Układ słoneczny i jego planety

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Układ słoneczny i jego planety"

Transkrypt

1 Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Układ słoneczny i jego planety Merkury Nazwa tej planety to imię rzymskiego boga handlu, uważanego przez niektórych również za patrona złodziei (odpowiednika greckiego skrzydlatego posłańca bogów, Hermesa). Merkury krąży najbliżej Słońca, w średniej odległości 58 min km (0,39 średniej odległości Ziemi od Słońca); na jedno okrążenie orbity potrzebuje on niecałe 88 dni, a natomiast na jeden obrót wokół własnej osi prawie 59 dni. Przy średnicy 4878 km, Merkury ma zaledwie 5,5% masy Ziemi; z powyższych danych wynika, że jego średnia gęstość wynosi 5,43 g/cm3. Merkury nie posiada atmosfery i z tego względu w promieniach Słońca rozgrzewa się nawet do 425 C, nocą zaś panuje na nim temperatura poniżej minus 170 C. Mocno wydłużona eliptyczna orbita prowadzi do wyraźnego efektu "zmiany pór roku". Ponieważ Merkury porusza się wokół Słońca wewnątrz naszej orbity, ma to szczególne konsekwencje dla obserwatora znajdującego się na Ziemi; nigdy nie dochodzi do tzw. opozycji (usytuowania planety na jednej linii z Ziemią i Słońcem -po tej samej stronie Słońca) względem Słońca, gdyż pojęcie to dotyczy tylko planet obiegających Słońce w większej odległości niż Ziemia. Zamiast tego Merkury pozornie "błądzi" wokół Słońca, raz znajduje się na wschodzie, by wkrótce być znów na zachodzie. Przy tym największa odległość kątowa od Słońca jaką może osiągnąć wynosi 28 stopni. Powyższe uwarunkowania powodują, że Merkury jest widoczny zawsze tylko przed wschodem Słońca na wschodzie (przy elongacji zachodniej) lub tuż po zachodzie Słońca na zachodzie (przy elongacji wschodniej). Dokładniejsze dane można znaleźć w specjalnych kalendarzach astronomicznych. W teleskopach umieszczonych na Ziemi nie widać zbyt wielu szczegółów powierzchni Merkurego. Dopiero sonda kosmiczna Mariner 10 w latach 1974/75 przekazała obraz jego podobnej do księżycowej, porytej kraterami powierzchni. Dokładne dane dotyczące Merkurego: Śr. odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km Największa odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,206 Nachylenie orbity względem ekliptyki '15'' Gwiazdowy okres obiegu...87d23h15m44s

2 Okres obrotu wokół osi...58 dni 15 godz Synodyczny okres obiegu...115,88d Średnia pręd. orbitalna...48 km/s Nachylenie równika względem orbity...7 (?) Średnica równikowa planety km Masa planety...3,165*1026 g Masa w jednostkach masy Ziemi...0,056 Objętość planety...563,3*108 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...0,0553 Powierzchnia planety...89,970 tys. km2 Śr. gęstość...5,44 g/cm3 Siła ciężkości na powierzchni planety cm/s2 Prędkość ucieczki...4,3 km/s Śr. temp. pow C Najwyższa temp. pow C Najniższa temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne...2*109 mb Główny składnik atmosfery...ar(?) He(?) Albedo optyczne...0,056 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Największa średnica kątowa...12,9 Najmniejsza średnica kątowa...4,7 Maksymalna wielkość gwiazdowa...-1,2m Minimalna wielkość gwiazdowa...+2,5m Liczba księżyców...brak Wenus Nazwa tej planety to imię rzymskiej bogini miłości (odpowiednik greckiej Afrodyty). Wenus jest najbliższą sąsiadującą z Ziemią planetą krążącą wewnątrz ziemskiej orbity. Jej średnia odległość od Słońca wynosi 108 min km (0,72 średniej odległości Ziemi od Słońca). Pełne okrążenie Słońca zajmuje jej niecałe 225 dni, a rotacja wokół własnej osi 243 dni. Przy średnicy km Wenus ma 81,5% masy Ziemi; łatwo obliczyć, że średnia gęstość tej planety wynosi zatem 5,24 g/cm3. Ponieważ Wenus porusza się wokół Słońca wewnątrz orbity Ziemi, podobnie jak w przypadku Merkurego nie może dojść do opozycji względem Słońca. Wschodnia i zachodnia odległość kątowa od

3 Słońca rośnie jednak do 46 stopni tak, że Wenus łatwo zaobserwować jako jasną "gwiazdę" wschodu lub zachodu. Przez lornetkę można wtedy zauważyć fazy Wenus, podobne do faz Księżyca. Duża jasność tej planety - po Słońcu i Księżycu jest ona najjaśniejszym obiektem na niebie - wynika nie tylko z niedużej odległości od Ziemi, ale przede wszystkim z posiadania przez nią gęstej atmosfery. Odbija ona ponad 75% światła słonecznego i jednocześnie szczelnie ukrywa powierzchnię planety przed wzrokiem obserwatora. Wysoka zawartość dwutlenku węgla w atmosferze Wenus (ponad 95%) powoduje występowanie silnego efektu szklarniowego. Temperatura na powierzchni planety, dochodząca nawet do 475 C, jest taka sama w dzień i w nocy; a ciśnienie powietrza - 90 razy wyższe niż na Ziemi. Można więc powiedzieć, że na Wenus panują prawdziwie piekielne warunki. Na początku lat dziewięćdziesiątych amerykańska sonda Magellan dzięki antenom radarowym odkryła liczne wulkany i kratery na tej planecie, co umożliwiło sporządzenie map powierzchni Wenus. Dokładne dane dotyczące Wenus: Średnia odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km Największa odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,0068 Nachylenie orbity względem ekliptyki '40'' Gwiazdowy okres obiegu...224d16h48m Okres obrotu wokół osi...242d23h4m Synodyczny okres obiegu...583,92d Średnia prędkość orbitalna...35 km/s Nachylenie równika względem orbity...6 Średnica równikowa planety km* Masa planety...4,867*1025 g Masa w jednostkach masy Ziemi...0,8148 Objętość planety ,1*108 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...0,861 Powierzchnia planety tys. km2 Średnia gęstość...5,23 g/cm3 Siła ciężkości na powierzchni planety cm/s2 Prędkość ucieczki...10,3 km/s Najwyższa temp. pow C Najniższa temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne atm** Główny składnik atmosfery...co2 Albedo optyczne...0,76 Najmniejsza odległość od Ziemi km

4 Największa odległość od Ziemi km Największa średnica kątowa...65,2 Najmniejsza średnica kątowa...9,5 Maksymalna wielkość gwiazdowa...-4,3m Minimalna wielkość gwiazdowa...+3,5m Liczba księżyców...brak * Średnica planety razem z powłoką gazową jest większa i wynosi ok km ** Jedna atmosfera równa się 1013,25 milibarom Ziemia Ziemia jest naszą ojczystą planetą i jednocześnie bazą do obserwacji wszystkich zjawisk w kosmosie. Jako trzecia w kolejności okrąża Stonce przy średniej odległości wynoszącej 149,6 min km. Pełne okrążenie następuje po 365,25 dnia. Przy średnicy km Ziemia ma masę ok. 6 tryliardów ton; wynika z tego, że jej średnia gęstość wynosi 5,52 g/cm3. Uderzające jest podobieństwo gęstości Ziemi, Merkurego, Wenus i Marsa; mówimy o tych planetach jako o podobnych do Ziemi; drugą grupę stanowią olbrzymie planety podobne do Jowisza. Pełny obrót Ziemi wokół własnej osi trwa 23 godziny 56 minut i 4,09 sekundy (doba gwiazdowa); natomiast w codziennym życiu kierujemy się średnią dobą słoneczną (czasem upływającym między dwoma południowymi położeniami Słońca), której długość dla uproszczenia ustalono na 24 godziny. Atmosfera ziemska umożliwia nam bardziej lub mniej dokładną obserwację przestrzeni kosmicznej. O tym jak, kiedy i gdzie można obserwować określone zjawisko decyduje pozycja i ruch Ziemi w kosmosie. Pozorna droga Słońca wokół Ziemi określana jest mianem ekliptyki. Równik ziemski jest nachylony w stosunku do ekliptyki pod kątem bliskim 23,5 stopnia. To nachylenie jest przyczyną występowania pór roku. Po przeniesieniu południków i równoleżników na niebo powstaje system współrzędnych, umożliwiający określenie pozycji gwiazd. Położenie gwiazd względem równika niebieskiego określają dwie wartości - deklinacja i rektascensja. Pierwsza z nich odpowiada szerokości geograficznej, druga zaś długości geograficznej, współrzędnym stosowanych na mapach Ziemi. Dokładne dane dotyczące Ziemi: Średnia odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km Największa odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,0167 Nachylenie orbity względem ekliptyki ' Gwiazdowy okres obiegu...365d6h9m11s Okres obrotu wokół osi...23h56m4,099s Średnia prędkość orbitalna...29,8 km/s Nachylenie równika względem orbity ' Średnica równikowa planety ,320 km Średnica biegunowa planety ,690 km

5 Spłaszczenie...1:298,25 Masa planety...5,976*1027 g Objętość planety ,2*108 km3 Ogólna powierzchnia planety tys. km2 Powierzchnia lądów tys. km2 Powierzchnia mórz i oceanów tys. km2 Średnia gęstość...5,517 g/cm3 Siła ciężkości na równiku...978,044 cm/s2 Prędkość ucieczki...11,11 km/s Średnia temperatura powierzchni...14 C Najwyższa temperatura powierzchni...58 C* Najniższa temperatura powierzchni C** Ciśnienie atmosferyczne ,25 mb Główny składnik atmosfery...n(78%), O(21%) Albedo optyczne...0,35 Liczba księżyców...1 * Taką temp. zanotowano w roku 1922 w Trypolisie (Libia) ** Taką temp. zanotowano w roku 1960 na Antarktydzie (stacja badawcza "Wostok") Mars Mars, nazwany imieniem rzymskiego boga wojny (odpowiednik greckiego Aresa), ze względu na swoje czerwone zabarwienie od dawna wyjątkowo pobudzał fantazję człowieka. Ten sąsiad Ziemi okrąża Słońce na zewnątrz ziemskiej orbity po eliptycznym torze w czasie równym aż 687 dni. Jego średnia odległość od Słońca wynosi 227,9 min km (co stanowi 1,52 J.a.). Przy średnicy 6794 km osiąga 10,7% masy Ziemi, a jego średnia gęstość wynosi 3,93 g/cm3. Mars należy do planet podobnych do Ziemi. Co 26 miesięcy zajmuje szczególnie korzystną pozycję do prowadzenia obserwacji: znajduje się wtedy naprzeciw Słońca (w opozycji), a jego odległość od Ziemi kurczy się do minimum (między 56 min km a ponad 100 min km). Cienka warstwa atmosfery Marsa umożliwia obserwację jego powierzchni. Nawet przez małe lunety rozróżnia się jasną czapę biegunową, a także strefy jaśniejsze i ciemniejsze, które niekiedy (przede wszystkim wówczas, gdy Mars znajduje się blisko Słońca) giną w pyle rozległych obszarów burzowych. Na podstawie tych obserwacji można ustalić, że czas rotacji Marsa wokół własnej osi wynosi 24 godziny i 37 minut; oś obrotu tej planety jest nachylona pod kątem 24 stopni do płaszczyzny orbity. Gdy Włoch Schiaparelli w roku 1877 odkrył na Marsie tzw. kanały, wielu współczesnych mu uczonych sądziło, że "czerwoną planetę" zamieszkują inteligentne istoty. Sondy kosmiczne nie odnalazły tam jednak żadnych śladów życia. Mars ma dwa księżyce, które odkryto również w 1877 roku. Noszą one nazwy Phobos, co oznacza strach, oraz Deimos, czyli groza. Dokładne dane dotyczące Marsa: Średnia odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km

6 Największa odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,093 Nachylenie orbity względem ekliptyki '00'' Gwiazdowy okres obiegu...686d23h31m Okres obrotu wokół osi...24h37m22,668s Synodyczny okres obiegu...779,9d Średnia prędkość orbitalna...24,1 km/s Nachylenie równika względem orbity ' Średnica równikowa planety ,8 km Średnica biegunowa planety ,6 km Spłaszczenie...1:192,8 Masa planety...6,433*1026 g Masa w jednostkach masy Ziemi...0,1078 Objętość planety ,3*108 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...0,150 Powierzchnia planety tys. km2 Średnia gęstość...3,94 g/cm3 Siła ciężkości na powierzchni planety cm/s2 Prędkość ucieczki...5,03 km/s Średnia temperatura powierzchni C Najwyższa temperatura powierzchni...20 C Najniższa temperatura powierzchni C Ciśnienie atmosferyczne...6 mb Główny składnik atmosfery...co2 Albedo optyczne...0,16 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Największa średnica kątowa...25 Najmniejsza średnica kątowa...3 Maksymalna wielkość gwiazdowa...-2,8m Minimalna wielkość gwiazdowa...1,6m

7 Jowisz Nazwany imieniem najwyższego rzymskiego boga (który jest odpowiednikiem greckiego Zeusa), Jowisz okrąża Słońce w czasie niecałych 12 lat przy średniej odległości 778 milionów km (5,2 j.a.). Jest to największa planeta w naszym Układzie Słonecznym: jej średnica osiąga prawie km (11 średnic Ziemi), a masa jest ok. 318 razy większa od masy Ziemi. Planeta ta ma kształt wyraźnie spłaszczony. Z obliczeń wynika, że średnia gęstość Jowisza wynosi zaledwie 1,33 g/cm3 - jest znacznie mniejsza niż planet podobnych do Ziemi. Jowisz oraz Saturn, Uran i Neptun są zbudowane głównie z lekkich pierwiastków, wodoru i helu. Interesujący widok, jaki przedstawia Jowisz nawet w niewielkiej lunecie, nie jest obrazem jego powierzchni. Widoczne są raczej wichury, burze i wiry powstające w atmosferze tej planety, tworzące m.in. ułożone równolegle do równika ciemne pasy, które są poprzedzielane jasnymi strefami. Temperatura górnej warstwy chmur wynosi około minus 145 C. Wiatry wieją z prędkością 150 m/s, a ponadto częste są wyładowania elektryczne. Jowisz ma co najmniej 16 księżyców; cztery największe i najjaśniejsze można dojrzeć nawet przez lornetkę lub małą lunetę. Księżyce te odkrył Galileo Galilei i nazwał Io, Europa, Ganymed i Kallisto. Szczególne wrażenie robi zanikanie tych księżyców w cieniu Jowisza (zaćmienia księżyców Jowisza). Dzięki amerykańskiej sondzie kosmicznej Voyager odkryto w pobliżu Jowisza między innymi wąski pierścień pyłowy, a na Io liczne aktywne wulkany, z których na powierzchnię wydobywa się siarka. Księżyc Jowisza o nazwie Europa jest pokryty grubym lodowym pancerzem, pod którym przypuszczalnie znajduje się woda w stanie ciekłym. Dokładne dane dotyczące Jowisza: Śr. odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km Największa odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,048 Nachylenie orbity względem ekliptyki '17'' Gwiazdowy okres obiegu...11,862 lat Okres obrotu wokół osi...9h50m30,003s* Synodyczny okres obiegu...398,9d Średnia pręd. orbitalna...13,1 km/s Nachylenie równika względem orbity ' Średnica równikowa planety km** Średnica biegunowa planety km Spłaszczenie...1:16,5 Masa planety...1,899*1030 g Masa w jednostkach masy Ziemi...317,82 Objętość planety...1,4*1015 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi ,0 Powierzchnia planety tys. km2

8 Śr. gęstość...1,30 g/cm3 Siła cieżkości na powierzchni planety...2,301 cm/s2 Prędkość ucieczki...57,5 km/s Śr. temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne...setki tysięcy atm. Główny składnik atmosfery...nh3, CH4 i H2 Albedo optyczne...0,67 Liczba księżyców...13 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Największa średnica kątowa...50 Najmniejsza średnica kątowa...30 Maksymalna wielkość gwiazdowa...-2,5m Minimalna wielkość gwiazdowa...-1,4m * Widoczna powierzchnia Jowisza ma różną prędkość kątową i podana wartość odnosi się do obszarów leżących w pobliżu równika ** Jest to średnica Jowisza wraz z zewnętrznymi warstwami jego atmosfery Saturn Nazwany imieniem rzymskiego boga rolnictwa (odpowiednika greckiego Kronosa, ojca Zeusa), Saturn okrąża Słońce w czasie wynoszącym 29,5 roku, przy średniej odległości 1,43 mldkm(9,3j.a.). Mając km średnicy osiąga masę 95 razy większą od ziemskiej, z tego wynika, że jego średnia gęstość wynosi tylko 0,7 g/cm3. Saturn uchodzi na najpiękniejszą planetę. Co prawda, jego atmosfera nie oferuje podobnie zmiennego widoku jak w przypadku Jowisza, za to otaczają go znacznie wyraźniejsze niż u innych planet pierścienie. Odkrył je już Galileusz i uznał za kilka ciasno ułożonych przy sobie księżyców. Dopiero dziesiątki lat później Holender Christiaan Huygens odkrył właściwą strukturę tych pierścieni. Jest ich kilka, a poruszają się w pasie oddalonym o prawie km od Saturna. Wszystkie składają się z niedużych elementów różnej wielkości, z których każdy zachowuje się jak pojedynczy satelita. Niektóre składniki mają średnicę dochodzącą do jednego metra, inne zaś to pyliste minicząsteczki. Pierścienie układają się równolegle do równika planety i tak jak on są nachylone pod kątem 27 stopni do płaszczyzny ekliptyki. Tak więc z Ziemi widzimy dwa razy w czasie jednego okrążenia Słońca przez Saturna system jego wąskich pierścieni ustawiony do nas jak gdyby kantem, zaś między momentami takiego ustawienia każdorazowo możemy wyraźnie zobaczyć największe przerwy między pierścieniami. W roku 1995 pierścienie Saturna były ustawione do nas kantem, natomiast w roku 2003 będziemy mogli najlepiej zaobserwować luki między pierścieniami. Obecnie znamy 18 księżyców Saturna; największy z nich, Tytan, posiada gęstą atmosferę. Dokładne dane dotyczące Saturna: Śr. odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km Największa odległość od Słońca km

9 Mimośród orbity...0,056 Nachylenie orbity względem ekliptyki '22'' Gwiazdowy okres obiegu...29,458 lat Okres obrotu wokół osi...10h14m24s* Synodyczny okres obiegu...378,1d Średnia pręd. orbitalna...9,6 km/s Nachylenie równika względem orbity ' Średnica równikowa planety km Średnica biegunowa planety km Spłaszczenie...1:10,4 Masa planety...5,684*1029 g Masa w jednostkach masy Ziemi...95,112 Objętość planety...8,06*1014 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...770,5 Powierzchnia planety tys. km2 Śr. gęstość...0,71 g/cm3 Siła cieżkości na powierzchni planety cm/s2 Prędkość ucieczki...37 km/s Śr. temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne...setki tysięcy atm. Główny składnik atmosfery...nh3 i CH4 Liczba księżyców...17 Albedo optyczne...0,69 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Największa średnica kątowa...20 Najmniejsza średnica kątowa...20 Maksymalna wielkość gwiazdowa...-2,5m Minimalna wielkość gwiazdowa...-1,4m * Prędkość ta odnosi się do obszarów równikowych Uran

10 Do XVIII wieku wydawało się, że Układ Słoneczny kończy się na orbicie Saturna; jedynie pojedyncze komety na swoich bardzo wydłużonych elipsoidalnych torach wykraczały poza ten obszar, na co zwrócił uwagę już astronom E. Halley. Dopiero w 1781 roku F.W. Herschel, raczej przez przypadek, odkrył kolejną planetę, która była zupełnie niewidoczna dla obserwatorów pozbawionych lunet - Uran. Nazwany imieniem męża Gai, w mitologii greckiej protoplasty wszystkich bogów, Uran okrąża Słońce w czasie 84 lat przy średnim dystansie ok. 2,87 mld km (19,3 j.a.). Planeta ta ma średnicę równą km i masę 14,6 razy większą od Ziemi; z tych danych wynika, że jej średnią gęstość wynosi 1,19 g/cm3. Uran pochylony jest na swojej drodze wokół Słońca pod kątem 98, można więc powiedzieć, że "leży na boku". W1977 roku odkryto przy Uranie system pierścieni, których nie da się zauważyć przy bezpośredniej obserwacji z Ziemi. Dziewięć lat później planeta ta została zbadana z bliska przez sondę kosmiczną Voyager 2. Kamery sondy z powodu istnienia gęstej atmosfery Urana nie odkryły prawie żadnych szczegółów. Tym bardziej fascynująco prezentuje się dziwna, zróżnicowana powierzchnia Mirandy, jednego z 15 znanych księżyców Urana. Dokładne dane dotyczące Urana: Śr. odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,047 Nachylenie orbity względem ekliptyki '23'' Gwiazdowy okres obiegu...84,015 lat Okres obrotu wokół osi...10h49m Synodyczny okres obiegu...369,7d Średnia pręd. orbitalna...6,8 km/s Nachylenie równika względem orbity...98 Średnica równikowa planety km Średnica biegunowa planety km Spłaszczenie...1:53 Masa planety...8,676*1028 g Masa w jednostkach masy Ziemi...14,517 Objętość planety...5,8*1013 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...55,9 Powierzchnia planety tys. km2 Śr. gęstość...1,47 g/cm3 Siła ciężkości na powierzchni planety cm/s2 Prędkość ucieczki...21,6 km/s Śr. temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne...tysiące atm. Główny składnik atmosfery...nh3 i CH4 Albedo optyczne....0,93

11 Liczba księżyców...15 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Największa średnica kątowa...3,6 Najmniejsza średnica kątowa...? Maksymalna wielkość gwiazdowa...5,7m Minimalna wielkość gwiazdowa...6,0m Neptun Nazwany imieniem rzymskiego boga morza (odpowiednik greckiego Posejdona), Neptun okrąża Słońce jako ósma, przedostatnia planeta w czasie 165 lat przy średnim dystansie 4,5 mld km (31,1 j.a.). Ma średnicę km i osiąga 17-krotną masę Ziemi; daje to średnią gęstość 1,66 g/cm3, Neptun został odkryty w Berlinie w 1846 roku, wkrótce po matematycznym określeniu jego pozycji na podstawie odchyleń toru Urana od wyliczonej dla niego orbity - był to triumf obliczeń astronomicznych (dziedziny astronomii zwanej mechaniką nieba). Ze względu na olbrzymią odległość Neptuna od Ziemi nawet przez duże lunety nie widać na nim żadnych szczegółów, tak więc prawie cała nasza wiedza pochodzi z danych dostarczonych przez sondę Voyager 2. W atmosferze Neptuna, niebieskiej od zawartego w niej metanu, zmierzono wiatry osiągające duże prędkości; odkryto system czterech pierścieni (bardzo rzadkich i wąskich) otaczających tę planetę i wzięto pod lupę największy z jej ośmiu księżyców, Tryton. Naukowcy stwierdzili na nim cienką warstwę atmosfery z azotu oraz lodowe "wulkany", z których - prawdopodobnie bardzo powoli - na powierzchnię tego księżyca wypływa lód. Te i inne obserwacje pozwalają przypuszczać, że Tryton - przynajmniej zewnętrznie - może być podobny do dalekiego Plutona. Dokładne dane dotyczące Neptuna: Śr. odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,009 Nachylenie orbity względem ekliptyki '22'' Gwiazdowy okres obiegu...164,788 lat Okres obrotu wokół osi...15h40m Synodyczny okres obiegu...367,5d Średnia pręd. orbitalna...5,4 km/s Nachylenie równika względem orbity...29 Średnica równikowa planety km Średnica biegunowa planety...? Spłaszczenie...? Masa planety...1,029*1029 g Masa w jednostkach masy Ziemi...17,216 Objętość planety...5,0*1013 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...50,65

12 Powierzchnia planety tys. km2 Śr. gęstość...1,88 g/cm3 Siła cieżkości na powierzchni planety cm/s2 Prędkość ucieczki...25 km/s Śr. temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne...tysiące atm. Główny składnik atmosfery...h2 i CH4 Albedo optyczne...0,84 Liczba księżyców...8 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Średnica kątowa...2,2 Maksymalna wielkość gwiazdowa...47,6m Minimalna wielkość gwiazdowa...47,7m Pluton Nazwany imieniem boga podziemi (odpowiednik greckiego Hadesa), Pluton okrąża Słońce w czasie 250 lat po tak silnie wydłużonej eliptycznej orbicie, że w pewnych okresach planeta ta znajduje się bliżej Słońca niż Neptun. Najbardziej oddalony fragment orbity Plutona leży w odległości 7,3 mld km od Słońca. Pluton został odkryty w roku 1930, ale do lat siedemdziesiątych przeceniano jego wielkość. Dziś jego średnicę szacuje się na 2300 km, a masę na 1/400 masy Ziemi. Jest to więc najmniejsza planeta Układu Sło-necz-nego. Pluton jest jedyną planetą w Układzie Słonecznym, która nie miała jeszcze odwiedzin z Ziemi. Nasza wiedza na jej temat jest więc jeszcze z tego powodu dość ograniczona. Obrót Plutona wokół własnej osi trwa 6,39 dnia, istnieją też wskazówki świadczące o obecności cienkiej atmosfery. W 1978 roku odkryto księżyc Plutona, który ma wielkość zbliżoną do połowy wielkości planety. Nazwano go Charonem. Przypuszcza się, że Pluton mógł pierwotnie krążyć wokół Neptuna. Dokładne dane dotyczące Plutona: Śr. odległość od Słońca km Najmniejsza odległość od Słońca km Największa odległość od Słońca km Mimośród orbity...0,253 Nachylenie orbity względem ekliptyki ' Gwiazdowy okres obiegu...247,7 lat Okres obrotu wokół osi...6d9h(?) Synodyczny okres obiegu...366,8d Średnia pręd. orbitalna...4,7 km/s Nachylenie równika względem orbity...?

13 Średnica równikowa planety km Średnica biegunowa planety...? Spłaszczenie...? Masa planety...1,08*1027 g Masa w jednostkach masy Ziemi...0,18 Objętość planety ,0*107 km3 Objętość w stosunku do objętości Ziemi...0,096 Powierzchnia planety km2 Śr. gęstość...4 g/cm3(?) Siła ciężkości na powierzchni planety...? Prędkość ucieczki...? Śr. temp. pow C Ciśnienie atmosferyczne...? Główny składnik atmosfery...? Albedo optyczne...0,14 Liczba księżyców...1 Najmniejsza odległość od Ziemi km Największa odległość od Ziemi km Średnica kątowa...0,2 Wielkość gwiazdowa...14,5m Autor: Michał Przedruk ze strony: Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Prezentacja. Układ Słoneczny

Prezentacja. Układ Słoneczny Prezentacja Układ Słoneczny Układ Słoneczny Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te to osiem planet, 166 znanych księżyców

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny. Pokaz

Układ Słoneczny. Pokaz Układ Słoneczny Pokaz Rozmiary planet i Słońca Orbity planet Planety typu ziemskiego Merkury Najmniejsza planeta U.S. Brak atmosfery Powierzchnia podobna do powierzchni Księżyca zryta kraterami część oświetlona

Bardziej szczegółowo

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny Pytania:

Układ Słoneczny Pytania: Układ Słoneczny Pytania: Co to jest Układ Słoneczny? Czy znasz nazwy planet? Co jeszcze znajduje się w Układzie Słonecznym poza planetami? Co to jest Układ Słoneczny Układ Słoneczny to układ ciał niebieskich,

Bardziej szczegółowo

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5. Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd

Bardziej szczegółowo

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi. ETAP II Konkurencja I Ach te definicje! (każda poprawnie ułożona definicja warta jest aż dwa punkty) Astronomia to nauka o ciałach niebieskich zajmująca się badaniem ich położenia, ruchów, odległości i

Bardziej szczegółowo

Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy

Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny składa się z ośmiu planet, ich księżyców, komet, planetoid i planet karłowatych. Ma on około 4,6 x10 9 lat. W Układzie słonecznym wszystkie

Bardziej szczegółowo

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna) TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone

Bardziej szczegółowo

Układ słoneczny. Rozpocznij

Układ słoneczny. Rozpocznij Układ słoneczny Rozpocznij Planety układu słonecznego Mapa Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Neptun Uran Sprawdź co wiesz Merkury najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny Układ Słoneczny

Układ Słoneczny Układ Słoneczny Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny we Wszechświecie Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta

Bardziej szczegółowo

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja

Bardziej szczegółowo

Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego

Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego 27 sierpnia 2006 roku nastąpiło zbliżenie Wenus do Saturna na odległość 0,07 czyli 4'. Odległość ta była kilkanaście razy większa niż średnica tarcz

Bardziej szczegółowo

Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.

Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego. 2b. Nasz Księżyc Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego. Obiega on największe ciała układów planetarnych, tj. planeta, planeta karłowata czy planetoida. W niektórych przypadkach kiedy jest

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2

Układ Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2 Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Wszyscy ludzie zamieszkują wspólną planetę Ziemię. Nasza planeta, tak jak siedem pozostałych, obiega Słońce dookoła.

Bardziej szczegółowo

Grawitacja - powtórka

Grawitacja - powtórka Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego

Bardziej szczegółowo

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory Informacje Neptun ósma i ostatnia planeta Układu Słonecznego. Jej jasność nie przekracza 7,6m. Posiada 13 odkrytych księżyców, spośród których największy jest Tryton. Nazwa tej planety pochodzi od rzymskiego

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny

Układ Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny Układ Słoneczny Powstanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny uformował się około 4,6 mld lat temu w wyniku zagęszczania się obłoku materii składającego się głównie z gazów oraz nielicznych atomów pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego. Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m. Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058

Sprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058 Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian.. Jedna jednostka astronomiczna to odległość jaką przebywa światło (biegnące z szybkością 300 000 km/h) w ciągu jednego roku. jaką przebywa światło (biegnące

Bardziej szczegółowo

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Rotacja W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Φ = ω2 r 2 sin 2 (θ) 2 GM r Z porównania wartości potencjału

Bardziej szczegółowo

Wędrówki między układami współrzędnych

Wędrówki między układami współrzędnych Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wędrówki między układami współrzędnych Piotr A. Dybczyński Układ równikowy godzinny i układ horyzontalny zenit północny biegun świata Z punkt wschodu szerokość

Bardziej szczegółowo

Fizyka i Chemia Ziemi

Fizyka i Chemia Ziemi Fizyka i Chemia Ziemi Temat 4: Ruch geocentryczny i heliocentryczny planet T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM Układ Planetarny - klasyfikacja. Planety grupy ziemskiej: Merkury Wenus Ziemia Mars 2. Planety

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:

Bardziej szczegółowo

Niebo nad nami Styczeń 2018

Niebo nad nami Styczeń 2018 Niebo nad nami Styczeń 2018 Comiesięczny kalendarz astronomiczny STOWARZYSZENIE NA RZECZ WIEDZY I ROZWOJU WiR KOPERNIK WWW.WIRKOPERNIK.PL CZARNA 857, 37-125 CZARNA TEL: 603 155 527 E-MAIL: kontakt@wirkopernik.pl

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:

Bardziej szczegółowo

PodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun

PodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun UKŁAD SŁONECZNY PodziaŁ planet: Wewnętrzne: Merkury Wenus Ziemia Mars Zewnętrzne: Jowisz Saturn Uran Neptun słońce Słońce jest zwyczajną gwiazdą. Ma około 5 mld lat. Jego temperatura na powierzchni osiąga

Bardziej szczegółowo

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 -2/1- Zadanie 8. W każdym z poniższych zdań wpisz lub podkreśl poprawną odpowiedź. XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 A. Słońce nie znajduje się dokładnie w centrum orbity

Bardziej szczegółowo

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie; Geografia listopad Liceum klasa I, poziom rozszerzony XI Ziemia we wszechświecie Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Bardziej szczegółowo

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński Skala jasności w astronomii Krzysztof Kamiński Obserwowana wielkość gwiazdowa (magnitudo) Skala wymyślona prawdopodobnie przez Hipparcha, który podzielił gwiazdy pod względem jasności na 6 grup (najjaśniejsze:

Bardziej szczegółowo

CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki...

CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki... 1 z 37 Tytan A. Odrzywołek CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki... Piątek, 14 stycznia 2005 Próbnik Huygens, wysłany z najdroższej sondy kosmicznej Cassini, wyladował na Tytanie, odległym o ponad

Bardziej szczegółowo

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy. ZAŁĄCZNIK V. SŁOWNICZEK. Czas uniwersalny Czas uniwersalny (skróty: UT lub UTC) jest taki sam, jak Greenwich Mean Time (skrót: GMT), tzn. średni czas słoneczny na południku zerowym w Greenwich, Anglia

Bardziej szczegółowo

Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach

Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach układ planetarny - Sonnensystem Układ Słoneczny układ planetarny składający

Bardziej szczegółowo

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega Słońce po drodze zwanej orbitą ma ona kształt lekko wydłużonej elipsy Czas pełnego obiegu wynosi 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund okres ten nazywamy

Bardziej szczegółowo

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia INSTRUKCJA DLA UCZNIA Przeczytaj uważnie czas trwania tekstu 40 min. ). W tekście, który otrzymałeś są zadania. - z luką - rozszerzonej wypowiedzi - zadania na dobieranie ). Nawet na najłatwiejsze pytania

Bardziej szczegółowo

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Wenus na tle Słońca Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Instytut Astronomiczny UWr Czym się zajmujemy? uczymy studentów, prowadzimy badania naukowe (astrofizyka

Bardziej szczegółowo

Astronomiczny elementarz

Astronomiczny elementarz Astronomiczny elementarz Pokaz dla uczniów klasy 5B Szkoły nr 175 Agnieszka Janiuk 25.06.2013 r. Astronomia najstarsza nauka przyrodnicza Stonehenge w Anglii budowla z okresu 3000 lat p.n.e. Starożytni

Bardziej szczegółowo

Nazywamy Cię Merkury

Nazywamy Cię Merkury Słońce Jesteś Słońce Nasza najbliższa gwiazda. Stanowisz centrum układu planetarnego, który na Twoją cześć nazywamy Układem Słonecznym. Wokół Ciebie, jak na wielkiej karuzeli, krążą planety ze swoimi księżycami.

Bardziej szczegółowo

Ciała drobne w Układzie Słonecznym

Ciała drobne w Układzie Słonecznym Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół

Bardziej szczegółowo

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20

Bardziej szczegółowo

1 PLANETY. 1.1 Merkury. Planety

1 PLANETY. 1.1 Merkury. Planety Spis treści 1 Planety... 2 1.1 Merkury... 2 1.2 Wenus... 3 1.3 Ziemia... 3 1.3.1 Księżyc... 4 1.4 Mars... 4 1.4.1 Phobos... 4 1.4.2 Deimos... 5 1.5 Jowisz... 5 1.5.1 Io... 5 1.5.2 Europa... 5 1.5.3 Ganimedes...

Bardziej szczegółowo

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii

Bardziej szczegółowo

Niebo nad nami Wrzesień 2017

Niebo nad nami Wrzesień 2017 Niebo nad nami Wrzesień 2017 Comiesięczny kalendarz astronomiczny STOWARZYSZENIE NA RZECZ WIEDZY I ROZWOJU WiR KOPERNIK WWW.WIRKOPERNIK.PL CZARNA 857, 37-125 CZARNA TEL: 603 155 527 E-MAIL: kontakt@wirkopernik.pl

Bardziej szczegółowo

BADANIE WYNIKÓW KLASA 1

BADANIE WYNIKÓW KLASA 1 BADANIE WYNIKÓW KLASA 1 Zad. 1 (0-1p) Wielki Mur Chiński ma obecnie długość około 2500km. Jego długość na mapie w skali 1:200 000 000 wynosi A. 125 cm B. 12,5 cm C. 1,25 cm D. 0,125 cm Zad. 2 (0-1p) Rzeka

Bardziej szczegółowo

Tajemnice Srebrnego Globu

Tajemnice Srebrnego Globu Tajemnice Srebrnego Globu Teorie powstania Księżyca Księżyc powstał w wyniku zderzenia pra Ziemi z ciałem niebieskim o rozmiarach zbliżonych do ziemskich Ziemia i Księżyc powstały równocześnie, na początku

Bardziej szczegółowo

ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org

ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA Źródło: en.wikipedia.org Wojciech Wróblewski 2017 PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE ENCELADUSA Odkryty w 1789 r. Przez Williama Herschela Odległość od Saturna (perycentrum): 237378 km

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów.

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów. ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów. Jak to zostało przedstawione w części 5.2.1, jeżeli zrobimy Słońcu zdjęcie z jakiegoś miejsca na powierzchni ziemi w danym momencie t i dokładnie

Bardziej szczegółowo

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 15 października Kartkówka w klasie IA - 20 minut Grupa 1 1 Wykonaj rysunek ilustrujący sposób wyznaczania odległości

Bardziej szczegółowo

Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym

Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym Data courtesy Marc Imhoff of NASA GSFC and Christopher Elvidge of NOAA NGDC. Image by Craig Mayhew and Robert

Bardziej szczegółowo

Opozycja... astronomiczna...

Opozycja... astronomiczna... Opozycja... astronomiczna... Pojęcie opozycja bez dodatków ją bliżej określających jest intuicyjnie zrozumiałe. Wyraz ma swoją etymologię łacińską - oppositio i oznacza przeciwstawienie. Przenosząc to

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny (nie zachowano proporcji odległości i wielkości obiektów) Prawie cała masa US (99,87%) skupiona jest w centrum układu,tj. w Słońcu.

Układ Słoneczny (nie zachowano proporcji odległości i wielkości obiektów) Prawie cała masa US (99,87%) skupiona jest w centrum układu,tj. w Słońcu. 2a. Układ Słoneczny UKŁAD SŁONECZNY stanowi zespół ciał niebieskich złożony z gwiazdy (Słońce) i związanych z nią siłami grawitacji: planet, księżyców, planetoid, komet, meteoroidów oraz materii międzyplanetarnej.

Bardziej szczegółowo

Fizyka układów planetarnych II. Uran i Neptun. Wykład 1

Fizyka układów planetarnych II. Uran i Neptun. Wykład 1 Fizyka układów planetarnych II Uran i Neptun Wykład 1 Uran Neptun Ziemia półoś wielka 19,2 j.a. 30,1 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 84,0 lata 164,8 roku 1 rok mimośród 0,046 0,011 0,017 inklinacja 0,77

Bardziej szczegółowo

Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych

Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Planowanie obserwacji ciał Układu Słonecznego Plan zajęć: planety wewnętrzne planety zewnętrzne systemy

Bardziej szczegółowo

ŻYCIE W UKŁADZIE SŁONECZNYM. Ziemia

ŻYCIE W UKŁADZIE SŁONECZNYM. Ziemia ŻYCIE W UKŁADZIE SŁONECZNYM Ziemia Gdzie może istnieć życie? Od lat naukowcy zastanawiają się, gdzie może istnieć życie poza Ziemią. Ludzie wyobrażali sobie Marsjan zielone ludziki, statki kosmiczne. W

Bardziej szczegółowo

PODRĘCZNA INSTRUKCJA ASTRO-EXCELA

PODRĘCZNA INSTRUKCJA ASTRO-EXCELA 2015 rok Janusz Bańkowski, Bełchatów Patronat programu SOS PTMA PODRĘCZNA INSTRUKCJA ASTRO-EXCELA Wstęp Arkusz kalkulacyjny MS Excel to doskonałe narzędzie obliczeniowe wszechstronnego użytku. Za pomocą

Bardziej szczegółowo

Poza przedstawionymi tutaj obserwacjami planet (Jowisza, Saturna) oraz Księżyca, zachęcamy również do obserwowania plam na Słońcu.

Poza przedstawionymi tutaj obserwacjami planet (Jowisza, Saturna) oraz Księżyca, zachęcamy również do obserwowania plam na Słońcu. Zachęcamy do eksperymentowania z amatorską fotografią nieba. W przygotowaniu się do obserwacji ciekawych zjawisk może pomóc darmowy program Stellarium oraz strony internetowe na przykład spaceweather.com

Bardziej szczegółowo

Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1

Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1 Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Od czasów prehistorycznych życie człowieka regulują trzy regularnie powtarzające się cykle astronomiczne. Pierwszy z nich

Bardziej szczegółowo

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego W poszukiwaniu nowej Ziemi Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego Gdzie mieszkamy? Ziemia: Masa = 1 M E Średnica = 1 R E Słońce: 1 M S = 333950 M E Średnica = 109 R E Jowisz

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut.. Do obserwacji Słońca wykorzystuje się filtr Hα, który przepuszcza z widma słonecznego

Bardziej szczegółowo

KONKURS ASTRONOMICZNY

KONKURS ASTRONOMICZNY SZKOLNY KLUB PRZYRODNICZY ALTAIR KONKURS ASTRONOMICZNY ETAP PIERWSZY 1. Jakie znasz ciała niebieskie? Gwiazdy, planety, planety karłowate, księŝyce, planetoidy, komety, kwazary, czarne dziury, ciemna materia....

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego

Plan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki godzina 13:15 ćwiczenia poniedziałki godzina 15:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe

Bardziej szczegółowo

Inne Nieba. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4

Inne Nieba. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4 Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Układ Słoneczny jest niezwykle skomplikowanym mechanizmem. Mnogość parametrów przekłada się na mnogość zjawisk, jakie można

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut. 1. Przyszłość. Ludzie mieszkają w stacjach kosmicznych w kształcie okręgu o promieniu

Bardziej szczegółowo

Badania Amerykanie prowadzą. została w satelicie Sputnik 2. w NASA (Narodowej Agencji. Amerykańscy naukowcy. kosmicznej.

Badania Amerykanie prowadzą. została w satelicie Sputnik 2. w NASA (Narodowej Agencji. Amerykańscy naukowcy. kosmicznej. karta pracy nr 1 (część 3, grupa 1) kwiecień 1961 Gagarin lipiec 1958 NASA Nikt nie wiedział, czy Gagarin przeżyje tę misję. Sputnik1 wystrzelili na orbitę naukowcy ze Związku Radzieckiego. Amerykańscy

Bardziej szczegółowo

Układ. Słoneczny. NASA/JPL

Układ. Słoneczny.  NASA/JPL Układ NASA/JPL Słoneczny Układ Słoneczny składa się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał. Licząc od Słońca, to: cztery planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars), pas planetoid składający

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. W każdym pytaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Liczba punktów przyznawanych za właściwą odpowiedź na pytanie jest różna i uzależniona od stopnia trudności

Bardziej szczegółowo

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego. Włodzimierz Wolczyński 14 POLE GRAWITACYJNE Wzór Newtona M r m G- stała grawitacji Natężenie pola grawitacyjnego 6,67 10 jednostka [ N/kg] Przyspieszenie grawitacyjne jednostka [m/s 2 ] Praca w polu grawitacyjnym

Bardziej szczegółowo

Elementy astronomii w geografii

Elementy astronomii w geografii Elementy astronomii w geografii Prowadzący: Marcin Kiraga kiraga@astrouw.edu.pl Podstawowe podręczniki: Jan Mietelski, Astronomia w geografii Eugeniusz Rybka, Astronomia ogólna Podręczniki uzupełniające:

Bardziej szczegółowo

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu

Bardziej szczegółowo

24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy

24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy Ruch obrotowy Ziemi Podstawowe pojęcia Ruch obrotowy, inaczej wirowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun Północny i Biegun Południowy.

Bardziej szczegółowo

Jaki jest Wszechświat?

Jaki jest Wszechświat? 1 Jaki jest Wszechświat? Od najmłodszych lat posługujemy się terminem KOSMOS. Lubimy gry komputerowe czy filmy, których akcja rozgrywa się w Kosmosie, na przykład Gwiezdne Wojny. Znamy takie słowa, jak

Bardziej szczegółowo

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia 1. Wskutek efektów relatywistycznych mierzony całkowity strumień promieniowania od gwiazdy, która porusza się w kierunku obserwatora z prędkością

Bardziej szczegółowo

Temat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna

Temat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna Temat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna Załóżmy, że sonda kosmiczna mając prędkość v1 leci w kierunku planety pod kątem do toru tej planety poruszającej się z prędkością

Bardziej szczegółowo

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa Scenariusz lekcji Scenariusz lekcji powtórzeniowej do podręczników PULS ZIEMI 1 i PLANETA NOWA 1 45 min Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa t Hasło programowe: Ziemia we Wszechświecie/Ruchy Ziemi.

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca

Bardziej szczegółowo

Fizyka układów planetarnych. Wenus. Wykład 3

Fizyka układów planetarnych. Wenus. Wykład 3 Fizyka układów planetarnych Wenus Wykład 3 parametr wartość okres synodyczny 583 d (1 rok i 7 mies) rozm. kątowy 10 66 WENUS MERKURY HORYZONT Słońce pod horyzontem Źródło: NASA Źródło: NASA Źródło: Wordpress

Bardziej szczegółowo

Księżyce nie z tej ziemi

Księżyce nie z tej ziemi Księżyce nie z tej ziemi Tematyka warsztatów: Podczas warsztatów dzieci dowiadują się co to jest Księżyc, czym są fazy Księżyca oraz uczą się rozpoznawać charakterystyczne księżyce planet Układu Słonecznego.

Bardziej szczegółowo

ARCHIWALNE OBSERWACJE NIEBA BARTEK PILARSKI

ARCHIWALNE OBSERWACJE NIEBA BARTEK PILARSKI ARCHIWALNE OBSERWACJE NIEBA BARTEK PILARSKI 1997 2 kwietnia, ŚR (2258 0033) monolornetka 20x60 / 10 / 7 C M 68 (?), M 81, M 82, NGC 2403 (+), NGC 1502 ( gw.podwójna pośrodku tej gromady) IC 342 (-), M52,

Bardziej szczegółowo

Orbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1

Orbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1 Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1 Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podróże kosmiczne znacznie różnią się od podróży ziemskich. Na Ziemi podróżujemy między punktami o ustalonym położeniu,

Bardziej szczegółowo

RUCH OBROTOWY I OBIEGOWY ZIEMI

RUCH OBROTOWY I OBIEGOWY ZIEMI 1. Wpisz w odpowiednich miejscach następujące nazwy: Równik, Zwrotnika Raka, Zwrotnik Koziorożca iegun Południowy, iegun Północny Koło Podbiegunowe Południowe Koło Podbiegunowe Południowe RUCH OROTOWY

Bardziej szczegółowo

Cykl saros. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 4

Cykl saros. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 4 Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 4 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Zaćmienia Słońca należą do najbardziej spektakularnych widowisk na niebie. Zachodzą one wtedy,

Bardziej szczegółowo

LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L

LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia 1. Przyjmij, że prędkość rotacji różnicowej Słońca, wyrażoną w stopniach na dobę, można opisać wzorem: gdzie φ jest szerokością heliograficzną.

Bardziej szczegółowo

Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Astro Izery

Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Astro Izery Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Astro Izery Po co nam Wszechświat? Podstawowe założenie OTW: sformułować prawa fizyczne i opis ruchu

Bardziej szczegółowo

NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY. Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego.

NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY. Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego. RUCH OBIEGOWY ZIEMI NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego. OBIEG ZIEMI WOKÓŁ SŁOŃCA W czasie równonocy

Bardziej szczegółowo

Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 5

Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 5 Słońce najbliższą gwiazdą Bogacenie słownictwa Kometus i astronauta (fragment) Piaskowy Wilk zwrócił się do Kometusa i zapytał, jak się sprawy mają w wielkim kosmosie. Kometus odpowiedział, że jak zwykle

Bardziej szczegółowo

Układ Słoneczny. Kamil Ratajczak

Układ Słoneczny. Kamil Ratajczak Układ Słoneczny Kamil Ratajczak Układ Słoneczny układ planetarny, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych księżyców, pięć planet

Bardziej szczegółowo

Tellurium szkolne [ BAP_1134000.doc ]

Tellurium szkolne [ BAP_1134000.doc ] Tellurium szkolne [ ] Prezentacja produktu Przeznaczenie dydaktyczne. Kosmograf CONATEX ma stanowić pomoc dydaktyczną w wyjaśnianiu i demonstracji układu «ZIEMIA - KSIĘŻYC - SŁOŃCE», zjawiska nocy i dni,

Bardziej szczegółowo

Zaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.

Zaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne. Zaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne. Rodzaje zaćmień Słońca Zaćmienie częściowe Występuje, gdy obserwator nie znajduje

Bardziej szczegółowo

Kanikuła - czas letnich upałów, czas letnich wakacji (lipiec i sierpień)

Kanikuła - czas letnich upałów, czas letnich wakacji (lipiec i sierpień) Kanikuła - czas letnich upałów, czas letnich wakacji (lipiec i sierpień) Upały nie są może powszechnie lubiane, ale za to ciepłe letnie noce stwarzają świetną okazję do długiego przebywania pod gołym niebem.

Bardziej szczegółowo

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki Jest to początek czasu, przestrzeni i materii tworzącej wszechświat. Podstawę idei Wielkiego Wybuchu stanowił model rozszerzającego się wszechświata opracowany w 1920 przez Friedmana. Obecnie Wielki Wybuch

Bardziej szczegółowo

Fizyka i Chemia Ziemi

Fizyka i Chemia Ziemi Fizyka i Chemia Ziemi Temat 5: Zjawiska w układzie Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca

Bardziej szczegółowo

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013 Tomasz Ściężor Almanach Astronomiczny na rok 2013 Klub Astronomiczny Regulus Kraków 2012 1 Skład komputerowy almanachu wykonał autor publikacji Tomasz Ściężor Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej

Bardziej szczegółowo

14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY

14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY 14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY Ruch jednostajny po okręgu Dynamika bryły sztywnej Pole grawitacyjne Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy VII VIII Szkoły Podstawowej oraz Klasy III Gimnazjum Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy VII VIII Szkoły Podstawowej oraz Klasy III Gimnazjum Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. W każdym pytaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Liczba punktów przyznawanych za właściwą odpowiedź na pytanie jest różna i uzależniona od stopnia trudności

Bardziej szczegółowo

Rys. 1 Przekrój Saturna

Rys. 1 Przekrój Saturna O UKŁADZIE SŁONECZNYM. Siedem planet krążących wokół Słońca obraca się w jedną stronę, a dwie w drugą stronę. Każda z nich nachylona jest pod innym kątem. Uran wręcz turla się po płaszczyźnie orbity. Pluton

Bardziej szczegółowo

Teoria ruchu Księżyca

Teoria ruchu Księżyca Wykład 9 - Ruch Księżyca. Odkształcenia związane z rotacją, oddziaływanie przypływowe, efekty relatywistyczne, efekty związane z promieniowaniem Słońca. 14.04.2014 Miesiące księżycowe Miesiąc synodyczny

Bardziej szczegółowo

Analiza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1.

Analiza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1. Analiza danych Zadanie 1. Zdjęcie 1 przedstawiające część gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, zostało zarejestrowane kamerą CCD o rozmiarze chipu 17mm 22mm. Wyznacz ogniskową f systemu optycznego oraz

Bardziej szczegółowo

Wstęp do astrofizyki I

Wstęp do astrofizyki I Wstęp do astrofizyki I Wykład 10 Tomasz Kwiatkowski 8 grudzień 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 10 1/36 Plan wykładu Wyznaczanie mas ciał niebieskich Gwiazdy podwójne Optycznie

Bardziej szczegółowo