Świadomość ekologiczna społeczności szkolnej Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie- raport

Transkrypt

1 Świadomość ekologiczna społeczności szkolnej Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie- raport Opracowanie: Katarzyna Osińska, Agnieszka Piwińska Lublin, dn r.

2 Spis treści: 1. Wprowadzenie Założenia metodologiczne ewaluacji Analiza wyników ewaluacji Wnioski i rekomendacje

3 Wprowadzenie W celu zdiagnozowania stopnia świadomości ekologicznej społeczności szkolnej Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie, zostało przeprowadzone w reprezentatywnej grupie uczniów, rodziców i nauczycieli badanie ankietowe. Posłuży ono za punkt wyjścia do promocji zachowań proekologicznych wśród młodzieży gimnazjalnej, która zdobytą wiedzę rozpropaguje wśród społeczności lokalnej. Ankieta pozwoliła określić jak badana grupa ocenia swoją świadomość ekologiczną i czy ta samoocena ma przełożenie na codzienne konkretne działania. Ankietowanych poproszono o wyrażenie ogólnej opinii odnośnie znaczenia ochrony środowiska naturalnego w ich codziennym życiu. Pytania dotyczyły form oszczędzania energii elektrycznej, wody, segregacji odpadów, dostarczania do domu zakupów oraz sposobów przemieszczania się. Ostatecznie badanie świadomości ekologicznej ma skłonić społeczność szkolną, a także lokalną do refleksji nad obecnie panującymi zachowaniami proekologicznymi i jeżeli zachodzi taka potrzeba do ich zmiany. Raport składa się z trzech części. Pierwsza zawiera założenia metodologiczne ewaluacji tj. metodę badawczą oraz próbę. W drugiej części zaprezentowana została analiza wyników ewaluacji. Część ostatnia to sformułowane na podstawie zebranego materiału badawczego wnioski i rekomendacje. Stanowią one punkt wyjścia do procesu promowania świadomości ekologicznej wśród młodzieży gimnazjalnej, a tym samym wśród społeczności lokalnej. 3

4 Założenia metodologiczne ewaluacji Obiektem badań oraz analizy były zwyczaje ekologiczne praktykowane przez uczniów, rodziców oraz nauczycieli Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie. Ankietę przeprowadzono wśród grupy siedemdziesięciu uczniów klas pierwszych, ich rodziców oraz dwudziestu przedstawicieli grona pedagogicznego Ewaluację przeprowadzono posługując się kwestionariuszem ankiety (załącznik), zawierającym: 1 pytanie skalowane, 9 pytań zamkniętych i 1 otwarte. Pytania dotyczyły: ogólnej opinii dotyczącej znaczenia ochrony środowiska; podstawowych zwyczajów i zasad proekologicznych panujących w domu ucznia/rodzica/ nauczyciela; form oszczędzania energii elektrycznej, wody, segregacji odpadów, dostarczania do domu zakupów oraz sposobów przemieszczania się; refleksji nad obecnie panującymi zachowaniami proekologicznymi, bądź ich brakiem. Badania zostały przeprowadzone w listopadzie 2015 roku. 4

5 Analiza wyników ewaluacji Pytanie nr 1 badało stopień świadomości ekologicznej ucznia, rodzica i nauczyciela oraz jego zaangażowanie w ochronę środowiska w skali od 1 (nieistotna) do 6 (bardzo ważna). 10% uczniów oceniło znaczenie ochrony środowiska na 6; 37% na 5; 40% na 4; 13% na 3. Dla żadnego z uczniów dbałość o przyrodę jest nieistotna. W grupie rodziców 25% uważa ochronę środowiska za bardzo ważną- 6, 40% - 5, 30%- 4, 5%- 3. Wśród ankietowanych nauczycieli 30% szacuje znaczenie ochrony środowiska na 6, 45% na 5, a 25% na 4. Zarówno rodzice, jak i wysoko oceniają stopie swojego zaangażowania w dbałość o stan środowiska naturalnego. 5

6 6

7 Pytanie nr 2 badało stopień zaangażowania uczniów w selektywną zbiórkę odpadów. 70% ankietowanych uczniów twierdzi, że zawsze segreguje śmieci; 20%- czasami; natomiast 10%- nigdy. 86% ankietowanych rodziców zawsze segreguje odpady, a 14% czasami. W gronie nauczycieli 75% zawsze segreguje śmieci, zaś 25% czasami. Nikt z rodziców oraz nauczycieli nie przyznaje się do zaniechania segregacji odpadów. 7

8 W pytaniu nr 3 uczniowie, rodzice oraz nauczyciele, którzy segregują śmieci, mieli wskazać metody segregacji. Dopuszczalne było podanie kilku odpowiedzi. Frakcję suchą od mokrej oddziela 82% uczniów, 11% dokładnie segreguje wszystkie śmieci, 7% wydziela również plastik, makulaturę lub baterie. 76% rodziców oddziela frakcję suchą od mokrej, natomiast 24% segreguje śmieci dokładnie. 90% nauczycieli prowadzi segregację odpadów oddzielając frakcję suchą od mokrej, jedynie 10% prowadzi tę czynność jeszcze dokładniej. 8

9 elektryczną. Pytanie nr 4 sprawdzało, czy młodzież, rodzice, nauczyciele oszczędzają energię Twierdząco odpowiedziało 46 % objętych badaniem uczniów, 47% nie czyni tego systematycznie (raczej tak), natomiast 7% przyznaje się, że energii nie oszczędza. 48% ankietowanych rodziców oszczędza energię elektryczną, natomiast 52% czasami. 65% objętych badaniem ankietowym nauczycieli stwierdza, iż oszczędza energię, zaś 35% nie czyni tego systematycznie. W grupie rodziców oraz nauczycieli nie było osób, które w ogóle nie oszczędzają energii elektrycznej. 9

10 10

11 W pytaniu nr 5 (wielokrotnej odpowiedzi) ankietowani mieli podać metody oszczędzania energii. 42% uczniów wyłącza niepotrzebnie palące się żarówki, 19% nie pozostawia komputera czy telewizora w stanie czuwania, 21% wyjmuje ładowarki z gniazd elektrycznych, gdy nie są potrzebne, 18% używa w domu energooszczędnych urządzeń np. żarówek. 32% wszystkich odpowiedzi rodziców wskazuje na wyłączanie niepotrzebnie świecących się żarówek, 20% nie pozostawia komputera czy telewizora w stanie czuwania, 22% wyjmuje ładowarki z gniazd elektrycznych, 26% wszystkich odpowiedzi wskazuje na stosowanie w domu energooszczędnych urządzeń. 27% wszystkich odpowiedzi nauczycieli wskazuje na wyłączanie niepotrzebnie świecących się żarówek, 20% nie pozostawia komputera czy telewizora w stanie czuwania, 22% wyjmuje ładowarki z gniazd elektrycznych, 25% wszystkich odpowiedzi wskazuje na stosowanie w domu energooszczędnych urządzeń, 6% stosuje dodatkowo inne formy oszczędzania energii. 11

12 12

13 Na pytanie nr 6: Czy oszczędzasz wodę?, 37% uczniów odpowiedziało TAK, 63% - RACZEJ TAK. Wśród rodziców odpowiedzi TAK udzieliło 55% ankietowanych, RACZEJ TAK- 45%. 55% ankietowanych nauczycieli stwierdza, że oszczędza wodę, 40%- RACZEJ TAK, 5%- NIE. 13

14 Odpowiadając na pytanie nr7 (wielokrotnej odpowiedzi), poddana badaniu ankietowemu grupa wskazać miała sposoby oszczędzania wody. O szczelność instalacji hydraulicznej dba się u 22% ankietowanych uczniów, szybki prysznic zamiast długiej kąpieli w dużej ilości wody bierze 22%, podczas zmywania wodę oszczędza 51%, 5%- stosuje inne sposoby. W grupie rodziców o szczelność instalacji dba 75%, szybki prysznic bierze 72%, a 86% oszczędza wodę podczas zmywania. 75% ankietowanych nauczycieli dba szczelność instalacji, 55% bierze szybki prysznic, 65% oszczędza wodę w czasie zmywania. 14

15 Pytanie nr 8 dotyczyło pojemników na zakupy. Zdecydowana większość uczniów, bo aż 63% przyznaje się do używania specjalnych ekologicznych toreb, 27%- jednorazowych reklamówek, 10% - wiklinowych koszy. 62% rodziców używa ekologicznych toreb, 31%- koszy wiklinowych, 7%- jednorazowych reklamówek. 65% nauczycieli nosi ekologiczne torby, 26% kosze, 9%- jednorazowych reklamówek. 15

16 16

17 Pytanie nr 9 (wielokrotnej odpowiedzi) sprawdzało, jakim środkiem transportu najczęściej poruszają się osoby objętej kwestionariuszem. 11% młodzieży jeździ rowerem, 50% - autobusem/trolejbusem, 34% samochodem, z kolei 5% uczniów chodzi pieszo. Tylko 4% rodziców przemieszcza się rowerem, 30%- autobusem lub trolejbusem, aż 66% jeździ samochodem. 10% nauczycieli jeździ rowerem, 50%- środkami komunikacji miejskiej, 65%- własnym samochodem, 5% chodzi pieszo. 17

18 Na pytanie 10: Czy chciałbyś zmienić zasady ekologiczne panujące w Twoim domu?, twierdząco odpowiedziało tylko 13% uczniów, pozostałe 87% nie czuje takiej potrzeby. 20% ankietowanych rodziców pragnie zmienić swoje postępowanie na bardziej proekologiczne. Natomiast w grupie nauczycieli chęć zmian deklaruje 25%. 18

19 W pytaniu nr 12 osoby, które zauważyły konieczność wprowadzenia zmian w domowych zwyczajach ekologicznych, zostały poproszone o konkretne pomysły. Uczniowie pragną dokładniej prowadzić selektywną zbiórkę odpadów. Rodzice oprócz dokładniejszej selekcji odpadów chcieliby skuteczniej oszczędzać energię elektryczną. Jedna osoba proponuje zredukowanie ilości zakupów oraz naprawę urządzeń elektrycznych zamiast zakupu nowych. Zarówno rodzice, jak i nauczyciele jednorazowe reklamówki chcą zastąpić ekotorbami. Deklarują chęć wzmocnienia oszczędzania wody poprzez korzystanie z szybkiego prysznica. Kilku rodziców ma życzenie swój samochód zastąpić bardziej ekonomicznym lub środkami komunikacji miejskiej. Zauważono również potrzebę zwiększenia ilości zieleni. 19

20 WNIOSKI I REKOMENDACJE Na podstawie zebranego materiału empirycznego można sformułować następujące wnioski: Zdaniem większości młodzieży, rodziców oraz nauczycieli ochrona środowiska zajmuje istotne miejsce w ich życiu. Uczniowie oceniają swoją świadomość ekologiczną w skali od 6 do 3. Nikt z ankietowanych nie twierdzi, że ochrona środowiska nie jest dla niego ważna. Zdecydowana większość ankietowanych przyznaje się do segregacji odpadów. Niepokoi fakt, iż 10% uczniów nie prowadzi segregacji w ogóle. Wyniki wykazują, że większość ankietowanych stara się oszczędzać energię elektryczną. Dokonują tego głównie poprzez wyłączanie niepotrzebnie świecących się żarówek. Mniejszość w tej grupie stanowią osoby, które używają energooszczędnych urządzeń i nie pozostawiają komputerów oraz telewizorów w stanie czuwania. Należy zauważyć, iż 7% ankietowanej młodzieży nie dba o oszczędzanie energii elektrycznej. Jeżeli chodzi o oszczędzanie wody, wypowiedzi kształtują się na podobnym poziomie jak w przypadku oszczędzania energii elektrycznej. Niepokojące jest to, iż 5% ankietowanych nauczycieli nie oszczędza wody w ogóle. Uczniowie, ich rodzice oraz grono pedagogiczne oszczędzają zasoby wodne środowiska naturalnego np. dbając o szczelność instalacji hydraulicznej, biorąc szybki prysznic zamiast kąpieli w dużej ilości wody, a także podczas zmywania. Znaczny odsetek ankietowanych uczniów tj. 27% przyznaje się do używania jednorazowych reklamówek. Pozostali zakupy noszą w tzw. ekologicznych torbach lub koszach z wikliny. Natomiast rodzice i nauczyciele w zdecydowanej większości wybierając się na zakupy zabierają ze sobą ekotorby lub kosze. Najczęściej używanym przez uczniów środkiem transportu jest autobus/trolejbus, następnie samochód, rzadziej rower. Nieliczni przemieszczają się głównie pieszo. W przeciwieństwie do młodzieży większość dorosłych przemieszcza się samochodem, nieco mniej środkami komunikacji miejskiej, nieliczni rowerem lub pieszo. Zdecydowana większość osób poddanych badaniu ankietowemu nie odczuwa potrzeby zmiany domowych zasad i zwyczajów ekologicznych. Jednakże są i tacy, którzy pragną jeszcze dokładniej segregować odpady, z większym zaangażowaniem oszczędzać energię i wodę, jednorazowe reklamówki zastąpić ekologicznymi torbami, 20

21 zwiększyć ilość roślin hodowanych w domu oraz terenów zielonych, Dorośli deklarują swoją gotowość do ograniczenia korzystania z pojazdów spalinowych. Zebrany materiał badawczy uprawnia do sformułowania następujących wniosków: Ponieważ 10% objętej badaniem młodzieży twierdzi, iż w ogóle nie prowadzi segregacji odpadów, należy częściej rozmawiać na lekcjach przedmiotowych oraz wychowawczych o wyczerpywaniu się surowców naturalnych Ziemi, o możliwościach wykorzystywania surowców wtórnych, a także o szkodliwym wpływie niektórych substancji chemicznych np. tworzyw sztucznych na środowisko przyrodnicze. Mimo, że zdecydowana większość młodzieży, rodziców i nauczycieli deklaruje swoją gotowość do oszczędzania energii elektrycznej, warto promować alternatywne źródła energii (wykorzystanie biomasy, energii promieni słonecznych, wody, energii geotermalnej czy siły wiatru). Niestety kilka procent spośród ankietowanych nauczycieli stwierdza, że nie oszczędza wody. Aby temu zaradzić należy propagować konsekwencje braku wody na świecie, a także podać konkretne recepty na jej oszczędzanie. Plagą jest nadal używanie jednorazowych woreczków foliowych i tzw. reklamówek, a przecież zdajemy sobie sprawę, że ich rozkład na nieobojętne dla środowiska naturalnego substancje trwa nawet kilkaset lat. W związku z powyższym powinno się kształtować nawyk stosowania opakowań z materiałów ekologicznych. Głównym środkiem transportu w rodzinach ankietowanych jest samochód, dlatego też należy promować najnowsze proekologiczne rozwiązania technologiczne. Jednym z priorytetów w wychowaniu młodego człowieka powinna być ochrona przyrody, dlatego należy tak kształtować jego osobowość, aby umiejętnie korzystał z jej bogactw. 21