NARZĘDZIA NIEZBĘDNE WE WDRAŻANIU PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA OPRACOWANYCH ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI KRAJOWYCH RAM KWALIFIKACJI

Transkrypt

1 NARZĘDZIA NIEZBĘDNE WE WDRAŻANIU PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA OPRACOWANYCH ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI KRAJOWYCH RAM KWALIFIKACJI drinż inż. Dorota Piotrowska Ekspert boloński POLITECHNIKA ŁÓDZKA SEMINARIUM BOLOŃSKIE Kraków, 25 marca 2013 r. Uniwersytet Jagielloński

2 Kwalifikacje nadawane przez uczelnie b i d l i W obecnym stanie prawnym, gdy uczelnia sama definiuje kierunek studiów, dyplom wydany przez uczelnię jest kwalifikacją danej uczelni odmienną niż kwalifikacja na tak samo nazwanym kierunku innej uczelni Dyplom licencjata na kierunku.. Uniwersytetu Dyplom magistra na kierunku.. Politechniki Dyplom studiów podyplomowych PWSZ w..

3 Kwalifikacja definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent body determines that an individual has achieved learning outcomes to given standards; kwalifikacja kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, j, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

4 Kwalifikacja definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent j body determines j j y that an individual has achieved learning outcomes to given standards; nauczania Kwalifikacja widziana jest jako wynik procesu weryfikacji i walidacji efektów kształcenia a nie koniecznie jako wynik kwalifikacja kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, j, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

5 Dwa znaczenia terminu Kwalifikacja Kwalifikacja Kwalifikacja zdefiniowana dfii przez uczelnię zgodnie z obowiązującymi zasadami i zgodnie z wymaganiami Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego Kwalifikacja nadana absolwentowi potwierdzenie, że absolwent osiągnął wszystkie efekty kształcenia zapisane dla kwalifikacji zdefiniowanej

6 Co wprowadzenie Ram Kwalifikacji zmieniło w projektowaniu programów kształcenia? Kwalifikacja zdefiniowana przez uczelnię zgodnie z obowiązującymi zasadami i zgodnie z wymaganiami Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego Możliwość budowania programów kształcenia w zgodzie z misją i tożsamością uczelni

7 Jak możemy wpływać na jakość Kwalifikacji zdefiniowanej? Proces ciągłego doskonalenia: Bieżące przeglądy programów kształcenia pod kątem osiąganych efektów, posiadanych zasobów, niewykorzystanych możliwości; Opinie interesariuszy zewnętrznych i wewnętrznych ; Badania opinii i losów absolwentów; Program kształcenia i poszczególne jego elementy powinny dynamicznie dostosowywać się do zmieniających się warunków otoczenia

8 Jak można wpływać na jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi?

9 Jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi Uczelnia ustanawiając kierunek decyduje o wartości kwalifikacji Jakość kwalifikacji nadanej Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię Jakość procesu nauczania Jakość procesu uczenia się

10 Jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi Zwykle w procesie nauczania upatruje się największego wpływu na jakość nadawanych kwalifikacji Jakość kwalifikacji nadanej W jaki sposób możemy wspomóc uczących się w najbardziej efektywnym fkt uczeniu się Jakość procesu nauczania Jakość procesu uczenia się pracy studenta

11 Kwalifikacja definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent body determines that an individual has achieved learning outcomes to given standards; kwalifikacja kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, j, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

12 Jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi Jakość kwalifikacji nadanej Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię Jakość procesu walidacji/weryfikacji efektów kształcenia Jakość procesu nauczania Jakość procesu uczenia się

13 Jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi Jakość kwalifikacji nadanej W jaki sposób prowadzić proces kształcenia aby maksymalnie efektywnie wspomagać studentów w procesie uczenia się? Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię Jakość procesu walidacji/weryfikacji efektów kształcenia Jakość procesu nauczania Jakość procesu uczenia się

14 2 perspektywy patrzenia na przedmiot Cele kształcenia Założone Efekty kształcenia Metody kształcenia Metody weryfikacji Metody Metody Efekty uczenia się kształcenia weryfikacji

15 Dlaczego ważne jest podanie metod i kryteriów weryfikacji? ZADANIA ZALICZENIOWE Student operuje podstawowymi prawami fizyki lub chemii Proszę zdefiniować i wyjaśnić prawo Proszę rozwiązać zadane zagadnienie technologiczne w oparciu o analizę zjawisk fizycznych lub chemicznych Podręcznik ę do fizyki i uczenie się na pamięć definicji Podręcznik do fizyki, chemii, inżynierii produkcji, analiza przypadków

16 Dlaczego ważne jest podanie metod i kryteriów weryfikacji? ZADANIA ZALICZENIOWE Student operuje podstawowymi prawami fizyki lub chemii Proszę zdefiniować i wyjaśnić prawo Proszę rozwiązać zadane zagadnienie technologiczne w oparciu o analizę zjawisk fizycznych lub chemicznych Podręcznik ę do fizyki i uczenie się na pamięć definicji Podręcznik do fizyki, chemii, inżynierii produkcji, analiza przypadków

17 Dlaczego znajomość kryteriów jest ważna??? ZADANIA ZALICZENIOWE Student operuje podstawowymi prawami fizyki lub chemii Proszę zdefiniować i wyjaśnić prawo Proszę rozwiązać zadane zagadnienie technologiczne w oparciu o analizę zjawisk fizycznych lub chemicznych Uznam za zaliczone jeśli poprawnie poda formułę i wyjaśni ją Uznam za zaliczone jeśli przedstawi propozycję p rozwiązania z powołaniem się na dane zjawisko fizyczne lub chemiczne

18 Główną siłą napędową osiągania przez studentaefektówefektów uczeniasię jest przygotowywanie się do egzaminów i innych form weryfikacji efektów kształcenia Dzięki jasnemu pokazaniu wymagań ń sprawdzających student ma jasność jakich efektów uczenia się od niego oczekujemy Egzamin nie może polegać na zaskakiwaniu studenta

19 Kryteria weryfikacji (oceny) a metody weryfikacji Kryteria weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia Jak ocenię czy student osiągnął założone efekty kształcenia i w jakim stopniu? Metody weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia ł Jak student zademonstruje osiągnięcie określonych efektów? 19

20 Efekty kształcenia i kryteria weryfikacji EFEKT KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Student potrafi pracować w grupie KRYTERIUM OCENY Dzieli się równo pracą Wypełnia obowiązki w ramach przydzielonej roli w grupie Słucha innych

21 Student potrafi pracować w grupie KRYTERIA/ POZIOM AKCEPTOWALNOŚCI POZIOM AKCEPTOWALNOŚCI Dzieli się równo pracą Wykonuje swoje obowiązki w ramach grupy Wykonuje całość powierzonej mu pracy Wykonuje wszystkie zadania związane z powierzoną rolą, bez potrzeby upominania. Słucha innych potrafiwysłuchiwać opinii innych, odpowiada na argumenty innych używając odpowiedniego języka.

22 EFEKT KSZTAŁCENIA Student potrafi pracować w grupie KRYTERIA Dzieli się równo pracą, potrafi słuchać innych, wykonuje powierzone mu zadania METODY WERYFIKACJI Ocena wzajemna studenów w grupie, oberwacja nauczyciela EFEKT 2

23 Najtrudniejszy jest dobór metod weryfikacji do zapisanych efektów kształcenia Student analizuje Test wyboru? Egzamin pisemny Egzamin ustny?? Case study Projekt problemowy (problem otwarty)

24 Metody weryfikacji Skala trudności i czasochłonności Wiedza (faktograficzna) Umiejętności praktyczne Umiejętności kognitywne analiza, ocena, synteza case study Kompetencje społeczne Postawy egzamin pisemny lub ustny, test, udział w dyskusji, prezentacja,eseje Pokaz umiejętności praktycznych, raport z badań, projekt, symulacja case study, złożone zadanie, zadanie zawodowe, portfolia Dyskucje, warsztaty, symulacje, obserwacje bezpośrednie i wzajemne Obserwacja, dyskusja ŁATWE TRUDNE

25 Jak efektywnie dobierać metody weryfikacji i efekty kształcenia??? KONTEKST Zadanie zawodowe, sytuacja, w których dana wiedza, umiejętność ma być wykorzystana METODA WERYFIKACJI Narzędzia użyte w celu sprawdzenia czy efekt został osiągnięty EFEKT KSZTAŁCENIA

26 Ocena jako narzędzie doskonalenia procesu nauczania i uczenia się Ocena formująca Ocena formująca służy bezpośrednio procesowi kształcenia, jest również narzędziem które pomaga dobierać prowadzącemu przedmiot, odpowiednio dla specyfiki zespołu uczącego się, narzędzia i efektywnie poprowadzić proces kształcenia w ramach danego przedmiotu. PRZYKŁAD: krótki sprawdzian w którym studenci sami się oceniają na podstawie dyskusji z nauczycielem na temat prawidłowych i błędnych odpowiedzi/rozwiązań Ocena podsumowująca Ma miejsce zazwyczaj na końcu procesu kształcenia ( przedmiotu/modułu) i służy tylko ocenie tego jakie efekty kształcenia student osiągnął i w jakim stopniu. Ocena podsumowująca może nie sprawdzać wszystkich zdefiniowanych efektów kształcenia ale ich dowolną próbkę.

27 Praca nauczyciela ze studentami kilka podstawowych pytań Czy metody prowadzenia zajęćsą dobrzedobrane dobrane do charakteru efektów kształcenia? Czy treści ś programowe są dostosowane do kryteriów weryfikacji efektów kształcenia?. Jakie efekty kształcenia stwarzają studentom największą ę ą trudność? tud Analiza aprzyczyn y trudności. tud Czy studenci potrafią się uczyć? Jak można studentom pomóc nauczyć się uczyć?..

28 Praca nauczyciela ze studentami kilka podstawowych pytań Czy metody prowadzenia zajęćsą dobrzedobrane dobrane do charakteru efektów kształcenia? Czy treści ś programowe są dostosowane do kryteriów weryfikacji efektów kształcenia?. Jakie efekty kształcenia Wszelkie stwarzają zmiany studentom w ramach największą ę ą trudność? tud tych Analiza elementów aprzyczyn y nie trudności. tud Czy studenci potrafią wymagają się uczyć? ani zgody Jak można senatu, studentom pomóc ani nauczyć żadnego się innego uczyć? organu. Leżą one całkowicie w gestii.. nauczyciela!

29 Nowe efekty kształcenia nowe formy pracy nauczyciela ze studentami Why Do We Still Lecture? Joseph T. DiPiro, PharmD American Journal of Pharmaceutical Education 2009 Kształcenie na bazie problemu Problem Based Learning Kształcenie na bazie projektu Project Organised Problem Based Learning Prowadzenie projektów grupowych Team projects Kształcenie, zajęcia prowadzone w warunkach wykonywania zadań zawodowych Praktyki efekty kształcenia uzyskiwane w wyniku praktyk

30 Walidacja i weryfikacja Weryfikacja sprawdzenie, czy zostały spełnione wyspecyfikowane wymagania. Walidacja potwierdzenie, poprzez przedstawienie dowodu obiektywnego, że zostały spełnione wymagania dotyczące konkretnego, zamierzonego użycia lub zastosowania.

31 Weryfikacja i walidacja efektów kształcenia Weryfikacja Sprawdzenie czy efekty kształcenia zostały osiągnięte. Walidacja* proces, w wyniku którego uczący się otrzymuje od upoważnionej instytucji formalny dokumentstwierdzający, że osiągnął określony zestaw efektów uczenia się. W przypadku,,gdy zestaw ten wpisany yjest do krajowego rejestru kwalifikacji, wydany dokument oznacza, że osoba ta jest posiadaczem danej kwalifikacji. *wg słownika zaaprobowanego przez Komitet Sterujący ds. KRK w lipcu 2011 r., i w sierpniu tego samego roku także przez Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji.

32 Nie zawsze musimy rekrutować na podstawie uznania wcześniej zdobytych efektów kształcenia, w wielu przypadkach możliwa jest również weryfikacja na etapie rekrutacji zwłaszcza na studia II i III st. R E K R U T A C J A PROCES KSZTAŁCENIA WERYFIKACJA i WALIDACJA CZĘŚCIOWA CZĘŚCIOWA NA MODUŁACH EGZAMIN DYPLOMOWY WALIDACJA KOŃCOWA OSTATECZNE POTWIERDZENIE, ŻE STUDENT OSIĄGNĄŁ OKREŚLONY ZBIÓR EFEKTÓW KSZTAŁCENIA NADANIE KWALIFIKACJI

33 Weryfikacja (ocena) efektów uczenia się/kształcenia jest integralna częścią procesu walidacji prowadzącego do nadania kwalifikacji

34 Jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi Jakość kwalifikacji nadanej Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię Jakość procesu walidacji/weryfikacji efektów kształcenia Jakość procesu nauczania Jakość procesu uczenia się

35 Jakość kwalifikacji nadanej Opis kwalifikacji powinien/musi zawierać opis kryteriów i metod weryfikacji efektów fkó kształceniał absolwentowi Jakość kwalifikacji nadanej Metody weryfikacji mają podstawowe znaczenie dla efektywności i jakości uczenia się Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię Jakość procesu walidacji/weryfikacji efektów kształcenia Jakość procesu nauczania Jakość procesu uczenia się

36 Główne przeszkody we wdrażaniu programów kształcenia opracowanych zgodnie z KRK Tradycyjny system rozliczania i pensum dydaktycznego ddkt Często nadal rozliczane są godziny nauczania a pomijana jest praca związana ą z weryfikacją efektów kształcenia Liczba godzin nauczania jest uznawana jako podstawowy wskaźnik decydujący o jakości kształcenia Zwykle nie jest brana pod uwagę liczebność grupy studentów a jedynie liczba godzin zajęć Zwykle nie są uwzględniane w rozliczeniach pensum godziny nieplanowej pracy nauczyciela ze studentami W wielu przypadkach niewielkie znaczenie dobrych wyników pracy dydaktycznej ddk jdla kariery zawodowej w uczelni.

37 Elastyczny model studiów budowany w oparciu o KRK Model standardowy kwalifikacja uzyskana na drodze kształcenia formalnego

38 Model niestandardowy Identyfikacja i uznanie części efektów uczenia się zdobytych na dordze nieformalnej i pozaformalnej PROCES KSZTAŁCENIA KWALIFIKACJA PEŁNA Niekoniecznie taka sama weryfikacja jak w kształceniu formalnym

39 Wnioski końcowe dwa cytaty z Communication fromthe Commision. Rethinking Education: Investing in skills for better socio economic outcomes COM(2012) Chociaż wiele państw członkowskich zreformowało programy nauczania, modernizacja oceny (assessment) celem wspierania i uczenia się pozostaje wyzwaniem i wymagają podjęcia zdecydowanych działań w celu.i wymagają podjęcia zdecydowanych działań w celu wspierania nowego podejścia do nauczania i uczenia się

40 Wnioski końcowe Kwalifikacja ( dyplom) jest nadawana/y nie dlatego, że dany student uczestniczył w procesie kształcenia, ale dlatego, że osiągnął wszystkie, założone dla danej kwalifikacji efekty kształcenia, dlatego należy położyć szczególny nacisk na metody weryfikacji a nie tylko na metody kształcenia. Wdrożenie Ram Kwalifikacji otworzyło nowe możliwości elastycznego studiowania i dochodzenia różnymi drogami do kwalifikacji pełnych i cząstkowych, jest j tto jedno jd z głównych narzędzi diefektywnego fkt wdrażania strategii LLL.

41 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ