Long term sequelae of otitis media with effusion during childhood
|
|
- Jadwiga Stachowiak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 234 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS Long term sequelae of otitis media with effusion during childhood SUMMARY Otitis media with effusion is the most common cause of - the present study was to determine the results of treatment, incidence and - - insertion are not uncommon prolonged period of follow up of those children / Wysiękowe zapalenie ucha, najczęstsza przyczyna upośledzenia słuchu w wieku przedszkolnym, cechuje się dużą tendencją do samoistnego ustępowania. Długotrwale utrzymujący się wysięk może jednak spowodować trwałe zmiany w strukturze błony bębenkowej, a w dalszej konsekwencji przewlekłe zapalenie ucha. Od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku myringotomia z założeniem rurek wentylacyjnych jest uznanym sposobem leczenia wysiękowego zapalenia ucha (WZUŚ). Jednak wskazania do jego stosowania zmieniają się w czasie wraz z napływem informacji o związanych z nim skutkach i spodziewanych korzyściach [1-3]. Celem tego sposobu leczenia jest natychmiastowe uzyskanie poprawy słuchu, skrócenie czasu trwania choroby i zapobieganie jej nawrotom, jak również trwałym zmianom w obrębie ucha środkowego. Pierwszy z tych celów osiągany jest z całą pewnością natychmiast po zabiegu i utrzymuje się przez okres utrzymywania się drenażu, czyli około 6 miesięcy [4]. Istnieje jednakże wiele kontrowersji odnośnie tego, czy drenaż wentylacyjny zapobiega nawrotom i trwałym następstwom wysiękowego zapalenia ucha. Ponadto coraz większą uwagę zwraca się na negatywne skutki samego drenażu dla stanu błony bębenkowej i w konsekwencji słuchu. Celem przedstawianej pracy jest analiza odległych wyników leczenia wysiękowego zapalenia ucha. W latach leczono w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej w Białymstoku 337 dzieci z powodu przewle-
2 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS 235 Tabela. kłego wysiękowego zapalenia ucha środkowego. U dzieci tych wykonywano myringotomię laserową (OtoLAM, ESC/ Sharplan, Tel Aviv) z założeniem rurek wentylacyjnych typu Shah o średnicy wewnętrznej 1,15 (Demed, Mikołów). Wskazaniem do wykonania zabiegu było: utrzymywanie się wysięku przez okres co najmniej trzech miesięcy, zmiany wziernikowe błony bębenkowej odpowiadające WZUŚ, krzywa typu C2 lub B w badaniu tympanometrycznym, niedosłuch typu przewodzeniowego z rezerwą ślimakową większą niż 20 db, w przypadkach jednostronnego WZUŚ wskazaniem do zabiegu było utrzymywanie się wysięku powyżej 6 miesięcy lub obecność zmian strukturalnych błony bębenkowej (kieszenie retrakcyjne, atelektazje). Większość chorych pozostawała pod opieką Poradni Przyklinicznej do okresu zakończenia leczenia. W roku 2007 zostali oni zaproszeni na badania kontrolne. Spośród 337 leczonych na badania zgłosiło się 97 (28,8%) chorych. 82 (84,5%) z nich leczonych było z powodu obustronnego wysiękowego zapalenia ucha środkowego, a 15 (15,5%) jednostronnego. Oceniano 177 uszu ponieważ dwoje uszu z grupy obustronnego WZUŚ wyłączono ze względu na współistniejący istotny niedosłuch odbiorczy. Średni wiek w czasie hospitalizacji wynosił 6,1 (±2,3), zakres 1 16 lat, mediana 6 lat. Średni wiek w czasie badania kontrolnego 14,1 (±2,7), zakres 9 23 lata, mediana 14 lat. Średni okres obserwacji 7 lat. Na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej i wywiadu od rodziców wypełniano ankietę dotyczącą przebiegu chorób uszu i stosowanego leczenia. U dzieci objętych badaniem wykonano badanie laryngologiczne wziernikowe, badanie wideootoskopowe z wykonaniem dokumentacji zdjęciowej, jak również dokładnym opisem i klasyfikacją stwierdzanych zmian. Przeprowadzono również ocenę audiologiczną: audiometria impedancyjna (Zodiac 901, Madsen), audiometria tonalna progowa (Midimate 622, Madsen). Grupę kontrolną stanowiło 21 dzieci otologicznie zdrowych (42 uszu). Średni wiek 14,8 (±2,2), zakres lat, mediana 15 Uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej UMwB na wykonanie badań. Wszyscy chorzy, a w przypadku niepełnoletności, również ich rodzice wyrazili pisemną zgodę na badania. Do obliczeń statystycznych wykorzystano test nieparametryczny U Manna-Whitneya. Dzieci, u których drenaż zakładano z powodu obustronnego wysiękowego zapalenia ucha, były młodsze. Średni wiek chorych z obustronnym WZUŚ w chwili rozpoczęcia leczenia wynosił 5,8 lat (±1,9), zakres 1 12, mediana 6 lat, z jednostronnym 7,3 lat (±3,6), zakres 3 16 lat, mediana 7 lat (p=0,0007). U 94 (97%) dzieci równocześnie z założeniem drenażu wykonano adenoidektomię. Dziesięcioro dzieci (12,2%) (7-obustronnie, 3-jednostronnie) z obustronnym WZUŚ oraz 9 (60%) z jednostronnym WZUŚ miało w okresie poprzedzającym założenie drenażu wykonaną myringotomię. Średni czas utrzymania rurek wentylacyjnych po zabiegu wynosił 8,7 (± 4,0) miesiąca (mediana 8). Nawroty choroby po wypadnięciu rurek wentylacyjnych obserwowano u 20 (24,4%) dzieci z obustronnym i 3 (20%) z jednostronnym WZUŚ. Wielokrotne (3 lub więcej) nawroty obserwowano u 9 (8,73%) dzieci, jednego z jednostronnym WZUŚ (drenaż 3x) i ośmiorga z obustronnym, przy czym u 2 był to nawrót w obu uszach (drenaż 4x), a u 6 jednostronny (drenaż 3x). W chwili badania kontrolnego u 17 (16,5%) chorych, w 25 (14,1%) uszach stwierdzono utrzymywanie się wysiękowego zapalenia ucha lub zmiany wymagające dalszego leczenia. U 8 z nich dotyczyły one obu uszu, u dziewięciu
3 236 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS Ubytek słuchu (db) ,25 0, Częstotliwość (Hz) grupa kontrolna bz a/m/a+m ka/ktg czynny proces nie przekraczały 5 db (średnio 4 db) w stosunku do grupy kontrolnej, a w przypadku kieszeni retrakcyjnych 6,5 db (średnio 5 db). Różnice te były statystycznie istotne we wszystkich częstotliwościach. W uszach bez zmian wziernikowych stwierdzono statystycznie istotne podwyższenie progów słuchu jedynie w niskich częstotliwościach 250, 500 i 1000 Hz. w porównaniu z grupą kontrolną. Progi słuchu w poszczególnych częstotliwościach w grupach ze zmianami w błonach bębenkowych były również istotnie wyższe niż w grupie bez zmian wziernikowych w częstotliwościach powyżej 1000 Hz. Ryc. 1. jednego. Obserwowane zmiany to: nadal utrzymany drenaż 4 (2,3%) uszy, trwała perforacja 1 (0,6%) ucho, krzywa B lub C2 w pozostałych 20 uszach. W 16 z tych uszu stwierdzono obecność kieszeni retrakcyjnych. Najczęściej obserwowaną zmianą była miejscowa atrofia 67,2% uszu i myringoskleroza 39,5%. Kieszenie retrakcyjne w części wiotkiej błony bębenkowej stwierdzono w 29,9% uszu, a w części tylno-górnej błony bębenkowej w 9,6% uszu. W 82 uszach (46,3%) obserwowane zmiany: myringoskleroza, miejscowa atrofia błony lub obie mogą być następstwem drenażu. W 54 (30,5%) uszach stwierdzono kieszenie retrakcyjne będące efektem długotrwałego wysięku; często współistniejące z myringosklerozą i/lub atrofią błony bębenkowej. Wyniki słuchowe oceniano odrębnie w czterech następujących grupach wyróżnionych na podstawie zmian wziernikowych, które porównano z grupą kontrolną (n=42): grupa z czynnym procesem (n=25), miejscowa atrofia i/lub myringoskleroza (n=78), kieszenie retrakcyjne (n=38), bez zmian wziernikowych (n=36). Analizując wyniki badania tympanometrycznego, nie stwierdzono korelacji pomiędzy nimi, a obrazem wziernikowym. Statyczna podatność błony bębenkowej w przypadkach kieszeni retrakcyjnych cechowała się bardzo dużym zakresem od 0,02 do 4,08 dap, a średnia wartość była istotnie wyższa niż w grupie kontrolnej odpowiednio 0,97 i 0,69 dap. Jednakże średnia podatność w uszach, w których nie obserwowano zmian wziernikowych, była podobna jak w grupie z kieszeniami retrakcyjnymi i wynosiła 0,98 dap (zakres 0,3 2,7 dap). Wyniki badania audiometrycznego tonalnego przedstawiono w tabeli I i na rycinie 1. W grupach bez czynnego procesu zapalnego (tympanometria A+C1) niezależnie od rodzaju zmian w obrębie błony bębenkowej progi słuchu dla przewodnictwa powietrznego mieściły się w normie (do 20 db ubytku słuchu). Różnice średnich progów słuchu w grupie z atrofią i myringosklerozą w zakresie częstotliwości 0,25 8 khz Celem zakładanego drenażu wentylacyjnego jest doprowadzenie powietrza do przestrzeni ucha środkowego w sytuacjach, kiedy na skutek dysfunkcji trąbki słuchowej nie dochodzi do tego naturalną drogą. Zakłada się, że zniesienie ujemnego ciśnienia w uchu i usunięcie zalegającego wysięku poprawi czynność trąbki słuchowej, a poza tym umożliwi normalizację zmienionej zapalnie błony śluzowej ucha i ograniczy jej zdolności wydzielnicze. Pozwalałoby to na uniknięcie nawrotów wysiękowego zapalenia ucha i ich trwałych następstw. Wśród badanych przez nas chorych u 23,7% obserwowano nawrót choroby po wypadnięciu drenażu, a u 16,5% choroba utrzymywała się nawet po 7-letnim okresie obserwacji. W wykonanych poprzednio badaniach stwierdzono nawroty u 21% dzieci po myringotomii klasycznej z założeniem drenażu w okresie obserwacji wynoszącym średnio 2,3 lata i u 10% dzieci po myringotomii laserowej z założeniem drenażu w okresie obserwacji średnio 1,4 roku [5]. W materiale przedstawionym przez Zielnik-Jurkiewicz i wsp. [6] 17,7% chorych wymagało powtórnego drenażu, a w czasie kontroli po 4 10 latach po zabiegu stwierdzono WZUŚ u 6,2%, nieżyt trąbki słuchowej u 7,1%, a perforację błony bębenkowej u 5,3%. Schilder i wsp. [7] stwierdzili 17,8% nawrotów do wieku 7 8 lat wśród dzieci leczonych drenażem w wieku przedszkolnym. W grupach chorych, u których drenaż zastosowano w młodym wieku, < 3 roku życia odsetek nawrotów był znacznie wyższy 56% [8]. Valtonen i wsp. [9] uważają, że założenie drenażu we wczesnym wieku (poniżej 17 miesiąca życia) nie w pełni zapobiega występowaniu WZUŚ w wieku późniejszym. Podczas 14-letniej obserwacji stwierdzono, że prawie 60% dzieci wymagało powtórzenia zabiegu, a u 3,8% konieczny był w tym czasie większy zabieg otochirurgiczny [10]. Wyniki te wskazują, że istnieje grupa dzieci, u których drenaż nie przynosi trwałego wyleczenia. Wiele wskazuje, że przyczyną kolejnych nawrotów wysiękowego zapalenia ucha są utrzymujące się dysfunkcje trąbki słuchowej [11]. W prezentowanych badaniach jedynie w 36 uszach (20,3%) podczas badania kontrolnego nie stwierdzono zmian błony bębenkowej. W opublikowanych dotychczas badaniach odsetek ten wahał się od 21% do 44,5% [6, 12, 13]. Zmiany obserwowane na błonach bębenkowych
4 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS 237 w przebiegu wysiękowego zapalenia ucha mogą być wynikiem zarówno samej choroby, jak i zastosowanego leczenia drenażem wentylacyjnym. Pełne rozróżnienie między nimi nie jest możliwe, niemniej jednak badania porównawcze między uszami leczonymi i nieleczonymi pozwalają na stwierdzenie, które ze zmian występują częściej po leczeniu. Jak wynika z przedstawionego poniżej przeglądu piśmiennictwa, miejscowa atrofia i tympanoskleroza są częściej efektem stosowanego leczenia, natomiast kieszenie retrakcyjne powstają niezależnie, w następstwie samego schorzenia [4, 13-18]. Miejscowa atrofia była najczęściej stwierdzaną przez nas zmianą struktury błony bębenkowej. Podobnie oceniają częstość występowania tych zmian Schiller i wsp. [7] 68%. Zgodnie z danymi zebranymi przez Rosenfeld a [19] częstość występowania miejscowej atrofii jest niższa wynosi 13 25%. Kay i wsp. [16] na podstawie metaanalizy licznych publikacji stwierdzili, że drenaż zwiększa ryzyko miejscowej atrofii 1,7-krotnie w stosunku do uszu kontrolnych, a Maw i Bowden [14] w grupie chorych poddanych 10-letniej obserwacji obserwowali ten typ zmian około 5-krotnie częściej w uszach leczonych drenażem niż nieleczonych. Zmiany o charakterze myringosklerozy obserwowano w 39,5% uszu, co odpowiada danym podawanym w piśmiennictwie 40% (11-59%) [13, 16, 17, 19]. Schiller i wsp. [7] obserwowali zmiany tympanosklerotyczne w 48% uszu po wykonanej tympanostomii w stosunku do 4% uszu nieoperowanych, a Tos i Stangerup [15] analogicznie w 59 i 13%. Drenaż wentylacyjny zwiększa ryzyko rozwoju tych zmian 3,5 krotnie [16]. W badaniach wykonanych przez Maw [20] stwierdzono narastanie zmian tympanosklerotycznych w okresie 2 3 lat po zabiegu, po którym to okresie ulegały one stabilizacji. Odsetek zmian wzrastał przy powtórnym drenażu. Po jednorazowym założeniu drenażu wynosił 37 39% uszu, a 47 49%, jeżeli drenaż zakładany był więcej niż jeden raz. Wzrostowi częstości występowania tych zmian przy wielokrotnym drenażu nie towarzyszyło narastanie ich ciężkości. W uszach nieleczonych myringosklerozę obserwowano jedynie u 2,8% [20]. Wg Giebink i wsp. [21], tympanoskleroza występuje istotnie częściej u dzieci operowanych w starszym wieku i tych z dodatnim wywiadem rodzinnym dotyczącym zapaleń ucha. Zmiany o typie kieszeni retrakcyjnych części wiotkiej błony bębenkowej obserwowano w blisko 30% uszu. W krótszym okresie obserwacji wynoszącym 2,5 lat kieszenie w części wiotkiej stwierdzano w 19% uszu [5]. Sederberg-Olsen i wsp. [22] ten typ retrakcji obserwowali w 18% uszu (w większości były to kieszenie o niskim stopniu zaawansowania), a Maw i Bowden [14] w 16%. Li i wsp. [23] stwierdzili łagodne zmiany retrakcyjne w części wiotkiej w 23% uszu, a bardziej zaawansowane w kolejnych 12%. Tos i Poulsen [24] obserwowali patologiczne zmiany w części wiotkiej błony bębenkowej w 34,3% uszach leczonych drenażem wentylacyjnym, ale jedynie 4,4% z nich to kieszenie zaawansowane III i IV stopnia. Odsetek uszu ze zmianami w części wiotkiej błony bębenkowej zwiększał się z wiekiem dziecka od 10% w wieku 5 6 lat do 65% w wieku lat. Istotną zależność stwierdzono również pomiędzy obecnością zmian w części wiotkiej i napiętej błony bębenkowej [24]. Kieszenie retrakcyjne w części tylno-górnej błony bębenkowej obserwowano w 9,6% leczonych uszu. W literaturze zmiany te opisywane są pod różnymi określeniami, co utrudnia porównanie wyników. Sederberg-Olsen i wsp. [22] obserwowali je w 26% uszu, przy czym w 10% były one zaawansowane (incudopexia). W metaanalizie Kay i wsp. [16] częstość występowania tych zmian oceniana jest na 3,1%. Li i wsp. [23] opisują zmiany retrakcyjne w części napiętej jako samą retrakcję, którą obserwowano w 12% uszu i retrakcję z atrofią, co może odpowiadać kieszeniom retrakcyjnym u 28% uszu po leczeniu drenażem. Szereg publikacji wskazuje na brak pozytywnego wpływu stosowanej tympanostomii na ustępowanie zmian retrakcyjnych [5, 14, 17, 23]. Maw i Bawden [14] stwierdzili kieszenie części napiętej błony bębenkowej u 17% dzieci nieleczonych i 15% leczonych i analogicznie kieszenie w części wiotkiej u 40% i 36%. Zaawansowane kieszenie stanowiły 1 2% uszu zarówno leczonych, jak i nieleczonych. Według Maw [20] istnieje wyraźna zależność pomiędzy czasem trwania choroby, a rozwojem kieszeni retrakcyjnych bez względu na to, czy stosowano drenaż, czy nie. Może to wyjaśniać fakt rzadszego występowania tych zmian u młodszych dzieci. Opinie na temat wpływu przebytego zapalenia ucha i jego leczenia na stan słuchu są podzielone. Część badaczy uważa, że pozostają one bez wpływu na stan słuchu [9, 19]. W wielu pracach stwierdzono jednak, że przebyty drenaż wentylacyjny powoduje niewielkie podwyższenie progu słuchu rzędu 0,6-8 db HL [13, 15, 18]. Istnieją również kontrowersje co do korelacji pomiędzy zmianami błony bębenkowej a wynikami badań audiometrycznych. W krótkim okresie obserwacji, 2-3 lata, nie stwierdzono zależności pomiędzy stanem błony bębenkowej a słuchem [13]. Po dłuższym okresie obserwacji obserwowano istotne pogorszenie słuchu w uszach ze zmianami błony bębenkowej, ale różnice były niewielkie zwykle około 5 db HL, bez istotnego znaczenia klinicznego [10, 14, 23, 25]. Wśród badanych przez nas chorych stwierdziliśmy, że różnica pomiędzy grupą bez zmian wziernikowych a kontrolną była ograniczona jedynie do niskich częstotliwości, ale w grupach ze zmianami wziernikowymi różnice progów słuchu wynosiły od 5 do 6,5 db HL w stosunku do grupy kontrolnej. W świetle przedstawianych wyników wydaje się, że przyjęte w 2004 roku wspólnie przez Amerykańską Akademię Otolaryngologii, Pediatrii i Lekarzy Ogólnych zalecenia ograniczające stosowanie drenażu są w pełni uzasadnione. W zaleceniach tych przyjęto, że u dzieci bez dodatkowych schorzeń wpływających na przebieg choroby decyzja o założeniu drenażu może być podjęta
5 238 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS przy wysięku z towarzyszącym niedosłuchem utrzymującym się przez okres przynajmniej 4 miesięcy. Tym bardziej, że dotychczasowe doświadczenia nie wykazały, aby wysiękowe zapalenie ucha przebyte w młodym wieku wiązało się z upośledzeniem rozwoju mowy i intelektualnego dziecka [2, 4, 26, 27]. Dzieci poniżej 3 roku życia uczęszczające do żłobka, dzieci czteroletnie i starsze z progiem słuchu na poziomie 25 db HL i wyższym w obu uszach utrzymującym się przynajmniej 12 tygodni mogą odnieść największą korzyść z założonego drenażu [26]. Na wcześniejszym drenażu mogą zyskiwać również dzieci z opóźnieniem rozwoju mowy, języka i postępów w nauce, zaburzeniami zachowania, jak również te z odbiorczym upośledzeniem słuchu. 1. Rosenfeld RM, Culpepper L, Doyle KJ, Grundfast KM, Heberman A, Kenna MA i wsp. Clinical practice guideline: otitis media with effusion. Otolaryngol Head Neck Surg. 2004; 130: S95-S Lous J. Which children would benefit most from tympanostomy tubes (grommets)? A personal evidence-based review. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2008; 72: Skarżyński H, Zawadowski J, Niemczyk K, Balcerzak J. Drenaż zewnętrzny w przewlekłym wysiękowym zapaleniu ucha środkowego wyniki odległe. Otolaryngol Pol. 1993; 47( 6): Lous J, Burton MJ, Felding JU, Ovesen Y, Rovers MM, Williamson I. Grommets (ventilation tubes) for hearing loss associated with otitis media with effusion in children (review). The Cochrane Library. Issue 1, Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd. 5. Skotnicka B. Rozprawa habilitacyjna. Wybrane aspekty patogenezy i leczenia wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Akademia Medyczna w Białystoku; Zielnik-Jurkiewicz B, Olszewska-Sosińska O, Rakowska M. Odległe wyniki leczenia drenażem wentylacyjnym przewlekłego wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Otolaryngol Pol. 2006; 60(2): Schilder AG, Zielhuis GA, Haggard MP, van den Broek P. Long-term effects of otits media with effusion: otomicroscopic findings. Am J Otol. 1995; 16(3): Daly KA, Hunter LL, Lindgren BR, Margolis M, Giebink S. Chronic otitis media with effusion sequelae in children treated with tubes. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2003; 129: Valtonen HJ, Qvarnberg YH, Nuutinen J. Otological and audiological outcomes five years after tympanostomy in early childhood. Laryngoscope. 2002; 112: Valtonen H, Tuomilehto H, Qvarnberg T, Nuutinen J. A 14- year prospective follow-up study of children treated early in life with tympanostomy tubes: part 1: clinical outcomes. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2005; 131: Ryding M, White P, Kalm O. Eustachian tube function and tympanic membrane findings after chronic secretory otitis media. Int J Pediatr Otohinolaryngol. 2004; 68: Chodynicki S, Łazarczyk B. Wyniki leczenia wysiękowego zapalenia ucha środkowego u dzieci drenażem jamy bębenkowej. Otolaryngol Pol. 1999; 53(1): Johnston LC, Feldman HM, Paradise JL, Bernard BS, Colborn DK, Casselbrant ML i wsp. Tympanic membrane abnormalities and hearing levels at the ages of 5 and 6 years in relation to persistent otitis media and tympanostomy tube insertion in the first 3 years of life: a prospective study incorporating a randomized clinical trial. Pediatrics. 2004; 114(1): Maw AR, Bawden R. Tympanic membrane atrophy, scarring, atelectasis and attic retraction in persistent, untreated otitis media with effusion and following ventilation tube insertion. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 1994; 30: Tos M, Stangerup S-E. Hearing loss in tympanosclerosis caused by grommets. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 1989; 115: Kay DJ, Nelson M, Rosenfeld RM. Meta-analysis of tympanostomy tube sequelae. Otolaryngol Head Neck Surg. 2001; 124: Schilder AGM. Assessment of complications of the condition and of the treatment of otitis media with effusion. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 1999; 49, Suppl. 1: S247-S251Maw AR. Development of tympanosclerosis in children with otitis media with effusion and ventilation tubes. J Laryngol Otol. 1991; 105: Stenstrom RJ, Bernard PAM, Feldman W, Durieux-Smith A, Pless IB, Beauregard Y. Long-term sequelae of ventilation tube insertion for the treatment of otitis media with effusion and recurrent acute otitis media. W: Lim DJ, Bluestone CD, Casselbrant M, Klein JO, Ogra PL, red. Recent advances in otitis media. Hamilton: B.C. Decker; s Rosenfeld RM, Isaacson GC. Tympanostomy tube care and consequences. W: Rosenfeld RM, Bluestone CD, red. Evidence-based otitis media. Hamilton: B.C. Decker Inc.; s Maw AR. Development of tympanosclerosis in children with otitis media with effusion and ventilation tubes. J Laryngol Otol 1991; 105: Giebink GC, Daly KA, Lindgren B, Hunter LL, Westover D, Grant S, Le CT. Seven-year prospective study of tympanic membrane pathology after tympanostomy tube treatment of chronic otitis media with effusion. W: Lim DJ, Bluestone CD, Casselbrant M, Klein JO, Ogra PL, red. Recent advances in otitis media. Hamilton: B.C. Decker; s Sederberg-Olsen JF, Sederberg-Olsen AE, Jansen AM. Late sequelae related to treatment with ventilation tubes for secretory otitis media in ENT practice. w: Mogi G, red. Proceedings of the second extraordinary International Symposium on Recent Advances in Otitis Media, Oita, Japan, March 31-April Amsterdam/New York: Kugler Publication; s Li Y, Hunter LL, Magolis RH, Levine S.C., Lindgren B, Daly K, Giebink GS. Prospective study of tympanic membrane reaction, hearing loss, and multifrequency tympanometry. Otolaryngol Head Neck Surg. 1999; 121:
6 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS Tos M, Poulsen G. Attic retractions following secretory otitis. Acta Otolaryngol. 1980; 89: Hunter LL, Margolis RH, Giebink GS, Schmitz JL, Le CT, Daly KA. Long-term prospective study of hearing loss children after tympanostomy tube treatment of chronic otitis media with effusion. W: Lim DJ, Bluestone CD, Casselbrant M, Klein JO, Ogra PL, red. Recent advances in otitis media. Hamilton: B.C. Decker; s Rovers MM, Black N, Browning GG, Maw R, Zielhuis GA, Haggard MP. Grommets in otitis media with effusion: an individual patient data meta-analysis. Arch Dis Child. 2005; 90: Paradise JL, Campbell TF, Dollaghan CA, Feldman HM, Bernard BS, Colborn DK. i wsp. Developmental outcomes after early or delayed insertion of tympanostomy tubes. N Engl J Med Aug 11; 353: Autorzy pragną złożyć serdeczne podziękowania Paniom Marioli Falkowskiej i Beacie Malickiej z Pracowni Audiologicznej Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej za wykonanie badań audiologicznych.
Upośledzenie słuchu jako następstwo przebytego wysiękowego zapalenia ucha
28 Otorynolaryngologia 2009, 8(1): 28-32 Upośledzenie słuchu jako następstwo przebytego wysiękowego zapalenia ucha Hearing deficits as a sequela of secretory otitis media ARTUR GOŹDZIEWSKI, ELŻBIETA HASSMANN-POZNAŃSKA,
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE / ORIGINALS
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS 307 SUMMARY In ears / Zmiany w strukturze błony bębenkowej i niewielkiego stopnia podwyższenie progu słuchu są powszechnie uważane za typowe następstwa przebytego wysiękowego
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoWysiękowe zapalenie ucha środkowego (OMS)
215 Wysiękowe zapalenie ucha środkowego (OMS) Otitis media secretoria Elżbieta Hassmann-Poznańska SUMMARY Otitis media with effusion (OME) is characterized by the presence of fluid in the middle ear, without
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego (OMS) Otitis media secretoria Elżbieta Hassmann-Poznańska SUMMARY Otitis media with effusion (OME) is characterized by the presence of fluid in the middle ear, without
Bardziej szczegółowoH. Ocena częstości występowania wysiękowego zapalenia ucha środkowego u dzieci przedszkolnych
Prace Zajączkiewicz oryginalne H. Ocena częstości występowania wysiękowego zapalenia ucha środkowego u dzieci przedszkolnych 25 Ocena częstości występowania wysiękowego zapalenia ucha środkowego u dzieci
Bardziej szczegółowoStan ucha konralateralnego u dzieci z przewlekłym zapaleniem ucha z perlakiem
152 Stan ucha konralateralnego u dzieci z przewlekłym zapaleniem ucha z perlakiem The status of contralateral ear in children with cholesteatoma Agnieszka Kurzyna, Krzysztof Trzpis, Elżbieta Hassmann-Poznańska
Bardziej szczegółowoAsymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Grażyna Gwizda Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem. Streszczenie rozprawy
Bardziej szczegółowoImplanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu
Implanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu Andrzej Molisz, Janusz Siebert Katedra Medycyny Rodzinnej Gdański Uniwersytet Medyczny VI Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Czy zakładanie drenu wentylacyjnego u dzieci chorych na wysiękowe zapalenie ucha środkowego jest konieczne? Is ventilation tube insertion necessary in children with otitis media with effusion?
Bardziej szczegółowoROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII
Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoMyringoplastyka u dzieci czynniki wpływające na wynik leczenia chirurgicznego
Myringoplastyka u dzieci czynniki wpływające na wynik leczenia chirurgicznego Myringoplasty in children success factors Bożena Skotnicka, Elżbieta Hassmann-Poznańska Klinika Otolaryngologii Dziecięcej
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. med. Mariola Śliwińska-Kowalska Łódź, 19 września 2016 r. Kierownik Kliniki Audiologii i Foniatrii Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi
Prof. dr hab. med. Mariola Śliwińska-Kowalska Łódź, 19 września 2016 r. Kierownik Kliniki Audiologii i Foniatrii Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Recenzja pracy doktorskiej lek. med. Izabeli Szlązak pt.
Bardziej szczegółowoZapalenie kości skroniowej jako powikłanie wysiękowego zapalenia ucha środkowego
Robert Bartoszewicz, Emilia Karchier, Krzysztof Morawski, Jacek Sokołowski, Kazimierz Niemczyk Zapalenie kości skroniowej jako powikłanie wysiękowego zapalenia ucha środkowego Katedra i Klinika Otolaryngologii
Bardziej szczegółowoOcena występowania zaburzeń artykulacyjnych u dzieci z nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych
116 Otorynolaryngologia Prace 2011, oryginalne 10(3): 116-120 Ocena występowania zaburzeń artykulacyjnych u dzieci z nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych Incidence of articulatory disorders
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE / ORIGINALS. Clinical and pathological features of cholesteatoma in young children SUMMARY
375 Clinical and pathological features of cholesteatoma in young children SUMMARY This study aimed to determine the clinical and pathological features of Otorrhea and hearing loos are the most common clinical
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoŚląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice, r. Znak: LDZ LKL. Katedra i Klinika Laryngologii Wydział Lekarski w Katowicach
Znak: LDZ LKL Katowice, 5.08.2019r. RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ lek. Kamili Kordowskiej pt.: Leczenie otochirurgiczne wad kosteczek słuchowych u pacjentów z wrodzoną łamliwością kości (osteogenesis imperfecta).
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 215/2012 z dnia 19 listopada 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego województwa łódzkiego Program badań przesiewowych
Bardziej szczegółowouszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego.
Barotrauma uszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego. Podział urazów ciœnieniowych płuc zatok obocznych
Bardziej szczegółowoI. UCHO UCHO ZEWNĘTRZNE UCHO ŚRODKOWE UCHO WEWNĘTRZNE
I. UCHO UCHO ZEWNĘTRZNE małżowina przewód słuchowy zewnętrzny (woszczyna) błona bębenkowa UCHO ŚRODKOWE jama bębenkowa młoteczek, kowadełko, strzemiączko trąbka Eustachiusza okienko owalne i okrągłe UCHO
Bardziej szczegółowoMetody badań słuchu. Badania elektrofizjologiczne w diagnostyce audiologicznej. Zastosowanie metod obiektywnych. dzieci. osoby dorosłe 2015-09-14
NSTYTUT FZJOLOG PATOLOG SŁUCHU WARSZAWA Krzysztof Kochanek Badania elektrofizjologiczne w diagnostyce audiologicznej Metody badań słuchu Metody psychoakustyczne behawioralne audiometryczne audiometria
Bardziej szczegółowoImię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie. Nazwa operacji:..
Drenaż wentylacyjny To operacja przeprowadzana głównie u dzieci, rzadziej u dorosłych, z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego i niedosłuchem. Polega na umieszczeniu w błonie bębenkowej szpulki (drenika
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoHenryk Skarżyński, Paweł Szwedowicz, Krzysztof Miszka, Robert Zawadzki, Maciej Mrówka, Paulina Młotkowska-Kłimek
AudiofonoJogia Tom XX 2001 Henryk Skarżyński, Paweł Szwedowicz, Krzysztof Miszka, Robert Zawadzki, Maciej Mrówka, Paulina Młotkowska-Kłimek Klinika Chorób Uszu, Instytut Fizjologii i Patologij Słuchu,
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoLek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU
ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU Ubytek słuchu i jego pierwsze symptomy Ubytek słuchu (niedosłuch) jest zaburzeniem funkcjonowania układu słuchowego, objawiającym się ograniczeniem zdolności do słyszenia dźwięków.
Bardziej szczegółowoTesty oceniające drożność trąbki słuchowej w codziennej praktyce audiologicznej Eustachian Tube Function Test in audiological practice
Nowa Audiofonologia 4(), 5: 67 7 Praktyka kliniczna Testy oceniające drożność trąbki słuchowej w codziennej praktyce audiologicznej Eustachian Tube Function Test in audiological practice Edyta Piłka, Paweł
Bardziej szczegółowoDziałania służby medycyny pracy w aspekcie profilaktyki narażenia na hałas w miejscu pracy
Działania służby medycyny pracy w aspekcie profilaktyki narażenia na hałas w miejscu pracy Katarzyna Skręt Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Rzeszowie Hałas Dźwięk wrażenie słuchowe, spowodowane falą
Bardziej szczegółowoWysiękowe zapalenie ucha problem nadal aktualny
LARYNGOLOGIA Borgis Prace poglądowe Review papers Wysiękowe zapalenie ucha problem nadal aktualny Elżbieta Niemczyk, Małgorzata Dębska, *Lidia Zawadzka-Głos Klinika Otolaryngologii Dziecięcej, Warszawski
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoWpływ myringoplastyki na jakość życia uwarunkowaną stanem zdrowia
134 Otorynolaryngologia 1, 9(3): 134-138 Wpływ myringoplastyki na jakość życia uwarunkowaną stanem zdrowia The influence of myringoplasty on health-related quality of life Piotr Olejarz 1/, Katarzyna Zimoląg-Książka
Bardziej szczegółowoRAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM
RAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY Warszawa dnia 2014-05-08 Opracowanie:
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoALERGIA kwartalnik dla lekarzy Wpływ hipertonicznego roztworu wody morskiej na upośledzenie drożności nosa
autor(); Dr n. med. Piotr Rapiejko, Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz Klinika Otolaryngologii, WIM w Warszawie Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz keywords (); TERAPIA PRACA
Bardziej szczegółowoRECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. lek. Hanny Czerniejewskiej Wolskiej
Prof. dr hab. n. med. Jarosław Markowski Katowice, 12.05.2019 r. Kierownik Katedry i Kliniki Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 40 027 Katowice ul. Francuska 20 RECENZJA ROZPRAWY
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoFundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT. z realizacji
Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT z realizacji Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu Noworodków w Polsce w latach 2003-2015 Klinika Otolaryngologii
Bardziej szczegółowoModel predykcyjny rozwoju słuchowego małego dziecka
Warszawski Uniwersytet Medyczny II Wydział Lekarski lek. Jolanta Serafin-Jóźwiak Model predykcyjny rozwoju słuchowego małego dziecka Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor prof. dr
Bardziej szczegółowoLosy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
Bardziej szczegółowoTympanoskleroza tajemnicza choroba ucha
Tympanosclerosis mysterious ear disease Waldemar Narożny 1, Jerzy Kuczkowski 1, Janusz Siebert 2, Tomasz Mionskowski 1 1 Katedra i Klinika Otolaryngologii, Gdański Uniwersytet Medyczny 2 Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoStopień zaawansowania i leczenia gruźlicy płuc a jakość życia pacjentów
Elżbieta Suchodolska STRESZCZENIE Stopień zaawansowania i leczenia gruźlicy płuc a jakość życia pacjentów Wprowadzenie Okres po drugiej wojnie światowej był czasem, gdy gruźlica stanowiła ogromny problem
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy doktorskiej lek. Agaty Pala-Sadzy. Przedstawiona mi do oceny praca doktorska dr Agaty Pala - Sadzy przeprowadzona
KATEDRA I KLINIKA OTOLARYNGOLOGII WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO 02-097 Warszawa, ul. Banacha la tel. 599 25 21 tel. / fax. 599 25 23 e mail: otolaryngology@wum.edu.pl Kierownik Katedry i Kliniki:
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE
JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE A. Zielińska 1, M. Bielecki 2, F. Pierowski 3, U. Coupland 4, A.Bryńska 1, T. Wolańczyk 1, M. Marczyńska 4 (1) Klinika Psychiatrii
Bardziej szczegółowoZajęcia z Audiometrii Obiektywnej (AO) obejmują:
Celem Pracowni Audiometrii Obiektywnej jest zapoznanie się z techniką wykonywania badań z zakresu audiometrii impedancyjnej, otoemisji akustycznej oraz słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu. Zajęcia
Bardziej szczegółowoJ.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński
J.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński Niedosłuch w grupie 65+ 75% osób po 70 roku życia ma różne problemy związane ze słuchem. (Sprawozdanie merytoryczno-finansowe Instytutu Fizjologii i
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowoZałącznik do Uchwały Nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia PROGRAM BADAŃ PRZESIEWOWYCH SŁUCHU DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM.
Załącznik do Uchwały Nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia PROGRAM BADAŃ PRZESIEWOWYCH SŁUCHU DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Łódź, 2013 rok Podstawa prawna art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności testu przesiewowego Słyszę na podstawie wyników badań skryningowych słuchu u dzieci na Śląsku w 2002 roku
Ocena skuteczności testu przesiewowego Słyszę na podstawie wyników badań skryningowych słuchu u dzieci na Śląsku w 2002 roku The evaluation of efficaciency of the Słyszę screening test on the base of the
Bardziej szczegółowoOstre zapalenie ucha środkowego (OMA)
210 Ostre zapalenie ucha środkowego (OMA) Otitis media acuta Elżbieta Hassmann-Poznańska Pol. Przegląd Otorynolaryngol 2012; 3 (1): 210-214 SUMMARY Acute otitis media (AOM) is the inflammation of the middle
Bardziej szczegółowolek. Piotr Morasiewicz
lek. Piotr Morasiewicz Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu UM we Wrocławiu Korekcja złożonych zniekształceń okołokolanowych metodą Ilizarowa badania kliniczne i doświadczalne Rozprawa
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Opinia Rady Przejrzystości nr 38/2012 z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie objęcia refundacją budesonidu w produktach leczniczych podawanych w leczeniu
Bardziej szczegółowoAnaliza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie
Michał Powolny, Piotr Pietrzak, Krzysztof Szafranko, Wojciech Borucki Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
236 Kazimierz Niemczyk, Krzysztof Morawski, Magdalena Lachowska, SUMMARY The aim of this study is to present indications, surgical technique and time in Polish clinical practice. 24-years-old patient with
Bardziej szczegółowoWyniki leczenia chirurgicznego otosklerozy seria 1527 przypadków
110 Otorynolaryngologia 2007, 6(2): 110-114 Wyniki leczenia chirurgicznego otosklerozy seria 1527 przypadków Results of stapes surgery of 1527 cases TATIANA GIEREK, LUCYNA KLIMCZAK-GO B Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowoAktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego
Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego Current diagnostic and therapeutic problems in acute and otitis media with effusion Jerzy Kuczkowski Katedra
Bardziej szczegółowoEfekty leczenia lamiwudyną przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B na podstawie materiału własnego.
Efekty leczenia lamiwudyną przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B na podstawie materiału własnego. Hanna Berak Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie Wskazania do leczenia lamiwudyną nieskuteczna
Bardziej szczegółowoDiagnostyka audiologiczna
SYLLABUS + PROGRAM ZAJĘĆ I semestr rok akademicki 2017/2018 A. Ogólny opis : Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Komentarz Diagnostyka audiologiczna Jednostka oferująca przedmiot Audiology
Bardziej szczegółowoOtolaryngologia - opis przedmiotu
Otolaryngologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Otolaryngologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ol Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoOcena pracy doktorskiej. mgr Beaty Jakusik. pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych
Ocena pracy doktorskiej mgr Beaty Jakusik pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych operowanych z powodu nowotworów jelita grubego Przedstawiona do recenzji praca porusza bardzo
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoTerminologia, definicje, jednostki miar stosowane w badaniach audiologicznych. Jacek Sokołowski
Terminologia, definicje, jednostki miar stosowane w badaniach audiologicznych Jacek Sokołowski Akustyka Akustyka jest to nauka o powstawaniu dźwięków i ich rozchodzeniu się w ośrodkach materialnych, zwykle
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
Bardziej szczegółowoOCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI
Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie
Bardziej szczegółowo4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup
IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego
Bardziej szczegółowodystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoOcena wyników leczenia nagłej głuchoty idiopatycznej z zastosowaniem terapii tlenem hiperbarycznym
Ocena wyników leczenia nagłej głuchoty idiopatycznej z zastosowaniem terapii tlenem hiperbarycznym Evaluation of hyperbaric oxygen and pharmacological therapy in sudden hearing loss Marcin Jadczak 1, Piotr
Bardziej szczegółowoBADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Bardziej szczegółowoPozwólmy dzieciom usłyszeć siebie- informator o badaniach przesiewowych słuchu dla rodziców.
Pozwólmy dzieciom usłyszeć siebie- informator o badaniach przesiewowych słuchu dla rodziców. Proces słyszenia i rozumienia mowy jest zjawiskiem bardzo złożonym. Na jego jakość wpływa nie tylko prawidłowo
Bardziej szczegółowoAnaliza wskazań i wyników leczenia operacyjnego przerostu pierścienia Waldeyera u dzieci
194 Otorynolaryngologia 2007, 6(4): 194-198 Analiza wskazań i wyników leczenia operacyjnego przerostu pierścienia Waldeyera u dzieci An analysis of indications and outcomes of surgical treatment of Waldeyer
Bardziej szczegółowoprzewlek³ego stanu zapalnego ucha œrodkowego
93 Otorynolaryngologia, 2005, 4(2), 93-99 Ocena powik³añ wewn¹trzczaszkowych w przebiegu przewlek³ego stanu zapalnego ucha œrodkowego Intracranial complications of chronic otitis media JOANNA KOBIORSKA-NOWAK,
Bardziej szczegółowo3. określenie zależności pomiędzy odmianą użytego implantu, a poziomem jonów chromu i kobaltu we krwi Metodyka badania opierała się przede wszystkim
Streszczenie Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego (koksartroza, łac. coxarthrosis) polega na przedwczesnym zużyciu elementów tworzących staw biodrowy wskutek postępującego zaburzenia równowagi między
Bardziej szczegółowoMałgorzata Marć, Barbara Zając Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
GERONTOLOGIA POLSKA 2015, 1, 19-23 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER zgłoszono 09.03.2015; poprawiono 12.03.2015; zaakceptowano 27.03.2015 Charakterystyka zaburzeń słuchu u osób starszych po 75 roku życia
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoRola audiometrii wysokich częstotliwości w ocenie ubytku słuchu u osób narażonych na działanie hałasu przemysłowego
202 Otorynolaryngologia 2008, 7(4): 202-206 Rola audiometrii wysokich częstotliwości w ocenie ubytku słuchu u osób narażonych na działanie hałasu przemysłowego High-frequency audiometry in evaluation of
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 SPRAWDZANIE PARAMETRÓW AUDIOMETRU TONOWEGO. AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO
LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 SPRAWDZANIE PARAMETRÓW AUDIOMETRU TONOWEGO. AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem
Bardziej szczegółowoRoger Focus do jednostronnych ubytków słuchu. Aby każde dziecko mogło się skupić
Roger Focus do jednostronnych ubytków słuchu Aby każde dziecko mogło się skupić Bycie skupionym to wyzwanie Jednym z największych wyzwań dla dzieci z jednostronnym niedosłuchem jest słyszenie w głośnych
Bardziej szczegółowoAlfred Tomatis ( )
Alfred Tomatis (1920 2001) syn śpiewaka operowego otolaryngolog (doktorat z medycyny) psycholog Rycerz Zdrowia Publicznego we Francji złoty medal za swoje badania naukowe 1 niedosłuch jako bezpośrednia
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowo/ Raport Medyczny * /Proszę o wypełnienie formularza w j. angielskim
Raport Medyczny * Proszę o wypełnienie formularza w j. angielskim PL-KR 5A A. DO WYPEŁNIENIA PRZEZ UBEZPIECZONEGO OSOBĘ SKŁADAJĄCĄ WNIOSEK 1) Ubezpieczony 2) () Numer telefonu (wraz z numerem kierunkowym
Bardziej szczegółowoOdległe następstwa różnych scenariuszy polityki zdrowotnej w zakresie kontroli zakażeń HCV Robert Flisiak
Odległe następstwa różnych scenariuszy polityki zdrowotnej w zakresie kontroli zakażeń HCV Robert Flisiak Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Polskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoHEALTHY MOTHER AND NEWBORN HEARING DEFECT RISK FACTORS IN INFANTS FROM PEDIATRIC ENT DEPARTMENT OF POZNAN UNIVERSITY OF MEDICAL SCIENCES
Nowiny Lekarskie 2012, 81, 4, 311 315 BEATA PUCHER 1, KATARZYNA JOŃCZYK-POTOCZNA 2, KATARZYNA JAKUBCZAK-SZYMAŃSKA 1, JARO- SŁAW SZYDŁOWSKI 1, EWA GAJEWSKA 3 ZDROWA MAMA, ZDROWY NOWORODEK CZYNNIKI RYZYKA
Bardziej szczegółowoOcena porównawcza wyników audiometrii tonalnej oraz badań rozumienia mowy w aspekcie orzekania o społecznej wydolności słuchu
Otorynolaryngologia Śliwińska-Kowalska M 29, i wsp. 8(4): Ocena 177-183 porównawcza wyników audiometrii tonalnej oraz badań rozumienia mowy... 177 Ocena porównawcza wyników audiometrii tonalnej oraz badań
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PISEMNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie protetyki słuchu Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowo3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
Bardziej szczegółowo5 lat funkcjonowania JGP i przyjęte kierunki zmian. Daniel Rutkowski p.o. Naczelnika Wydziału Strategii, Analiz i Rozwoju Systemu JGP Centrala NFZ
5 lat funkcjonowania JGP i przyjęte kierunki zmian Daniel Rutkowski p.o. Naczelnika Wydziału Strategii, Analiz i Rozwoju Systemu JGP Centrala NFZ Potrzeba przeglądu JGP II poł. 2008 r. wdrożenie systemu
Bardziej szczegółowo