ZARZĄDZANIE RYZYKIEM INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA. dr Adam Nosowski
|
|
- Mariusz Sikorski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ANALITYKA GOSPODARCZA dr Adam Nosowski ZARZĄDZANIE RYZYKIEM INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA z wykorzystaniem materiałów autorstwa: prof. dr hab. Krzysztofa Jajugi, dr Radosława Pietrzyka, mgr Łukasza Feldmana RYZYKO a podejmowanie decyzji Przy wyborze inwestycji inwestor bierze/powinien brać pod uwagę zarówno oczekiwany dochód, jak i ryzyko. RYZYKO koncepcja Neutralna koncepcja ryzyka ryzyko jako możliwość, że przyszły wynik będzie inny od oczekiwanego (gorszy lub lepszy) Negatywna koncepcja ryzyka ryzyko jako możliwość poniesienia straty lub zrealizowania się scenariusza gorszego od oczekiwanego (wynik gorszy, to niekoniecznie strata, ale też zysk niższy niż oczekiwany lub planowany) 1
2 RYNKOWE KREDYTOWE OPERACYJNE PŁYNNOŚCI RYZYKO aspekty OBIEKTYWNY wynikający z niepewności sytuacji, otoczenia wynikający ze stosunku do ryzyka SUBIEKTYWNY RYZYKO rodzaje ryzyko finansowe wiąże się z nieosiągnięciem oczekiwanego Co to dochodu jest ryzyko (oczekiwanej finansowe? wartości) lub z odchyleniami od oczekiwanego dochodu (oczekiwanej wartości). RYZYKO rodzaje związane ryzyko, częściowy którego ze z lub zmianami możliwością całkowity przyczyny cen niewywiązania brak na leżą rynku możliwości wewnątrz się spieniężenia podmiotu drugiej strony i jednocześnie kontraktu posiadanego z jego nie aktywa warunków jest ryzykiem finansowego rynkowym lub spieniężenia ani kredytowym w wysokości niższej od oczekiwanej częściowy lub całkowity brak możliwości spłaty zobowiązań (wypłacalność) 2
3 FINANSE WARTOŚĆ I DOCHÓW TRANSFER KAPITAŁU RYZYKO rodzaje c.d. ryzyko prawne jest to ryzyko spowodowane zmianami regulacji prawnych (wiążę się z ryzykiem braku zgodności compliance), ryzyko biznesu jest to ryzyko spowodowane zmianami warunków ekonomicznych prowadzenia działalności gospodarczej przez podmiot, ryzyko utraty reputacji RYZYKO rynkowe Rynkowe związane ze zmianami cen na rynku ryzyko cen akcji ryzyko stopy procentowej ryzyko kursu walutowego ryzyko cen towarów ryzyko cen nieruchomości RYZYKO CEN AKCJI przykład Inwestor dokonał zakupu akcji po cenie 50 zł, mając zamiar trzymać akcje przez rok. Na podstawie różnych dostępnych informacji określił on oczekiwaną stopę zwrotu na poziomie 10%. Stosował koncepcję prostej stopy zwrotu. Rozważymy trzy scenariusze kształtowania się ceny akcji w momencie sprzedaży (po roku). 3
4 FINANSE WARTOŚĆ I DOCHÓW TRANSFER KAPITAŁU FINANSE WARTOŚĆ I DOCHÓW TRANSFER KAPITAŁU FINANSE WARTOŚĆ I DOCHÓW TRANSFER KAPITAŁU RYZYKO CEN AKCJI przykład scenariusz 1 Cena akcji w momencie sprzedaży wynosi 55 zł. Oznacza to, że stopa zwrotu inwestycji w akcje wynosi 10%, czyli jest równa oczekiwanej stopie zwrotu. W tym wypadku nie wystąpił efekt ryzyka. scenariusz 2 Cena akcji w momencie sprzedaży wynosi 45 zł. Oznacza to, że stopa zwrotu inwestycji w akcje wynosi minus 10% (-10%), czyli jest niższa od oczekiwanej stopy zwrotu wystąpiła strata. Jest to negatywny efekt ryzyka. scenariusz 3 Cena akcji w momencie sprzedaży wynosi 60 zł. Oznacza to, że stopa zwrotu inwestycji w akcje wynosi 20%, czyli jest wyższa od oczekiwanej stopy zwrotu. Jest to pozytywny efekt ryzyka. RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ przykład Przedsiębiorstwo X zamierza za 6 miesięcy zaciągnąć w banku kredyt. Bank udzieli temu przedsiębiorstwu kredyt według oprocentowania L+1%, gdzie L jest to stopa referencyjna, na przykład przeciętna stopa oprocentowania kredytów na rynku międzybankowym. Jak widać, koszt zaciągniętego kredytu, będący jednocześnie stopą dochodu banku, zależy od stopy procentowej, jaka będzie za sześć miesięcy. jak się przejawia ryzyko wzrost tej stopy oznacza większy koszt kredytu, co jest niekorzystne dla przedsiębiorstwa, zaś korzystne dla banku. spadek tej stopy oznacza mniejszy koszt kredytu, co jest korzystne dla przedsiębiorstwa, zaś niekorzystne dla banku. RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ przykład Inwestor dokonał inwestycji trzyletniej, w której przepływy pieniężne są stałe i znane i w kolejnych trzech latach wynoszą kolejno: 10, 10 i 110. Wartość tej inwestycji to wartość obecna (bieżąca) przepływów pieniężnych otrzymywanych w kolejnych okresach inwestycji, przy czym stopa procentowa stosowana przy określaniu wartości obecnej jest to wymagana stopa dochodu. W opisanej sytuacji wynosi ona 10%. Określona na tej podstawie wartość inwestycji wynosi: P ,1 (1 0,1) (1 0,1) Po roku inwestor dokonuje wyceny inwestycji. Przy tej wycenie stosowana jest wymagana stopa dochodu w momencie wyceny, która zależy od rynkowych stóp procentowych w tym okresie. 4
5 FINANSE WARTOŚĆ I DOCHÓW TRANSFER KAPITAŁU FINANSE WARTOŚĆ I DOCHÓW TRANSFER KAPITAŁU RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ przykład scenariusz 1 Stopy procentowe na rynku nie zmieniły się, wobec tego wymagana stopa dochodu nie zmienia się wynosi 10%. Wartość inwestycji wynosi: P ,1 (1 0,1) scenariusz 2 Stopy procentowe na rynku wzrosły, wobec tego rośnie również wymagana stopa zwrotu wynosi 11%. Wartość inwestycji wynosi: P 1 0,11 (1 0,11) 2 98,29 RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ przykład scenariusz 3 Stopy procentowe na rynku spadły, wobec tego spada również wymagana stopa zwrotu wynosi 9%. Wartość inwestycji wynosi: P 1 0,09 (1 0,09) 2 101,76 zależności wzrost stopy procentowej powoduje spadek wartości inwestycji z danymi przepływami pieniężnymi. spadek stopy procentowej powoduje wzrost wartości inwestycji z danymi przepływami pieniężnymi. RYZYKO KREDYTOWE ryzyko kredytowe jest to pojęcie jest rozumiane szerzej niż tylko poprzez skojarzenie z udzielonym kredytem. Wiąże się ze wszystkimi zobowiązaniami, jakie w stosunku do danego podmiotu ma inna strona, a które to zobowiązania wynikają z kontraktów (umów) zawartych między dwoma stronami. Czasem ten rodzaj ryzyka nazywany jest również ryzykiem kontrpartnera. 5
6 RYZYKO KREDYTOWE przykład Przedsiębiorstwo X sprzedało wytworzone produkty instytucji Y. Płatność z tytuły wystawionej faktury powinna być zrealizowana w terminie jednego miesiąca. Instytucja Y dokonuje płatności z opóźnieniem dwudziestu dni. jak się przejawia ryzyko niedotrzymanie warunków przez instytucję Y, które oznacza stratę dla przedsiębiorstwa X. Strata ta wynika z faktu utraconej możliwości zainwestowania płatności z tytułu faktury przez dwadzieścia dni. Jest to przykład wystąpienia negatywnego efektu ryzyka kredytowego. RYZYKO OPERACYJNE ryzyko operacyjne to ryzyko straty wynikającej z niewłaściwych lub zawodnych procesów, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych. Kategorie ryzyka operacyjnego (przykłady): ryzyko nadużyć wewnętrznych, ryzyko nadużyć zewnętrznych, ryzyko personelu i bezpieczeństwa pracy ryzyko klientów, produktów oraz praktyk biznesowych ryzyko brak ciągłości pracy instytucji, przerwanie pracy systemów, ryzyko zarządzania instytucją i zarządzania procesami. RYZYKO OPERACYJNE przykład Bank Z zainstalował nowy system informatyczny zarządzania depozytami. W jednym z oddziałów banku z powodu nieobecności pracownika obsługującego system, wprowadzenia danych do systemu dokonał w zastępstwie świeżo zatrudniony pracownik. W trakcie wprowadzania danych mylnie zinterpretował on pewne parametry systemu, co spowodowało straty banku. wystąpienie ryzyka było związane z: popełnieniem błędów przez pracownika brakiem właściwego systemu zarządzania stanowiskami w wypadku nieobecności w pracy 6
7 PROCES ZARZĄDZANIA RYZYKIEM RYZYKO PŁYNNOŚCI płynność oznacza możliwość zamiany aktywów na gotówkę w krótkim czasie po spodziewanej cenie. ryzyko płynności to możliwość, że nastąpi nieoczekiwany spadek płynności w rozpatrywanym okresie. W odniesieniu do podmiotu gospodarczego obok pojęcia płynności często stosowane jest pojęcie wypłacalności. Wówczas zazwyczaj stosowane są następujące określenia: płynność podmiotu oznacza możliwość regulowania przez podmiot zobowiązań w terminie; wypłacalność podmiotu oznacza, iż wartość rynkowa aktywów podmiotu jest wyższa od wartości rynkowej zobowiązań. RYZYKO elementy zarządzania zarządzanie ryzykiem zestaw działań przeprowadzany w odniesieniu do instytucji lub przedsiębiorstwa polegający na zaprojektowaniu i wdrożeniu struktury czasowej przepływów pieniężnych otrzymywanych i płaconych przez tę instytucję w celu osiągnięcia akceptowalnego przez zarząd tej instytucji poziomu ryzyka. RYZYKO elementy zarządzania Określenie celów Identyfikacja ryzyka Pomiar ryzyka Przegląd i wybór instrumentów Sterowanie ryzykiem Kontrola 7
8 RYZYKO pomiar Ryzyko może być mierzone i analizowane, gdy znany jest punkt odniesienia, czyli stan oczekiwany (inaczej: normalny ). Wtedy można określić odchylenia od tego stanu, a zatem poziom ryzyka. Przykładowe punkty odniesienia to: wartość określona na podstawie pewnego modelu (przeciętna, prognozowana); wartość dzisiejsza; wartość planowana. RYZYKO pomiar Podstawowe narzędzie analizy ryzyka finansowego to rozkład statystyczny zmiennej losowej odzwierciedlającej ryzyko. W przypadku neutralnej koncepcji ryzyka najczęściej pod uwagę bierze się jedną z dwóch następujących zmiennych:: wartość stopa zwrotu Z kolei w przypadku negatywnej koncepcji ryzyka najczęściej pod uwagę bierze się jedną z dwóch następujących zmiennych: strata; stopa straty, określona jako iloraz straty i wielkości narażonej na ryzyko. RYZYKO miary ryzyka Miary ryzyka mające u podstaw rozkład stopy zwrotu (lub rozkład wartości czy też straty) mogą być podzielone na trzy grupy: miary zmienności kwantyle rozkładu wartości dystrybuanty rozkładu 8
9 RYZYKO miary zmienności Podstawowa zasada: im większa zmienność stopy zwrotu, tym większe ryzyko, gdyż tym większe są odchylenia od oczekiwanej stopy zwrotu. Najbardziej znana miara zmienności wykorzystywana w charakterze miary ryzyka, to odchylenie standardowe stopy zwrotu (standard deviation of returns), określone (dla rozkładu skokowego stopy zwrotu) jako: m i 1 p ( r E( r)) i i 2 odchylenie standardowe stopy zwrotu, E(r) oczekiwana stopa zwrotu. RYZYKO poziom bezpieczeństwa P r r ) ( b r stopa zwrotu; r b poziom bezpieczeństwa; P prawdopodobieństwo; liczba bliska 0, na przykład 0,05. Poziom bezpieczeństwa jest kwantylem stopy zwrotu. Jest on określony w taki sposób, że prawdopodobieństwo, że stopa zwrotu będzie co najwyżej równa poziomowi bezpieczeństwa jest niewielkie. Można zatem powiedzieć, że jest bardzo mało prawdopodobne, że stopa zwrotu spadnie poniżej poziomu bezpieczeństwa. INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA instrument transferu ryzyka to taki instrument finansowy, przy zastosowaniu którego jedna strona lub obie strony kontraktu przekazują ryzyko drugiej stronie. Instrumentami transferu ryzyka są instrumenty pochodne. instrument pochodny to taki instrument finansowy, którego wartość zależy od wartości pewnego indeksu, zwanego indeksem podstawowym. Instrument transferu ryzyka jest instrumentem pochodnym, gdyż ma u podstaw pewien indeks, którego zmiany odzwierciedlają występowanie ryzyka. 9
10 INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA charakter relacji Z racji charakteru relacji można podzielić na: instrumenty niesymetryczne, w których strona długa nabywa prawo, zaś strona krótka przyjmuje zobowiązanie, transfer ryzyka jest jednostronny, tzn. strona długa przekazuje ryzyko stronie krótkiej przykład OPCJA; instrumenty symetryczne, w których obie strony, długa i krótka, przyjmują zobowiązanie, transfer ryzyka jest dwustronny, tzn. strona długa przekazuje stronie krótkiej jeden rodzaj ryzyka, zaś w zamian strona krótka przekazuje stronie długiej inny rodzaj ryzyka; mamy tutaj do czynienia właściwie z wymianą ryzyka przykład KONTRAKT TERMINOWY INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA niesymetryczne A ryzyko cena ryzyka B Podmiot A, jest narażony na pewien rodzaj ryzyka, może to być np. ryzyko rynkowe, w szczególności strona ta obawia się wzrostu kursu walutowego. Przy zastosowaniu opcji ryzyko to transferowane jest do strony krótkiej, podmiotu B. Za to strona A musi zapłacić pewną cenę, a zatem występuje również transfer pewnej sumy pieniężnej. Można powiedzieć, że podmiot A sprzedaje ryzyko, zaś podmiot B kupuje ryzyko. INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA symetryczne A ryzyko strony A ryzyko strony B B Obie strony, długa podmiot A, i krótka podmiot B, narażone są na pewne rodzaje ryzyka. Może to być np. ryzyko rynkowe, przy czym podmiot A obawia się wzrostu kursu walutowego, zaś podmiot B obawia się spadku kursu walutowego. Przy zastosowaniu instrumentu symetrycznego, np. kontraktu forward, podmiot A transferuje swoje ryzyko do podmiotu B, zaś podmiot B transferuje swoje ryzyko do podmiotu A. Następuje zatem wymiana ryzyka, które zazwyczaj kompensuje się wzajemnie, dlatego nie występuje transfer sumy pieniężnej. 10
11 INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA rodzaj indeksu Instrumenty transferu ryzyka to instrumenty których wartość zależy od wartości pewnego indeksu podstawowego, którym może być wartość innego instrumentu finansowego (np. akcji), w tym wypadku zwanego instrumentem podstawowym. Oznacza to, że w zależności od tego, jaki przyjmiemy indeks podstawowy, możemy wyróżnić różne rodzaje instrumentów pochodnych: walutowe instrumenty pochodne indeksem podstawowym jest tutaj kurs walutowy. Wynika z tego, że instrumenty te służą do transferu ryzyka kursu walutowego. INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA rodzaj indeksu instrumenty pochodne na stopę procentową w tym wypadku możliwe są dwa rozwiązania: indeksem podstawowym jest stopa procentowa występująca na rynku finansowym (na przykład stopa WIBOR); indeksem podstawowym jest pewna wielkość zależna od stopy procentowej, na przykład wartość obligacji; czasem te instrumenty nazywa się instrumentami pochodnymi na obligacje. INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA rodzaj indeksu instrumenty pochodne na akcje i indeksy akcji w tym wypadku możliwe są dwa rozwiązania: indeksem podstawowym jest cena akcji spółki; czasem te instrumenty nazywa się akcyjnymi instrumentami pochodnymi (stock derivatives); indeksem podstawowym jest indeks rynku akcji, w szczególności indeks giełdowy (np. WIG20); czasem te instrumenty nazywa się indeksowymi instrumentami pochodnymi (index derivatives) ta nazwa może być nieco myląca, gdyż wszystkie instrumenty pochodne mają u swoich podstaw jakiś indeks. 11
12 INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA rodzaj indeksu towarowe instrumenty pochodne indeksem podstawowym jest tutaj cena towaru, którym obraca się na pewnym rynku. Jakkolwiek indeksem podstawowym nie jest w tym wypadku cena instrumentu finansowego, zwyczajowo te instrumenty traktowane są w podobny sposób jak pozostałe instrumenty pochodne. Można wyróżnić: rolnicze instrumenty pochodne metalowe instrumenty pochodne energetyczne instrumenty pochodne w których indeksami podstawowymi są ceny produktów związanych z dostarczaniem energii (np. ropy naftowej, gazu ziemnego, energii elektrycznej). INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA rodzaj rynku Zw względu na miejsce obrotu wyróżnimy dwie grupy instrumentów: giełdowe instrumenty pochodne (exchange traded derivatives) mogą być to opcje giełdowe oraz kontrakty futures pozagiełdowe instrumenty pochodne (OTC derivatives) mogą być to opcje OTC, kontrakty forward i kontrakty swap. OPCJA charakterystyka opcja pochodny instrument finansowy o niesymetrycznym profilu wypłaty, dający prawo zakupu lub sprzedaży instrumentu bazowego, po ustalonej cenie, zwanej ceną wykonania opcji, w ustalonym okresie, zwanym terminem wykonania opcji. Opcja może mieć charakter umowy zawartej na rynku nieregulowanym (ang. over the counter, OTC) lub przedmiotem obrotu na giełdzie. Wyróżniamy: opcja kupna (call) jest to prawo kupna określonej ilości instrumentu podstawowego po ustalonej cenie w ustalonym okresie. opcja sprzedaży (put) jest to prawo sprzedaży określonej ilości instrumentu podstawowego po ustalonej cenie w ustalonym okresie. 12
13 OPCJA charakterystyka Parametry opcji: ilość instrumentu podstawowego; ustalona cena, po której może dojść do transakcji kupna/sprzedaży; cena ta nosi nazwę ceny wykonania (exercise price, strike price); ustalony okres, w trakcie którego może dojść do transakcji kupna/sprzedaży; ostatni dzień tego okresu to dzień wygaśnięcia (expiration date). Strona długa w opcji jest nazywana posiadaczem (holder) opcji. Strona krótka w opcji jest nazywana wystawcą (writer) opcji. Opcja jest prawem, które nabywa jej posiadacz. Z kolei wystawca opcji przyjmuje zobowiązanie dokonania transakcji kupna/sprzedaży, gdy posiadacz opcji chce skorzystać z tego prawa nazywa się to wykonaniem opcji. OPCJA przykład W dniu 15 maja wystawiona została amerykańska opcja kupna (American call option). Instrumentem podstawowym jest waluta euro, ściślej: opcja wystawiona jest na euro, termin wygaśnięcia przypada 30 czerwca tego samego roku (za półtora miesiąca) a cena wykonania wynosi 4,10 zł za 1 euro. Cena opcji wynosi 0,08 zł w przeliczeniu na 1 euro, czyli łącznie 800 złotych. Oznacza to, że posiadacz opcji zapłacił 800 złotych za prawo kupna od wystawcy opcji euro po cenie 4,10 zł za 1 euro w terminie do 30 czerwca włącznie. sytuacja I Jeśli w okresie do 30 czerwca kurs euro (kurs spot) będzie poniżej 4,10 zł, wtedy opcja nie zostanie wykonana i wygaśnie 30 czerwca. OPCJA przykład sytuacja II Jeśli zaś w tym okresie kurs euro przekroczy 4,10 zł, wtedy opcja zostanie wykonana, gdyż jej posiadacz skorzysta z prawa zakupu euro po cenie wykonania niższej niż cena rynkowa euro. W przypadku kursu euro wynoszącego 4,22 zł, wypłata posiadacza opcji wynosi 1200 złotych (0,12 razy 10000). Dochód posiadacza opcji w uproszczonym podejściu wynosi 400 złotych ( ), zaś w istocie jest niższy (1200 minus wartość przyszła sumy 800). sytuacja III Jeśli kurs euro wynosi 4,10 zł, nie ma znaczenia czy opcja jest wykonana czy nie, wypłata w obu sytuacjach wynosi 0. 13
14 KONTRAKT TERMINOWY charakterystyka kontrakt terminowy jest to zobowiązanie dwóch stron (długiej i krótkiej) do przeprowadzenia transakcji kupna/sprzedaży pewnej ilości instrumentu podstawowego w ustalonym dniu po określonej cenie. W kontrakcie terminowym strona krótka (zwana inaczej sprzedającym kontrakt) zobowiązuje się, że sprzeda (dostarczy) instrument podstawowy w ustalonym dniu, zaś strona długa (zwana inaczej kupującym kontrakt) zobowiązuje się, że kupi dostarczony instrument podstawowy. Istotne jest tutaj, że dzień realizacji jest ustalony. KONTRAKT TERMINOWY przykład W dniu 15 maja zawarty został kontrakt terminowy (jest to kontrakt forward). Instrumentem podstawowym jest waluta euro, ściślej: kontrakt zawarty jest na euro, termin realizacji kontraktu przypada 30 czerwca tego samego roku (za półtora miesiąca) a cena kontraktu wynosi 4,08 zł za 1 euro. Zawierając kontrakt strony, długa (kupujący) i krótka (sprzedający) nie dokonały żadnych płatności. W dniu 30 czerwca dochodzi do realizacji kontraktu. sytuacja I kurs spot euro w tym dniu jest poniżej 4,08 zł, np. 4,05 zł; oznacza to, że za dostarczone przez stronę krótką euro strona długa płaci zł, w porównaniu do kursu rynkowego oznacza to dla strony długiej stratę 300 zł (0,03 zł z każdego euro), jest to jednocześnie dochodem (równa 300 zł) dla strony krótkiej, która otrzymuje cenę waluty wyższą od ceny rynkowej Instytut Zarządzania Finansami UE Wrocław 2015 KONTRAKT TERMINOWY przykład sytuacja II kurs spot euro w tym dniu jest powyżej 4,08 zł, np. 4,12 zł; oznacza to, że za dostarczone przez stronę krótką euro strona długa płaci zł, w porównaniu do kursu rynkowego oznacza to dla strony długiej dochód 400 zł (0,04 zł z każdego euro), jest to jednocześnie stratę (równy 400 zł) dla strony krótkiej, która otrzymuje cenę waluty niższą od ceny rynkowej sytuacja III kurs spot euro w tym dniu jest równy 4,08 zł, oznacza to, że za dostarczone przez stronę krótką euro strona długa płaci wartość równą tej, która wynika z transakcji po kursie spot; w tym wypadku żadna ze stron (w stosunku do kursu rynkowego) nie otrzymuje dochodu i nie ponosi straty. 14
15 UBEZPIECZENIA Idea podstawowym celem ubezpieczeń jest łagodzenie lub całkowite likwidowanie negatywnych skutków zdarzeń losowych poprzez rozproszenie ryzyka na grupę jednostek narażonych na dane ryzyko. ubezpieczenia życiowe są specyficzne, gdyż zajście zdarzenia jest pewne. Nieznany jest jednak termin zajścia zdarzenia. Czy i kiedy wystąpi zdarzenie STATYSTYKA ANALITYKA GOSPODARCZA ZARZĄDZANIE RYZYKIEM INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA z wykorzystaniem materiałów autorstwa: prof. dr hab.. Krzysztofa Jajugi, dr Radosława Pietrzyka, mgr Łukasza Feldmana 15
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki
Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki http://keii.ue.wroc.pl Analiza ryzyka transakcji wykład ćwiczenia Literatura Literatura podstawowa: 1. Kaczmarek T. (2005), Ryzyko
Bardziej szczegółowoForward kontrakt terminowy o charakterze rzeczywistym (z dostawą instrumentu bazowego).
Kontrakt terminowy (z ang. futures contract) to umowa pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do kupna, a druga do sprzedaży, w określonym terminie w przyszłości (w tzw. dniu wygaśnięcia)
Bardziej szczegółowoOpcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,
Opcje - wprowadzenie Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony wcześniej kurs terminowy. W dniu rozliczenia transakcji terminowej forward:
Bardziej szczegółowoistota transakcji opcyjnych, rodzaje opcji, czynniki wpływające na wartość opcji (premii). Mała powtórka: instrumenty liniowe
Opcje istota transakcji opcyjnych, rodzaje opcji, czynniki wpływające na wartość opcji (premii). Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki
Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki http://keii.ue.wroc.pl Analiza ryzyka transakcji wykład ćwiczenia Literatura Literatura podstawowa: 1. Kaczmarek T. (2005), Ryzyko
Bardziej szczegółowoOpcje. istota transakcji opcyjnych, rodzaje opcji, czynniki wpływające na wartość opcji (premii).
Opcje istota transakcji opcyjnych, rodzaje opcji, czynniki wpływające na wartość opcji (premii). 1 Mała powtórka: instrumenty liniowe Takie, w których funkcja wypłaty jest liniowa (np. forward, futures,
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Wykład 3 Instrumenty pochodne
Zarządzanie ryzykiem Wykład 3 Instrumenty pochodne Definicja instrumenty pochodne to: prawa majątkowe, których cena rynkowa zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości papierów wartościowych,
Bardziej szczegółowoWycena opcji. Dr inż. Bożena Mielczarek
Wycena opcji Dr inż. Bożena Mielczarek Stock Price Wahania ceny akcji Cena jednostki podlega niewielkim wahaniom dziennym (miesięcznym) wykazując jednak stały trend wznoszący. Cena może się doraźnie obniżać,
Bardziej szczegółowoForward Rate Agreement
Forward Rate Agreement Nowoczesne rynki finansowe oferują wiele instrumentów pochodnych. Należą do nich: opcje i warranty, kontrakty futures i forward, kontrakty FRA (Forward Rate Agreement) oraz swapy.
Bardziej szczegółowoOpcje na GPW (I) Możemy wyróżnić dwa rodzaje opcji: opcje kupna (ang. call options), opcje sprzedaży (ang. put options).
Opcje na GPW (I) Opcje (ang. options) to podobnie jak kontrakty terminowe bardzo popularny instrument notowany na rynkach giełdowych. Ich konstrukcja jest nieco bardziej złożona od kontraktów. Opcje można
Bardziej szczegółowo1) jednostka posiada wystarczające środki aby zakupić walutę w dniu podpisania kontraktu
Przykład 1 Przedsiębiorca będący importerem podpisał kontrakt na zakup materiałów (surowców) o wartości 1 000 000 euro z datą płatności za 3 miesiące. Bieżący kurs 3,7750. Pozostałe koszty produkcji (wynagrodzenia,
Bardziej szczegółowoKrzysztof Jajuga. Instrumenty pochodne. Anatomia sukcesu. Instytucje i zasady funkcjonowania rynku kapitałowego
Krzysztof Jajuga Instrumenty pochodne Anatomia sukcesu P Instytucje i zasady funkcjonowania rynku kapitałowego ANATOMIA SUKCESU INSTYTUCJE I ZASADY FUNKCJONOWANIA RYNKU KAPITAŁOWEGO prof. dr hab. Krzysztof
Bardziej szczegółowoOPISY PRODUKTÓW. Rabobank Polska S.A.
OPISY PRODUKTÓW Rabobank Polska S.A. Warszawa, marzec 2010 Wymiana walut (Foreign Exchange) Wymiana walut jest umową pomiędzy bankiem a klientem, w której strony zobowiązują się wymienić w ustalonym dniu
Bardziej szczegółowoInstrumenty pochodne Instrumenty wbudowane
www.pwcacademy.pl Instrumenty pochodne Instrumenty wbudowane Jan Domanik Instrumenty pochodne ogólne zasady ujmowania i wyceny 2 Instrument pochodny definicja. to instrument finansowy: którego wartość
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Dorota Kuchta
Zarządzanie ryzykiem Dorota Kuchta 1 Literatura Krzysztof Jajuga (red.), Zarządzanie ryzykiem, PWN, 2007 Joanna Sokołowska, Psychologia decyzji ryzykownych, Academica, 2005 Iwona Staniec, Janusz Zawiła
Bardziej szczegółowoINSTRUMENTY POCHODNE OPCJE EUROPEJSKIE OPCJE AMERYKAŃSKIE OPCJE EGZOTYCZNE
INSTRUMENTY POCHODNE OPCJE EUROPEJSKIE OPCJE AMERYKAŃSKIE OPCJE EGZOTYCZNE OPCJE / DEFINICJA Opcja jest prawem do zakupu lub sprzedaży określonej ilości wyspecyfikowanego przedmiotu (tzw. instrumentu bazowego)
Bardziej szczegółowoPowtórzenie. Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1
Powtórzenie Ćwiczenia ZPI 1 Zadanie 1. Średnia wartość stopy zwrotu dla wszystkich spółek finansowych wynosi 12%, a odchylenie standardowe 5,1%. Rozkład tego zjawiska zbliżony jest do rozkładu normalnego.
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
OPCJE Opcja jest prawem do kupna lub sprzedaży określonego towaru po określonej cenie oraz w z góry określonym terminie. Stanowią formę zabezpieczenia ekonomicznego dotyczącego ryzyka niekorzystnej zmiany
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki
Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki http://keii.ue.wroc.pl Analiza ryzyka transakcji wykład ćwiczenia Literatura Literatura podstawowa: 1. Kaczmarek T. (2005), Ryzyko
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW. Anna Chmielewska, SGH Warunki zaliczenia
MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Anna Chmielewska Warunki zaliczenia 40 pkt praca samodzielna (szczegóły na kolejnym wykładzie) 60 pkt egzamin (forma testowa) 14 punktów obecności W przypadku braku
Bardziej szczegółowoSystematyka ryzyka w działalności gospodarczej
Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko
Bardziej szczegółowoOPCJE WALUTOWE. kurs realizacji > kurs terminowy OTM ATM kurs realizacji = kurs terminowy ITM ITM kurs realizacji < kurs terminowy ATM OTM
OPCJE WALUTOWE Opcja walutowa jako instrument finansowy zdobył ogromną popularność dzięki wielu możliwości jego wykorzystania. Minimalizacja ryzyka walutowego gdziekolwiek pojawiają się waluty to niewątpliwie
Bardziej szczegółowoSprzedający => Wystawca opcji Kupujący => Nabywca opcji
Opcja walutowa jest to umowa, która daje kupującemu prawo (nie obowiązek) do kupna lub sprzedaży instrumentu finansowego po z góry ustalonej cenie przed lub w określonym terminie w przyszłości. Kupujący
Bardziej szczegółowoAnaliza instrumentów pochodnych
Analiza instrumentów pochodnych Dr Wioletta Nowak Wykład 2-3 Kontrakt forward na przyszłą stopę procentową Kontrakty futures na długoterminowe instrumenty procentowe Swapy procentowe Przykład 1 Inwestor
Bardziej szczegółowoOPCJE - PODSTAWY TEORETYCZNE cz.1
OPCJE - PODSTAWY TEORETYCZNE cz.1 Opcja to prawo do kupna instrumentu bazowego po cenie, która jest z góry określona - głosi definicja opcji. Owa cena, które jest z góry określona to tzw. cena wykonania
Bardziej szczegółowoWyróżniamy trzy rodzaje kontraktów terminowych: Forwards Futures Opcje
Echo ćwiczeń... Transakcje terminowe (kontrakty terminowe) Transakcja terminowa polega na zawarciu umowy zobowiązującej sprzedającego do dostarczenia określonego co do ilości i jakości dobra, będącego
Bardziej szczegółowoWycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy
Instrumenty pochodne 2014 Wycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy Jerzy Dzieża, WMS, AGH Kraków 28 maja 2014 (Instrumenty pochodne 2014 ) Wycena equity derivatives
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa, rozkład normalny, Model wyceny aktywów kapitałowych, Forward, Futures
Matematyka finansowa, rozkład normalny, Model wyceny aktywów kapitałowych, Forward, Futures 1 Inwestor ma trzyletnią obligację o wartości nominalnej 2000 zł, oprocentowaną 8% rocznie, przy czym odsetki
Bardziej szczegółowoOPCJE. Slide 1. This presentation or any of its parts cannot be used without prior written permission of Dom Inwestycyjny BRE Banku S..A.
OPCJE Slide 1 Informacje ogólne definicje opcji: kupna (call)/sprzedaŝy (put) terminologia typy opcji krzywe zysk/strata Slide 2 Czym jest opcja KUPNA (CALL)? Opcja KUPNA (CALL) jest PRAWEM - nie zobowiązaniem
Bardziej szczegółowoOPCJE NA GPW. Zespół Rekomendacji i Analiz Giełdowych Departament Klientów Detalicznych Katowice, luty 2004
OPCJE NA GPW Zespół Rekomendacji i Analiz Giełdowych Departament Klientów Detalicznych Katowice, luty 2004 CO TO JEST OPCJA, RODZAJE OPCJI Opcja - prawo do kupna, lub sprzedaży instrumentu bazowego po
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO INWESTYCJI eliminacja ryzyka zmiany stóp procentowych oraz zabezpieczenie transakcji. 07 grudnia 2017
BEZPIECZEŃSTWO INWESTYCJI eliminacja ryzyka zmiany stóp procentowych oraz zabezpieczenie transakcji 07 grudnia 2017 AGENDA BEZPIECZEŃSTWO RYZYKO ZABEZPIECZENIE 2 WYJAŚNIENIE POJĘĆ Bezpieczeństwo to stan
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXII Egzamin dla Aktuariuszy z 7 czerwca 2004 r. Część I. Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXII Egzamin dla Aktuariuszy z 7 czerwca 2004 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. Trzy osoby biorą
Bardziej szczegółowomgr Katarzyna Niewińska; Wydział Zarządzania UW Ćwiczenia 8
Ćwiczenia 8 Opcja jest to umowa między nabywcą (posiadaczem) a sprzedawcą (wystawcą), dająca nabywcy prawo do kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży) instrumentu bazowego przed lub w ustalonym
Bardziej szczegółowoRozdział 3. Zarządzanie długiem 29
Wstęp 9 Rozdział 1. Źródła informacji 11 Źródła informacji dla finansów 11 Rozdział 2. Amortyzacja 23 Amortyzacja 23 Rozdział 3. Zarządzanie długiem 29 Finansowanie działalności 29 Jak optymalizować poziom
Bardziej szczegółowoOpcje podstawowe własności.
Opcje podstawowe własności. Opcja jest to rodzaj umowy między dwoma podmiotami i jednocześnie instrument finansowy. Opcje kupna (call) dają posiadaczowi prawo do kupienia określonego w umowie aktywa (bazowego)
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ. dr Grzegorz Kotliński; Katedra Bankowości AE w Poznaniu
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ 1 DEFINICJA RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ Ryzyko stopy procentowej to niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian rynkowej stopy procentowej na sytuację finansową banku
Bardziej szczegółowoR NKI K I F I F N N NSOW OPCJE
RYNKI FINANSOWE OPCJE Wymagania dotyczące opcji Standard opcji Interpretacja nazw Sposoby ustalania ostatecznej ceny rozliczeniowej dla opcji na GPW OPCJE - definicja Kontrakt finansowy, w którym kupujący
Bardziej szczegółowoGrupy docelowe dla produktów skarbowych
Grupy docelowe dla produktów skarbowych Bony i obligacje skarbowe oraz klienci detaliczni dla których w ramach badania adekwatności stwierdzono, że Produkt jest odpowiedni Produkt skierowany do klientów,
Bardziej szczegółowoRyzyko walutowe i zarządzanie nim. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
1 Ryzyko walutowe i zarządzanie nim 2 Istota ryzyka walutowego Istota ryzyka walutowego sprowadza się do konieczności przewalutowania należności i zobowiązań (pozycji bilansu banku) wyrażonych w walutach
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 PAŹDZIERNIKA 2013 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 PAŹDZIERNIKA 2013 R. Niniejszym Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych
Bardziej szczegółowoOpcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do:
Jesteś tu: Bossa.pl Opcje na WIG20 - wprowadzenie Opcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do: żądania w ustalonym terminie dostawy instrumentu bazowego po określonej cenie wykonania
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe w OPERA Domu Maklerskim Sp. z o.o.
Informacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe w OPERA Domu Maklerskim Sp. z o.o. 1. Informacje ogólne Każda inwestycja w instrumenty finansowe
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój
Warszawa, 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany statutu
Bardziej szczegółowoSystem finansowy gospodarki. Instrumenty pochodne Forward, Futures, Swapy
System finansowy gospodarki Instrumenty pochodne Forward, Futures, Swapy Rynki finansowe Rynek kasowy spot Ustalenie ceny i przeniesienie praw jest jednoczesne Rynek terminowy Termin przeniesienia praw
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo biznesu - Wykład 8
Wykład 8. Ryzyko bankowe Pojęcie ryzyka bankowego i jego rodzaje. Ryzyko zagrożenie nieosiągniecia zamierzonych celów Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej. Gospodarcze : wzrost, inflacja, budżet,
Bardziej szczegółowoĆwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1
Ćwiczenia ZPI 1 Zysk/strata Zysk 1 3,89 4,19 4,33 Cena spot np. EURPLN Strata 1 Zysk/Strata nabywcy = Cena Spot Cena wykonania 2 Zysk/strata Zysk 1 Strata 1 3,89 4,19 4,33 Cena spot np. EURPLN Zysk/Strata
Bardziej szczegółowoSystem finansowy gospodarki
System finansowy gospodarki Zajęcia nr 10 Pośrednicy finansowi, instrumenty pochodne Rodzaje rynków finansowych (hybrydowe kryterium podziału: przedmiot obrotu oraz zapadalność instrumentu) Rynki walutowe:
Bardziej szczegółowoOpis Lokat Dwuwalutowych i Inwestycyjnych
Opis Lokat Dwuwalutowych i Inwestycyjnych mbank.pl Spis treści 1. Definicje...3 2. Lokaty Dwuwalutowe...3 3. Lokaty Inwestycyjne...4 4. Zasady przedterminowego wycofania Lokaty...4 5. Niedostarczenie środków...4
Bardziej szczegółowoistota transakcji opcyjnych, rodzaje opcji, czynniki wpływające na wartość opcji (premii). Mała powtórka: instrumenty liniowe
Opcje istota transakcji opcyjnych, rodzaje opcji, czynniki wpływające na wartość opcji (premii). 1 Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 20.06.2011 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LVII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 czerwca 2011 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LVII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 czerwca 2011 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1.
Bardziej szczegółowoSWAPY. Autorzy: Paweł Czyż Sebastian Krajewski
SWAPY Autorzy: Paweł Czyż Sebastian Krajewski Plan prezentacji Swap - definicja Rodzaje swapów Przykłady swapów Zastosowanie swapów 2/29 Swap Swap umowa pomiędzy dwoma podmiotami na wymianę przyszłych
Bardziej szczegółowoWycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne
Matematyka finansowa - 8 Wycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoOGÓLNY OPIS ISTOTY INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA ZWIĄZANEGO Z INWESTOWANIEM W TE INSTRUMENTY FINANSOWE
OGÓLNY OPIS ISTOTY INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA ZWIĄZANEGO Z INWESTOWANIEM W TE INSTRUMENTY FINANSOWE Spis treści: 1. AKCJE 2. PRAWA DO AKCJI (PDA) 3. PRAWA POBORU 4. KONTRAKTY TERMINOWE 5. OPCJE
Bardziej szczegółowoAnatomia Sukcesu Instytucje i zasady funkcjonowania rynku kapitałowego. Komisja Nadzoru Finansowego. Krzysztof Jajuga. Akcje i instrumenty pochodne
Anatomia Sukcesu Instytucje i zasady funkcjonowania rynku kapitałowego Komisja Nadzoru Finansowego Krzysztof Jajuga Akcje i instrumenty pochodne Anatomia sukcesu Instytucje i zasady funkcjonowania rynku
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIOBLIGACJE HIGH YIELD FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO Z DNIA 23 CZERWCA 2016 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIOBLIGACJE HIGH YIELD FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO Z DNIA 23 CZERWCA 2016 R. Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianie
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 29. Sporządziła: A. Maciejowska
Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 29 Sporządziła: A. Maciejowska 1.Wstęp Każde przedsiębiorstwo musi zmagać się z ryzykiem, nawet jeśli nie do końca jest
Bardziej szczegółowoOpis Lokat Strukturyzowanych
Opis Lokat Strukturyzowanych mbank.pl Spis treści 1. Definicje...3 2. Lokaty Dwuwalutowe...3 3. Lokaty Inwestycyjne...4 4. Zasady przedterminowego wycofania Lokaty...4 5. Niedostarczenie środków...4 6.
Bardziej szczegółowo8. Zarządzanie portfelem inwestycyjnym za pomocą instrumentów pochodnych Zabezpieczenie Spekulacja Arbitraż 9. Charakterystyka i teoria wyceny
8. Zarządzanie portfelem inwestycyjnym za pomocą instrumentów pochodnych Zabezpieczenie Spekulacja Arbitraż 9. Charakterystyka i teoria wyceny kontraktów terminowych Kontrakty forward FRA 1 Zadanie 1 Profil
Bardziej szczegółowoInstrumenty rynku akcji
Instrumenty rynku akcji Rynek akcji w relacji do PK Źródło: ank Światowy: Kapitalizacja w relacji do PK nna Chmielewska, SGH, 2016 1 Inwestorzy indywidualni na GPW Ok 13% obrotu na rynku podstawowym (w
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 03.10.2011 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 3 października 2011 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 3 października 2011 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut
Bardziej szczegółowo- w art. 8 ust. 3 Statutu otrzymuje nowe, następujące brzmienie:
KBC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. działające, jako organ KBC Alfa Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego, uprzejmie informuje o dokonaniu zmian statutu dotyczących polityki inwestycyjnej
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 16 maja 2005 r. Część I Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 6 maja 005 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... WERSJA TESTU A Czas egzaminu: 00 minut . Inwestorzy
Bardziej szczegółowoKontrakty terminowe na GPW
Kontrakty terminowe na GPW Czym jest kontrakt terminowy? Umowa między 2 stronami: nabywcą i sprzedawcą Nabywca zobowiązuje się do kupna instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości po określonej
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianach statutu KBC OMEGA Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 13 czerwca 2014 r.
Ogłoszenie o zmianach statutu KBC OMEGA Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 13 czerwca 2014 r. KBC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. działające jako organ KBC OMEGA Funduszu Inwestycyjnego
Bardziej szczegółowoPRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH
PRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH KARTA PRODUKTU - INWESTYCJA DWUWALUTOWA Warszawa, październik 2018 www.pekao.com.pl Cechy ogólne dokumentu i zastrzeżenia prawne Cechy ogólne dokumentu Karta Produktu
Bardziej szczegółowoAutor: Agata Świderska
Autor: Agata Świderska Optymalizacja wielokryterialna polega na znalezieniu optymalnego rozwiązania, które jest akceptowalne z punktu widzenia każdego kryterium Kryterium optymalizacyjne jest podstawowym
Bardziej szczegółowoInformacja o zmianach danych objętych prospektem informacyjnym dokonanych w dniu 16 września 2010 roku
Informacja o zmianach danych objętych prospektem informacyjnym dokonanych w dniu 16 września 2010 roku Działając na podstawie 28 ust. 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 stycznia 2009 r. w
Bardziej szczegółowoOpcje giełdowe. Wprowadzenie teoretyczne oraz zasady obrotu
Opcje giełdowe Wprowadzenie teoretyczne oraz zasady obrotu NAJWAŻNIEJSZE CECHY OPCJI Instrument pochodny (kontrakt opcyjny), Asymetryczny profil wypłaty, Możliwość budowania portfeli o różnych profilach
Bardziej szczegółowoTRANSAKCJE KASOWE. Sekcja I (produkty inwestycyjne)
Kwestionariusz oceny odpowiedniości w odniesieniu do transakcji skarbowych Zgodnie z Dyrektywą MIFID, Alior Bank SA, świadcząc usługi nabywania i zbywania instrumentów finansowych na własny rachunek, jest
Bardziej szczegółowoTRANSAKCJE SWAP: - PROCENTOWE - WALUTOWE - WALUTOWO-PROCENTOWE - KREDYTOWE
TRANSAKCJE SWAP: - PROCENTOWE - WALUTOWE - WALUTOWO-PROCENTOWE - KREDYTOWE 1 SWAP - fixed-to-floating rate IRS - swap procentowy jest umową, w której dwie strony uzgadniają, że będą w ustalonych terminach
Bardziej szczegółowoForward, FX Swap & CIRS
Forward, FX Swap & CIRS Andrzej Kulik andrzej.kulik@pioneer.com.pl +22 321 4106/ 609 691 729 1 Plan prezentacji Bob Citron & Orange County Transakcje forward FX Swap CIRS FRA 2 Orange County & Bob Citron
Bardziej szczegółowoOPCJE FINANSOWE, W TYM OPCJE EGZOTYCZNE, ZBYWALNE STRATEGIE OPCYJNE I ICH ZASTOSOWANIA DARIA LITEWKA I ALEKSANDRA KOŁODZIEJCZYK
OPCJE FINANSOWE, W TYM OPCJE EGZOTYCZNE, ZBYWALNE STRATEGIE OPCYJNE I ICH ZASTOSOWANIA DARIA LITEWKA I ALEKSANDRA KOŁODZIEJCZYK OPCJE Opcja jest umową, która daje posiadaczowi prawo do kupna lub sprzedaży
Bardziej szczegółowoOpcje. Dr hab Renata Karkowska; Wydział Zarządzania UW
Opcje 1 Opcje Narysuj: Profil wypłaty dla nabywcy opcji kupna. Profil wypłaty dla nabywcy opcji sprzedaży. Profil wypłaty dla wystawcy opcji kupna. Profil wypłaty dla wystawcy opcji sprzedaży. 2 Przykład
Bardziej szczegółowowww.skninwestor.com skninwestor@skninwestor.com
www.skninwestor.com skninwestor@skninwestor.com Homo Economicus V Spotkanie III Instrumenty Pochodne Nie ma głupich pytań, są tylko głupie odpowiedzi Kto pyta nie błądzi Agenda Istota rynku instrumentów
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój. I. Poniższe zmiany Statutu wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
Warszawa, 25 czerwca 2012 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ INFORMACYJNY
MATERIAŁ INFORMACYJNY Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe Lokata inwestycyjna powiązana z ceną ropy naftowej ze 100% ochroną zainwestowanego kapitału w Dniu Wykupu ( Certyfikaty Depozytowe ) Emitent
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 8 CZERWCA 2017 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 8 CZERWCA 2017 R. Niniejszym Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
Bardziej szczegółowoOpcje (2) delta hedging strategie opcyjne. Co robi market-maker wystawiający opcje? Najchętniej odwraca pozycję
Opcje (2) delta hedging strategie opcyjne 1 Co robi market-maker wystawiający opcje? Najchętniej odwraca pozycję Ale jeśli nie może, to replikuje transakcję przeciwstawną SGH, Rynki Finansowe, Materiały
Bardziej szczegółowoWykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r.
Wykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r. art. 12 ust. 2 Statutu Brzmienie dotychczasowe: 2. Cel Subfunduszu Global Partners Kredyt
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa w pakiecie Matlab
Matematyka finansowa w pakiecie Matlab Wykład 5. Wycena opcji modele dyskretne Bartosz Ziemkiewicz Wydział Matematyki i Informatyki UMK Kurs letni dla studentów studiów zamawianych na kierunku Matematyka
Bardziej szczegółowoFinansowe Rynki Kapitałowe - wprowadzenie
Finansowe Rynki Kapitałowe - wprowadzenie dr Grzegorz Szafrański 03/03/2013 Ryzyko finansowe 1 Kontakt http://gszafranski.w.interia.pl/ konsultacje: B106 pon. 13-14.30 tel. : 42 635 5526 office email :
Bardziej szczegółowoOPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20
OPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20 1 TROCHĘ HISTORII 1973 Fisher Black i Myron Scholes opracowują precyzyjną metodę obliczania wartości opcji słynny MODEL BLACK/SCHOLES 2 TROCHĘ HISTORII 26 kwietnia 1973
Bardziej szczegółowoPRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH
PRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH KARTA PRODUKTU - OPCJA WALUTOWA PUT Warszawa, październik 2018 www.pekao.com.pl Cechy ogólne dokumentu i zastrzeżenia prawne Cechy ogólne dokumentu Karta Produktu
Bardziej szczegółowoCertyfikaty Depozytowe. Alternatywa dla tradycyjnych sposobów inwestowania
Certyfikaty Depozytowe Alternatywa dla tradycyjnych sposobów inwestowania Spis treści Certyfikaty Depozytowe Cechy Certyfikatów Depozytowych Zalety Certyfikatów Depozytowych Budowa Certyfikatu Depozytowego
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko SPIS TREŚCI
INWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa SPIS TREŚCI Przedmowa Wprowadzenie - badania w zakresie inwestycji i finansów Literatura Rozdział 1. Rynki i instrumenty finansowe
Bardziej szczegółowoProtokół zmian Statutu Millennium Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 09 stycznia 2013 roku.
Protokół zmian Statutu Millennium Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 09 stycznia 2013 roku. Millennium Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna informuje o zmianach w
Bardziej szczegółowoĆwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1
Ćwiczenia ZPI 1 Model wyceny aktywów kapitałowych Najczęściej stosowana metoda zakłada wykorzystanie danych historycznych do wskazania korelacji między stopa zwrotu z danej inwestycji a portfelem rynkowym.
Bardziej szczegółowoKontrakty terminowe na akcje
Kontrakty terminowe na akcje Zawartość prezentacji podstawowe informacje o kontraktach terminowych na akcje, zasady notowania, wysokość depozytów zabezpieczających, przykłady wykorzystania kontraktów,
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych
Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do rynku opcji. Marek Suchowolec
Wprowadzenie do rynku opcji Marek Suchowolec Plan Bibliografia Historia opcji Definicja opcji Porównanie opcji do polisy ubezpieczeniowej Rodzaje opcji Animatorzy opcji Depozyty zabezpieczające Warranty
Bardziej szczegółowoNajchętniej odwraca pozycję. Ale jeśli nie może, to replikuje transakcję przeciwstawną. strategie opcyjne
Opcje (2) delta hedging strategie opcyjne 1 Co robi market-maker maker wystawiający opcje? Najchętniej odwraca pozycję Ale jeśli nie może, to replikuje transakcję przeciwstawną SGH, Rynki Finansowe, Materiały
Bardziej szczegółowoPoradnik inwestora. Poradnik inwestora
Poradnik inwestora 1 Inwestycja to przeznaczenie pewnej części środków finansowych na realizację pomysłów, które w przyszłości przyniosą zysk. Inwestowanie jest działaniem aktywnym, które go celem jest
Bardziej szczegółowoMateriały do samodzielnego kształcenia Inżynieria finansowa i zarządzanie ryzykiem. Temat wykładu: Wycena kontraktów swap
Materiały do samodzielnego kształcenia Inżynieria finansowa i zarządzanie ryzykiem Temat wykładu: Wycena kontraktów swap Podstawowe zagadnienia: 1. Wycena swapa procentowego metodą wyceny obligacji 2.
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU Penton V Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego
Warszawa, dnia 18 czerwca 2012 r. OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU Penton V Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niniejszym, Penton Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S. A. z siedzibą w Warszawie, ogłasza
Bardziej szczegółowoPRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH
PRODUKTY DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH KARTA PRODUKTU - FORWARD PLUS Warszawa, październik 2018 www.pekao.com.pl Cechy ogólne dokumentu i zastrzeżenia prawne Cechy ogólne dokumentu Karta Produktu zawiera
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Strategie inwestycyjne na rynku kapitałowym dr Dominika Kordela Uniwersytet Szczeciński 31 marzec 2016 r. Plan wykładu Rynek kapitałowy a rynek finansowy Instrumenty rynku kapitałowego
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 8.12.2014 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXIX Egzamin dla Aktuariuszy z 8 grudnia 2014 r. Część I
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXIX Egzamin dla Aktuariuszy z 8 grudnia 2014 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1.
Bardziej szczegółowo10. Instrumenty pochodne: kontrakty terminowe typu forward/futures
10. Instrumenty pochodne: kontrakty terminowe typu forward/futures Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Matematyka finansowa rzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny 10. winstrumenty
Bardziej szczegółowo