PRZYDATNOŚĆ CYNII WYTWORNEJ (ZINNIA ELEGANS JACQ.) Z GRUPY MONDO DO UPRAWY GRUNTOWEJ W WARUNKACH PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSKI. Wstęp

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Pozniu CCCLXXXIII (2007) URSZULA PUCZEL PRZYDATNOŚĆ CYNII WYTWORNEJ (ZINNIA ELEGANS JACQ.) Z GRUPY MONDO DO UPRAWY GRUNTOWEJ W WARUNKACH PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSKI Z Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie ABSTRACT. Thanks to profuse flowering and large flowers, zinnia from Mondo group is a very attractive plant to be cultivated in seasol flowerbeds, in gardens and in town greenery. The cultivars have a very well-levelled pace of growth and. Key words: Zinnia elegans Jacq., flowering, decorative value Wstęp Rośliny jednoroczne to bardzo licz grupa roślin. Ich popularność w szych ogrodach stale wzrasta, między innymi dzięki coraz większej ofercie rynkowej. Chętnie używa się ich do kompozycji kwietnikowych, w grupach ogrodowych, a także do sadzenia w różnego rodzaju pojemnikach. Rośliny sezonowe stwarzają niemal nieograniczone możliwości aranżacji. Do bardzo wartościowych ozdobnych roślin jednorocznych leżą cynie, w bogatym asortymencie odmian od kilkucentymetrowych miniatur do bardzo wysokich, uprawianych kwiat cięty. W aranżacjach ogrodowych moż wykorzystywać zarówno wielobarwne mieszanki, jak i jednobarwne odmiany (np. z grupy Mondo); większe plamy jednego koloru przyciągają więcej motyli (Reid i Culin 2002). W produkcji pojemnikowej podczas uprawy stosuje się retardanty (Pinto i in. 2005), jedk w przypadku jnowszych odmian niski wzrost jest cechą odmianową. Celem badań była oce wartości dekoracyjnych cynii wytwornej z grupy Mondo, uprawianej w gruncie. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Pozniu, Pozń 2007 PL ISSN

2 166 U. Puczel Materiał i metody Badania przeprowadzono w latach Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Badano trzy odmiany cynii wytwornej (Zinnia elegans) z grupy Mondo: Carmine-Red, Pink i Yellow. Nasio wysiewano 10 kwietnia; gotową rozsadę sadzono do gruntu w drugiej połowie maja, w rozstawie cm. W pierwszej połowie czerwca zastosowano wóz wieloskładnikowy w dawce 60 g m -2 (12% N, 5% P, 15% K, mikroelementy). W czasie okresu wegetacyjnego systematycznie przeprowadzano zabiegi odchwaszczania oraz w miarę potrzeby wadnianie roślin. Przekwitnięte kwiatostany systematycznie usuwano. Dla wszystkich odmian zanotowano terminy ozczające początek poszczególnych fenofaz: początku (pierwszy rozwinięty kwiatostan pędzie głównym), pełni (rozwinięte kwiatostany rozgałęzieniach I rzędu) i końca. W trakcie okresu wegetacyjnego, podczas pełni, przeprowadzono pomiary wysokości i średnicy roślin oraz średnicy kwiatostanów. Obliczono liczbę kwiatostanów jednocześnie rozwiniętych (tydzień po rozpoczęciu pełni ) oraz wszystkich, wytworzonych podczas całego okresu uprawy. Przeprowadzono także komisyjnie, podczas pełni, ocenę wzrostu i według 9-stopniowej skali (1 rośliny bardzo słabo wyrówne, 3 25% roślin wyrównych, 5 50% roślin wyrównych, 7 75% roślin wyrównych, 9 rośliny całkowicie wyrówne). Uzyskane wyniki badań opracowano statystyczne metodą alizy wariancji. Istotność różnic wykazano testem Dunca poziomie istotności α = 0,05. Wyniki i dyskusja Cynie wytworne, leżące do grupy Mondo, charakteryzują się zwartym pokrojem i niewielkimi rozmiarami. Są polecane do uprawy rabatowej i pojemnikowej, a ich zaletą jest długie i obfite kwitnienie. Pierwsze kwiatostany pędzie głównym badanych cynii rozwinęły między 10 a 15 czerwca, a rozwinięte kwiatostany pędach bocznych pojawiły się w I połowie lipca (tab. 1). Wszystkie badane odmiany charakteryzowały się długim okresem, wynoszącym około czterech miesięcy. Jak podaje Świdzińska (2000), od siewu do cynii upływa 12 tygodni. Liczba dni od siewu do początku wynosiła dla grupy Mondo średnio 62 dni, tj. niecałe dziewięć tygodni. Okres od momentu siewu do rozpoczęcia jest tym krótszy, im później wysiewamy sio (Poom i in. 2002, Young i in. 2003). Wysokość roślin,, wynosiła cm w 2005 roku i cm w 2006 roku, w zależności od odmiany (tab. 2). W drugim roku badań rośliny w początkowym okresie uprawy polowej miały nieco mniejsze rozmiary, co było związane z niższymi temperaturami powietrza występującymi pod koniec maja i w pierwszej dekadzie czerwca. Wysokość roślin w kolejnych latach wynosiła cm. W 2006 roku rośliny były nieco niższe niż w 2005 roku. Nie zaobserwowano istotnych różnic w średnicy roślin. Koszyczki kwiatowe cynii mogą mieć średnicę 5-12 cm (Świdzińska 2000). Cynie z grupy Mondo charakteryzowały się dużymi kwiatostami; ich średnica pędach bocznych przekraczała 8 cm ( Carmine-Red w 2006 roku średnio 9,0 cm) (tab. 3).

3 Przydatność cynii wytwornej (Zinnia elegans Jacq.) z grupy Mondo Fenofazy cynii z grupy Mondo Blooming phenophases of Zinnia elegans Tabela 1 Wyszczególnienie Specification Początek Beginning of Pełnia Full Koniec End of Liczba dni od siewu do początku Number of days from sowing to the of Długość okresu (liczba dni) The length of the flowering period Carmine- -Red Pink Yellow Carmine- -Red Pink Yellow Wysokość i średnica roślin Plant height and diameter Tabela 2 Odmia Cultivar of Wysokość roślin Plant height Średnica roślin Plant diameter of of of Carmine-Red 23 a 35 a 20 b 34 a 24 a 32 a 20 a 34 a Pink 27 b 37 b 22 ab 32 a 22 a 33 a 20 a 32 a Yellow 31 c 38 b 23 a 34 a 22 a 33 a 20 a 32 a NIR 0,05 LSD ,42 1,98 2,31 n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Wartości średnie ozczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie. Mean values marked with the same letters are not significantly different.

4 168 U. Puczel Liczba kwiatostanów roślinie i średnica kwiatostanów The number of inflorescences per plant and the inflorescences diameter Tabela 3 Odmia Cultivar jednocześnie rozwinięte the number of inflorescences which bloomed simultaneously Liczba kwiatostanów The number of inflorescences Średnica kwiatostanów The inflorescences diameter wszystkie kwiatostany the total number of inflorescens jednocześnie rozwinięte the number of inflorescences which bloomed simultaneously wszystkie kwiatostany the total number of inflorescens pędzie głównym on main shoot pędach bocznych on lateral shoots pędzie głównym on main shoot pędach bocznych on lateral shoots Carmine-Red 11,0 a 31,3 a 8,9 a 28,3 a 9,9 a 8,6 a 7,8 a 9,0 a Pink 7,1 b 26,0 b 6,2 b 21,0 b 9,2 b 8,2 a 7,4 b 8,3 b Yellow 7,3 b 23,3 c 6,3 b 20,4 b 9,8 a 8,7 a 7,5 b 8,6 b NIR 0,05 LSD ,23 3,17 0,48 3,62 0,45 n.i. 0,23 0,35 Wartości średnie ozczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie. Mean values marked with the same letters are not significantly different. Zaobserwowano wyraźną różnicę wielkości koszyczków pędzie głównym w poszczególnych latach badań. W związku z mniej sprzyjającymi temperaturami powietrza w 2006 roku, koszyczki były średnio prawie o 2 cm mniejsze niż w roku poprzednim. Liczba kwiatostanów jednocześnie rozwiniętych podczas pełni była jwiększa u odmiany Carmine-Red (9,9-11,0 szt.), podobnie jak liczba koszyczków wytworzonych w ciągu całego okresu (tab. 3). Badane cynie charakteryzowały się dosyć dobrym wyrówniem wzrostu (ocenionym 8 punktów według 9-punktowej skali) i bardzo dobrym wyrówniem (maksymal liczba punktów). U odmiany Pink zaobserwowano duże zróżnicowanie barwy kwiatów języczkowych różne odcienie koloru różowego, u pozostałych odmian cecha ta była wyrów. Wnioski 1. Cynie z grupy Mondo, dzięki obfitemu kwitnieniu oraz dużym kwiatostanom, są bardzo atrakcyjnymi roślimi do sadzeń kwietnikach sezonowych, w ogrodach przydomowych i w zieleni miejskiej.

5 Przydatność cynii wytwornej (Zinnia elegans Jacq.) z grupy Mondo Wszystkie badane odmiany charakteryzują się podobnym okresem zakwitania, pełni i końca. Wysoko oceniono wyrównie wzrostu i roślin. W celu zapewnienia maksymalnych walorów dekoracyjnych konieczne jest usuwanie przekwitniętych kwiatostanów. Literatura Pinto A.C.R., Rodrigues T.J.D., Leite I.C., Barbosa J.C. (2005): Growth retardants on development and ormental quality of potted Liliput Zinnia elegans Jacq. Sci. Agric. 62, 4: Poom, Ramesh-Kumar, Dubey R.K. (2002): Effect of planting time and spacing on zinnia. J. Orm. Hort. New Series 5, 2: Reid L.S., Culin J.D. (2002): Effect of color pattern arrangement and size of color mass on Butterfly visitation in Zinnia elegans. J. Entomol. Sci. 37, 4: Świdzińska M. (2000): Rośliny jednoroczne Zinnia L. W: Uprawa roślin ozdobnych. Red. H. Chmiel. PWRiL, Warszawa: Young J.B., Kuehny J.S., Branch P.C. (2003): Scheduling of Gladiolus, Celosia, Helianthus and Zinnia. Acta Hortic. 624: THE POSSIBILITY OF GROUND CULTIVATION OF COMMON ZINNIA (ZINNIA ELEGANS JACQ.), MONDO GROUP, IN THE NORTH-EAST OF POLAND Summary Thanks to profuse flowering and large flowers, zinnia from Mondo group is a very attractive plant to be cultivated in seasol flowerbeds, in gardens and in town greenery. Cultivars of Zinnia elegans included in the Mondo group, differed in terms of morphological features. All cultivars examined in the study had similar times, full times and termition times. The cultivars had a very well-levelled pace of growth and.