WYSTĘPOWANIE MSZYCY BREVICORYNE BRASSICAE L. I JEJ WROGÓW NATURALNYCH NA RÓŻNYCH ODMIANACH BROKUŁU. Wstęp. Materiał i metody

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYSTĘPOWANIE MSZYCY BREVICORYNE BRASSICAE L. I JEJ WROGÓW NATURALNYCH NA RÓŻNYCH ODMIANACH BROKUŁU. Wstęp. Materiał i metody"

Roman Baran
7 lat temu
Przeglądów:

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) IRENA ŁUCZAK WYSTĘPOWANIE MSZYCY BREVICORYNE BRASSICAE L. I JEJ WROGÓW NATURALNYCH NA RÓŻNYCH ODMIANACH BROKUŁU Z Katedry Ochrony Roślin Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie ABSTRACT. The number of Brevicoryne brassicae colonies and the density of aphids on plants varied depending on broccoli cultivars and the year studies. In 2002 parasite Diaeretiella rapae played a great role in reduction of cabbage aphid population. Key words: Brevicoryne brassicae, broccoli, cultivars, Diaeretiella rapae, predators Wstęp Mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicae L.) jest uważana za jednego z najgroźniejszych szkodników warzyw kapustnych (Narkiewicz-Jodko 1976, Nawrocka 1984). Ważną rolę w ograniczaniu populacji tej mszycy odgrywają jej naturalni wrogowie: pasożytnicza błonkówka Diaeretiella rapae (M Intosh) (Jankowska i Wiech 2003) oraz owady drapieżne (z Chrysopidae, Coccinellidae, Syrphidae i Cecidomyiidae) (Wnuk i Wojciechowicz 1993, Jankowska 2005 a, b). W niniejszej pracy zamieszczono wyniki dwuletnich badań polowych nad dynamiką występowania B. brassicae i jej pasożytowania przez D. rapae na różnych odmianach brokułu. Uwzględniono także liczebność drapieżnych owadów występujących w koloniach Brevicoryne brassicae. Materiał i metody Badania prowadzono w latach na poletkach Stacji Doświadczalnej w Mydlnikach koło Krakowa. W 2002 roku obserwacjami objęto dziewięć odmian brokułu Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 554 I. Łuczak (wyszczególnienie w tab. 1). W 2003 roku testowano sześć odmian (wyszczególnienie w tab. 2). W 2002 roku brokuły wysadzono w pole 10 maja, a w 2003 roku 3 czerwca. Rośliny sadzono w rozstawie cm. Doświadczenia polowe zakładano metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach. Na każdym poletku było 20 roślin (4 rzędy 5 roślin). Po dwóch tygodniach od wysadzenia rozsady w pole wytypowano po pięć roślin ze środkowych rzędów każdego poletka do obserwacji entomologicznych. Na tych roślinach raz w tygodniu (aż do zbioru plonu) liczono kolonie mszycy, notowano mszyce żywe i spasożytowane (mumie), a także różne stadia rozwojowe owadów drapieżnych. Wyniki i dyskusja W 2002 roku kolonie B. brassicae były notowane od 28 maja do 3 lipca (tab. 1). Liczba kolonii i zagęszczenie mszyc na roślinach różniły się między odmianami i zależały od terminu obserwacji. W dniu 28 maja najwięcej mszyc (260 sztuk na 20 roślinach) i największe ich zagęszczenie w jednej kolonii (średnie 14,4 mszyce, maksymalne 52 mszyce) stwierdzono na odmianie Belstar F 1. W tym terminie odnotowano już trzy kolonie (tj. 16,7%) spasożytowane przez D. rapae oraz jaja drapieżców z Chrysopidae (3 jaja) i Coccinellidae (18 jaj w jednym złożu). Działalność owadów drapieżnych, a zwłaszcza duża aktywność parazytoida D. rapae (w dniu 3 lipca pasożytowanie kolonii wynosiło 42,8%) ograniczały dalszy wzrost populacyjny mszycy na tej odmianie brokułu. Nieco inny przebieg wzrostu populacyjnego B. brassicae obserwowano na odmianie Sebastian. Prawie we wszystkich terminach obserwacji, a zwłaszcza w okresach największej liczebności szkodnika (28 maja i 3 lipca), notowano tutaj wysokie liczby kolonii na roślinach. W dniu 13 czerwca, na odmianie Cezar odnotowano pojedyncze okazy drapieżców: Chrysopidae (jedna larwa), Coccinellidae (jedna larwa i jeden chrząszcz) oraz Syrphidae (jedna larwa). W dniu 20 czerwca stwierdzono jedną larwę Coccinellidae i jedną poczwarkę Syrphidae na odmianie Chevalier F 1, a w dniu 3 lipca obserwowano pojedyncze jaja Chrysopidae na odmianach Milady F 1 i Sena F 1. Na tych trzech ostatnich odmianach liczebność mszycy były najmniejsza, a pasożytowanie kolonii (w dniu 3 lipca) wynosiło ponad 20%. W 2003 roku brokuły wysadzono w pole 3 czerwca, tj. o trzy tygodnie później, aniżeli w 2002 roku, i stwierdzono na nich bardzo silne rozmnożenie się B. brassicae (tab. 2). Parazytoid D. rapae pojawił się z dużym opóźnieniem; spasożytowane mszyce (z wyjątkiem odmiany Cezar ) obserwowano dopiero dnia 24 lipca. Największe zagęszczenie mszycy (średnio 1706 osobników) stwierdzono na odmianie Cezar, a na odmianie Coronado F 1 liczby kolonii i mszyc były najmniejsze. W analizowanym roku (w kolejnych terminach obserwacji) notowano liczne jaja Chrysopidae i pojedyncze larwy tych drapieżców. Najwięcej jaj (ogółem 68 sztuk) stwierdzono na odmianie Marathon F 1, a następnie na Sena F 1 (48 sztuk). Od połowy lipca w koloniach mszycy obserwowano larwy lub poczwarki Syrphidae. Wnuk i Wojciechowicz (1993) wyjaśniają, że larwy bzygowatych preferują bardziej zagęszczone kolonie B. brassicae i dlatego znaczna redukcja liczebności tej mszycy jest obserwowana dopiero od połowy lipca. W niniejszych badaniach najwięcej tych drapieżców

3 Występowanie mszycy Brevicoryne brassicae L. i jej wrogów Tabela 1 Dynamika występowania Brevicoryne brassicae i jej spasożytowanie przez Diaeretiella rapae na różnych odmianach brokułu w 2002 roku Dynamics of Brevicoryne brassicae population and its parasitation by Diaeretiella rapae on different broccoli cultivars in 2002 Odmiana Cultivar Liczba mszyc (M) i kolonii (K) na analizowanych 20 roślinach Number of aphids (M) and colonies (K) on analyzed 20 plants Wartości średnie Mean values M K M K M K M K M K M K Sebastian a ,6 19,2 b 0,8 6, ,7 50 8,7 15,6 5,0 13,5 Liberty F 1 a ,6 15,6 b , ,1 32,2 5,0 14,1 Lucky F 1 a ,2 14,4 b , ,5 28 2,2 11,1 Cezar a ,6 12,6 b 2,6 4, ,8 42,8 9 29,4 4,9 14,3 Belstar F 1 a ,6 9,6 b 1,5 16, ,3 42,8 4,8 25,0 Lord F 1 a ,0 13,0 b ,1 24 8,0 15,4 Milady F 1 a ,8 14,2 b 2 9, ,5 4, ,3 24 4,4 11,3 Chevalier F 1 a ,6 11,0 b 0 0 7, ,4 25 3, ,4 20,8 8,0 16,4 Sena F 1 a ,0 11,8 b 0,8 5,6 4, ,4 21,7 4,1 11,9 NIR (0,05) a 49,2 3,9 10,2 2,1 51,9 5,2 38,2 2,5 48,8 3,3 24,1 2,02 LSD (0.05) b 0,71 1,36 1,98 12,8 4,42 5,99 7,24 15,38 2,54 5,69 1,39 3,06 a mszyce (M) lub kolonie (K) (sztuk), b spasożytowanie (%). a aphids (M) or colonies (K) (no), b parasitation (%).

4 556 I. Łuczak Tabela 2 Dynamika występowania Brevicoryne brassicae i jej spasożytowanie przez Diaeretiella rapae na różnych odmianach brokułu w 2003 roku Dynamics of Brevicoryne brassicae population and its parasitation by Diaeretiella rapae on different broccoli cultivars in 2003 Odmiana Cultivar Liczba mszyc (M) i kolonii (K) na analizowanych 20 roślinach Number of aphids (M) and colonies (K) on analyzed 20 plants Wartości średnie Mean values M K M K M K M K M K M K M K Cezar a ,5 b 14,3 33,3 15,8 7, ,1 7,7 5,0 8,1 Sebastian a ,2 b ,2 23,8 12,2 4,0 Milady F 1 a ,7 18,8 b ,2 26,1 5,7 4,3 Sena F1 a ,7 b ,2 10,5 2,9 1,7 Marathon F 1 a ,7 b ,9 5,0 1,6 0,8 Coronado F 1 a ,7 14,5 b ,9 28,0 4,6 4,7 NIR (0,05) a 44,2 3,5 446,1 5,7 319,8 3, ,2 6,3 860,3 5,7 533,5 3,9 573,52 2,33 LSD (0.05) b 5,60 13,06 6,19 3,00 r.n. n.s. r.n. n.s. r.n. n.s. r.n. n.s. r.n. n.s. r.n. n.s. 24,71 9,82 3,52 2,44 a mszyce (M) lub kolonie (K) (sztuk), b spasożytowanie (%). a aphids (M) or colonies (K) (no), b parasitation (%).

5 Występowanie mszycy Brevicoryne brassicae L. i jej wrogów (dwie larwy i pięć poczwarek) odnotowano na odmianach Cezar oraz Sebastian (dwie larwy i trzy poczwarki). Na odmianie Marathon F 1 nie stwierdzono obecności Syrphidae, a na Coronado F 1 tylko jedną poczwarkę tych muchówek. Literatura Jankowska B. (2005 a): Predatory syrphids (Diptera, Syrphidae) occurring in the cabbage aphid (Brevicoryne brassicae L.) colonies on different cabbage vegetables. J. Plant Prot. Res. 45, 1: Jankowska B. (2005 b): The effect of cruciferous vegetables on occurrence of Cecidomyiidae, Coccinellidae and Chrysopidae predators in colonies of cabbage aphid (Brevicoryne brassicae L.). J. Plant Prot. Res. 45,4: Jankowska B., Wiech K. (2003): Occurrence of Diaeretiella rapae (M Intosh) (Aphidiidae) in the cabbage aphid (Brevicoryne brassicae L) colonies on the different crucifere crops. Sci. Works of Lithuanian Institute of Horticulture and Lithuanian University of Agriculture. Hortic. Veg. Grow. 22, 3: Narkiewicz-Jodko J. (1976): Dynamika rozwoju i zwalczanie mszycy kapuścianej (Brevicoryne brassicae L.). W: Mater. XVI Sesji Nauk. IOR, Poznań: Nawrocka B. (1984): Integrowana metoda ochrony kapusty głowiastej, kalafiora i brokułów. Ochr. Rośl. 11/12: Wnuk A., Wojciechowicz E. (1993): Drapieżne bzygowate (Diptera, Syrphidae) występujące w koloniach mszycy kapuścianej, Brevicoryne brassicae (L.), na kapuście i kalafiorze. Pol. Pismo Entomol. 62: THE OCCURRENCE OF CABBAGE APHID (BREVICORYNE BRASSICAE L.) AND ITS NATURAL ENEMY ON DIFFERENT BROCCOLI CULTIVARS Summary In the dynamics of population growth of Brevicoryne brassicae and its parasitation by Diaeretiella rapae was observed on eleven broccoli cultivars. The occurrence of predatory insects (from Chrysopidae, Coccinellidae and Syrphidae) in colonies of B. brassicae was noted too. In 2002 the number of aphids and the number of colonies on plants were not high but found differences for population of B. brassicae between the studied broccoli cultivars. In this year the parasite Diaeretiella rapae was an important factor decreasing the number of cabbage aphids. In 2003 a highly developed population of B. brassicae and a low parasitation of its colonies were observed. On the broccoli plants a small quantity of predatory insects was observed.

Podobne dokumenty

WPŁYW WODNEGO WYCIĄGU Z AKSAMITKI (TAGETES PATULA NANA) NA WYSTĘPOWANIE SZKODLIWEJ ENTOMOFAUNY NA KAPUŚCIE BIAŁEJ

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (2) 2008 WPŁYW WODNEGO WYCIĄGU Z AKSAMITKI (TAGETES PATULA NANA) NA WYSTĘPOWANIE SZKODLIWEJ ENTOMOFAUNY NA KAPUŚCIE BIAŁEJ BEATA JANKOWSKA Uniwersytet