomijna. Rodzice podjęli się trudu organizacji postępó i osiągnięć dziecka. Jest to źródło informacji zbiórek pieniężnych na terenie uczelni oraz liceum o Krakoie, dla Poli zorganizoano rónież imprezę zainteresoaniach, zyczajach, preferencjach dziecka. na Hali Krupoej oraz koncert charytatyny. Dzięki Informacje o sytuacji rodzinnej. Obserując zebranym środkom pół roku temu udało się profil można zauażyć osoby toarzyszące dziecku przygotoać dla dzieczynki noy słoneczny pokój oraz instytucje spierające rodzinę. z idokiem na ogród oraz łazienkę przystosoaną do Z łasnego dośiadczenia jej potrzeb. Na zdjęciach idać szczęście Poli, Przygotoując program terapeutyczny dla otoczonej opieką rodzicó i babci. mojej przyszłej podopiecznej mogłam zbogacić go Obseroanie profilu Poli dało mi możliość o informacje zgromadzone poprzez obserację profilu poznania jej i zaplanoania zajęć przed naszym Poli na portalu społecznościoym. Dzięki temu pierszym spotkaniem. Podejmoane oddziałyania profiloi, proadzonemu przez ulubioną olontariuszkę tera peutyczne musiałam jednak dostosoać do dzieczynki, pogarszającego poznałam Polę jako pogodną się stanu zdroia dzieczynki. siedmiolatkę. Mimo postępującego obrazu choroby Niestety, Pola odeszła. Profil pozostaje jednak (Pola cierpiała na rzadki zespół genetyczny) dziecko spaniałym śiadectem jej życia radości, uśmiechu aktynie uczestniczyło rehabilitacji. W trudnych trudnych chilach, otartości. Ukazuje ogromną chilach podczas pobytó szpitalu sparcie yrażali troskę i miłość, jaką Pola była obdarzona przez znajomi rodziny. rodzicó oraz sparcie rodziny i bliskich. Ulubioną bajką Poli były Domisie dzie czynka ystąpiła naet ich programie. Da lata temu Domisie odiedziły Polę domu. Dzieczynka uielbiała izyty gości, spraiały jej one yraźną przyjemność. Pola bardzo lubiła jeździć na roerze, rónież takim przystosoanym do poruszania się po domu. Zainteresoania Poli obejmoały także lalki (ulubiona to Alanek) i seriale (np. Rodzinka.pl). Od najmłodszych lat często yjeżdżała z rodzicami na 18

19 D Z IA Ł P E D A G O G IC Z N Y C Z Y M J E S T A R TE TE R A P I A Maria Boroy pedagog, arteterapeuta Arteterapia, sztuka torzenia, szczęśliy śiat torzenia, odkryania i poznaania oraz yrażania siebie jest specyficzną formą terapii, której kreujemy siebie, torząc. Działanie, torzenie poprzez malarsto, rzeźbę, muzykę, taniec, dramę, książkę, pamiętnik, dziennik, obraz, film, bajkę czy inne ytory prac. Według profesora Wiesłaa Karolaka,,arteterapia to ydobyanie z pacjentó sił i energii, które pomagają im e łasnym rozoju, to poszukianie motyacji dla procesu tórczego, którym często dochodzi do głosu zjaisko katharsis,,oczyszczenie (Arciszeska Binnebesel). Przeżyamy doznania este i skupiania się na soich przeżyciach, spraia, że tyczne i artystyczne oraz urażliiamy siebie na piękno nasze życie ubożeje. Nie umiemy się komunikoać, i pradę. Jednocześnie możemy przenosić noe brak nam umiejętności społecznych. W ziązku z tymi zachoania na kontakty interpersonalne rodzinie problemami i zaburzeniami życia międzyludzkiego i grupach róieśniczych. słusznym ydaje się sięganie po takie metody terapii, W ostatnich latach zrosło zainteresoanie które angażują naszą sferę yrażania, tórczości, takimi formami yrazu, które obejmują szeroko rozoju. Sztuka boiem stanoi szelką podstaę do rozumianą sztukę, a które objęte są jedną nazą oddziałyań ychoaczych i estetycznych, jak arteterapia. rónież moralnego rozoju człoieka. Wiele zaburzeń Brak yrażania emocji, odczuania emocjonalnych, zaburzeń zachoania, lękó, fobii, problemó ychoaczych mających podłoże kliniczne i ymagających działania diagnostycznego i terapeutycznego, ma soje przyczyny deficytach umiejętności prospołecznych. Arteterapia yraża się formie muzykoterapii, choreoterapii, biblioterapii, teatroterapii (psychodrama, drama, pantomima), filmoterapii, mają niejednokrotnie, artterapii. Pacjenci częścioo lub całkoicie możliość uolnić się, odbarczyć się od ciążącego ich 19

20 D Z IA Ł P E D A G O G IC Z N Y balastu niepoodzeń, trudności, problemó i zaburzeń emocjonalnych ziązanych z rodziną pochodzenia, ychoaniem, kłopotami szkolnymi, życioymi czy tz. specyficznymi trudnościami szkolnymi typu: dysleksja, dysortografia, dyskalkulia czy dysgrafia. Pojaiają się tedy tórne blokady emocjonalne, a brak przeżycia sukcesu pooduje niechęć do nauki, fobie szkolne, nerice. Proadzi to do frustracji, zaburzeń emocjonalnych, uczucioych, lękoych, zaburzeń zachoania, uzależnień od środkó psychoaktynych. Arteterapia (muzykoterapia, choreoterapia, bajkoterapia, artterapia) ma działanie korekcyjne, i innych zakresach medycyny i psychologii. korygujące, Zajęcia muzykoterapeutyczne i artterapeutyczne oraz napięcie yrónujące deficyty, zmniejszające psychofizyczne. Praidłoo proadzona choreoterapii mają zastosoanie poradniach terapia ma cel leczniczy, zmierza do,,korekcji psychologiczno pedagogicznych, poradniach rehabi zaburzonych arunkach litacyjnych, oddziałach szpitalnych i przyszpitalnych, usunięcia śietlicach szkolnych, placókach resocjalizacyjnych, napięć psychofizycznych i dostarczenia korzystnych poradniach zdroia psychicznego. Śietnie płya na dośiadczeń społecznych (Leandoska). Arteterapia, dzieci z trudnościami ychoaczymi, nadpobudliymi muzykoterapia, ze zględu na soje szechstronne, psychoruchoo, agresynymi, mającymi trudności ielopłaszczyznoe oddziałyanie zaróno na funkcje z yrażaniem emocji, nieśmiałymi, zahamoanymi psychiczne, jak i egetatyne oraz układy fizjologiczne emocjonalnie, izoloanymi, z depresją i trudnościami ma zastosoanie medycynie psychosomatycznej kontaktach interpersonalnych, a także dla dzieci funkcji, ograniczonego dostępu stymulacji do bodźcó, z adami ymoy i nericami emocjonalnymi np. jąkanie, mutyzm.,,praidłoo przebiegający proces terapii ma na celu ykryanie i diagnozoanie oraz stymuloanie potrzeb i uzdolnień, a także skazyanie możliości kompensacyjnych ucznió z problemami szkolnymi i życioymi (Baczyńska). Spotkanie ze sztuką uczy rażliości stosunku do siebie i do drugiego człoieka, to także szansa na odnalezienie łasnego miejsca grupie i nabranie dystansu do łasnych emocji oraz uczuć. Często komunikaty zrotne od dzieci, zainteresoanie, interpersonalne reakcje poodują lepsze poczucie 20

21 D Z IA Ł P E D A G O G IC Z N Y odrzucanego rodzinie, tz. gorszego dziecka. Czuje słusznym, że szystkie te placóki mogłyby proadzić ono bratnie dusze obok siebie, dzieli się z nimi tego typu zajęcia przy założeniu, że będą przygotoani przeżyciami, znajduje soje miejsce, ma poczucie specjaliści z kierunku arteterapii, i będą to ludzie sprasta, a tym samym tożsamości i łasnej artości. z pasją. Jednak najbardziej słusznym moim zdaniem Odniesiony sukces, często dostrzeżony dopiero przez jest inne dzieci, pochała i aprobata od drugich pooduje przygotoanych zrost pozytynej samooceny i radość torzenia oraz psychologiczno pedagogicznych czy oddziałach niejednokrotnie chęć życia. przyszpitalnych, gdzie proadzona jest terapia. proadzenie arteterapii specjalistycznych profesjonalnie poradniach Arteterapia odróżnieniu od terapii zajęcioej, nastaionej na ytór, skupia się na zmianie śiadomości i zachoania osoby, jest,,aktynością terapeutyczną zmieniającą śiadomość, zachoanie, yołującą szczególne stany emocjonalne i przeżycia" (Szafraniec). Problematyką arteterapii interesuje się ielu pedagogó, psychologó, terapeutó, animatoró kultury, ale rónież znajdują się sceptycy, którzy minimalizują rolę atreterapii. Postają problemy kto ma się zajmoać tą dziedziną: psychologoie, pedagodzy, psychoterapeuci? Kto ma proadzić tego typu działalność: szkoła, placóka kulturalno ośiatoa czy poradnie psychologiczno pedagogiczne? Wydaje się D Z IA Ł F IZ J O T E R A P E U T Y C Z N Y WA D Y P O S TAW Y U D Z I E C I I MŁODZIEŻY Monika Bąk fizjoterapeuta Wady postay stanoią problem społeczny przyczyn postania nabytych ad postay u dzieci ielu kategoriach. Tak rodzinnej jak i ekonomicznej, i młodzieży. Jednocześnie, obseroany znaczny, edukacyjnej czy medycznej. W perspektyie ielu lat postęp technik medycznych pozala obecnie na bardzo alki z adami postay yraźnie zaznacza się rola efektyne eliminoanie tych przyczyn postania ad działania profilaktycznego i postępoania mającego na postay, które ynikają z chorób rodzonych lub celu jak najiększe yeliminoanie potencjalnych chorób okresu niemolęcta i dzieciństa. Tym 21

22 D Z IA Ł F IZ J O T E R A P E U T Y C Z N Y opracoania kręgosłup posiada ykształcone krzyizny. Plecy statystyczne yniki skazują na fakt że śród małego dziecka są lekko zaokrąglone, nogi lekko zgięte młodzieży szkolnej (g różnych danych) częstość staach biodroych kolanoych brzuch ziązku ystępoania ad postay jest zatrażająca bo ze słabymi jeszcze mięśniami uypuklony. Zmiany ynosi od 50 do 94 %. postaie u dziecka postępują pooli i polegają na niemniej podaane przez liczne yraźniejszym kształtoaniu się ygięcia odcinku Postaa praidłoa to harmonijne lędźioym oraz zmniejszaniu nadmiernego i bezy siłkoe ułożenie poszczególnych elementó uypuklenia brzucha. W okresie dojrzeania płcioego postay stosunku do osi długiej ciała (Przybylski często pogarsza się postaa ciała co idoczne jest 1965). Praidłoa postaa ciała to taka, która zaokrąglonych plecach, odstających łopatkach, ystępuje dostatecznie często, aby można ją było ysunięciu głoy do przodu, zapadnięciu klatki uznać za charakterystyczną dla danej populacji. Jest on piersioej a całą postaę cechuje często niedbałość atrybutem osobnikó zdroych o praidłoym rozoju i iotkość. Takie okresy, których nasila się fizycznym i psychicznym (Kasperczyk 1992). ystępoanie ad postay nazyamy krytycznymi okresami dla posturogenezy. Pierszy przypada na Wada postay to odchylenie od ogólnie przyjętych cech postay praidłoej, łaściej danej 7 rok życia i nosi nazę szkolnego, drugi na etap skoku pokitanioego. kategorii ieku, płci i typu budoy. Wady postay można podzielić na proste i są to tak zane błędy Przedstaienie najczęstszych ad postay postay, oraz złożone. ciała ystępujących u dzieci i młodzieży: By można móić o praidłoej postaie ciała, poinna Wady obrębie plecó ona charakteryzoać się następującymi cechami: Prostym ustaieniem głoy 1. Okrągłe plecy. Fizjologicznymi ygięciami kręgosłupa Potocznie tz. Garbienie się, którym zauażamy Dobrze ysklepioną klatką piersioa nadmierne ygięcie kręgosłupa odcinku piersioym Praidłoo ustaioną miednica ku tyłoi. Wada ta charakteryzuje się osłabionymi Prostymi kończynami dolnymi mięśniami grzbietu, ysunięciem do przodu głoy oraz Praidłoo ysklepionymi stopami barkó, przykurczem mięsni klatki piersioej oraz jej deformacją, co jest często poiązane z niepraidłoym torem oddechoym. Plecy okrągłe mogą być nabyte Zmienność postay różnych okresach życia: następstie chorób np. krzyica, gruźlica, choroba Postaę dziecka możemy ocenić dopiero ynikiem przeciążenia pracą statyczną (niełaścia pierszych samodzielnych próbach stania, kiedy to Scheuermanna. Wada postay może być rónież pozycja podczas nauki) lub osłabieniem mięśni plecó. 22

23 D Z IA Ł F IZ J O T E R A P E U T Y C Z N Y 2. Plecy klęsłe. ad, bardzo ażny jest praidłoy tor oddychania oraz Wada ta charakteryzuje się pogłębieniem odcinku ćiczenia oddechoe. lędźioym, czyli nadmiernym ygięciem kręgosłupa ku przodoi. Często toarzyszy temu ypięcie brzucha 6. ku przodoi, na skutek osłabionych mięśni brzucha. ułożenie łopatek, czyli 3. Plecy okrągło-klęsłe. łopatek oraz (odstające). Gdy postaie ciała ystąpią jednoczenie die yżej Często omóione ady. i okrągłym. 4. Plecy płaskie. Wady obrębie kończyn dolnych. Do ad obrębie plecó zaliczamy także adlie toarzyszą asymetryczne ułożenie łopatki skrzydłoate skoliozie, plecom płaskim Ta ada charakteryzuje się spłaszczeniem lub brakiem fizjologicznych ygięć kręgosłupa poszczególnych 1. Koślaość kolan, jego odcinkach. Tej adzie postay często toarzyszy zbieganiem kolan do środka, podczas gdy stopy są upośledzenie pojemności i ruchomości klatki piersioej lekkim rozstaieniu. Obrazoo torzą tz. X. charakteryzuje się a przyczynę jej postania lekarze upatrują siedzącym 2. Szpotaość kolan, to odrotność koślaości, trybie życia. gdzie kolana rozchodzą się na zenątrz przy lekkim 5. Skolioza boczne skrzyienie kręgosłupa trzech płaszczyznach. rozstaieniu stóp. Jest to coraz częściej ystępująca ada postay 3. Płaskostopie zaróno u dzieci i młodzieży, przyczyna często jest łukó ysklepienia stopy. Często toarzyszy temu idiopatyczna czyli nieznana. W obrazie tej ady koślaość pięt, a skutkiem tej ady może być szybkie ystępują łuki skrzyienia patrząc od tyłu da lub męczenie się stóp oraz bolesnością łydek. W przypadku jeden, ały mięśnioe i garby żebroe szczególnie tej ady ażny jest dobór odpoiedniego obuia. idoczne podczas skłonu przód. Tej adzie Postępoanie adach postay : toarzyszy często asymetria łopatek i barkó oraz niepraidłoe ustaienie miednicy. ady i ynikających z tego zagrożeń Skolioza może spoodoać niekorzystne zmiany układzie ruchu, układzie krążenioo charakteryzuje się obniżeniem Uśiadomienie dziecku i rodzicom obecności Ustalenie i zapenienie optymalnych arunkó środoiskoych dla dziecka oddechoym, spraności i ydolności fizycznej, a także różnych narządach enętrznych, dlatego i ćiczenia domoe traktoana jest jako schorzenie ogólnorozojoe. Nauka przyjmoania postay skorygoanej Wyrabianie nayku postay praidłoej W terapii skoliozy jak rónież yżej ymienionych Ćiczenia korekcyjne zaróno na terapii jak 23