Krajowe Ramy Kwalifikacji zmiana sposobu kształcenia Walidacja i weryfikacja efektów uczenia się oraz dobór właściwych metod kształcenia

Transkrypt

1 Krajowe Ramy Kwalifikacji zmiana sposobu kształcenia Walidacja i weryfikacja efektów uczenia się oraz dobór właściwych metod kształcenia dr inż. Dorota Piotrowska dr inż. Tomasz Saryusz-Wolski Eksperci bolońscy POLITECHNIKA ŁÓDZKA SEMINARIUM BOLOŃSKIE ZMIANY W KSZTAŁCENIU NA POLSKICH UCZELNIACH Łódź, 25 listopada 2013 r. Uniwersytet Łódzki

2 The Higher Education Modernisation Agenda Szkolnictwo wyższe w Europie plan modernizacji CO DOKŁADNIE MA SIĘ ZMIENIĆ? * Kraje UE będą ze sobą ściśle współpracować, dążąc do tego, aby: większa grupa młodych osób miała możliwość podjęcia i ukończenia studiów uniwersytety i inne instytucje szkolnictwa wyższego oferowały lepszy program studiów bardziej atrakcyjny dla studentów i lepiej odpowiadający potrzebom społeczeństwa i przedsiębiorstw do 2020 r. wszyscy młodzi Europejczycy na pewnym etapie nauki mieli możliwość studiowania lub szkolenia się za granicą instytucje szkolnictwa wyższego stały się motorem większej innowacyjności. *

3 Nadchodzi lawina Liczba studentów Koszty/nakłady Jakość Dlaczego metafora lawiny? pozostanie w miejscu nie jest rozwiązaniem na przeżycie ryzyko wprowadzania zmian jest mniejsze niż ich zaniechania

4 Kompetencje najważniejsze dla badanych pracodawców: ważność vs ocena posiadania przez absolwentów Kompetencje i kwalifikacje poszukiwane przez pracodawców wśród absolwentów szkół wyższych wchodzących na rynek pracy Wyniki badania przeprowadzonego przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie, Amerykańską Izbę Handlu w Polsce oraz Ernst & Young, Warszawa, maj 2012

5 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent body determines that an individual has achieved learning outcomes to given standards; kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

6 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation procesu process weryfikacji which (względem is obtained when a competent body determines that an individual has jako achieved wynik procesu learning nauczania outcomes to given standards; Kwalifikacja widziana jest jako wynik określonego standardu) i walidacji efektów kształcenia a nie koniecznie kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

7 Dwa znaczenia terminu Kwalifikacja Kwalifikacja zdefiniowana przez uczelnię zgodnie z obowiązującymi zasadami i zgodnie z wymaganiami Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego Kwalifikacja nadana absolwentowi potwierdzenie, że absolwent osiągnął wszystkie efekty kształcenia zapisane dla kwalifikacji zdefiniowanej

8 DAWNIEJ Co wprowadzenie Ram Kwalifikacji zmieniło w działalności edukacyjnej uczelni? Spojrzenie przez pryzmat definicji kwalifikacji 1. Kwalifikacja była zdefiniowana na szczeblu państwowym Rozporządzenie MNiSzW wprowadzające standardy kształcenia, definiując kierunki studiów 2. Uczelnia opracowywała proces (program studiów) który miał doprowadzić studenta do osiągnięcia efektów kształcenia, zdefiniowanych poprzez treści programowe zapisane w standardzie. 3. Ze względu na zdefiniowanie kwalifikacji za pomocą treści kształcenia weryfikacja uczenia się studentów egzaminowanie, w znacznym stopniu i w znaczącej liczbie przypadków polegało na sprawdzaniu wiedzy znajomości treści programowej

9 TERAZ Co wprowadzenie Ram Kwalifikacji zmieniło w działalności edukacyjnej uczelni? Spojrzenie przez pryzmat definicji kwalifikacji 1. Uczelnia sama definiuje kwalifikacje przyjmując uchwałą senatu efekty kształcenia dla programu/kierunku kształcenia 2. Wydział (uczelnia) konstruuje proces kształcenia przygotowuje program studiów, który ma doprowadzić studentów do uzyskania efektów kształcenia zgodny z przyjętym wcześniej standardem danej kwalifikacji (kierunku studiów/programu kształcenia pkt.1) 3. Wydając dyplom potwierdza (waliduje), że absolwent osiągnął wszelkie efekty kształcenia zapisane dla danej kwalifikacji. W tym celu weryfikuje osiągnięcie efektów kształcenia.

10 Odpowiedzialność uczelni DAWNIEJ 1. Program studiów zawierał wszystkie elementy (przedmioty) zapisane w standardzie dla danego kierunku 2. Student uczestniczył i zaliczył wszystkie elementy (przedmioty/zajęcia) kształcenia wymaganych standardem dla danego kierunku TERAZ 1. Prawidłowe zdefiniowanie kwalifikacji co to oznacza prawidłowe? 2. Zgodne z prawdą potwierdzenie, że absolwent osiągnął wszystkie efekty kształcenia zapisane dla danej kwalifikacji. 3. Zorganizowanie kształcenia tak aby maksymalnie wspomóc studentów w osiągnięciu efektów kształcenia.

11 Kwalifikacje nadawane przez uczelnie W obecnym stanie prawnym, gdy uczelnia sama definiuje kierunek studiów, dyplom wydany przez uczelnię jest kwalifikacją danej uczelni - odmienną niż kwalifikacja na tak samo nazwanym kierunku innej uczelni Dyplom licencjata na kierunku.. Uniwersytetu Dyplom magistra na kierunku.. Politechniki Dyplom studiów podyplomowych PWSZ w..

12 Uczelnia ustanawiając kierunek decyduje o wartości kwalifikacji Jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi Jakość kwalifikacji nadanej Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię

13 Jak możemy wpływać na jakość Kwalifikacji zdefiniowanej? Prawo wymaga aby: 1. Efekty kształcenia dla danego programu kształcenia wypełniały efekty kształcenia dla danego obszaru, poziomu i profilu studiów; 2. Tworząc programy brać pod uwagę opinie interesariuszy zewnętrznych i wewnętrznych; badania opinii i losów absolwentów Dlaczego takie wymagania i co to oznacza? punkt 1 powinno to zapewnić, że poziom danej kwalifikacji będzie odpowiadał odpowiednio 6 lub 7 poziomowi Polskiej i Europejskiej Ramy Kwalifikacji punkt 2 powinno to zapewnić, że kwalifikacja będzie: dostosowana do potrzeb (jakich?, czyich?) aktualna dynamicznie dostosowywana do zmieniającego się otoczenia Czy badanie losów absolwentów nie daje zbytniego opóźnienia reakcji?

14 Jak możemy wpływać na jakość Kwalifikacji zdefiniowanej? Prawo wymaga aby: 1. Efekty kształcenia dla danego programu kształcenia wypełniały efekty kształcenia dla danego obszaru, poziomu i profilu studiów; 2. Tworząc programy brać pod uwagę opinie interesariuszy zewnętrznych i wewnętrznych; badania opinii i losów absolwentów Czy to wszystko? Dlaczego takie wymagania Czy jeszcze i inne co to czynniki oznacza mają? wpływ na jakość kwalifikacji zdefiniowanej Kwalifikacji Czy wypełnienie wymagań 1,2,3 punkt 2 powinno to zapewnić, że kwalifikacja będzie: dostosowana wystarcza do potrzeb aby (jakich?, być czyich?) najlepszym w swojej klasie punkt 1 powinno to zapewnić, że poziom danej kwalifikacji będzie odpowiadał odpowiednio 6 lub 7 poziomowi Polskiej i Europejskiej Ramy aktualna dynamicznie dostosowywana do zmieniającego się otoczenia Czy badanie losów absolwentów nie daje zbytniego opóźnienia reakcji?

15 To od uczelni zależy czy zaprojektowana kwalifikacja jest. Strzałem w dziesiątkę Strzał jest i to w dobrym kierunku ale cel nie jest trafiony

16 Kwalifikacja ponadto powinna być dobrze opisana Co to oznacza dobrze opisana Efekty kształcenia powinny odzwierciedlać jak najbardziej precyzyjnie ( nie konieczne szczegółowo) to co absolwent powinien wiedzieć, umieć i jakie kompetencje społeczne powinien posiadać Efekty kształcenia powinny zostać doprecyzowane poprzez podanie kryteriów i metod ich weryfikacji lub/i poprzez podanie kompetencji rozumianych jako zdolność do wykonywania zadania (zawodowego).

17 Kwalifikacja ponadto powinna być dobrze opisana Co to oznacza dobrze opisana Efekty kształcenia powinny odzwierciedlać jak najbardziej precyzyjnie ( nie konieczne szczegółowo) to co absolwent powinien wiedzieć, umieć i jakie kompetencje społeczne powinien posiadać Efekty kształcenia powinny zostać doprecyzowane O tym będzie mowa w dalszej poprzez podanie kryteriów i metod ich weryfikacji lub/i części prezentacji poprzez podanie kompetencji rozumianych jako A teraz. zdolność do wykonywania zadania (zawodowego).

18 Jak można wpływać na jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi?

19 Jakość kwalifikacji nadanej Uczelnia ustanawiając kierunek decyduje o wartości kwalifikacji Zwykle w procesie nauczania upatruje się największego wpływu na jakość nadawanych kwalifikacji Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię absolwentowi Jakość kwalifikacji nadanej W jaki sposób możemy wspomóc uczących się w najbardziej efektywnym uczeniu się? Proces nauczania Proces uczenia się

20 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent body determines that an individual has achieved learning outcomes to given standards; kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

21 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when Jak a na competent jakość kwalifikacji body determines that an individual wpływa has proces achieved oceny learning i walidacji? outcomes to given standards; kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

22 Opis kwalifikacji powinien/musi zawierać opis kryteriów i metod weryfikacji efektów kształcenia Jakość kwalifikacji nadanej Jakość kwalifikacji zdefiniowanej przez uczelnię absolwentowi W jaki sposób Jakość kwalifikacji prowadzić proces kształcenia nadanej aby maksymalnie efektywnie wspomagać studentów w procesie uczenia się? Czy uczenie się studentów pod egzamin jest błędem? Musimy zapewnić aby w Metody procesie weryfikacji walidacji/weryfikacji mają podstawowe efektów znaczenie sprawdzać dla dokładnie efektywności to co i zostało jakości zdefiniowane uczenia się dla kwalifikacji Jakość procesu walidacji/weryfikacji efektów kształcenia Proces nauczania Proces uczenia się

23 2 perspektywy patrzenia na przedmiot Cele kształcenia Założone Efekty kształcenia Metody kształcenia Metody weryfikacji Metody weryfikacji Metody uczenia się Efekty kształcenia

24 Głównym motorem uczenia się jest weryfikacja efektów uczenia się, przygotowanie się do egzaminu Jeśli chcemy aby student zdał egzamin w miejscu pracy, zdał egzamin życiowy to musimy tak przygotować egzaminowanie w czasie studiów aby motywować do rozwijania kompetencji które w miejscu pracy i życiu będą podlegać egzaminowaniu. Wspomaganie studentów w ich uczeniu się powinno być nakierowane na efekty kształcenia z uwzględnieniem kryteriów i metod ich weryfikacji

25 Głównym motorem uczenia się jest weryfikacja efektów uczenia się, przygotowanie się do egzaminu Jeśli chcemy aby student zdał egzamin w miejscu pracy, zdał egzamin życiowy to musimy tak przygotować egzaminowanie w czasie studiów aby motywować do rozwijania kompetencji które w miejscu pracy i życiu będą podlegać egzaminowaniu. A jak to zrobić? Wspomaganie O tym studentów będzie w mowa ich uczeniu w się powinno być nakierowane na efekty kształcenia z uwzględnieniem dalszej kryteriów części prezentacji i metod ich weryfikacji

26 Klucz do sukcesu 1. Świadomie zdefiniowane efekty kształcenia 2. Zdefiniowanie kryteriów weryfikacji 3. Zdefiniowanie metod weryfikacji

27 Świadomie zdefiniowane efekty kształcenia Jakie kompetencje w ramach mojego przedmiotu będą potrzebne temu absolwentowi

28 Metody weryfikacji Skala trudności i czasochłonności Wiedza (faktograficzna) Umiejętności praktyczne Umiejętności kognitywneanaliza, ocena, synteza- case study Kompetencje społeczne Postawy egzamin pisemny lub ustny, test, udział w dyskusji, prezentacja,eseje Pokaz umiejętności praktycznych, raport z badań, projekt, symulacja case study, złożone zadanie, zadanie zawodowe, portfolia Dyskucje, warsztaty, symulacje, obserwacje bezpośrednie i wzajemne Obserwacja, dyskusja ŁATWE TRUDNE

29 Różnorodność metod weryfikacji wszystko zależy od kreatywności nauczyciela akademickiego Studia przypadku i otwarte problemy Eseje Portfolia Sesje posterowe Debaty studenckie Studia przypadku i otwarte problemy Symulowane wywiady Kwetsionariusze dziennik refleksyjny (reflective journal) I wiele innych metod

30 Różnorodność metod weryfikacji wszystko zależy od kreatywności nauczyciela akademickiego Studia przypadku i otwarte problemy Sesje posterowe Eseje OCENA IPASTYWNA (trzeci rodzaj oceny obok formującej i podsumowującej) Debaty studenckie Portfolia Studia przypadku i otwarte problemy Symulowane wywiady Kwetsionariusze dziennik refleksyjny (reflective journal) I wiele innych metod

31 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent body determines that an individual has achieved learning outcomes to given standards; kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

32 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation procesu process weryfikacji which (względem is obtained when a competent body determines that an individual has jako achieved wynik procesu learning nauczania outcomes to given standards; Kwalifikacja widziana jest jako wynik określonego standardu) i walidacji efektów kształcenia a nie koniecznie kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

33 Od czego będzie zależała jakość kwalifikacji nadanej absolwentowi??? R E K R U T A C J A PROCES KSZTAŁCENIA WERYFIKACJA i WALIDACJA CZĘŚCIOWA NA MODUŁACH EGZAMIN DYPLOMOWY WALIDACJA KOŃCOWA -OSTATECZNE POTWIERDZENIE, ŻE STUDENT OSIĄGNĄŁ OKREŚLONY ZBIÓR EFEKTÓW KSZTAŁCENIA- NADANIE KWALIFIKACJI

34 WERYFIKACJA i WALIDACJA CZĘŚCIOWA NA MODUŁACH Jakość kwalifikacji nadanej PROCES KSZTAŁCENIA PRACA I EGZAMIN DYPLOMOWY NISKA PROCES KSZTAŁCENIA PRACA I EGZAMIN DYPLOMOWY WYSOKA WERYFIKACJA i WALIDACJA CZĘŚCIOWA NA MODUŁACH

35 Praca dyplomowa i egzamin dyplomowy Zła praktyka Student otrzymuje temat pracy związany z wąskim wycinkiem obszaru studiów Praca dyplomowa polega na zebraniu (skopiowaniu) wiedzy zgodnie z tematem, wykonaniu badania, rozpoznania, poznanie różnych możliwości i wyciągnięciu wniosków praca nie ma charakteru twórczego, nie jest rozwiązaniem problemu Egzamin dyplomowy to pytania losowane z ograniczonej puli, dotyczące treści programowych poszczególnych przedmiotów i w większości przypadków dotyczące wiedzy zapamiętane

36 Dobra praktyka Praca dyplomowa: jest elementem rozwijania kompetencji związanych z wykonywaniem zadań (zawodowych), Jest rozwiązaniem problemu (PBL ) obejmuje więcej niż zakres tematyczny jednego (tradycyjnego) przedmiotu agreguje efekty kształcenia uzyskane w czasie studiów rozwija i pokazuje umiejętności twórcze absolwenta Takie poprowadzenie prac dyplomowych wymaga zdecydowanie większego nakładu pracy od opiekuna nauczyciela akademickiego

37 Poziom operowania wiedzą Wróćmy do Taksonomii Blooma- Andersona Tworzenie złożonych produktów lub form Tworzenie wiedzy Tworzenie prostych produktów lub form tworzenie ocenianie analizowanie stosowanie pojmowanie zapamiętywanie I II III

38 Co powinna dać i co powinna wykazać praca i egzamin dyplomowy Efektem kształcenia na studiach pierwszego lub drugiego stopnia powinno być doprowadzenie studenta do umiejętności kognitywnych na najwyższym poziomie, w zakresie zagadnień o odpowiednim stopniu złożoności. Praca i egzamin dyplomowy powinien wykazać, że student posiada umiejętności analizy, oceny i tworzenia W przypadku studiów w zakresie nauk technicznych student potrafi odpowiednio Rozwiązać proste zadanie inżynierskie Rozwiązać złożone zadanie inżynierskie Końcowy efekt kształcenia to nie prosta suma efektów cząstkowych to zintegrowanie efektów całego programu kształcenia

39 Co jeszcze może zrobić nauczyciel akademicki, aby wesprzeć uczenie się studenta i osiąganie założonych efektów kształcenia?

40 Praca nauczyciela ze studentami - kilka podstawowych pytań Czy metody prowadzenia zajęć są dobrze dobrane do charakteru efektów kształcenia? Czy treści programowe są dostosowane do kryteriów weryfikacji efektów kształcenia?. Jakie efekty kształcenia stwarzają studentom największą trudność? Analiza przyczyn trudności. Czy studenci potrafią się uczyć? Jak można studentom pomóc nauczyć się uczyć?..

41 Nowe efekty kształcenia nowe formy pracy nauczyciela ze studentami Why Do We Still Lecture? Joseph T. DiPiro, PharmD - American Journal of Pharmaceutical Education 2009 Kształcenie na bazie problemu - Problem Based Learning Kształcenie na bazie projektu - Project Organised Problem Based Learning Prowadzenie projektów grupowych Team projects Kształcenie, zajęcia prowadzone w warunkach wykonywania zadań zawodowych Praktyki - efekty kształcenia uzyskiwane w wyniku praktyk

42 Metody kształcenia wspierające uczenie się studentów

43 Wykorzystanie zmysłów w procesach uczenia się Skuteczność w procesach Zmysł uczenia się To co czytamy 10% To co słyszymy 20% To co widzimy 30% TO co widzimy i słyszymy 50% To o czym opowiadamy 70% To o czym opowiadamy i 90% co robimy źródło: Active Teaching Active Learning, Teaching Techniques and Tools

44 Skuteczność poszczególnych metod Metoda kształceniaoparta na : kształcenia Student potrafi powtórzyć dane zagadnienie 3 godziny później Student potrafi powtórzyć dane zagadnienie 3 dni później Mówieniu 70% 10% Pokazywaniu 72% 20% Mówieniu (interaktywnym) i pokazywaniu 85% 65% źródło: Active Teaching Active Learning, Teaching Techniques and Tools

45 Metody wspomagające rozwijanie umiejętności analitycznych, krytycznych itp. Interaktywna metoda wykładowa Dyskusje i pytania Siatka za i przeciw One-Minute Paper Gra egzaminacyjna Grupy Buzz

46 MOOCs Massive Open Online Courses

47 MOOCs- szanse ale również i wyzwania MOOCc to metoda nie tylko wspierająca uczenie się studentów ale również rozwój i innowacyjność kadry. Uczelnia musi wdrożyć mechanizmy walidowania i uznawania efektów uczenia się zdobytych poza nią samą (system zapewnienia jakości!) Należy poszukać odpowiedniej drogi rozliczania tego rodzaju kursów online w pensum nauczyciela.

48 PRZYKŁAD Ważna kompetencja umiejętność uczenia się w języku obcym ( gł. angielskim)- JAK JĄ ROZWIJAĆ??? Lektura i wspólna analiza (DYSKUSJA!) na zajęciach artykułów (także obcojęzycznych) naukowych Wspólne oglądanie na zajęciach filmu (oczywiście w zakresie tematyki przedmiotu ) Poprowadzenie wykładu w języku polskim przy użyciu slajdów w języku angielskim I wiele, wiele innych pomysłów rodzących się w głowach kreatywnych nauczycieli akademickich

49 Krajowa Rama Kwalifikacji i elastyczne modele studiów

50

51 ZALECENIE RADY z dnia 20 grudnia 2012 г. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego (2012/C 398/01)

52 Różnorodność celów walidacji W celu (dalszego uczenia się dla) nadania kwalifikacji pełnej decydującej o wykształceniu podniesienia poziomu wykształcenia W celu (dalszego uczenia się dla) nadania kwalifikacji cząstkowej W celu uzyskania uprawnień zawodowych W celu przekwalifikowania, zmiany wykonywanych zadań zawodowych, uzyskania zatrudnienia W celach istotnych z punktu widzenia życia prywatnego W celu zwiększenia świadomości posiadanych kompetencji i łatwiejszego ich wykorzystania

53 ZALECENIE RADY z dnia 20 grudnia 2012 г. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego (2012/C 398/01) Walidacja oznacza proces potwierdzania przez upoważniony organ, że dana osoba uzyskała efekty uczenia się mierzone zgodnie z odpowiednimi standardami; składają się na nią następujące cztery oddzielne etapy: IDENTYFIKACJA DOKUMENTOWANIE DOŚWIADCZEŃ (KOMPETENCJI) FORMALNA WERYFIKACJA POTWIERDZENIE (CERTYFIKACJA)

54 WALIDACJA RAPORT REFERENCYJNY SŁOWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW DOTYCZĄCYCH KRAJOWEGO SYSTEMU KWALIFIKACJI Wieloetapowy proces sprawdzania, czy niezależnie od sposobu uczenia siękompetencje wymagane dla danej kwalifikacji zostały osiągnięte. Walidacja prowadzi do certyfikacji.

55 Kwalifikacja - definicja * Qualification means a formal outcome of an assessment and validation process which is obtained when a competent body determines that an individual has achieved learning outcomes to given standards; kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami *THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

56 R E K R U T A C J A Standardowy model programu studiów - kwalifikacja uzyskana na drodze kształcenia formalnego PROCES KSZTAŁCENIA WERYFIKACJA i WALIDACJA CZĘŚCIOWA NA MODUŁACH PRACA I EGZAMIN DYPLOMOWY WALIDACJA KOŃCOWA -OSTATECZNE POTWIERDZENIE, ŻE STUDENT OSIĄGNĄŁ OKREŚLONY ZBIÓR EFEKTÓW KSZTAŁCENIA- NADANIE KWALIFIKACJI

57 ETAPY WALIDACJI SĄ RÓWNIEŻ ZACHOWANE W KSZTAŁCENIU FORMALNYM IDENTYFIKACJA DOKUMENTOWANIE DOŚWIADCZEŃ (KOMPETENCJI) FORMALNA WERYFIKACJA POTWIERDZENIE (CERTYFIKACJA)

58 Model niestandardowy Uznanie części efektów uczenia się zdobytych na dordze nieformalnej i pozaformalnej PROCES KSZTAŁCENIA KWALIFIKACJA PEŁNA

59 ETAPY WALIDACJI uczenia się pozaformalnego i nieformalnego : IDENTYFIKACJA w dialogu z osobą ubiegającą się o uznanie efektów uczenia się - jej kompetencji (Ważna rola doradców) DOKUMENTOWANIE DOŚWIADCZEŃ (KOMPETENCJI) posiadanych przez osobę ubiegającą się o uznanie efektów uczenia się. (Ważna rola doradców) FORMALNA WERYFIKACJA udokumentowanych kompetencjiefektów uczenia się POTWIERDZENIE CERTYFIKACJA

60 Weryfikacja efektów kształcenia Weryfikacja kompetencji WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI STUDENT KLASYCZNY Efekty kształcenia METODY WERYFIKACJI TEST EGZAMIN PISEMNY EGZAMIN USTYNY PROEJKT RAPORT KOMPETENCJE SPOŁECZNE STUDENT Z WCZEŚNIEJSZYM DOŚWIADCZENIEM Umiejętności wykonywania określonych zadań pod którymi kryją się WIEDZA UMIEJĘTNOŚĆI KOMPETENCJE SPOŁECZNE

61 Proponowane uregulowania prawne w zakresie walidacji w polskim szkolnictwie wyższym Projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 2 maja 2013 r Ułatwienie dostępu do studiów wyższych osobom dojrzałym odpowiadające potrzebom uczenia się przez całe życie. Dzięki proponowanemu rozwiązaniu osoba ubiegająca się o potwierdzenie efektów uczenia się będzie mogła uczestniczyć w mniejszej liczbie zajęć (?), a tym samym skrócić czas odbywanych studiów lub zmniejszyć ich intensywność. Może ją to zachęcić do podjęcia studiów lub ułatwić ich godzenie z życiem zawodowym czy osobistym. Pozwoli również na osiągnięcie satysfakcji z pracy włożonej w podnoszenie kompetencji poza systemem kształcenia formalnego.

62 Proponowane uregulowania prawne w zakresie walidacji w polskim szkolnictwie wyższym ciąg dalszy Prawo to przysługuje osobom posiadającym świadectwo dojrzałości i: 5 lat doświadczenia po maturze -w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo tytuł zawodowy licencjata (inżyniera lub inny równorzędny) 3 lata doświadczenia po ukończeniu studiów pierwszego stopnia - w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia. W przypadku posiadania tytułu zawodowego magistra wystarczające byłoby dwuletnie doświadczenie zawodowe.

63 Proponowane uregulowania prawne w zakresie walidacji w polskim szkolnictwie wyższym ciąg dalszy SENAT uczelni powinien określić : procedury, w związku z potwierdzaniem efektów uczenia się zasady dotyczące opłat za potwierdzanie przez uczelnię efektów uczenia się uzyskanych drogą inną niż formalna oraz sprowadzenia tych (?) studiów. Studia dla osób przyjętych po weryfikacji efektów kształcenia zdobytych poza systemem formalnym będą odpłatną usługą edukacyjną przeznaczoną przede wszystkim dla osób pracujących.

64 Proponowane uregulowania prawne w zakresie walidacji w polskim szkolnictwie wyższym ciąg dalszy Osoba ubiegająca się o potwierdzenie efektów uczenia się nie będzie mogła w ten sposób uzyskać więcej niż 50% puli punktów ECTS przypisanych do danego programu kształcenia, w tym efektów kształcenia dla tego kierunku. Ogólna liczba osób, które uzyskały takie potwierdzenie, na danym kierunku studiów i poziomie kształcenia, nie będzie mogła może przekroczyć 20% ogólnej liczby studentów na tym kierunku. Ocena jakości tej usługi będzie dokonywana przez Polską Komisję Akredytacyjną. Z procedury potwierdzania efektów uczenia się będą wyłączone kierunki, dla których zgodnie z przepisami UE zostały określone standardy kształcenia.

65 ETAPY WALIDACJI: OPCJA 1 Uznanie na potrzeby dopuszczenia do dalszego procesu uczenia się na drodze formalnej IDENTYFIKACJA w dialogu z osobą ubiegającą się o uznanie efektów uczenia się - jej kompetencji DOKUMENTOWANIE DOŚWIADCZEŃ (KOMPETENCJI) posiadanych przez osobę ubiegającą się o uznanie efektów uczenia się, FORMALNA WERYFIKACJA udokumentowanych kompetencjiefektów uczenia się CERTYFIKACJA Póki co proponowane uregulowania prawne MNiSW przewidują jedynie OPCJĘ nr 1 OPCJA 2 Wykorzystanie w innych celach (osobistych lub zawodowych)

66 Jak walidację rozumie się w innych krajach? Walidacja w kształceniu formalnym Walidacja na potrzeby dalszej edukacji Walidacja wynikająca z potrzeb osobistych, zawodowych uczącego się, nie prowadząca do nadania kwalifikacji Walidacja prowadząca do nadania kwalifikacji pełnych lub cząstkowych bez potrzeby uczestniczenia w formalnym procesie kształcenia

67 Przykład: FRANCJA Uznawanie efektów uczenia się na drodze nieformalnej i pozaformalnej we francuskim szkolnictwie wyższym Łącznie w procesie walidacji Nadanie kwalifikacji pełnych We Francji na wszystkich poziomach kwalifikacji liczby procedur walidacyjnych sięga 70 tys. / rok, z czego pełną kalifikacje nadaje się około 32 tysiącom kandydatów Źródło:

68

69 WALIDACJA

70 Inne ważne aspekty wdrażania KRK

71 Szkolenia wewnątrz uczelni- aby kadra mogła działać musi najpierw zrozumieć cel swojego działania Szkolenia koordynatorów uczelnianych i wydziałowych w ramach KRK System wsparcia dla przygotowujących karty i przebudowujących programy + WŁĄCZENIE ADMINISTRACJI UCZELNIANEJ!!!

72 Interesariusze zewnętrzni Niektóre uczelnie prowadziły konsultacje z intersariuszami już na etapie definiowania efektów kierunkowych dzięki czemu stanowią one kompromis pomiędzy tym, czego oczekują interesariusze i czego wymaga prawo. W takich przypadkach zapisy kierunkowych efektów kształcenia odbiegają od powielanych zapisów obszarowych co dowodzi większej świadomości i autonomii uczelni.

73 PROFIL PRAKTYCZNY

74 Profil praktyczny Wymaga zupełnie innego podejścia do zaprojektowania i poprowadzenia procesu dydaktycznego Nie polega na dodaniu dwóch lub trzech dodatkowych efektów kształcenia

75 Profil ogólnoakademicki i praktyczny - porównanie Profil ogólnoakademicki Kierunkowe efekty kształcenia mogą być zorientowane na zdobycie określonej wiedzy teoretycznej i jej późniejsze rozwijanie ( a nawet tworzenie nowej wiedzy) Formy i metody kształcenia mogą w mniejszym stopniu odzwierciedlać rzeczywistość zawodową Kryteria weryfikacji zorientowane sprawdzanie zdobytej wiedzy i umiejętnośći kognitywnych (analiza, synteza, ocena) Metody weryfikacji mogą być nieco bardziej teoretyczne Profil praktyczny Kierunkowe efekty kształcenia muszą być, bardziej niż w przypadku profilu ogólnoakademickiego, zorientowane na kompetencje praktyczne (zawodowe) Formy i metody kształcenia powinny przenosić jak najwięcej warunków z przyszłych sytuacji zawodowych Kryteria weryfikacji- zorientowane na efektywne stosowanie wiedzy oraz umiejętności psychomotoryczne. Częsta metoda powinno być postawienie studenta w sytuacji rzeczywistej próby zadania zawodowego

76 Rekrutacja

77 Rekrutacja -uwagi Rzadko diagnozuje się wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne studenta na wejściuzwłaszcza na studia II i III st. Jeśli już ma miejsce egzamin wstępny lub rozmowa kwalifikacyjna to często odpytuje się kandydata z wiedzy faktograficznej ( podaj wzór, definicję itp.) zamiast sprawdzać jego zdolność do wyższych umiejętności kognitywnych (stosowanie wiedzy, analiza, synteza, ocena)

78 Wdrożenie KRK- ciągły proces Proces ciągłego doskonalenia (PDCA) POPRAW ZAPLANUJ SPRAWDŹ WYKONAJ

79 Główne przeszkody we wdrażaniu programów kształcenia opracowanych zgodnie z KRK Tradycyjny system rozliczania pensum dydaktycznego Często nadal rozliczane są godziny nauczania a pomijana jest praca związana z weryfikacją efektów kształcenia Liczba godzin nauczania jest uznawana jako podstawowy wskaźnik decydujący o jakości kształcenia Zwykle nie jest brana pod uwagę liczebność grupy studentów a jedynie liczba godzin zajęć Zwykle nie są uwzględniane w rozliczeniach pensum godziny nieplanowej pracy nauczyciela ze studentami W wielu przypadkach niewielkie znaczenie dobrych wyników pracy dydaktycznej dla kariery zawodowej w uczelni.

80 Wnioski końcowe Kwalifikacja (dyplom) jest nadawana/y nie dlatego, że dany student uczestniczył w procesie kształcenia, ale dlatego, że osiągnął wszystkie, założone dla danej kwalifikacji efekty kształcenia, dlatego należy położyć szczególny nacisk na kryteria i metody weryfikacji. Metody kształcenia i formy pracy ze studentami powinny być odpowiednio dobrane do efektów kształcenia wymaga to rozwoju kompetencji dydaktycznych kadry i innego rozliczania pracy dydaktycznej. Wdrożenie Ram Kwalifikacji otworzyło nowe możliwości elastycznego studiowania i dochodzenia różnymi drogami do kwalifikacji pełnych i cząstkowych, -jest to jedno z głównych narzędzi efektywnego wdrażania strategii LLL.

81 W uzupełnieniu.. dwa cytaty z Communication from the Commision. Rethinking Education: Investing in skills for better socioeconomic outcomes COM(2012) Chociaż wiele państw członkowskich zreformowało programy nauczania, modernizacja oceny (assessment) celem wspierania uczenia się pozostaje wyzwaniem.i wymagają podjęcia zdecydowanych działań w celu wspierania nowego podejścia do nauczania i uczenia się