SYSTEM EWAKUACJI TECHNICZNEJ W DZIAŁANIACH BOJOWYCH

Transkrypt

1 Systemy Logistyczne Wojsk nr 40/2014 SYSTEM EWAKUACJI TECHNICZNEJ W DZIAŁANIACH BOJOWYCH Marian BRZEZIŃSKI Magdalena DZIUBA Andrzej WASILEWSKI Instytut Logistyki Wojskowa Akademia Techniczna Streszczenie. W artykule przedstawiono miejsce ewakuacji technicznej w zabezpieczeniu technicznym wojsk, model systemu ewakuacji technicznej oraz jego zastosowanie do analizy systemu w działaniach bojowych wojsk. Słowa kluczowe: zabezpieczenie techniczne, ewakuacja techniczna, system, teoria kolejek, modelowanie matematyczne. Wprowadzenie System ewakuacji technicznej jest bardzo istotny w odtwarzaniu potencjału bojowego walczących wojsk. Od jego sprawności zależy, czy i kiedy uszkodzony sprzęt trafi do naprawy, by następnie powrócić do wykonywania zadań zgodnie z przeznaczeniem. Problem ewakuacji technicznej jest szeroko opisany w literaturze, jednak problem modelowania systemów ewakuacji należy ciągle do aktualnych zagadnień. Istotnym problemem są więc opracowania teoretyczne i praktyczne zagadnień modelowania systemów ewakuacji technicznej. Celem opracowania jest stworzenie modelu ewakuacji technicznej oraz jego zastosowanie do analizy i oceny systemu ewakuacji technicznej brygady zmechanizowanej na BWP-1 w działaniach bojowych.

2 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski W opracowaniu zastosowano takie metody badawcze, jak: analiza i ocena literatury, modelowanie matematyczne w oparciu o teorię kolejek i procesy stochastyczne, dedukcji oraz uogólnień. 1. Miejsce ewakuacji technicznej w zabezpieczeniu logistycznym wojsk Zabezpieczenie logistyczne wojsk polega na zaopatrywaniu oraz świadczeniu usług niezbędnych do ich funkcjonowania, szkolenia i walki. Zaopatrywanie obejmuje sprzęt wojskowy (SpW), środki bojowe oraz materiałowe. Usługi logistyczne są to wszelkie przedsięwzięcia wykonywane na rzecz wojsk przez pododdziały (oddziały) i urządzenia logistyczne. Wśród nich wymienić można: zabezpieczenie techniczne, zabezpieczenie medyczne, wykorzystanie i utrzymanie infrastruktury wojskowej oraz kierowanie 1. Głównym zadaniem zabezpieczenia technicznego w działaniach bojowych jest utrzymanie i odtwarzanie zdolności bojowej wojsk poprzez zespół celowych działań ze sprzętem sprawnym lub niesprawnym. Istotą tych działań jest zapewnienie gotowości SpW do użycia zgodnie z przeznaczeniem. Działalnością poprzedzającą odtwarzanie potencjału technicznego wojsk oraz odpowiednich stanów ilościowych jest rozpoznanie techniczne, którego celem jest uzyskanie danych o stanie technicznym uszkodzonego sprzętu oraz elementów infrastruktury technicznej. Informacje te są niezbędne do zaplanowania racjonalnego wykorzystania środków ewakuacyjnych oraz naprawczych będących w dyspozycji na danym szczeblu organizacyjnym wojsk. Po realizacji czynności rozpoznania technicznego niesprawny i uszkodzony sprzęt należy przemieścić do miejsc realizacji zadań obsługowo-naprawczych. Jest to ewakuacja techniczna, którą definiuje się jako czynności wykonywane przez etatowe lub nieetatowe siły i środki ewakuacyjne w celu wymuszonego przemieszczenia niezdatnego do użycia lub porzuconego sprawnego SpW z obszaru zagrożonego, do innego miejsca, oraz przywrócenia z położeń nienaturalnych (przewrócenie, zatopienie, ugrzęźnięcie), w położenie użytkowe 2. Jej główne zadania to 3 : 1) Ratownictwo SpW [ ] unieruchomionego na polu walki, który narażony jest na zniszczenie lub przejęcie przez przeciwnika. 2) Gromadzenie funduszu naprawczego SpW w określonych rejonach lub przy drogach ewakuacji technicznej (DET). 1 M. Brzeziński, Logistyka wojsk lądowych. Zabezpieczenie logistyczne pododdziałów w działaniach taktycznych, WAT, Warszawa 2006, s Instrukcja rozpoznania i ewakuacji technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Zasady i organizacja funkcjonowania, DD/4.22.9, MON, IWsp. SZ RP, Bydgoszcz 2013, s Ibidem, s

3 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych 3) Gromadzenie sprzętu zdatnego technicznie, pozostawionego, nieposiadającego użytkowników (załóg). 4) Dostarczenie uszkodzonego sprzętu do pododdziałów remontowych i warsztatów naprawczych, stacji załadowczych, innych miejsc wskazanych w rozkazach przełożonych. 5) Zbieranie zdobycznego sprzętu. 6) Zagospodarowanie funduszu bezpowrotnych, poprzez odzysk sprawnych zespołów, podzespołów i części. 2. Modelowanie systemu ewakuacji technicznej Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszym artykule jest modelowanie i ocena systemu ewakuacji technicznej wojsk lądowych. Na potrzeby omawianej problematyki należy uściślić pojęcie systemu. Słowo system używane jest do określania i przedstawiania zagadnień, które ujmowane są kompleksowo. System określa się głównie poprzez zdefiniowanie jego właściwości oraz warunków, w jakich może istnieć. Można go zatem określić jako pewną funkcjonalną całość, składającą się z takiej liczby elementów pozostających ze sobą w ściśle określonych powiązaniach (relacjach), która jest niezbędna do tego, by całość pełniła przypisane jej funkcje 4. System jest zatem odwzorowaniem właściwości jego elementów składowych oraz powiązań między nimi. Każdy system jest zatem określany przez odpowiednie właściwości, które wynikają przede wszystkim z celu, który realizuje. W przypadku systemu ewakuacji technicznej są to: możliwości ewakuacyjne, określone jako ilość sprzętu, jaką można wyewakuować w jednostce czasu; związane są z ilością dostępnych środków ewakuacyjnych; obiekty ewakuacji, określone jako ilość sprzętu uszkodzonego nadającego się do remontu lub odzysku części; odległości pomiędzy środkami ewakuacji a obiektami ewakuacji oraz między obiektami ewakuacji a miejscami, do których należy je ewakuować (np. PZUS lub DET); efektywny czas działania sprzętu ewakuacyjnego. Ponadto definiując dany system, należy uwzględnić cel jego działania. Głównym celem systemu ewakuacji technicznej (SET) jest ewakuowanie uszkodzonego sprzętu z pola walki do miejsc ukrycia, naprawy, na drogi ewakuacji technicznej itp. System możemy rozpatrywać jako układ, w którym dokonywane jest przekształcenie strumieni wejściowych w strumień wyjściowy, co przedstawia rysunek 1. 4 M. Jacyna, Modelowanie i ocena systemów transportowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009, s

4 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski Rys. 1. System jako transformacja strumienia wejścia w strumień wyjścia W takim przypadku elementy wejściowe systemu będą tworzyć zbiór: 1 2 natomiast elementy wyjściowe zbiór: Xt () xt (), x(), t, x() t (1) 1 2 n Yt () y(), t y(), t, y() t (2) Zakładając, że w chwili t na wejściu systemu jest określony zbiór X(t) wielkości wejściowych, natomiast na wyjściu z systemu w chwili t, t < t określony jest zbiór Y(t) wielkości wyjściowych, przekształcenie wielkości wejściowych w wyjściowe możemy zapisać jako: PXt : () Yt () (3) Należy przyjąć, iż P jest odwzorowaniem opisującym pewien proces. Modelowanie należy rozumieć jako działanie polegające na stworzeniu zamiennika tego procesu, opisanego zwykle za pomocą równań i zależności matematycznych. Zamiennik ten (model) powinien być możliwie jak najbliższym odzwierciedleniem działania rzeczywistego systemu. Modelowanie matematyczne szeroko wykorzystuje teorię kolejek (masowej obsługi) do analizy wydajności istniejących, często złożonych, systemów. Natomiast teoria kolejek wywodzi się z teorii procesów stochastycznych, będących jednym z działów teorii prawdopodobieństwa. Do przeprowadzenia analizy systemu ewakuacji technicznej, a w szczególności jego możliwości w trakcie działań bojowych, zarówno w natarciu, jak i w obronie, można zastosować teorię obsługi masowej. Ważne jest, by system w trakcie działań był w stanie obsługiwać nowe zgłoszenia w miarę możliwości na bieżąco, a zarazem w jak najkrótszym czasie i jak najmniejszym kosztem ewakuować sprzęt tego wymagający. W niniejszym artykule nie zostanie uwzględniony koszt ewakuacji i utrzymania systemu, na który składają się: n 42

5 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych y związane z oczekiwaniem jednostki sprzętu w kolejce, wynikające ze zmniejszenia ilości sprzętu biorącego udział w działaniach bojowych koszt utrzymania jednego stanowiska obsługi (koszt opłacenia ludzi, koszt eksploatacji sprzętu ewakuacyjnego). System ewakuacji technicznej jest elementem pośrednim pomiędzy systemem działań bojowych a systemem remontu techniki wojskowej rysunek 2. Uszkodzenia powstałe w wyniku działań bojowych możemy podzielić na fundusz ewakuacyjny i y bezpowrotne. Fundusz ewakuacyjny przeznaczony jest do ewakuacji, a następnie do remontu. Sprzęt zakwalifikowany jako y bezpowrotne wykorzystany może być wyłącznie do odzyskania sprawnych części. Fundusz ewakuacyjny tworzy strumień wejściowy do systemu ewakuacji technicznej. Rys. 2. Przepływ sprzętu z działań bojowych do systemów ewakuacji i naprawy Należy zwrócić uwagę na klasyczne zadanie teorii obsługi, które było rozpatrywane przez A.K. Erlanga. Do n jednakowych urządzeń przybywa prosty strumień zgłoszeń o intensywności λ. Jeśli w chwili pojawienia się zgłoszenia jest choćby jedno urządzenie swobodne, to rozpoczyna ono natychmiast obsługę zgłoszenia. Jeśli wszystkie urządzenia są zajęte, to nowo przybyłe zgłoszenie ustawia się w kolejce za wszystkimi tymi zgłoszeniami. Urządzenie, które ukończyło obsługę jednego zgłoszenia, natychmiast podejmuje obsługę następnego, jeśli istnieje kolejka zgłoszeń. Każde zgłoszenie obsługiwane jest tylko przez jedno urządzenie i każde urządzenie obsługuje w danej chwili nie więcej niż jedno zgłoszenie. System taki nazywany jest systemem kolejkowym. Jego schemat przedstawia rysunek 3. 43

6 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski Rys. 3. Model klasycznego systemu kolejkowego Źródło: W przypadku gdy nie ma możliwości ewakuacji sprzętu, niszczy się jego właściwości użytkowe (pozbawia zdatności technicznej) tak, aby przeciwnik nie mógł go wykorzystać. W analizie założono, iż fundusz ewakuacyjny zostanie ewakuowany w zależności od posiadanych możliwości ewakuacyjnych. Ewakuowany sprzęt przeznaczony jest do naprawy w celu przywrócenia jego zdolności bojowych. System ewakuacji technicznej może zostać opisany poprzez zdefiniowanie: liczby pojazdów ewakuacyjnych zdolności przepustowej dostępności dyscypliny kolejki rozmiaru kolejki. Liczba pojazdów ewakuacyjnych jest to całkowita liczba pojazdów biorących udział w akcjach ewakuacyjnych. Liczba ta będzie oznaczana jako c. Zdolność przepustowa systemu rozumiana będzie jako maksymalna liczba sprzętu, który może być jednocześnie ewakuowany przez system. W systemie ewakuacji technicznej należy założyć, iż pojedynczy ciągnik ewakuacyjny może jednocześnie ewakuować jeden i tylko jeden pojazd. Zdolność przepustowa systemu ewakuacji technicznej jest zatem równa ilości pojazdów ewakuacyjnych i wynosi c. Dostępność określa dostęp uszkodzonej bądź unieruchomionej techniki do pojazdów ewakuacyjnych. W związku z tym, iż mamy kilka strumieni wejściowych, a każdy strumień ma swoją grupę pojazdów ewakuacyjnych, które mogą obsłużyć zgłoszenie, system ewakuacji technicznej jest systemem niepełnodostępnym. Dyscyplina kolejki określa kolejność obsługi zgłoszeń przez pojazdy ewakuacyjne. System ewakuacji technicznej działa najczęściej według priorytetowego szeregowania zadań. Zgłoszenia, które mają wyższy priorytet, ewakuowane są w pierwszej kolejności, niezależnie od liczby czekających zadań z niższym priorytetem. Ponadto wyższy priorytet ma sprzęt, którego naprawa wymaga mniejszej pracochłonności. Od rozmiaru kolejki zależy, ile zgłoszeń będzie mogło oczekiwać na ewakuację. System ewakuacji technicznej (a także jego podsystemy) jest wielostanowiskowym systemem obsługi ze ą, dlatego też przyjmujemy, iż kolejka nie istnieje. W związku z tym w sytuacji, gdy w systemie znajduje się c zgłoszeń, każde kolejne jest tracone. 44

7 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych Analiza i ocena systemu ewakuacji tego typu jest dokonywana przede wszystkim na podstawie obliczeń obciążenia systemu oraz prawdopodobieństwa obsługi zgłoszenia. Istnieją również inne parametry, które można wyznaczyć, jednakże zostaną one pominięte w niniejszym artykule, gdyż nie są tak istotne, jak wspomniane dwa parametry. Obciążenie systemu jest to stosunek intensywności strumienia wejściowego (liczba zgłoszeń w jednostce czasu) do intensywności strumienia wyjściowego (liczba ewakuowanego sprzętu w jednostce czasu). Istotne jest, aby w systemach kolejkowych ρ < 1, co zapewni stabilność systemu, tzn. liczba sprzętu do ewakuacji nie będzie nieskończenie rosła. 3. Analiza systemu ewakuacji technicznej W tabeli 1 przedstawiono liczbę poszczególnych rodzajów sprzętu w brygadzie zmechanizowanej na BWP-1 oraz za pomocą jakich środków sprzęt ten będzie ewakuowany. Jak widać, w systemie ewakuacji technicznej brygady należy wyodrębnić trzy podsystemy: podsystem ewakuacji BWP-1 za pomocą wozów pomocy technicznej WPT, podsystem ewakuacji cięższego sprzętu gąsienicowego (czołgów, haubic samobieżnych oraz gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego) za pomocą wozów zabezpieczenia technicznego WZT i ciągników kołowych ewakuacyjnych CKE oraz podsystem ewakuacji pojazdów kołowych przy użyciu CKE i samochodów ciężarowych. Przydział środków techniki wojskowej do środków ewakuacyjnych Lp. Środek techniki wojskowej Liczba sztuk Środek ewakuacyjny Tabela 1 Liczba sztuk 1 BWP-1 i inne na jego bazie 151 WPT 10 2 Czołgi, haubice samobieżne, 86 WZT i CKE 6 gąsienicowy sprzęt inżynieryjny 3 Sprzęt kołowy 932 CKE i samochody ciężarowe 22 W związku z powyższym, strumień wejściowy o intensywności λ jest superpozycją podstrumieni λ 1, λ 2 oraz λ 3. Każdy z tych strumieni i związanych z nim zależności należy rozpatrywać niezależnie od siebie, traktując system ewakuacji technicznej jako sumę trzech podsystemów. Podobnie jak w przypadku strumienia wejściowego, strumień wyjściowy o intensywności µ jest superpozycją strumienia wyjściowego z trzech podsystemów o intensywności strumieni µ 1, µ 2, µ 3. Model systemu ewakuacji technicznej przedstawia 45

8 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski rysunek 4. Widoczny jest podział na trzy różne podsystemy ze względu na rodzaj stosowanych środków ewakuacyjnych do różnego rodzaju sprzętu. Rys. 4. Przedstawienie systemu ewakuacji technicznej jako superpozycji trzech podsystemów Strumień wejściowy zależy od dużego zbioru czynników przypadkowych, dlatego bardzo trudno jest regulować liczbę nadchodzących zgłoszeń lub dokładnie określić, jaka ich liczba nadejdzie w danym przedziale czasu. Szacowanie na 46

9 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych podstawie dobowych wskaźników zaleconych przez szefa Sztabu Generalnego WP z uwzględnieniem wymienionych wyżej współczynników budzi wątpliwości. Kształtowanie się techniki wojskowej w operacjach ma charakter stochastyczny. Straty techniki wojskowej mogą wprawdzie mieścić się w granicach zalecanych w tabelach, ale mogą być także wyższe lub niższe, dlatego też postanowiono przeprowadzić analizę SET dla różnych wariantów wielkości dobowych: 5, 10, 20, 30, 40 i 50%. Górna granica została przyjęta zgodnie ze scenariuszami referencyjnymi, które zakładają prowadzenie operacji zaczepnej przez 5 dni, a operacji obronnej przez 7 dni, co wymaga zapewnienia sprawności technicznej sprzętu na poziomie nie niższym niż 50%. Struktura również jest trudna do przewidzenia, a liczba jej wariantów jest bardzo duża. Dlatego w niniejszym artykule, dla uproszczenia, przyjęta została struktura zgodna z wytycznymi do ćwiczeń i treningów sztabowych. Strukturę obliczono na podstawie znajomości liczby SpW występującego w etacie brygady dla różnych poziomów dobowych. Wyniki tych obliczeń przedstawiają tabele 2-4. Dobowy poziom Struktura sprzętu w podsystemie ewakuacji BWP Straty w szt. sprzętu Ilość sprzętu do ewakuacji Struktura sprzętu w podsystemie ewakuacji BWP Stopień remontu SB R1 R2 R3 R4 R5 5% % % % % % Tabela 2 47

10 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski Tabela 3 Struktura sprzętu w podsystemie ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych i gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego Dobowy poziom Straty w szt. sprzętu Ilość sprzętu do wyewakuowania Struktura sprzętu w podsystemie ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych i gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego Stopień remontu R1 R2 R3 R4 R5 5% % % % % % SB Struktura sprzętu w podsystemie ewakuacji TOiSO i samochodów transportowych Dobowy poziom Straty w szt. sprzętu Ilość sprzętu do wyewakuowania Struktura sprzętu w podsystemie ewakuacji TOiSO i samochodów transportowych Stopień remontu R1 R2 R3 R4 R5 5% % % % % % SB Tabela 4 System ewakuacji technicznej jest stale narażony na negatywne oddziaływanie przeciwnika, stąd jego możliwości wykonawcze (sprawność) mogą maleć, dlatego są one analizowane w kilku wariantach: 100, 90, 80, 70, 60 i 50%. Na podstawie ilości środków ewakuacyjnych można obliczyć możliwości ewakuacyjne poszczególnych podsystemów w zależności od poziomu ich sprawności. 48

11 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych Ilość zgłoszeń obsługiwanych przez podsystemy w ciągu doby w zależności od ich możliwości (sprawności) ewakuacyjnych Tabela 5 Środki ewakuacyjne podsystemów Sprawność 100% 90% 80% 70% 60% 50% WPT WZT+CKE CKE+SC Na podstawie tabel 2-5 można wyliczyć, jaka ilość sprzętu zakwalifikowanego do poszczególnych stopni remontu zostanie ewakuowana. Należy przy tym pamiętać, że w pierwszej kolejności ewakuuje się sprzęt przeznaczony do remontu niższego stopnia. Znajomość liczby zgłoszeń i możliwości ewakuacyjnych pozwala określić obciążenie poszczególnych podsystemów. Wartości obciążeń dla różnych wariantów wielkości i możliwości wykonawczych przedstawiają tabele 6-8. Obciążenie systemu ρ > 1 oznacza, że do systemu wpływa więcej zgłoszeń, niż ten jest w stanie obsłużyć. Analizując tabelę 6, można zauważyć, że obciążenie podsystemu ewakuacji BWP jest większe od 1 zawsze, gdy y są na bardzo wysokim poziomie 50%. Natomiast jeśli y będą kształtować się zgodnie z prognozami, tzn % w obronie lub 30-35% w natarciu, to podsystem będzie przeciążony dopiero w momencie, gdy jego sprawność spadnie do ok. 60%. Można zatem stwierdzić, że podsystem ten jest dobrze przygotowany do wykonywania swoich zadań, gdyż problemy z realizacją wszystkich zgłoszeń będzie miał tylko przy dużym spadku swoich możliwości lub tylko przy dużych ach w sprzęcie. Podobne wnioski można wyciągnąć na podstawie analizy podsystemu ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych i gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego. Obciążenie ρ 2 jest większe od 1 dopiero wtedy, gdy y w sprzęcie wyniosą 30%, a sprawność podsystemu spadnie o połowę. Przy ach dobowych na poziomie 40%, nawet przy sprawności wynoszącej 70%, podsystem będzie w stanie obsłużyć napływające zgłoszenia. 49

12 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski Tabela 6 Dobowe wielkości Ilość sprzętu podlegająca ewakuacji Obciążenie podsystemu ewakuacji BWP Możliwości (sprawność) systemu ewakuacji technicznej 100% 90% 80% 70% 60% 50% Możliwości dobowe podsystemu ewakuacji BWP w jednostkach sprzętu Obciążenie podsystemu ρ 1 5% 6 0,11 0,12 0,14 0,16 0,18 0,22 10% 13 0,24 0,27 0,30 0,34 0,39 0,48 20% 25 0,45 0,51 0,57 0,66 0,76 0,93 30% 38 0,69 0,78 0,86 1,00 1,15 1,41 40% 50 0,91 1,02 1,14 1,32 1,52 1,85 50% 63 1,15 1,29 1,43 1,66 1,91 2,33 Obciążenie podsystemu ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych oraz gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego Tabela 7 Dobowe wielkości Ilość sprzętu podlegająca ewakuacji Możliwości systemu ewakuacji technicznej 100% 90% 80% 70% 60% 50% Możliwości dobowe podsystemu ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych oraz gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego w jednostkach sprzętu Obciążenie podsystemu ρ 2 5% 4 0,10 0,11 0,13 0,14 0,17 0,20 10% 8 0,20 0,22 0,25 0,29 0,33 0,40 20% 15 0,37 0,42 0,47 0,54 0,63 0,75 30% 22 0,54 0,61 0,69 0,79 0,92 1,10 40% 30 0,73 0,83 0,94 1,07 1,25 1,50 50% 37 0,90 1,03 1,16 1,32 1,54 1,85 Najbardziej obciążony jest podsystem ewakuacji technicznej pojazdów kołowych, którego obciążenie ρ 3 jest zawsze większe od 1, gdy y przekroczą ok. 25%. Jeśli 50

13 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych wyniosą 20%, to sprawność podsystemu nie może spaść poniżej 80%, aby pozostał on stabilny. Obciążenie podsystemu ewakuacji pojazdów kołowych Tabela 8 Dobowe wielkości Ilość sprzętu podlegająca ewakuacji Możliwości systemu ewakuacji technicznej 100% 90% 80% 70% 60% 50% Możliwości dobowe podsystemu ewakuacji pojazdów kołowych w jednostkach sprzętu Obciążenie podsystemu ρ 3 5% 40 0,23 0,25 0,29 0,33 0,38 0,45 10% 79 0,45 0,50 0,56 0,64 0,75 0,90 20% 158 0,90 1,00 1,13 1,28 1,50 1,80 30% 237 1,35 1,50 1,69 1,93 2,26 2,69 40% 316 1,80 2,00 2,26 2,57 3,01 3,59 50% 395 2,24 2,50 2,82 3,21 3,76 4,49 Dzięki obliczeniu obciążenia poszczególnych podsystemów możliwe jest dalsze wyznaczanie ich parametrów. Kluczowym z nich jest prawdopodobieństwo obsługi przychodzącego zgłoszenia, czyli prawdopodobieństwo rozpoczęcia akcji ewakuacji dla danego sprzętu. Wartości tych prawdopodobieństw dla różnych wariantów wielkości i możliwości wykonawczych przedstawiają tabele Suma prawdopodobieństwa obsługi zgłoszenia i prawdopodobieństwa y wynosi 1. Jeśli prawdopodobieństwa są sobie równe, to szansa wykonania zadania jest taka sama jak szansa, że zgłoszenie zostanie odrzucone. Jednak to, że jedno z prawdopodobieństw jest większe od drugiego, nie wskazuje, czy na pewno zgłoszenie zostanie obsłużone. Wynika to z losowego charakteru napływu zgłoszeń do systemu. Przyjęto, że prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia musi być większe od prawdopodobieństwa jego y, aby system mógł działać prawidłowo. W przypadku analizy podsystemów ewakuacji BWP oraz ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych i gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego (tab. 9 i 10) zauważono, że prawdopodobieństwa obsługi zgłoszenia są niepokojąco niskie dla najgorszych przypadków, gdy y wynoszą odpowiednio 40 i 50% oraz wydolność systemu odpowiednio 50 i 60%. Natomiast jeśli y będą kształtować się zgodnie z prognozami, tzn % w obronie lub 30-35% w natarciu, to podsystemy te będą prawidłowo wykonywać swoje zadania. Można zatem stwierdzić, że podsystemy te są dobrze 51

14 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski przygotowane do wykonywania swoich zadań, gdyż problemy z realizacją zgłoszeń będą miały wyłącznie w sytuacji dużych w sprzęcie i ich niskiej sprawności. Prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia dla podsystemu ewakuacji BWP Tabela 9 Dobowe wielkości Ilość sprzętu podlegająca ewakuacji Możliwości (sprawność) systemu ewakuacji technicznej 100% 90% 80% 70% 60% 50% Możliwości dobowe podsystemu ewakuacji BWP w jednostkach sprzętu Prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia P 1 5% 6 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10% 13 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 0,98 20% 25 0,99 0,98 0,97 0,94 0,90 0,82 30% 38 0,92 0,89 0,85 0,79 0,72 0,62 40% 50 0,83 0,78 0,72 0,65 0,58 0,49 50% 63 0,72 0,66 0,61 0,54 0,48 0,40 Tabela 10 Prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia dla podsystemu ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych oraz gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego Dobowe wielkości Ilość sprzętu podlegająca ewakuacji Możliwości systemu ewakuacji technicznej 100% 90% 80% 70% 60% 50% Możliwości dobowe podsystemu ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych oraz gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego w jednostkach sprzętu Prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia P 2 5% 4 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10% 8 1,00 1,00 1,00 0,99 0,99 0,98 20% 15 0,98 0,97 0,96 0,94 0,90 0,85 30% 22 0,94 0,91 0,87 0,83 0,77 0,69 40% 30 0,85 0,81 0,76 0,71 0,64 0,56 50% 37 0,78 0,72 0,67 0,61 0,55 0,47 52

15 System ewakuacji technicznej w działaniach bojowych Z kolei w przypadku podsystemu ewakuacji technicznej pojazdów kołowych, podsystem przestaje być wydolny już dla na poziomie 30% i wydajności systemu 70%. Należy podkreślić, że wraz ze spadkiem prawdopodobieństwa obsługi zgłoszenia znacząco rośnie ilość nieobsłużonych urządzeń w jednostce czasu. Prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia dla podsystemu ewakuacji pojazdów kołowych Tabela 11 Dobowe wielkości Ilość sprzętu podlegająca ewakuacji Możliwości systemu ewakuacji technicznej 100% 90% 80% 70% 60% 50% Możliwości dobowe podsystemu ewakuacji pojazdów kołowych w jednostkach sprzętu Prawdopodobieństwo obsługi zgłoszenia P 3 5% 40 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 10% 79 1,00 1,00 1,00 0,99 0,96 0,90 20% 158 0,90 0,85 0,78 0,71 0,62 0,53 30% 237 0,68 0,62 0,56 0,50 0,43 0,36 40% 316 0,53 0,48 0,43 0,38 0,33 0,27 50% 395 0,43 0,39 0,35 0,31 0,26 0,22 Podsumowanie i wnioski Analiza systemu ewakuacji technicznej pokazała, że podsystemy ewakuacji BWP oraz ewakuacji czołgów, haubic samobieżnych i gąsienicowego sprzętu inżynieryjnego są w stanie właściwie wykonywać nałożone na nie zadania zarówno w natarciu, jak i obronie. Jedynie w skrajnych przypadkach, gdy ich sprawność spada do 50% wartości nominalnej, mogą wystąpić problemy z bieżącym przyjmowaniem i obsługą nadchodzących zgłoszeń. Z kolei w przypadku podsystemu ewakuacji pojazdów kołowych zauważono, że powinien on zostać poddany optymalizacji, prowadzącej do znacznej poprawy parametrów probabilistycznych tego podsystemu. Wynika to z faktu, że w natarciu i obronie nie jest on w stanie właściwie funkcjonować, gdyż będzie tracona znaczna ilość sprzętu zakwalifikowanego do ewakuacji. Literatura [1] Brzeziński M., Logistyka wojsk lądowych. Zabezpieczenie logistyczne pododdziałów w działaniach taktycznych, WAT, Warszawa

16 M. Brzeziński, M. Dziuba, A. Wasilewski [2] Brzeziński M., Modelowanie systemu remontu techniki wojsk lądowych, WAT, Warszawa [3] Instrukcja rozpoznania i ewakuacji technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Zasady i organizacja funkcjonowania, DD/4.22.9, MON, IWsp. SZ RP, Bydgoszcz [4] Jacyna M., Modelowanie i ocena systemów transportowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa [5] (28 marca 2014 r.). TECHNICAL EVACUATION SYSTEM IN MILITARY OPERATIONS Abstract. The article presents the position of the technical evacuation in military technical provision, model of technical evacuation system and its application to analysis of technical evacuation system in combat operates. Keywords: technical provision, technical evacuation, system, queuing theory, mathematic modeling. 54