P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. B - Wymagania wstępne

Transkrypt

1 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot Logistyka w bezpieczeństwie. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: II 7. Semestr: 8. Liczba godzin ogółem: S/0 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: Wykład (Wyk) S/0 NS/0 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia dr Alfred Juchniewicz, dr hab. inż. Zdzisław Kołaczkowski B - Wymagania wstępne C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW:przekazanie wiedzy niezbędnej do pełnego i racjonalnego zapewnienia pożądanego bezpieczeństwa dla określonego podmiotu. Umiejętności (CU): CU: wyrobienie umiejętności wykorzystywania zdobytej wiedzy do szkolenia i organizowania działań rozpoznawczych, ratowniczych i ochronno-obronnych. Kompetencje społeczne (CK): CK: uświadomienie ważności zapewnienia bezpieczeństwa cywilnego i publicznego wszystkim podmiotom. D - Efekty kształcenia Student po zakończeniu procesu kształcenia: Wiedza EKW: ma wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia bezpieczeństwa systemów, urządzeń i procesów EKW: ma podstawową wiedzę w zakresie standardów i norm technicznych związanych z inżynierią bezpieczeństwa systemów, urządzeń i procesów EKW: ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych pozatechnicznych uwarunkowań działalności inżynierskiej EKW: orientuje się w obecnym stanie oraz trendach rozwoju bezpieczeństwa systemów informatycznych, urządzeń i procesów Umiejętności EKU potrafi ocenić ryzyko i bezpieczeństwo systemów i sieci, stosując techniki oraz narzędzia sprzętowe i programowe EKU: potrafi zaprojektować system zapewnienia bezpieczeństwa, z uwzględnieniem zadanych kryteriów użytkowych i ekonomicznych, używając właściwych metod, technik i narzędzi EKU: potrafi dostrzegać aspekty pozatechniczne, w tym środowiskowe, ekonomiczne i prawne przy projektowaniu, stosowaniu systemów zapewniających bezpieczeństwo systemów, sieci i urządzeń Kompetencje społeczne EKK: prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu inżyniera odpowiedzialnego za ogólnie pojęte bezpieczeństwo E - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów K_W05 K_W K_W7 K_W9 K_U08 K_U5 K_U K_K05

2 Wykład: Wyk. Istota i przedmiot logistyki. Łańcuch logistyczny i procesy w nim zachodzące. Wyk. Procesy gospodarcze w bezpieczeństwie. Organizacja zarządzania kryzysowego. Wyk. Organizacja ratownictwa w Polsce. Logistyka w sytuacjach kryzysowych. Wyk. Gospodarowanie potencjałem osobowym i sprzętowym instytucji. Wyk5. Źródła finansowania systemu bezpieczeństwa kraju. Wyk6. Logistyka w procesie pozyskiwania sprzętu ratowniczego. Wyk7. Koszty eksploatacji potencjału ratowniczego. Wyk8. Logistyka w administracji publicznej oraz podmiotach ratowniczych. Wyk9. Zasady redukowania czasu operacyjnego przez tworzenie zintegrowanych systemów logistycznych w bezpieczeństwie. Wyk0. System logistyczny w wojsku. Logistyka Policji. Logistyka Państwowej Straży Pożarnej Razem liczba godzin wykładów Ogółem liczba godzin przedmiotu: 0 0 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne Wykłady teoretycznie przedstawiające problematykę z zakresu logistyki w bezpieczeństwie. Wykłady z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego. G - Metody oceniania F formująca F: obserwacja podczas zajęć / aktywność F5: dyskusja P podsumowująca P: odpowiedź ustna Forma zaliczenia przedmiotu: - pisemne odpowiedzi na stawiane problemy H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:. A. Szymonik, Logistyka w bezpieczeństwie, Difin, Warszawa 00.. B. Kosowski, Elastyczne zarządzanie w kryzysie, Difin, Warszawa Z. Jasiński, Podstawy zarządzania operacyjnego, Oficyna Ekonomiczna, Kraków K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie, Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 00 Literatura zalecana / fakultatywna:. J. Witkowski, Zarządzanie łańcuchem dostaw, PWE, Warszawa 00.. M. Sołtysik, A. Świerczek, Podstawy zarządzania łańcuchami dostaw, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice Szymonik, Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, Difin, Warszawa 00.. Instrumenty zarządzania łańcuchem dostaw, pod red. M. Ciesielskiego, PWE, Warszawa 009. I Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego dr Alfred Juchniewicz Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) Alfred.juchniewicz@wp.pl Podpis S 0 NS 0

3 Tabele sprawdzające program nauczania przedmiotu: Logistyka w bezpieczeństwie na kierunku: Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Efekty kształcenia Zaliczenie ustne / wykład Projekt - Metoda oceniania Prezentacja Obserwacja Wykład Dyskusja wykład EKW P F EKW P F EKW P F EKW P F EKU P F5 EKU P F5 EKU P F5 EKK P F5 Inne Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 0 0 Czytanie literatury 5 5 Przygotowanie do egzaminu 0 0 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu 55 godzin = punkty ECTS Sporządził: dr Alfred Juchniewicz Data: Podpis.

4 Tabela. Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu Logistyka w bezpieczeństwie treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku Inżynieria bezpieczeństwa wiedza Cele przedmiotu (C) Sporządził: dr Alfred Juchniewicz Data: Odniesienie danego celu do celów zdefiniowanych dla całego programu Treści programowe (E) CW C_W Wykłady -0 umiejętności CU C_U Wykłady -0 kompetencje społeczne CK C_K Wykłady -0 Metody dydaktyczne (F) Wykłady problemowe Dyskusja dydaktyczna Wykłady problemowe Dyskusja dydaktyczna Wykłady problemowe Dyskusja dydaktyczna Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć (A9) Efekt kształcenia (D) EKW EKW EKW EKW EKU EKU EKU Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu wiedza K_W05 K_W K_W7 K_W9 umiejętności EKK K_K05 K_U08 K_U5 K_U kompetencje społeczne

5 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa Studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot: Analiza i ocena ryzyka. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: 7. Semestr/y: 8. Liczba godzin ogółem: S/0 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: Wykład (Wyk) Ćwiczenia (Ćw) Laboratoria (Lab) S/5 NS/0 S/5 NS/0 S/0 NS/0 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia dr Rafał Różański B - Wymagania wstępne ma podstawową wiedzę z zakresu analizy matematycznej, rachunku prawdopodobieństwa oraz statystyki C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW: zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami analizy i oceny ryzyka w zakresie studiów inżynierskich pierwszego stopnia zapoznanie z podstawowymi pojęciami i zagadnieniami analizy i oceny ryzyka z wykorzystaniem metod statystycznych i stochastycznych Umiejętności (CU): CU: wyrobienie umiejętności wykorzystania podstawowych metod analizy i oceny ryzyka: jakościowe i ilościowe metody pomiaru ryzyka, budowa modeli ryzyka, analiza bezpieczeństwa procesu, analiza co-jeśli, wstępna analiza zagrożeń, analiza rodzaju błędu, analiza zadań krytycznych, technika rankingu zagrożeń, analiza i zarządzanie drzewem błędów i ryzyka, analiza prawdopodobieństwa ryzyka i jego skutku, wykorzystanie procesów Poissona i Markowa w analizie zagrożeń, symulacja zagrożeń i metoda Monte Carlo, budowa i estymacja sieci Bayes owskich, analiza ryzyka metodami matrycowymi. Kompetencje społeczne (CK): CK: wyrobienie świadomości odpowiedzialności związanej z prawidłową oceną ryzyka i podejmowanymi decyzjami D - Efekty kształcenia Wiedza EKW ma podstawową wiedzę z zakresu analizy i oceny ryzyka Umiejętności EKU stosuje podstawowe narzędzia rachunku prawdopodobieństwa i statystyki do analizy i oceny ryzyka EKU prezentuje uzyskane wyniki w formie liczbowej i graficznej oraz interpretuje je i wyciąga wnioski EKU testuje bezpieczeństwo, przeprowadza diagnozę i wyciąga wnioski Kompetencje społeczne EKK akceptuje i prawidłowo ocenia ryzyko związane z podejmowaniem decyzji związanych z pracą inżyniera oraz ma świadomość związanej z tym odpowiedzialności EKK poprzez analizowanie i wnioskowanie ćwiczy umiejętność kreatywnego myślenia 5

6 E - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów Wykład: Wyk Podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu oceny ryzyka - zdarzenia niekorzystne, zdarzenia inicjujące, zdarzenia krytyczne. Podział zagrożeń. Zagrożenie potencjalne. Zagrożenie kinetyczne. Wyk Klasy zagrożeń chemicznych. Zagrożenia występujące w pracy, przemyśle i usługach. Wypadki w miejscu pracy. Ryzyko zawodowe i procesowe. Wyk Analiza zagrożeń naturalnych. Ryzyko środowiskowe. Heurystyczne metody określania ryzyka. Wyk Identyfikacja zagrożeń metoda list kontrolnych. Wyk5 Konstruowanie drzew błędów i drzew zdarzeń w analizie ryzyka. Wyk6 Zagrożenia a procesy stochastyczne procesy Poissona i Markowa. Wyk7 Budowa i estymacja sieci Bayes owskich. Wyk8 Symulacja i metody Monte Carlo. Wyk9 Oszacowanie wielkości ryzyka - określanie ryzyka metodą matryc ryzyka. Razem liczba godzin wykładów Ćwiczenia: Ćw Jakościowe i ilościowe metody pomiaru ryzyka. Ćw Budowa modeli ryzyka. Ćw Analiza bezpieczeństwa procesu, analiza co-jeśli. Ćw Wstępna analiza zagrożeń, analiza rodzaju błędu. Ćw5 Analiza zadań krytycznych, technika rankingu zagrożeń. Ćw6 Analiza i zarządzanie drzewem błędów i ryzyka. Ćw7 Analiza prawdopodobieństwa ryzyka i jego skutku. Ćw8 Wykorzystanie procesów Poissona i Markowa w analizie zagrożeń. Ćw9 Budowa i estymacja sieci Bayes owskich. Ćw0 Analiza ryzyka metodami matrycowymi. Razem liczba godzin ćwiczeń S 5 S 5 NS 0 NS 0 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne Ogółem liczba godzin przedmiotu: 0 0 z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego; zadania rozwiązywane przy tablicy i samodzielnie F formująca F: sprawdzian ustny wiedzy, umiejętności F: sprawdzian pisemny umiejętności rozwiązywania zadań F: obserwacja podczas zajęć / aktywność G - Metody oceniania P podsumowująca P: sprawdzian pisemny Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie z oceną H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:. M. Borysiewicz, W. Kacprzyk, J. Żurek, red. J. S. Michalik, Zintegrowane oceny ryzyka i zarządzania zagrożeniami w obszarach przemysłowych. CIOP - PIB, Warszawa 00.. T. T. Kaczmarek, Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa M. Młyńczak, Analiza ryzyka w transporcie i przemyśle. Navigator, Wrocław C. L. Pritchard, Zarządzanie ryzykiem w projektach. Teoria i praktyka, WIG-Press, Warszawa 00. Literatura zalecana / fakultatywna:. M. Borysiewicz, A. Furtek, S. A. Potemski, Poradnik metod ocen ryzyka związanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi. Instytut Energii Atomowej, -Świerk S. Radkowski, Podstawy bezpiecznej techniki. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 00. I Informacje dodatkowe Liczba wierszy jest uzależniona od form zajęć realizowanych w ramach przedmiotu zgodnie z punktem A9 6

7 Imię i nazwisko sporządzającego dr Rafał Różański Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) rozraf@poczta.onet.pl, Podpis * Wypełnić zgodnie z instrukcją 7

8 Tabele sprawdzające program nauczania Przedmiotu Analiza i ocena ryzyka na kierunku Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Efekty kształcenia Zaliczenie pisemne Metoda oceniania Pisemne rozwiązywanie zadań Sprawdzian ustny Obserwacja EKW P F F EKU P F F EKU P F F EKU P F F EKK P F F F EKK F F Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 0 0 Czytanie literatury 5 Przygotowanie do zajęć 8 0 Przygotowanie do sprawdzianu 8 Konsultacje z nauczycielem Liczba punktów ECTS dla 50 godzin = punkty ECTS przedmiotu Sporządził: dr Rafał Różański Data: Podpis. Liczba kolumn uzależniona od stosowanych metod oceniania wymienionych w punkcie G 8

9 Tabela. Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu Analiza i ocena ryzyka treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku Inżynieria bezpieczeństwa wiedza Cele przedmiotu (C) Odniesienie danego celu do celów zdefiniowanych dla całego programu Treści programowe (E) Metody dydaktyczne (F) Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć (A9) Efekt kształcenia (D) Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu wiedza CW umiejętności C_W Wyk. 9 Ćw. 0 Prezentacje multimedialne, rozwiązywanie zadań EKW K_W0, K_W07, K_W, K_W umiejętności CU C_U Wyk. 9 Ćw. 0 Prezentacje multimedialne, rozwiązywanie zadań EKU EKU EKU K_U07 K_U K_U kompetencje społeczne kompetencje społeczne CK C_K Wyk. 9 Ćw. 0 Prezentacje multimedialne, rozwiązywanie zadań EKK EKK K_K05 K_K06 Sporządził: dr Rafał Różański Data: Podpis. 9

10 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa Studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot: Analiza i ocena ryzyka. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: 7. Semestr/y: 8. Liczba godzin ogółem: S/ 60 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: Wykład (Wyk) Ćwiczenia (Ćw) Laboratoria (Lab) S/ 0 NS/0 S/0 NS/0 S/0 NS/0 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia dr Robert Dylewski B - Wymagania wstępne Znajomość analizy matematycznej, algebry liniowej i rachunku prawdopodobieństwa C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW: zapoznanie z metodami analizy i oceny ryzyka w zakresie studiów inżynierskich pierwszego stopnia zapoznanie z pojęciami i zagadnieniami analizy i oceny ryzyka z wykorzystaniem metod statystycznych i optymalizacyjnych Umiejętności (CU): CU: wyrobienie umiejętności wykorzystania podstawowych metod analizy i oceny ryzyka: podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka i w warunkach niepewności, budowa drzew decyzyjnych, metody teorii gier, określanie ryzyka w inwestycjach finansowych, metoda ścieżki krytycznej, ocena ryzyka w planowaniu przedsięwzięć. Kompetencje społeczne (CK): CK: wyrobienie świadomości odpowiedzialności związanej z prawidłową oceną ryzyka i podejmowanymi decyzjami D - Efekty kształcenia Wiedza EKW ma podstawową wiedzę z zakresu metod analizy i oceny ryzyka Umiejętności EKU stosuje podstawowe narzędzia rachunku prawdopodobieństwa i statystyki do analizy i oceny ryzyka EKU stosuje metody optymalizacyjne do oceny i analizy ryzyka EKU uwzględnia ryzyko przy podejmowaniu decyzji Kompetencje społeczne EKK wyrobienie świadomości odpowiedzialności związanej z prawidłową oceną ryzyka przy podejmowaniu decyzji E - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów Liczba wierszy jest uzależniona od form zajęć realizowanych w ramach przedmiotu zgodnie z punktem A9 0

11 Wykład: Wyk-. Podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka. Wyk-. Drzewa decyzyjne. Wyk5-6. Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. Wyk7-8. Elementy teorii gier. Wyk9-0. Zysk i ryzyko w inwestycjach. Wyk-. Analiza sieciowa przedsięwzięć, ścieżki krytyczne, harmonogram Gantta. Wyk-5. Ocena ryzyka w planowaniu przedsięwzięć, metoda PERT. Razem liczba godzin wykładów Ćwiczenia: Lab-. Decyzje w warunkach ryzyka, drzewa decyzyjne. Lab-. Maksymalizacja oczekiwanej korzyści, maksymalizacja oczekiwanej użyteczności. Lab5-6. Decyzje w warunkach niepewności. Reguły decyzyjne. Lab7-8. Gry dwuosobowe, strategie czyste i mieszane. Lab9-0. Pomiar zysku i ryzyka inwestycji finansowych. Lab-. Planowanie przedsięwzięć, metoda ścieżki krytycznej CPM,, harmonogram Gantta. Lab-5. Wykorzystanie metody PERT. Razem liczba godzin ćwiczeń S 6 0 S 6 0 NS 0 NS 0 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne Ogółem liczba godzin przedmiotu: 60 0 z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego; laboratoria modelowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem oprogramowania stosowanego do analizy i oceny ryzyka G - Metody oceniania F formująca F: sprawdzian ustny wiedzy, umiejętności F: sprawdzian pisemny umiejętności rozwiązywania zadań F: obserwacja podczas zajęć / aktywność P podsumowująca P: egzamin pisemny Forma zaliczenia przedmiotu: - egzamin pisemny; laboratoria - zaliczenie z oceną i punkty za pracę na ćwicz. H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:. T. T. Kaczmarek, Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa C. L. Pritchard, Zarządzanie ryzykiem w projektach. Teoria i praktyka, WIG-Press, Warszawa 00.. W. Sikora, Badania operacyjne, PWE, Warszawa 008. Literatura zalecana / fakultatywna:. M. Borysiewicz, W. Kacprzyk, J. Żurek, red. J. S. Michalik, Zintegrowane oceny ryzyka i zarządzania zagrożeniami w obszarach przemysłowych. CIOP - PIB, Warszawa 00.. M. Młyńczak, Analiza ryzyka w transporcie i przemyśle. Navigator, Wrocław 997. I Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego dr Rober Dylewski Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) R.Dylewski@wmie.uz.zgora.pl Podpis * Wypełnić zgodnie z instrukcją

12 Tabele sprawdzające program nauczania Przedmiotu Analiza i ocena ryzyka na kierunku Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Metoda oceniania Pisemne Efekty kształcenia Egzamin pisemny rozwiązywanie / wykład zadań Sprawdzian ustny Obserwacja EKW P F F EKU P F F EKU P F F EKU P F F EKK P F F F Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60 0 Czytanie literatury 5 Przygotowanie do laboratorium 5 5 Przygotowanie do sprawdzianu 0 Przygotowanie do egzaminu 5 Konsultacje z nauczycielem Liczba punktów ECTS dla przedmiotu 75 godzin = punktów ECTS Sporządził: dr Robert Dylewski Data: Podpis. Liczba kolumn uzależniona od stosowanych metod oceniania wymienionych w punkcie G

13 Tabela. Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu Analiza i ocena ryzyka treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku Inżynieria bezpieczeństwa wiedza CW Cele przedmiotu (C) umiejętności CU kompetencje społeczne CK Odniesienie danego celu do celów zdefiniowanych dla całego programu C_W C_U C_K Treści programowe (E) Wyk. 5 Lab. 5 Wyk. 5 Lab. 5 Wyk. 5 Lab. 5 Metody dydaktyczne (F) Prezentacje multimedialne, rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem oprogramowania Prezentacje multimedialne, rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem oprogramowania Prezentacje multimedialne, rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem oprogramowania Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć (A9) laboratoria laboratoria laboratoria Efekt kształcenia (D) EKW EKU EKU EKU EKK Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu wiedza K_W0, K_W, K_W umiejętności K_U07 K_U K_U kompetencje społeczne K_K05 Sporządził: dr Robert Dylewski Data: Podpis.

14 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot Bezpieczeństwo informacji. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: II 7. Semestr: 8. Liczba godzin ogółem: S/5 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia Wykład (Wyk) Laboratorium (L) dr inż. Janusz Jabłoński B - Wymagania wstępne S/5 NS/0 S/0 NS/0 C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW: przekazanie wiedzy w zakresie terminologii, metod oraz narzędzi stosowanych w zabezpieczeniach dostępu do danych w systemach bazodanowych oraz ochroną przed utratą lub uszkodzeniem danych. Umiejętności (CU): CU: projektowania, wdrażania i konstruowania procesu diagnozowania bezpieczeństwa, baz danych, dostrzegając kryteria użytkowe, prawne i ekonomiczne, konfigurowania baz danych, oraz rozwiązywania praktycznych zadań inżynierskich, Kompetencje społeczne (CK): CK: przygotowanie do permanentnego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji D - Efekty kształcenia Student po zakończeniu procesu kształcenia: Wiedza EKW: ma wiedzę obejmującą zakres bezpieczeństwa informacji EKW: ma wiedzę obejmującą kluczowe zagadnienia bezpieczeństwa systemów, urządzeń i procesów h EKW: ma szczegółową wiedzę z zakresu mechanizmów szyfrowania danych EKW: ma podstawową wiedzę w zakresie w zakresie standardów i norm związanych z inżynierią bezpieczeństwa systemów i procesów EKW5: orientuje się w obecnym stanie oraz trendach ukierunkowanych na zwiększenie bezpieczeństwa Umiejętności EKU: potrafi ocenić ryzyko i bezpieczeństwo systemów, stosując techniki oraz narzędzia programowe EKU: potrafi posłużyć się właściwie dobranymi narzędziami weryfikacji bezpieczeństwa systemów operacyjnych, EKU: potrafi zaplanować i przeprowadzić symulację oraz pomiary poziomu bezpieczeństwa systemów; potrafi przedstawić otrzymane wyniki w formie liczbowej i graficznej, dokonać ich interpretacji i wyciągnąć właściwe wnioski EKU: potrafi zaprojektować proces testowania bezpieczeństwa kont systemu operacyjnego i wyciągnąć wnioski Kompetencje społeczne EKK ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na bezpieczeństwo instytucji, rozumie odpowiedzialności za podejmowane decyzje E - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów K_W0 K_W05 K_W K_W K_W9 K_U08 K_U0 K_U K_U K_K0

15 Wykłady:. Terminologia i klasyfikacja tajemnic, przetwarzanie dokumentów. Podstawy prawne w ochronie informacji, tajemnice prawnie chronione.. Podstawowe moduły w zarządzaniu bezpieczeństwem informacji.. Systemy operacyjne - wdrażanie zasad POSIX. 5. Kryptograficzna ochrona danych. 6. Zagrożenia i ataki sieciowe 7. Polityka bezpieczeństwa informacji. 8. Zabezpieczenia i wymagania w zakresie ochrony informacji. 9. Administracyjne, techniczne i fizyczne bezpieczeństwo danych. Laboratorium: Razem liczba godzin wykładu. Konfiguracja i zabezpieczenia kont użytkowników systemu operacyjnego.. Szyfry podstawieniowe i przestawieniowe analiza oparta na rozkładzie częstości.. Kryptoanaliza i łamanie brutalne i słownikowe.. Analiza generatora wartości pseudolosowych w JAVA. 5. Szyfrowanie symetryczne - wykorzystanie funkcji - xor. 6. Wykorzystanie pakietu JAVA w szyfrowaniu RSA. 7. Chińskie Twierdzenie o resztach i implementacja w Java zrównoleglenia w RSA. 8. Szyfrowanie i bezpieczne hasła w systemach wieloużytkownikowych. 9. Konfiguracja środowiska Windows dla potrzeb VPN. 0. Konfiguracja bezpieczeństwa przeglądarki i poczty Internetowej.. Wstęp do analizy Sieci - wykorzystanie dostępnych darmowych narzędzi. Wykorzystanie certyfikatów bezpieczeństwa.. Projekt polityki bezpieczeństwa dla e - przedsięwzięcia. Razem liczba godzin laboratoriów S 5 S 0 NS 0 NS 0 Ogółem liczba godzin przedmiotu: 5 0 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego laboratorium z realizacją przykładowych zadań G - Metody oceniania F formująca F: sprawdzian ustny wiedzy F: sprawdzian pisemny umiejętności rozwiązywania zadań F: obserwacja podczas zajęć / aktywność P podsumowująca P: egzamin pisemny Forma zaliczenia przedmiotu: - egzamin pisemny; laboratorium zaliczenie z oceną i punkty za pracę na ch H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:. N. Koblitz - Wykład z teorii liczb i kryptografii, WNT, 99. M. Kutyłowski i W. B. Strothmann, Kryptografia: Teoria i praktyka zabezpieczania systemów komputerowych, Wyd. READ ME, Warszawa, 999,. A. Ross, Inżynieria Zabezpieczeń, WNT, Warszawa 005. R. Wobst, Kryptologia. Budowa i łamanie zabezpieczeń, RM, Warszawa, 00 Literatura zalecana / fakultatywna:. A. Lockhart, 00 sposobów na bezpieczeństwo Sieci, Helion, Gliwice 00. B. Schneier: Kryptografia dla praktyków. WNT, Warszawa 00. A. J. Menezes, P. C. van Oorschot, S. A. Vanstone, Kryptografia stosowana, WNT W-wa, 005 I Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Dr inż. Janusz Jabłoński Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) Jacho@ztpnet.pl, Podpis 5

16 Tabele sprawdzające program nauczania przedmiotu: Bezpieczeństwo informacji na kierunku: Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Efekty kształcenia Egzamin pisemny / wykład Sprawdzian ustny Metoda oceniania Sprawdzian pisemny Obserwacja EKW P F F F EKW P F F F EKW P F F F EKW P F F F EKW5 F F F EKU P F F F EKU P F F F EKU P F F F EKU F F F EKK P F Dyskusja Inne Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 5 0 Czytanie literatury 0 5 Przygotowanie do zajęć 0 0 Konsultacje z nauczycielem/ami 5 5 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu 90 godzin = punkty ECTS Sporządził: dr inż. Janusz Jabłoński Data: Podpis. 6

17 Tabela. Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu Bezpieczeństwo informacji treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku Inżynieria bezpieczeństwa wiedza Cele przedmiotu (C) Odniesienie danego celu do celów zdefiniowanych dla całego programu Treści programowe (E) Metody dydaktyczne (F) Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć (A9) Efekt kształcenia (D) Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu wiedza CW C_W Wykł. 9 Lab. umiejętności problemowe analiza problemów EKW EKW EKW EKW EKW5 K_W0 K_W05 K_W K_W, K_W9 Umiejętności CU C_U Wykł. 9 Lab. kompetencje społeczne problemowe analiza problemów EKU EKU EKU EKU K_U08 K_U0 K_U K_U kompetencje społeczne CK C_K Wykł. 9 Lab. problemowe analiza problemów EKK K_K0 Sporządził: dr inż. Janusz Jabłoński Data: Podpis. 7

18 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa Studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot: Modelowanie zagrożeń. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: 7. Semestr/y: 6 8. Liczba godzin ogółem: S/ 5 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: Wykład (Wyk) Ćwiczenia (Ćw) Laboratoria (Lab) Projekt (Pr) S/ 5 NS/0 S/0 NS/0 S/0 NS/0 S/0 NS/0 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia Prof. nadzw. dr hab. inż. Zdzisław Kołaczkowski Prowadzący: brak B - Wymagania wstępne C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW: zapoznanie studentów z modelami awarii, zagrożeń skażeniami, katastrof. Przekazanie wiedzy o prognozowaniu zagrożeń ( powodzie, pożary, wichury, trzęsienia ziemi, tąpnięcia,, katastrofy budowlane, katastrofy komunikacyjne wycieki gazu, katastrofy ekologiczne)) Umiejętności (CU): CU: wyrobienie umiejętności wykorzystywania wiedzy związanej z przewidywaniem i modelowaniem przebiegu najpoważniejszych zagrożeń o charakterze katastrof. Kompetencje społeczne (CK): CK: przygotowanie do permanentnego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji CK: wyrobienie umiejętności kreatywnego myślenia D - Efekty kształcenia Wiedza EKW: ma wiedzę niezbędną do formułowania i rozwiązywania problemów w języku analizy matematycznej, weryfikacji hipotez w badaniach inżynierskich oraz wnioskowania probabilistycznego. EKW: ma wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia bezpieczeństwa systemów, urządzeń i procesów, ze szczególnym uwzględnieniem ich modelowania. EKW: zna podstawowe metody i techniki identyfikacji i analizy zagrożeń EKW: ma szczególną wiedzę z zakresu monitorowania procesów oraz inżynierii urządzeń dozorowych. EKW5: ma wiedzę w zakresie zarządzania jakością i analizy ryzyka. EKW6: ma podstawową wiedzę w zakresie standardów i norm technicznych związanych z inżynierią bezpieczeństwa systemów, urządzeń i procesów. EKW7: orientuje się w obecnym stanie oraz trendach rozwoju programów modelujących zagrożenia dla ludzi, urządzeń i procesów. Umiejętności EKU: potrafi opracować dokumentację dotycząca realizacji zadania inżynierskiego (prognozowanie, symulacja i modelowanie zagrożeń) i przygotować tekst zawierający omówienie wyników realizacji tego zadania. EKU: potrafi wykorzystać poznane metody i modele matematyczne, a także symulacje komputerowe do analizy i oceny bezpieczeństwa systemów i sieci komputerowych. K_W0 K_W05 K_W07 K-W09 K_W K_W K-W9 K_U0 K_U07 8

19 EKU: potrafi ocenić ryzyko i bezpieczeństwo systemów i sieci, stosując techniki oraz narzędzia Sprzętowe i programowe. K_U08 EKU: potrafi posłużyć się właściwie dobranymi środowiskami programistycznymi, symulatorami oraz narzędziami komputerowo wspomaganego projektowania do symulacji, projektowania i weryfikacji bezpieczeństwa systemów i sieci komputerowych. K_U0 EKU5: potrafi zaplanować i przeprowadzić symulację oraz pomiary poziomu bezpieczeństwa systemów, sieci i urządzeń; potrafi przedstawić otrzymane wyniki w formie liczbowej i graficznej, dokonać ich interpretacji i wyciągnąć właściwe wnioski. K_U EKU6: potrafi zaprojektować proces testowania bezpieczeństwa oraz w przypadku wykrycia błędów przeprowadzić ich diagnozę i wyciągnąć wnioski. K-U Kompetencje społeczne EKK: potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role i ponosić odpowiedzialność za wspólnie realizowane działania. K_K0 Forma zajęć - : E - Treści programowe 5 oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów Wykł.. Matematyczno fizyczne modele zagrożeń. Wybrane procesy atmosferyczne. Wykł.. Prognozowanie zagrożeń powodowanych przez anomalie klimatyczne Wykł.. Elementy teorii pożarów. Równanie bilansowe opisujące pożar. Wymiana gazowa w warunkach pożaru wewnętrznego. Wykł.. Stany stacjonarne i niestacjonarne pożaru wewnętrznego. Modele pożaru. Teoria wybuchu. Wykł. 5. Awarie techniczne. Modelowanie uwolnienia masy i/lub energii. Wykł. 6. Prognozowanie zagrożeń biologicznych, chemicznych i radiologicznych. Modele rozprzestrzeniania się skażeń oraz obłoku palnego lub toksycznego. Wykł. 7. Prognozowanie zagrożeń epidemiologicznych i zatruć. Wykł. 8. Prognozowanie zagrożeń związanych z infrastrukturą krytyczną, zatrucie ujęć wody. Razem liczba godzin wykładów Projektowanie: Ćw.-. Aplikacje komputerowe do wspomagania modelowania zagrożeń. Ćw. -. Modelowanie zagrożeń warunkami pogodowymi dla wybranych obszarów. Ćw Modelowanie procesu pożaru, wyznaczanie stref zagrożeń w budynkach i na otwartym terenie. Ćw. 7-8 Powodzie, strefy zagrożenia. Ćw. 9. Modelowanie przemieszczania się skażeń w różnych warunkach, środowisku i różnym terenie. Ćw. 0. Komputerowe symulacje różnych awarii, metody ich ograniczenia i usuwania. Ćw. -. Zagrożenia ze strony deformacji zapadliskowych i wstrząsów sejsmicznych; osuwiska. Ćw. -. Modelowanie i prognozowanie zagrożeń powodowanych przez katastrofy budowlane. Ćw. 5. Modelowanie zagrożeń w transporcie lądowym, wodnym i powietrznym. Razem liczba godzin ćwiczeń S 5 S 0 NS 0 NS 0 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego F formująca F formująca F: sprawdzian ustny wiedzy F: sprawdzian pisemny umiejętności rozwiązywania zadań F: obserwacja podczas zajęć / aktywność G - Metody oceniania Ogółem liczba godzin przedmiotu: 5 0 P podsumowująca Z: zaliczenie końcowe 5 Liczba wierszy jest uzależniona od form zajęć realizowanych w ramach przedmiotu zgodnie z punktem A9 9

20 Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie z oceną H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:.. J. Wolanin, Zarys teorii bezpieczeństwa obywatel: ochrona ludności w czasie pokoju, SGSP, Warszawa J. Marczak, Monitoring zagrożeń niemilitarnych, AON, Warszawa 00.. J. Konieczny, Bezpieczeństwo biologiczne, chemiczne, jądrowe i ochrona radiologiczna, Garmond, Warszawa M. Pofit-Szczepańska, Wybrane zagadnienia z fizykochemii wybuchu, SGSP, Warszawa A. Marciniak, Działania ratownicze w obszarze zagrożenia radiologicznego, SGSP, Warszawa M. Woliński, Ocena zagrożeń wybuchem, SGSP, Warszawa 007. Literatura zalecana / fakultatywna:. E. Kłodziński, Komputerowe wspomaganie zarządzanie bezpieczeństwem publicznym, WAT, Warszawa 00.. M. Abramowicz i inni, Bezpieczeństwo pożarowe budynków, cz.,sgsp, Warszawa 00.. E. Gałązka i inni, Metody obliczeniowe wybranych parametrów palności, wybuchowości i dymotwórczości substancji chemicznych, SGSP, Warszawa 00.. L. Pietrzak, Badanie wypadków przy pracy. Modele i metody, CIOP, Warszawa B. Bociek, Podstawy modelowania, Helion, Gliwice 007. I Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Zdzisław Kołaczkowski Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) kola@man.poznan.pl, Podpis * Wypełnić zgodnie z instrukcją 0

21 Tabele sprawdzające program nauczania Przedmiotu Modelowanie zagrożeń na kierunku Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Metoda oceniania 6 Efekty kształcenia Zaliczenie pisemne / wykład Projekt - Prezentacja Obserwacja Dyskusja EKW EKW EKW EKW EKW EKW EKU EKU EKU EKU EKU EKU EKK Inne Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 5 0 Czytanie literatury 9 5 Przygotowanie do zajęć 0 5 Przygotowanie do sprawdzianu 5 7 Przygotowanie do sprawdzianu 5 7 Konsultacje z nauczycielem/ami Liczba punktów ECTS dla przedmiotu 75 godzin = punkty ECTS Sporządził: Zdzisław Kołaczkowski Data: Podpis. 6 Liczba kolumn uzależniona od stosowanych metod oceniania wymienionych w punkcie G

22 Tabela. Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu Modelowanie zagrożeń, treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku Inżynieria bezpieczeństwa wiedza Cele przedmiotu (C) Sporządził: Zdzisław Kołaczkowski Data: Podpis. Odniesienie danego celu do celów zdefiniowanych dla całego programu CW C_W Wykł. 8 Ćw. 5 umiejętności CU C_U Wykł. 8 Ćw. 5 kompetencje społeczne CK, CK C_K Wykł. 8 Ćw. 5 Treści programowe (E) Metody dydaktyczne (F) problemowe analiza problemów problemowe analiza problemów problemowe analiza problemów Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć (A9) Efekt kształcenia (D) EKW EKW EKW EKW EKW5 EKW6 EKW7 EKU EKU EKU EKU EKU5 EKU6 EKK EKK Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu wiedza K_W0 K_W05 K_W07 K_W09 K_W K_W K_W9 umiejętności K_U0 K_U07 K_U08 K_U0 K_U K_U kompetencje społeczne K_K0 K_K0

23 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot Środki bezpieczeństwa i ochrony. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: kierunkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: II 7. Semestr: IV 8. Liczba godzin ogółem: S/ 5 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i Wykład (Wykł.) S/ 5 NS/0 liczba godzin w semestrze: 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia Prof. nadzw. dr hab. inż. Zdzisław Kołaczkowski B - Wymagania wstępne C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW: zapoznanie studentów ze środkami ochrony przed zagrożeniami od pól elektrycznych, magnetycznych i elektromagnetycznych; zapoznanie studentów ze środkami ochrony przed oddziaływaniem promieniowania jonizującego Umiejętności (CU): CU: wyrobienie umiejętności wykorzystywania wiedzy dotyczącej oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego i jonizującego na organizm człowieka; umiejętność doboru odpowiednich środków bezpieczeństwa i ochrony dla przewidywanych zagrożeń. Kompetencje społeczne (CK): CK: przygotowanie do permanentnego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji CK: wyrobienie umiejętności kreatywnego myślenia D - Efekty kształcenia Wiedza EKW: ma wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia bezpieczeństwa w warunkach oddziaływania pól elektrycznych, magnetycznych i elektromagnetycznych oraz promieniowania jonizującego. EKW: ma podstawową wiedzę w zakresie standardów i norm związanych z inżynierią bezpieczeństwa systemów, urządzeń i procesów w warunkach oddziaływania pola elektromagnetycznego i promieniowania jonizującego. EKW: ma szczegółową wiedzę dotyczącą ergonomii, bezpieczeństwa i higieny pracy w warunkach oddziaływania na człowieka silnych pól elektromagnetycznych i promieniowania jonizującego. EKW: orientuje się w obecnym stanie i trendach rozwoju bezpieczeństwa systemów informatycznych, urządzeń i procesów przy oddziaływaniu silnych pól elektrycznych, magnetycznych, elektromagnetycznych i promieniowania jonizującego. Umiejętności EKU: potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami umożliwiającymi zapewnienie Bezpieczeństwa systemów i urządzeń w warunkach oddziaływania silnych pól elektrycznych, magnetycznych i elektromagnetycznych oraz promieniowania jonizującego. K_W05 K_W K_W5 K_W9 K_U EKU: umie dostrzegać aspekty pozatechniczne, w tym środowiskowe przy projektowaniu i stosowaniu systemów zapewniających bezpieczeństwo systemów, sieci i urządzeń podczas oddziaływania silnych pól elektromagnetycznych i promieniowania jonizującego. K_U EKU: stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w warunkach oddziaływania pola elektrycznego, magnetycznego i elektromagnetycznego, a także promieniowania jonizującego. K_U Kompetencje społeczne EKK: ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na człowieka i środowisko oraz związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. K_K0 EKK: prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu inżyniera

24 odpowiedzialnego za ogólnie pojęte bezpieczeństwo, szczególnie przy oddziaływaniu silnych pól elektromagnetycznych i promieniowania jonizującego. E - Treści programowe 7 oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów Forma zajęć - : Wykł.. Wymagania stawiane środkom bezpieczeństwa i ochrony indywidualnej i zbiorowej. Wykł.. Źródła pola elektromagnetycznego Wykł.. Źródła promieniowania jonizującego. Wykł.. Oddziaływanie prądu elektrycznego na człowieka Wykł. 5. Oddziaływanie pola elektromagnetycznego na organizm ludzki Wykł. 6.. Oddziaływanie promieniowania jonizującego organizm ludzki Wykł. 7. Kompatybilność elektromagnetyczna Wykł. 8. Dopuszczalne dawki promieniowania Razem liczba godzin wykładów S 5 K_K05 NS 5 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego Ogółem liczba godzin przedmiotu: 5 5 F formująca F: obserwacja podczas zajęć / aktywność G - Metody oceniania P podsumowująca Z: zaliczenie Forma zaliczenia przedmiotu: - zaliczenie z oceną i punkty za pracę na wykładach H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:. D. Koradecka, Bezpieczeństwa pracy i ergonomia, Tom I i II, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa A. Pościk, Dobór środków ochrony indywidualnej, CIOP, Warszawa R. Mikulski, Bezpieczeństwo i ochrona człowieka w środowisku pracy, CIOP, Warszawa D. Koradecka, Nauka o pracy bezpieczeństwo, higiena, ergonomia, CIOP, Warszawa J. Konieczny, Bezpieczeństwo biologiczne, chemiczne, jądrowe i ochrona radiologiczna, Garmond, Poznań-Warszawa 005. Literatura zalecana / fakultatywna:. J. Induski, Higiena pracy, Tom I, Instytut Medycyny Pracy, Łódź E. Górska, Ergonomia projektowanie, diagnoza, eksperyment, Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 00.. W. Maliszewski, Bezpieczeństwo człowieka i zbiorowości społecznej, Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz S. Mac, J. Leowski, Bezpieczeństwo i higiena pracy, WSiP, Warszawa 000. I Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Zdzisław Kołaczkowski Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) kola@man.poznan.pl, Podpis 7 Liczba wierszy jest uzależniona od form zajęć realizowanych w ramach przedmiotu zgodnie z punktem A9

25 Tabele sprawdzające program nauczania przedmiotu: Środki bezpieczeństwa i ochrony na kierunku: Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Metoda oceniania 8 Efekty kształcenia Zaliczenie ustne / wykład EKW + EKW + EKW + EKW + EKU + EKU + EKU + EKK + EKK + Projekt - Prezentacja Obserwacja Dyskusja Inne Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 5 5 Czytanie literatury Przygotowanie do zajęć 5 5 Konsultacje z nauczycielem/ami Liczba punktów ECTS dla 5 godzin = punkt ECTS przedmiotu Sporządził: Zdzisław Kołaczkowski Data: Podpis. 8 Liczba kolumn uzależniona od stosowanych metod oceniania wymienionych w punkcie G 5

26 Tabela. Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu Środki bezpieczeństwa i ochrony, treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku Inżynieria bezpieczeństwa wiedza Cele przedmiotu (C) Odniesienie danego celu do celów zdefiniowanych dla całego programu Treści programowe (E) Metody dydaktyczne (F) Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć (A9) CW C_W Wyk. 8 problemowe umiejętności CU kompetencje społeczne CK, CK C_U C_K Wyk. 8 Wyk. 8 problemowe problemowe Efekt kształcenia (D) EKW EKW EKW EKW EKU, EKU EKU EKK, EKK Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu wiedza K_W05 K_W K_W5 K_W9 umiejętności K_U K_U K_U kompetencje społeczne K_K0 K_K05 Sporządził: Zdzisław Kołaczkowski Data: Podpis. 6

27 Wydział Kierunek Poziom studiów Profil kształcenia Techniczny Inżynieria bezpieczeństwa studia pierwszego stopnia - inżynierskie praktyczny P R O G R A M N A U C Z A N I A P R Z E D M I O T U * A - Informacje ogólne. Przedmiot Ergonomia i fizjologia w bezpieczeństwie pracy. Kod przedmiotu:. Punkty ECTS:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 5. Język wykładowy: polski 6. Rok studiów: II 7. Semestr: 8. Liczba godzin ogółem: S/ 5 NS/0 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: 0. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia Wykład (Wyk) Laboratorium (Lab) S/ 5 NS/0 S/ 0 NS/0 Prof. nadzw. dr hab. inż. Zdzisław Kołaczkowski B - Wymagania wstępne C - Cele kształcenia Wiedza(CW): CW: zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi rodzajów pracy, jej fizjologicznymi charakterystykami oraz fizjologicznym kosztem pracy; przekazanie wiedzy o zmęczeniu i znużeniu pracą, o fizjologicznych zasadach organizacji pracy oraz skutkach zdrowotnych nadmiernych obciążeń; zapoznanie z obciążeniami psychicznymi w pracy, z kosztem fizjologicznym wysiłku umysłowego i obciążenia psychicznego; zapoznanie studentów ze źródłami stresu w pracy, sposobami ograniczania stresu oraz jego skutkami zdrowotnymi. Umiejętności (CU): CU: wyrobienie umiejętności wykorzystywania wiedzy dotyczącej organizmu człowieka i wydolności organizmu w trakcie obciążenia pracą do zapobiegania negatywnym skutkom zdrowotnym; wyrobienie umiejętności organizacji pracy powodującej minimalne obciążenie organizmu; wyrobienie umiejętności identyfikacji zagrożeń zdrowia psychicznego w pracy oraz umiejętności tworzenia list kontrolnych dla potrzeb projektowania ergonomicznego, korekty ergonomicznej i oceny ryzyka zawodowego. Kompetencje społeczne (CK): CK: przygotowanie do permanentnego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji CK: wyrobienie umiejętności kreatywnego myślenia D - Efekty kształcenia Student po zakończeniu programu kształcenia: Wiedza EKW: ma wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia bezpieczeństwa pracy w aspekcie fizjologicznych czynności organizmu człowieka. K_W05 EKW: ma podstawową wiedzę w zakresie standardów i norm związanych z inżynierią bezpieczeństwa w odniesieniu do organizmu człowieka K_W EKW: ma szczegółową wiedzę dotyczącą związków ergonomii i bezpieczeństwa i higieny pracy z fizjologią człowieka. K_W5 EKW: orientuje się w obecnym stanie i trendach rozwoju bezpieczeństwa pracy z uwzględnieniem fizjologii człowieka. K-W9 Umiejętności EKU: potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami umożliwiającymi bezpieczne wykonywanie pracy z możliwie minimalnym wydatkiem biologicznym K_U EKU: umie dostrzegać aspekty pozatechniczne, w tym środowiskowe przy projektowaniu i stosowaniu systemów zapewniających bezpieczeństwo systemów i urządzeń K_U EKU: stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. K_U Kompetencje społeczne 7

28 EKK: ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na człowieka i środowisko oraz związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. K_K0 EKK: prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu inżyniera odpowiedzialnego za ogólnie pojęte bezpieczeństwo. K_K05 E - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów Wykład: Wyk. Rodzaje pracy. Wyk. Fizjologiczna charakterystyka pracy. Wyk. Fizjologia pracy fizycznej Ciężkość pracy, obciążenie pracą, uciążliwość pracy. Wyk. Fizjologia pracy umysłowej. Wyk5. Zmęczenie przyczyny, postaci, konsekwencje. Wyk6. Sposoby ograniczania zmęczenia. Wyk7. Skutki zdrowotne nadmiernych obciążeń. Wyk8. Racjonalny wypoczynek. Razem liczba godzin wykładów S 5 NS 0 Laboratorium: Lab-. Dopuszczalne i optymalne obciążenia pracą zawodową Lab-. Koszt fizjologiczny pracy w relacji do reakcji układu krążenia, oddechowego i innych układów na obciążenie pracą. Lab5-6. Zdolność do pracy czynniki warunkujące, wskaźniki zdolności do pracy. Lab7-8 Obciążenie psychiczne w pracy koszt fizjologiczny wysiłku umysłowego i obciążenia psychicznego. Lab9. Sposoby wykonywania pracy zawodowej. Lab0. Fizjologiczne zasady organizacji pracy czas pracy, przerwy w pracy. Lab. Fizjologiczne zasady organizacji pracy zmianowej, znaczenie deficytu snu. Lab-. Wiek jako czynnik modyfikujący zdolność do pracy warunki pracy dla młodocianych i osób starszych. Lab. Płeć jako czynnik modyfikujący zdolność do pracy warunki pracy dla kobiet. Lab5. Stres zawodowy _źródła stresu w pracy, sposoby ograniczania stresu. Skutki zdrowotne stresu. Razem liczba godzin laboratorium S 0 NS 0 Ogółem liczba godzin przedmiotu: 5 0 F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego G - Metody oceniania F formująca F: sprawdzian ustny wiedzy F: sprawdzian pisemny umiejętności rozwiązywania zadań F: obserwacja podczas zajęć / aktywność P podsumowująca P: egzamin pisemny Forma zaliczenia przedmiotu: - egzamin pisemny; Laboratorium zaliczenie z oceną i punkty za pracę na ch H - Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa:. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Tom, red. D. Koradecka. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa Nauka o pracy bezpieczeństwo, higiena, ergonomia, red. D. Koradecka, CIOP, Warszawa J. Olszewski, Podstawy ergonomii i fizjologii pracy, AE w Poznaniu, Poznań W. Ejsmont, Fizjologia i ergonomia pracy, WSI, Warszawa 99. Literatura zalecana / fakultatywna:. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Tom, Red. D. Koradecka. CIOP, Warszawa Z. Ciok, Podstawowe problemy współczesnej techniki. T. 9, PWN, Warszawa 00. Z. Engel, Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem. PWN, Warszawa 99. 8

29 . L. Hempel, Człowiek i maszyna. Model techniczny współdziałania, WKiŁ, Warszawa E. Górska, E. Tytyk, Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy. Podstawy teoretyczne, Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa I Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Prof. nadzw. dr hab. inż. Zdzisław Kołaczkowski Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe ( , telefon) kola@man.poznan.pl, Podpis 9

30 Tabele sprawdzające program nauczania przedmiotu: Ergonomia i fizjologia w bezpieczeństwie pracy na kierunku: Inżynieria bezpieczeństwa Tabela. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania: Efekty kształcenia Egzamin pisemny / wykład Sprawdzian pisemny/ustny Metoda oceniania Prezentacja Obserwacja EKW P F, F EKW P F, F EKW P F, F EKW P F, F EKU F, F F EKU F, F F EKU F, F F EKK F EKK F Dyskusja Inne Tabela. Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na realizację studia stacjonarne studia niestacjonarne Godziny zajęć z nauczycielem/ami 5 0 Czytanie literatury 9 Przygotowanie do zajęć 6 0 Przygotowanie do zaliczenia 6 0 Przygotowanie do egzaminu 8 0 Konsultacje z nauczycielem/ami Liczba punktów ECTS dla przedmiotu 75 godzin = punkty ECTS Sporządził: Prof. nadzw. dr hab. inż. Zdzisław Kołaczkowski Data: Podpis. 0