Ocena wpływu wybranych czynników socjalno-demograficznych na przedwczesne zakończenie ciąży i urodzeniową masę ciała noworodków
|
|
- Józef Jóźwiak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, , 2010 Ocena wpływu wybranych czynników socjalno-demograficznych na przedwczesne zakończenie ciąży i urodzeniową masę ciała noworodków EWA PIEKARSKA 1, GRZEGORZ KRASOMSKI 1, JOLANTA DOMINOWSKA 1, EWA TOBOR 2 Streszczenie Pomimo ciągłego postępu medycyny i technologii odsetek porodów przedwczesnych w krajach rozwiniętych w ciągu ostatnich lat wciąż utrzymuje się na znacznym poziomie. Zaobserwowano, że ich częstość oraz masa ciała noworodków w dniu narodzin zależy od silnego oddziaływania na ciężarne warunków socjalnych i demograficznych. Cel pracy: Określenie wpływu wybranych czynników socjalno-demograficznych na czas zakończenia ciąży i urodzeniową masę ciała noworodków. Materiał i metoda: Prześledzono przebieg i zakończenie ciąży u 1539 kobiet. Przeprowadzenie badania umożliwiła retrospektywna analiza dokumentacji położniczej matek, które rodziły w Klinice Położnictwa Ginekologii ICZMP w Łodzi. Zbadano oddziaływanie wybranych czynników socjalnych i demograficznych na długość trwania ciąży oraz na wartość urodzeniowej masy ciała noworodków w dniu narodzin. Analizę zgodności cech mierzalnych przeprowadzono za pomocą testu chi 2. Dla wnioskowania statystycznego przyjęto poziom istotności 0,05. Wyniki: Niezależnie od miejsca zamieszkania matek ogółem odbyło się 20,73% porodów przedwczesnych. Na czas trwania ciąży istotny wpływ miał poziom wykształcenia ciężarnych (p = 0,0009). W grupie matek najgorzej wykształconych odsetek porodów przedwczesnych wyniósł 25,65%. W porównaniu z grupą z wykształceniem wyższym był większy o 10,18%. W przedstawionej populacji kobiet nie potwierdzono istotnego oddziaływania na ciężarne pozostałych badanych parametrów. Wnioski: Wykształcenie ciężarnych stanowiło najsilniejszy czynnik socjalno-demograficzny istotnie determinujący przedwczesne zakończenie ciąży. Słowa kluczowe: czynniki socjalno-demograficzne, poród przedwczesny, urodzeniowa masa ciała Wstęp W literaturze znajdujemy liczne doniesienia o czynnikach ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego [2]. Dzieci urodzone przedwcześnie są bardziej wrażliwe na zakażenia, częściej występują u nich różnego rodzaju zaburzenia układu oddechowego, nerwowego i pokarmowego [1]. W różnych populacjach kobiet ciężarnych od wielu lat, obserwuje się kompleksowe oddziaływanie na rozwój ciąży warunków, w jakich żyje matka [2, 5-7, 11]. Najczęściej wymienianymi w publikacjach czynnikami są: wiek, stan cywilny, wykształcenie rodziców, warunki mieszkaniowe, miejsce zamieszkania, praca zawodowa, stan odżywienia oraz problemy psychologiczne. Ich wpływ zaznacza się szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży [1, 3, 14, 17]. Powodem ciągłych badań jest wciąż utrzymujący się na znacznym poziomie odsetek wcześniactwa. Cel pracy Określenie związku wybranych czynników socjalno- -demograficznych na czas zakończenia ciąży i urodzeniową masę ciała noworodków. Materiał i metody Metodą retrospektywnej analizy prześledzono dokumentację położniczą 1539 matek po porodach odbytych w Klinice Położnictwa i Ginekologii ICZMP w Łodzi. Szczegółowo prześledzono: datę ostatniej miesiączki, długość trwania ciąży, sposób porodu oraz oddziałujące na ciężarną wybrane parametry (wiek, miejsce zamieszkania, stan cywilny, wykształcenie, rodność i BMI matek). Zbadano związek czynników socjalno-demograficznych z przedwczesnym zakończeniem ciąży, urodzeniową masą ciała noworodków oraz wpływ BMI matek na sposób ukończenia porodu. Zebrany materiał poddano analizie opisowej i statystycznej. Analizę zgodności cech mierzalnych przeprowadzono za pomocą testu chi 2. Dla wnioskowania statystycznego przyjęto poziom istotności 0,05. Wyniki Wykształceniem zawodowym lub podstawowym w badanej populacji łącznie wykazała się około 1/3 badanych matek. Średni wiek ciężarnych zamieszkujących tereny wiejskie wyniósł 27,9 lat, miejskie 28,4 lat. Matki nieletnie stanowiły 2% (32) ogółu, najmłodsze z nich miały 15 lat i były to ich pierwsze ciąże. Średni czas trwania ciąży dla kobiet zamieszkujących środowisko wiejskie osiągnął 38,1 hbd, dla mieszkających w mieście 38,5 hbd. Najkrótszy średni czas trwania ciąży (średnio 36,9 hbd) dotyczył grupy licznych wieloródek tj. rodzących zwykle 4 lub 5 raz (średnio 4,7). Wpływ czynników socjalno-demograficznych na czas trwania ciąży ukazuje tabela 1. Znaczna część badanych zamieszkiwała tereny miejskie (83%). Niezależnie od miejsca zamieszkania ogółem 1 II Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 2 Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
2 278 E. Piekarska, G. Krasomski, J. Dominowska, E. Tobor Tabela 1. Wpływ czynników socjalno-demograficznych na czas trwania ciąży Czynniki socjalno-demograficzne Miejsce zamieszkania Wiek Stan cywilny Wykształcenie Rodność Poród przedwczesny Poród o czasie Istotność statystyczna n % n % miasto , ,80 ns wieś 62 23, ,78 ns < 18rż 9 28, ,87 ns lat , ,23 ns lat , ,88 ns lat 22 19, ,36 ns > 40 lat 4 15, ,62 ns zamężne , ,79 ns pozostałe 86 22, ,72 ns wyższe 71 15, ,53 is średnie , ,76 is pozostałe , ,35 is pierworódki , ,79 ns wieloródki , ,53 ns l.wieloródki 10 25, ,00 ns niedowaga 17 25, ,00 ns BMI prawidłowa , ,50 ns nadwaga 43 20, ,13 ns otyłość 13 20, ,00 ns odbyło się 20,73% porodów przedwczesnych. Pozostałe 79,27% ciąż zakończyło się w spodziewanym terminie porodu. Miejsce zamieszkania ciężarnych nie wykazało istotnego wpływu na czas trwania ciąży (p = 0,2689). Jednak odsetek porodów przedwczesnych w grupie zamieszkującej wieś, osiągnął wartość większą o 3,02% w porównaniu z odsetkiem porodów przedwczesnych kobiet z miasta (23,22%) (tab. 1). W analizie stanu cywilnego matek, wyszczególniono zamężne i pozostałe, tj. panny, kobiety rozwiedzione oraz żyjące w wolnych związkach. Odsetek porodów przedwczesnych w grupie z nieuregulowanym stanem cywilnym w porównaniu do ciężarnych zamężnych (20,21%) był wyższy o 2,07% (22,28 %). Zależność nie była znamienna statystycznie (p = 0,3848) (tab. 1). W grupie powyżej 35 lat znalazło się 138 kobiet, stanowiąc 9% ogółu. Wśród nich 35,02% odnotowanych porodów odbyło się przedwcześnie. Częściej przedwcześnie rodziły również wieloródki (25%) i młodociane (28,13%). Pomimo to, wiek matek (p = 0,7109) i ich rodność (p = 0,6807) nie korelowały istotnie z ilością ciąż ukończonych przed 37. hbd (tab. 1). Najsilniej oddziałującym czynnikiem był poziom wykształcenia, jakim legitymowały się badane. W grupie z wykształceniem wyższym, odsetek porodów przedwczesnych w porównaniu z matkami najgorzej wykształconymi określanymi jako pozostałe, był niższy o 10,18%. Różnice były istotne statystycznie (p = 0,0009) (tab. 1). Badaną populację kobiet zakwalifikowano do odpowiednich grup w oparciu o zalecany przez Światową Organizację Zdrowia wskaźnik Queteleta, czyli tzw. wskaźnik BMI (Body Mass Index). Wyrażony w kg/m 2 jest wynikiem pomiaru zależności pomiędzy masą ciała podaną w kilogramach oraz wzrostem w metrach, podniesionym do kwadratu. Analizie poddano wzrost, przedciążową i przedporodową masę ciała ciężarnych oraz przyrost ciężaru ciała w okresie ciąży. W kwalifikacji zastosowano podział wg BMI: niedowaga < 19,8, prawidłowy19,8-26,0, nadwaga 26,1-29,0, otyłość > 29,0. Największa procentowo ilość porodów przedwczesnych dotyczyła matek z niedowagą (25%). W porównaniu z grupą z prawidłowym BMI ich odsetek był wyższy o 4,5%. Analiza nie wykazała determinującego wpływu wartości przedciążowego BMI na przedwczesne zakończenie ciąży (p = 0,8454) (tab. 1). Należy dodać, że w grupie otyłych, BMI żadnej z matek nie przekroczyło 30 kg/m 2. Łączna ilość pojedynczych porodów noworodków z niską urodzeniową masą ciała dotyczyła 190 ciężarnych, stanowiąc 12,35% ogółu. Miejsce zamieszkania w okresie ciąży nie korelowało istotnie z ciężarem ciała dzieci w dniu narodzin (p = 0,8484). Odsetek noworodków ważących # 2500 g kobiet mieszkających na terenie miast (12,34%) i wsi (12,36%) osiągnął podobne wartości. Procen-
3 Ocena wpływu czynników socjalno-demograficznych na przedwczesne zakończenie ciąży i urodzeniową masę ciała 279 towa ilość dzieci, których ciężar ciała w dniu narodzin osiągnął 4000 g i więcej wśród matek wiejskich był wyższy o 1,59% (tab. 2). Najmniejszą średnią wartość początkową BMI miały pierworódki (22,7), największą liczne wieloródki (24,8). Najniższy odnotowany średni przyrost BMI (3,8) do momentu porodu wyróżnił liczne wieloródki. Średni najwyższy przyrost BMI (5,3) dotyczył pierworódek. Największą procentowo (17,65%) ilość porodów dzieci z masą ciała # 2500 g odbyły kobiety z niedowagą (początkowe BMI < 19,8), najmniejszą (10,77%) otyłe. Ciężar ciała 4000 g i więcej, najczęściej dotyczył potomstwa kobiet otyłych lub z nadwagą. W dniu porodu żaden z noworodków matek otyłych nie ważył > 4500 g. Badanie nie wykazało statystycznej zależności między badanymi parametrami (p = 0,5613) (tab. 3). Siłami natury (64,71%) oraz za pomocą kleszczy (11,76%) najczęściej rodziły matki z niskim przedciążowym BMI. Największy odsetek porodów zakończonych cięciem cesarskim (43,08%) dotyczył matek otyłych i z nadwagą (34,47%) (tab. 4). Przedciążowy wskaźnik BMI w przedstawionej populacji kobiet nie korelował znacząco ze sposobem odbytego porodu (p = 0,2121) (tab. 4). Dyskusja Porody przedwczesne postrzegane są jako wciąż aktualny problem współczesnego położnictwa. Wynikiem ciąż przedwcześnie ukończonych są zwykle porody noworodków niedojrzałych, niezdolnych do życia poza organizmem matki. Często należy zapewnić im wysokospecjalistyczną, długotrwałą oraz bardzo kosztowną opiekę medyczną [1, 5]. Znaczna liczba porodów dzieci z niską urodzeniową masą ciała jest następstwem porodów przedwczesnych i/lub hipotrofii wewnątrzmacicznej [2]. Często uwarunkowana jest koniecznością ukończenia ciąży przed terminem porodu ze względu na stan matki lub wykryte zagrożenia dla płodu [2, 5]. Urodzeniowa masa ciała noworodka powiązana z czasem trwania ciąży, stanowi najważniejszy czynnik determinujący umieralność noworodków i zaburzenia ich prawidłowego rozwoju [5]. Szacuje się, że około 80% wszystkich porodów przedwczesnych oraz około 35% porodów noworodków hipotroficznych odbywa się w placówkach III poziomu referencyjności [4]. Otrzymana w badaniach własnych wielkość odsetka porodów przedwczesnych (20,73%) także wynika z faktu, że Instytut CZMP w Łodzi jest ośrodkiem referencyjności III stopnia i przebywa w nim szczególnie wiele ciężarnych z powikłanym przebiegiem ciąży oraz z grup wysokiego ryzyka. Zwiększoną częstość występowania porodów przedwczesnych oraz urodzeń noworodków z cechami hipotrofii wewnątrzmacicznej w wielu przypadkach przypisuje się oddziaływaniu na matkę warunków socjoekonomicznych [5-7]. Zwiększone ryzyko wcześniactwa, niskiej masy urodzeniowej i opóźnionego rozwoju wewnątrzmacicznego Miejsce zamieszkania matek Tabela 2. Wpływ miejsca zamieszkania matek na masę urodzeniową noworodków Urodzeniowa masa ciała noworodków # 2500 g g g g > 4500 g n % n % n % n % n % Istotność p Miasto , , , ,43 6 0,47 ns Wieś 33 12, , , ,74 2 0,75 ns Grupy matek wg wartości BMI Tabela 3. Wpływ wskaźnika BMI matek na urodzeniową masę ciała ich dzieci Urodzeniowa masa ciała noworodków # 2500 g g g g > 4500 g Istotność p n % n % n % n % n % Niedowaga 12 17, , , ,71 1 1,47 ns Prawidłowe , , ,16 5 0,42 ns Nadwaga 27 13, , , ,56 2 0,97 ns Otyłość 7 10, , , , ns Grupy matek wg wartości BMI Tabela 4. Wpływ wartości BMI matek na sposób ukończenia porodu Siłami natury Cesarskie cięcie Kleszczowy n % n % n % Istotność p Niedowaga 44 64, , ,76 ns Prawidłowe , , ,75 ns Nadwaga , , ,79 ns Otyłość 34 52, ,08 3 4,61 ns
4 280 E. Piekarska, G. Krasomski, J. Dominowska, E. Tobor jest społecznie silnie zróżnicowane. Najczęściej dotyczy matek później i rzadziej zgłaszających się na wizyty kontrolne u położnika, znajdujących się w trudnych warunkach materialnych, palących papierosy lub których ciąże nie są planowane [2]. Ciężarne dobrze wykształcone w mniejszym stopniu zagrożone są wystąpieniem porodu przedwczesnego [1, 3, 6]. Potwierdzają to wyniki naszych badań. Oczywistym jest, że osoba wykształcona bardziej rozumie konieczność regularnej opieki profilaktycznej w okresie ciąży. Z większym zrozumieniem uczęszcza do szkoły rodzenia, świadomie reguluje sobie dietę oraz prowadzi właściwy dla swego odmiennego stanu tryb życia [3, 10]. Kobiety z niskim wykształceniem zazwyczaj pracują fizycznie oraz mają niezadowalające warunki rodzinne i mieszkaniowe [1, 3]. Obserwuje się u nich podwójone ryzyko urodzeń noworodków z niską urodzeniową masą ciała [2]. Porody przedwczesne i z niską urodzeniową masą ciała noworodka częściej dotyczą matek samotnych [2, 6]. Mieszkające w konkubinacie z ojcem dziecka, częściej narażone są na urodzenie wcześniaka lub dziecka hipotroficznego [6]. Ciężarne mające wsparcie męża i prowadzące oszczędzający tryb życia rodzą dzieci z większą masą urodzeniową [13]. Rymkiewicz i wsp. zwracają uwagę na fakt, iż duże badania kliniczne wykluczają istnienie związku między stanem cywilnym matki a zagrożeniem porodem przedwczesnym [1]. Uzyskane w badaniach własnych wyniki są zgodne. Za ważny parametr oceny szans dla prawidłowego rozwoju ciąży przyjmuje się wiek ciężarnej. Uważa się, że ciąże przed 18. i po 35. roku życia narażone są na większe ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego [1, 7]. W grupie powyżej 35 lat znalazło się 138 kobiet, stanowiąc 9% ogółu. Wśród nich 35,02% porodów odbyło się przedwcześnie. Wzrost ryzyka powikłań po 35. roku życia jest efektem procesu starzenia się układu naczyniowego matki, a w konsekwencji zwiększonej predyspozycji do niewydolności łożyska [7]. Na konsekwencje wynikające z niedorozwoju narządu rodnego, szczególnie narażone są dziewczęta do 15. roku życia. W przypadku młodocianych ciąże są zazwyczaj nieplanowane i niechciane. Można u nich stwierdzić duży stopień niedojrzałości w aspekcie psychologicznym i społecznym [12]. Odsetek porodów przedwczesnych w tej grupie był największy. Autorzy w swoich doniesieniach zwracają uwagę na zależność pomiędzy masą ciała noworodka a ciężarem ciała matki przed ciążą. Za prawidłową wartość przedciążowego wskaźnika masy ciała (Body Mass Index BMI) przyjmuje się BMI 19,8-26,0 kg/m 2. Czynnikiem istotnie oddziałującym na rozwój płodu jest racjonalne odżywianie się kobiet nie tylko przed, ale i podczas ciąży. Zbyt mały lub nadmierny przyrost masy ciała ciężarnych może niekorzystnie wpłynąć na ich zdrowie oraz na rozwój płodu [8, 11]. Institute of Medicine w Waszyngtonie zaleca wzrost ciężaru ciała zależnie od wartości BMI oraz kontrolę jego przyrostu nie rzadziej niż raz w tygodniu. Specjaliści ustalili zakres optymalnego przyrostu masy ciała w okresie ciąży. U otyłych (BMI > 29,0) nie powinien przekraczać 6 kg [8]. W tej grupie odnotowany odsetek noworodków z niską urodzeniową masą ciała oraz porodów przedwczesnych był najmniejszy. Otyłość ciężarnej wciąż uważana jest za najczęstszą przyczynę makrosomii płodu [11]. Przedwcześnie najczęściej rodziły matki z niedowagą (BMI < 19,8). Wyróżniał je także najwyższy odsetek noworodków # 2500 g. Dla nich zalecanym przyrostem ciężaru ciała jest 12,5-18,0 kg [8]. Zbyt mała ilość białka w pożywieniu ciężarnej może być przyczyną niskiej masy urodzeniowej jej noworodka oraz długotrwałych następstw w postaci zaburzeń neurologicznych i psychicznych. Zwiększenie masy ciała w okresie życia płodowego, umożliwia poprawa stanu odżywienia matki w okresie trwania ciąży [15]. Przyrost masy ciała w poszczególnych grupach ciężarnych zawierał się w zalecanych granicach. Wcześniejsze doniesienia przedstawiały dzietność kobiet jako istotny czynnik ryzyka dla nieprawidłowego przebiegu ciąży i porodu. Najnowsze dane w piśmiennictwie tego nie potwierdzają [13]. Uzyskane przez nas wyniki również. Poród siłami natury ma najkorzystniejszy przebieg dla rodzącej i jej dziecka. Charakteryzował grupę z niskim i prawidłowym indeksem BMI. Cięcia cesarskie dotyczyły najczęściej kobiet otyłych. W przypadku dużych płodów, poród siłami natury wiąże się ze wzrostem ryzyka wystąpienia dystocji barkowej, a w jej następstwie z uszkodzeniem splotu barkowego [11]. Niewątpliwie największym ryzykiem niepowodzenia próby porodu drogami natury obarczone są kobiety z chorobliwą otyłością. Wśród badanych wartości BMI > 40,0 nie odnotowaliśmy. Opieka nad ciężarnymi otyłymi w porównaniu z matkami z prawidłową masą ciała jest droga, a ponoszone koszty leczenia są zdecydowanie wyższe. Wynika to głównie z większego odsetka cięć cesarskich oraz hospitalizacji noworodków na oddziale neonatologicznym. Porody przedwczesne w poważnym stopniu rzutują na zachorowalność i umieralność noworodków lub niemowląt [1]. Postrzegane są jako problem medyczny i socjoekonomiczny. Na zmniejszenie ich częstości może mieć wpływ poprawa warunków socjalnych oraz wzrost poziomu ekonomicznego w społeczeństwie [16]. Niezwykle istotna jest świadomość, że działania profilaktyczne prowadzone przed ciążą i w okresie ciąży mogą skuteczne zminimalizować problem wcześniactwa oraz narodzin z niską masą ciała [2, 4]. Należy pamiętać, że w zapobieganiu poza działaniami obejmującymi profilaktykę wtórną i wczesne leczenie niezbędna jest prewencja pierwotna [9]. Prewencja musi być ukierunkowana na parametry odwracalne, które w danej populacji ciężarnych wykazują szczególnie niepożądane oddziaływanie [2]. Powinna obejmować poradnictwo prekoncepcyjne i porady podczas ciąży, których celem jest ustalenie czynników ryzyka oraz edukację kobiet łącznie ze zmianą ich stylu życia [9].
5 Ocena wpływu czynników socjalno-demograficznych na przedwczesne zakończenie ciąży i urodzeniową masę ciała 281 Zapobieganie wcześniactwu i opóźnieniu rozwoju wewnątrzmacicznego sprzyja poprawie stanu zdrowia w dorosłym okresie życia [2]. Wnioski Wykształcenie ciężarnych stanowiło najsilniejszy czynnik socjalno-demograficzny istotnie determinujący przedwczesne zakończenie ciąży. Piśmiennictwo [1] Rymkiewicz L., Leibschang J., Filipp E. i wsp. (2003) Wiek matki, wykształcenie, jakość opieki położniczej w czasie ciąży a ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego. Medycyna Wieku Rozwojowego, supl. 1, 7(3): [2] Chazan B. (2003) Mała masa urodzeniowa czy poradzimy sobie z tym problemem? Medycyna Wieku Rozwojowego, supl. 1, 2(3): [3] Cekański A. (1996) Wpływ czynników socjoekonomiczno-kulturowych na ciążę i płód. Ann. Acad. Med. Siles., supl. 22, 71. [4] Cieśla B., Hanke W., Kawczynski P. i wsp. (2006) Ocena realizacji trójpoziomowej opieki perinatalnej w województwie łódzkim w przypadku wcześniactwa i hipotrofii. Klin. Perinatol. Ginekol. 42(2): [5] Pankiewicz E., Konefał H. (2006) Skrajne wcześniactwo widziane w aspekcie definicji, statystyki medycznej, problemów klinicznych i etycznych. Klin. Perinatol. Ginekol. 42(2): [6] Anholcer P, Bręborowicz G.H., Skręt A. i wsp. (2003) Wybrane społeczno-medyczne czynniki ryzyka porodu przedwczesnego. Klin. Perinat. Ginekol. 39(1): [7] Kaźmierczak W., Fiegler-Rudol P., Węgrzyn P. i wsp. (2005) Przebieg ciąży i porodu u kobiet poniżej 18 oraz powyżej 35 roku życia. Ginekol. Pol. 76(12): [8] Koplan J., Liverman C., Kraak V. i wsp. (2005) Preventing childhood obesity health in the balance. Ed. by Committee on Prevention of Obesity in Children and Youth. Food and Nutrition Board, Board on Health Promotion and Disease Prevention, Institute of Medicine of the National Academies Washington: National Academy Press. [9] Kolben M., Martius J. (2000) Pravention und Therapie der vorzeitigen Wehentatigkeit. 60: [10] March of Dimes Birth Defects Foundation. Nowy program działań zwalczających wcześniactwo. (2003) Ginekol. Dypl. 5: [11] Seremak-Mrozikiewicz A. i wsp. (2007) Otyłość ciężarnych jako problem w położnictwie. Ginekol. Pol. 78: [12] Rycel M., Wilczyński J., Sobala W. i wsp. (2008) Analiza przebiegu ciąży i porodu u nastolatek latach Ginekol. Pol. 79: [13] Kuś E., Nowacka A., Berner-Trąbska M. i wsp. (2008) Wpływ dzietności matki na masę urodzeniową noworodka. Ginekol. Pol. 79: [14] Finch B.K. (2003) Socioeconomic gradients and low birthweight: empirical and policy considerations. Health Serv. Res. 38: [15] Bręborowicz G.H., Gadzinowski J. (2006) Zasady organizacji opieki perinatalnej. [W:] Ciąża wysokiego ryzyka. Red. Bręborowicz G.H. Wyd. 2. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań. [16] Czajka R. (2006) Nieprawidłowy czas trwania ciąży. [W:] Ciąża wysokiego ryzyka. Red. Bręborowicz G.H. Wyd. 2. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań. [17] Hobel C.J. (2004) Stress and Preterm Birth. Clin. Obstet. Gynecol. 4 (4): J Ewa Piekarska II Katedra Ginekologii i Położnictwa UM w Łodzi Łódź ul. Rzgowska 281/289 piekewa@interia.pl Assessment of the influence of selected socio-demographic factors on premature termination of pregnancy and birth weight of newborns Despite continuous progress of medicine and technology the percentage of premature births remains at significant levels in developed countries in recent years. It was observed that their frequency and birth weight of newborns on the day of birth depends on strong influence of pregnant women s socio-demographic status. Objectives: The main aim of this project is to discover the influence on selected socio-demographic factors which have the effect on time of termination of pregnancy and birth weight of newborns. Material and methods: The course and termination of pregnancy of 1539 women was investigated. Conducting the research allowed retrospective analysis of obstetrical documents of mothers, who gave birth in Clinic of Obstetrics and Gynecology ICZMP in Łódź. The influence of selected socio-demographic factors on the duration of pregnancy and birth weight of newborns on the day of birth was also investigated. The compatibility analysis of measurable characteristics was performed by using Chi-square test. For statistical inference the level of significance was Results: Regardless of mothers place of residence, total percentage of premature births was 20.73%. Level of education of pregnant had a significant influence on the duration of pregnancy (p = ). Among the worsteducated mothers percentage of premature births was 25.65%. It was 10.18% higher in comparison with the group with higher education. The other examined parameters did not show significant effects on pregnant. Conclusions: Education of pregnant was the most significant socio-demographic factor, which significantly determined premature termination of pregnancy. Key words: socio-demographic factors, premature birth, birth weight
Ocena jakości opieki przedporodowej z zastosowaniem Indeksu Kessnera oraz jej związku z czynnikami socjalno-demograficznymi i zakończeniem ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 157-162, 2011 Ocena jakości opieki przedporodowej z zastosowaniem Indeksu Kessnera oraz jej związku z czynnikami socjalno-demograficznymi i zakończeniem
Bardziej szczegółowoAnaliza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 81-87, 2014 Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży EWA PIEKARSKA, GRZEGORZ KRASOMSKI,
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoPrzyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka
Wdowiak Probl Hig A Epidemiol i wsp. Przyrost 2011, 92(2): masy ciała 281-285 w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka 281 Przyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka Women
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 276 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 276 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie
Bardziej szczegółowoRaport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka
Raport Euro-Peristat 2015 Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka 13.02.2019 https://www.europeristat.com/ Celem działania projektu Euro-Peristat jest stworzenie uzasadnionych naukowo i wiarygodnych
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu prof. dr hab. Marcin Wojnar mgr Marek Fudała, Krzysztof Brzózka Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny Państwowa Agencja Rozwiązywania
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Bardziej szczegółowoOcena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA
Bardziej szczegółowoJarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO
PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
ZAKŁAD PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE KATEDRY ZDROWIA KOBIETY Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 8 00-15 30 PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZEDMIOTU PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoZależność między przyrostem masy ciała w ciąży, a występowaniem nieprawidłowej masy urodzeniowej noworodków oraz powikłań matczynych
ROZDZIAŁ XIII ZAGROŻENIE ŻYCIA I ZDROWIA CZŁOWIEKA Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Department of Obstetrics Medical University of Gdansk DARIUSZ LAUTENBACH, AGNIESZKA ROLNIK, ALEKSANDRA
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MIROSŁAW
Bardziej szczegółowoVIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje
VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród
Bardziej szczegółowoPrzebieg cià y i porodu u ci arnych z nadmiernà masà ciała
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2009, 80, 744-751 Przebieg cià y i porodu u ci arnych z nadmiernà masà ciała Pregnancy and delivery course in overweight and obese women Ulman-Włodarz Izabela
Bardziej szczegółowoMARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 116-120, 2008 Analiza porównawcza sposobu urodzenia, urodzeniowej masy i długości ciała oraz wewnątrzmacicznego wzrostu płodu u noworodków matek
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz
Bardziej szczegółowoNoworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania.
Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. M. Kęsiak, A. Stolarczyk, T. Talar, B. Cyranowicz, E. Gulczyńska Klinika Neonatologii ICZMP, kierownik kliniki
Bardziej szczegółowoProjekt krajów UE EURO - PERISTAT
Projekt krajów UE EURO - PERISTAT Wiek matek rodzących w 2015 roku Rumunia 9,7 19,1 56,7 14,5 POLSKA 3,6 16,1 65,6 14,8 Słowacja 6,3 15,9 60,9 16,9 Łotwa 3,5 17,1 61,1 18,3 Begia Słowenia Malta 1,7 1,0
Bardziej szczegółowoJoanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia
Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 7, 89-93 2007
Bardziej szczegółowoAnaliza związku wybranych parametrów ciężarnych z wyselekcjonowanymi cechami urodzeń noworodków
ROZDZIAŁ XXIV ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015 DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu im. Piastów Śląskich we Wrocławiu University of Medicine in Wrocław AGNIESZKA STRAMA, MAŁGORZATA
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Myślenicach 28112014. dr n. med. Wojciech Dudek
Modernizacja Oddziałów Ginekologiczno-Położniczego oraz Neonatologicznego szansą dla ludności powiatu myślenickiego na dostęp do nowoczesnych metod profilaktyki, diagnostyki i leczenia w okresie p y p
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoWybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce
WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,
Bardziej szczegółowoAgnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoależność pomiędzy matczynym wskaźnikiem masy ciała a parametrami antropometrycznymi noworodka
P R A C A O R Y G I N A L N A Dorota Matuszyk 1, Małgorzata Schlegel-Zawadzka 2, Paweł Jagielski 2, Małgorzata Dziedzic 1 1 Pracownia Podstaw Opieki Położniczej, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa,
Bardziej szczegółowoINFORMATOR Uprawnienia przysługujące w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem
INFORMATOR Uprawnienia przysługujące w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem Informacje o przysługujących uprawnieniach można otrzymać: 1. w przychodni, 2. w szpitalu, 3. w ośrodkach
Bardziej szczegółowodystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Bardziej szczegółowoPROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE -
PROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE - Wg raportu GUS Stan zdrowia ludności w 2009 r. Otyłość jest chorobą przewlekłą spowodowaną nadmierną podażą energii zawartej
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoJanusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoPOŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów II ROKU Kierunek: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie. semestr IV, rok akad.
POŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów II ROKU Kierunek: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie semestr IV, rok akad. 2014-2015 Lp. 1. 2. WYKŁADY Pielęgnowanie położnicy w połogu powikłanym.
Bardziej szczegółowoJak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży
GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA
Bardziej szczegółowodr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab.
Ordynator Oddziału: dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Marian Gabryś Pielęgniarka oddziałowa: mgr Beata Sajboth Telefony
Bardziej szczegółowoSprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem
Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem Kto może skorzystać z uprawnień: Każda kobieta, w ciąży i jej rodzina (w zakresie informacji i poradnictwa
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MARIA
Bardziej szczegółowoPOŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie
POŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie semestry II, rok akad. 2013-2014 SYMBOL ZAJĘCIA PRAKTYCZNE LICZBA GODZIN Z1 Przygotowanie kobiety
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i terapia porodu przedwczesnego
ROZDZIAŁ VI ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety School
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004 Katedra Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu AM w Lublinie Chair
Bardziej szczegółowo8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:
8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a
Bardziej szczegółowoRozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 3, 136-140, 2013 Rozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku TOMASZ MACIEJEWSKI Streszczenie Celem opieki perinatalnej jest zapewnienie
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Instytut Nauk o Zdrowiu i Żywieniu Osoba sporządzająca
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Zdrowie matki i dziecka Kierunek Zdrowie publiczne Forma studiów stacjonarne Poziom kwalifikacji II stopnia Rok
Bardziej szczegółowoPomaga przygotować się do porodu. Rozwiązuje problemy laktacyjne oraz udziela wskazówek w pielęgnacji noworodka.
Agnieszka Brześcińska położna z wyższym wykształceniem, specjalizacja położnicza, pedagog. Pracuje od 1998 roku w Klinice Położnictwa i Patologii Ciąży Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI
Bardziej szczegółowoGminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014
wersja robocza Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014 Pomysłodawcy: Komisja Zdrowia, Opieki Społecznej i Profilaktyki Rady Gminy Izabelin Autor: Anita Mamczur 1 I. Opis problemu zdrowotnego
Bardziej szczegółowoRodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury?
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 173-184, 2009 Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury? EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANNA GORSIAK, JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK,
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoWiedza i zachowania zdrowotne mieszkańców Lubelszczyzny a zmienne demograficzno-społeczne.
Michał Nowakowski Zakład Socjologii Medycyny i Rodziny Instytut Socjologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Luiza Nowakowska Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny Katedra Nauk Humanistycznych Wydziału
Bardziej szczegółowobydgoszcz.stat.gov.pl
Dane o zarejestrowanych urodzeniach opracowano na podstawie sprawozdawczości urzędów stanu cywilnego. Źródłem danych o urodzeniu jest, wykorzystywany wtórnie przez statystykę publiczną, dokument Ministerstwa
Bardziej szczegółowoKlinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r.
Instytutu Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii Rozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku Tomasz Maciejewski, Michał Troszyński, Sławomir Janus Poznań, wrzesień 2013 r. Zgony matek
Bardziej szczegółowoCzynniki predysponujące do wystąpienia cukrzycy u kobiet w ciąży
Joanna Konarzewska 1, Beata Królikowska 1, Jarosław Olszewski 2, Krzysztof Łukaszuk 1, Czesław Wójcikowski 1 PRACA ORYGINALNA 1 Zakład Endokrynologii Ginekologicznej Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę
Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2016 Kilka słów o historii Każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wybiera temat przewodni Światowego Dnia Zdrowia.
Bardziej szczegółowoJakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu VII Zjazd PTNefD, Łódź 2015 1 Jakość życia
Bardziej szczegółowoThe course of pregnancy and perinatal period in overweight or obese pregnant women with regard to the condition of the newborn own experience
Ginekol Pol. 2009, 80, 845-850 P R A C E O R Y G I N A L N E Wpływ nadwagi lub otyłości u ciężarnych na przebieg ciąży i okresu okołoporodowego z uwzględnieniem stanu urodzeniowego noworodka w oparciu
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowoAnaliza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem. Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa
Analiza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa Przesłanki do realizacji programu usprawnienia kondycji fizycznej
Bardziej szczegółowoZnaczenie masy ciała matek dla przebiegu porodu oraz adaptacji okołoporodowej noworodków
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 4, 266-273, 2009 Znaczenie masy ciała matek dla przebiegu porodu oraz adaptacji okołoporodowej noworodków Streszczenie JOLANTA KAŹMIERCZAK 1, MARIKA
Bardziej szczegółowoZAKŁAD PROFILAKTYKI CHORÓB KOBIECYCH I SEKSUOLOGII Śląski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Zdrowia Kobiety
Wykaz efektów kształcenia z przedmiotu: TECHNIKI POŁOŻNICZE I PROWADZENIE PORODU Kierunek: POŁOŻNICTWO Rok studiów: III rok Tryb: studia stacjonarne, pierwszy stopień TEMAT I: KOMPETENCJE I ZADANIA POŁOŻNEJ
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoOpis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c.
Pieczęć oddziału/kliniki Miejscowość, dnia... adres, tel./fax Analiza zgonu kobiety w okresie ciąŝy, porodu i połogu I. DANE OGÓLNE: 1. Imię i nazwisko matki :... 2. Data urodzenia:... Wiek:... 3. Miejsce
Bardziej szczegółowoZACHOWAJ RÓWNOWAGĘ. Kierownik Projektu prof. dr hab. Mirosław Jarosz
Projekt KIK/34: Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej ZACHOWAJ RÓWNOWAGĘ Kierownik Projektu prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu Czy zanieczyszczenie powietrza jest szkodliwe dla zdrowia i dlaczego?
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoWiedza ciężarnych kobiet na temat przedwczesnych porodów
PRACE ORYGINALNE Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 4, 371 375 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Piotr Hańczyc e, f, Marta Pakuła a d Wiedza ciężarnych kobiet na temat przedwczesnych porodów
Bardziej szczegółowoZDROWIE MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W LICZBACH
2014 ZDROWIE MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W LICZBACH Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Oddział Analiz i Statystyki Medycznej Dyrektor: Ireneusz Ryszkiel Z-ca Dyrektora:
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU
URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Opracowania sygnalne Białystok, marzec 2013 r. Kontakt: e-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl tel. 85 749 77 00, fax 85 749 77 79 Internet: www.stat.gov.pl/urzedy/bialystok
Bardziej szczegółowoOpieka zdrowotna nad matką i dzieckiem w województwie kujawsko pomorskim w 2009 roku
Opieka zdrowotna nad matką i dzieckiem w województwie kujawsko pomorskim w 2009 roku I. Sytuacja demograficzna województwa wg GUS Liczba ludności w województwie kujawsko-pomorskim na dzień 31.12.2009 r.
Bardziej szczegółowo13. Typ modułu kształcenia. 1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: Pierwszy stopień
1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Kod przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa : 5. Poziom kształcenia 6. Forma studiów Położnictwo,
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Ewa Malinowska mgr Emilia Garncarek mgr Krystyna Dzwonkowska-Godula. Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki
Prof. dr hab. Ewa Malinowska mgr Emilia Garncarek mgr Krystyna Dzwonkowska-Godula Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki Kapitał ludzki kobiet i mężczyzn wybrane aspekty: Zdrowie Wygląd Kapitał społeczny
Bardziej szczegółowoAs zdolny do zajęć bez ograniczeń, uprawiający dodatkowo sport; B zdolny do zajęć WF z ograniczeniami; Bk zdolny do zajęć WF z ograniczeniami,
Pielęgniarka szkolna Pielęgniarka szkolna od 1992 roku jest jedynym profesjonalnym pracownikiem ochrony zdrowia na terenie placówki szkolno-wychowawczej. Pełni ona główną rolę w profilaktycznej opiece
Bardziej szczegółowoZNAJOMOŚĆ STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ PRZEZ PACJENTKI WYBRANYCH SZPITALI WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
ZNAJOMOŚĆ STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ PRZEZ PACJENTKI WYBRANYCH SZPITALI WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO KNOWLEDGE OF THE PERINATAL CARE STANDARD IN PATIENTS OF CHOSEN HOSPITALS IN THE WEST POMERANIAN
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku
Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Konsensus okulistyczno-położniczy
Bardziej szczegółowoPoprawa dostępu do wysokiej jakości. usług profilaktyki zdrowotnej. na obszarze funkcjonalnym Poznania
Poprawa dostępu do wysokiej jakości usług profilaktyki zdrowotnej na obszarze funkcjonalnym Poznania Agnieszka Wojtecka Gdański Uniwersytet Medyczny 1. Poprawa dostępu do wysokiej jakości usług profilaktyki
Bardziej szczegółowoPodsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017
Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowo1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii,
1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii, e) Izolacyjny (poł. gin), 2) Izba Przyjęć Położniczo-Ginekologiczna 1
Bardziej szczegółowoSTAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI. Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii
STAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii W trosce o młode pokolenie. Jak wychować zdrowe dziecko? Konferencja prasowa 09.09.2015 Sytuacja demograficzna
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoUMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT
UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT UWAGI WSTĘPNE Do celów statystyki państwowej dokumentacja medyczna dotycząca okresu okołoporodowego ujmuje wszystkie płody i noworodki, które w chwili urodzenia ważyły co najmniej
Bardziej szczegółowoNOWORODKI KASZUBSKIE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
S ł u p s k i e r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Ewa Wójtowicz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu, Gdańsk NOWORODI ASZUBSIE OGÓLNA CHARATERYSTYA WSTĘ Rozwój fizyczny określany jest jako ciąg przeobrażeń,
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY MATCZYNYM BMI KOBIET, SPOŻYCIEM BŁONNIKA I TŁUSZCZU W CZASIE CIĄŻY A MASĄ URODZENIOWĄ NOWORODKA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1010 1017 Katarzyna Eufemia Przybyłowicz 1, Katarzyna Janiszewska 1, Mariusz Przybyłowicz 2, Marek Grzybiak 3 ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY MATCZYNYM BMI KOBIET, SPOŻYCIEM
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.
Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka
Bardziej szczegółowoLiczba porodów, transferów i dyskwalifikacji
Drodzy Czytelnicy, Poniżej przedstawiamy Wam wybrane efekty naszej owocnej pracy i wyniki porodów kobiet, które zdecydowały się na poród w domu w asyście położnej stowarzyszonej w Dobrze Urodzonych. Nie
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoWpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 2, 96-, 11 Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego BOGUSŁAWA RUDNICKA 1, ZBIGNIEW PIETRZAK
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoWpływ otyłości na przebieg ciąży, porodu i stan urodzeniowy noworodka
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 3, 210-214, 2010 Wpływ otyłości na przebieg ciąży, porodu i stan urodzeniowy noworodka WIOLETTA MIKOŁAJEK-BEDNER, OLIWIA MARCINKIEWICZ, MARTA ZAPAŁOWSKA,
Bardziej szczegółowoBADANIE EKOLOGICZNE CZĘSTOŚCI PALENIA TYTONIU PRZEZ KOBIETY W WIEKU ROZRODCZYM I MASY URODZENIOWEJ NOWORODKÓW
Alkoholizm i Narkomania Tom 13, Nr 3, ss. 347-355, 2000 BADANIE EKOLOGICZNE CZĘSTOŚCI PALENIA TYTONIU PRZEZ KOBIETY W WIEKU ROZRODCZYM I MASY URODZENIOWEJ NOWORODKÓW Katarzyna SzamotuIska Zakład Epidemiologii
Bardziej szczegółowoAnaliza poziomu stresu ciężarnych z zagrażającym porodem przedwczesnym zależnie od czynników socjodemograficznych
PRACA ORYGINALNA Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2018, Tom 24, Nr 2, 133 137 www.monz.pl Analiza poziomu stresu ciężarnych z zagrażającym porodem przedwczesnym zależnie od czynników socjodemograficznych
Bardziej szczegółowo