UNIWERSYTET TRZECIEJ GENERACJI STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU
|
|
- Ewa Turek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 UNIWERSYTET TRZECIEJ GENERACJI STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU
2 Filip Nowacki * AKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCZA UNIWERSYTETU TRZECIEJ GENERACJI UNIWERSYTET CZY PRZEDSIĘBIORSTWO? STRESZCZENIE: Niska pozycja polskich uniwersytetów w skali świata skłania do podjęcia rozważań na temat słuszności przyjętego modelu ich funkcjonowania. O ile zgodnie z tradycją uniwersytetu Humboldtowskiego zadanie uczelni wyższych polegało na prowadzeniu działalności dydaktycznej oraz badawczo-rozwojowej, o tyle wymagania rynkowe wymogły powstanie nowego modelu, tak zwanego uniwersytetu trzeciej generacji. Poza wymienionymi już obowiązkami pojawia się w nim dodatkowo pojęcie aktywności przedsiębiorczej i to zarówno pośród studentów, jak i absolwentów. Nawiązywanie współpracy ze sferą biznesową, przeprowadzanie badań na zamówienie przedsiębiorstw czy też wspólne kształtowanie programów nauczania stają się jego podstawowymi elementami. Ich efektem powinna być zgodnie z zasadami rynkowymi wyższa efektywność przejawiająca się choćby w wyższym niż dotychczas poziomie innowacyjności oraz wzroście liczby przedsiębiorstw odpryskowych powstających przy uczelniach wyższych. Należy sobie jednocześnie zadać pytania, czy model zarządzania uniwersytetami w sposób podobny do przedsiębiorstw jest właściwym kierunkiem ewolucji oraz w jaki sposób połączyć działanie uczelni wyższych przy współpracy z biznesem na zasadach rynkowych, przy zachowaniu ich istniejącej kultury oraz wielowiekowej tradycji, na której opiera się ich siła. Słowa kluczowe: uniwersytet trzeciej generacji, aktywność przedsiębiorcza, powiązania sieciowe, przedsiębiorstwa odpryskowe Kod klasyfikacji JEL (Classification System for Journal Articles): F20, F60, I21, I23, M WPROWADZENIE Nadrzędnym celem uniwersytetów było niegdyś szerzenie wiedzy z różnego zakresu dziedzin. Począwszy od weterynarii na inżynierii skończywszy. Wielokrotnie dokonywane obserwacje oraz badania przez uznany autorytet uzyskiwały miano prawa, którego następnie nauczano. Stwierdzono bowiem, że zaobserwowane zachowania są powtarzalne i pozwalają na wyciąganie odpowiednich wniosków. * Doktorant w Katedrze Marketingu Międzynarodowego Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
3 FILIP NOWACKI Tak też w pewnym uproszczeniu kształtowało się powstawanie wiedzy. W procesie ewolucji z uniwersytetu średniowiecznego wykształcił się model uniwersytetu Humboldtowskiego, którego trwanie szacuje się do roku Kwestią dyskusji byłoby natomiast stwierdzenie, że pomimo wystąpienia okresu przejściowego, tak naprawdę w niektórych, o ile nie w większości, gospodarkach ten model uczelni wyższej jest wciąż obowiązującym. W procesie tym nastąpiły daleko idące zmiany. Przede wszystkim nauczane prawa nie stanowiły dłużej efektu pracy autorytetu, którego nie można by podważyć. Nowa wiedza powstawała na skutek obserwacji, a w oparciu o jej wynik formułowano nowe nauki. Co istotne, wyniki badań zaczęły stawać się coraz szerzej dostępne 1. Najistotniejsze były jednak zmiany zachodzące w gospodarce światowej. Na skutek postępu oraz globalizacji można mówić wręcz o zmierzchu modelu uniwersytetu Humboldtowskiego w dotychczasowej jego postaci. Należy sobie zdać sprawę z tego, w jak znacznym stopniu zmieniło się podejście ludzi do kwestii wykształcenia. Dawniej był to luksus dostępny wyłącznie dla wybranych. Obecnie wykształcenie staje się dobrem powszechnym, towarem takim, jak każdy inny. Zgodnie z postanowieniami Unii Europejskiej zawartymi w Strategii Europa odsetek osób posiadających wyższe wykształcenie w wieku lata musi wzrosnąć do poziomu co najmniej 40%, przy obecnym 31% 3. Zauważalna jest więc zmiana w pojmowaniu znaczenia edukacji wyższej. Kolejnym czynnikiem, który spowodował spore zmiany, jest postępująca globalizacja. Ułatwienia w migracji ludności, pojawienie się Internetu jako szybkiego dostępu do nieskończonej liczby informacji oraz wzrost konkurencyjności jako skutek ułatwionego dostępu do szerszej liczby uniwersytetów ukazały zagrożenia, które nie były wcześniej brane pod uwagę. Jeśli spojrzeć również na koszty badań naukowych oraz przemysłowych i ich znaczny wzrost, nie trudno dostrzec, jakie trudności napotkały na swojej drodze uniwersytety w XX wieku. W Strategii Europa 2020 powstałej przy udziale państw członkowskich Unii Europejskiej zauważalne są różnice w wydatkach na B+R w państwach Triady. O ile Europa przeznacza na działalność badawczo rozwojową poniżej 2% swojego PKB, w USA poziom ten wynosi 2,6% a w Japonii aż 3,4% 4. Dane dla gospodarki muszą oczywiście przekładać się na różnice w funduszach posiadanych przez publiczne szkoły wyższe. Wspomniane zostały wyłącznie główne różnice, jakie są efektem postępu występującego w gospodarce światowej, który doprowadził do sytuacji, 1 G. Grosskreutz, Rola firm spin-off w zwiększaniu efektywności uczelni wyższych, Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica 2010, nr 60 (282). 2 Komisja Europejska, Europa Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, KOM, Bruksela 2010, s Dla porównania, odsetek ludzi posiadających wyższe wykształceniu w wieku lata w USA wynosi około 40%, natomiast w Japonii ponad 50%. 4 Komisja Europejska, Europa Strategia, op. cit., s
4 KONKURENCYJNOŚĆ UNIWERSYTETU PRZYSZŁOŚCI w której uniwersytet Humboldtowski nie jest już wystarczającym modelem i tak naprawdę konieczne było stworzenie koncepcji nowego modelu uniwersytetu trzeciej generacji. 2. ZMIANY W SYSTEMIE EDUKACJI NA POZIOMIE UCZELNI WYŻSZYCH W POLSCE PO ROKU 1989 Największe zmiany w polskim systemie edukacji wyższej zaszły niewątpliwie po roku Wystarczy porównać liczbę studentów na przełomie ostatniego dwudziestolecia. Rysunek 1. Charakterystyka zmian liczby studentów oraz uczelni wyższych w Polsce po roku Liczba studentów Uczelnie publiczne Uczelnie niepubliczne Rok 1990/1991 Rok 2005/2006 Rok 1992/1993 Rok 2010/2011 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Liczba studentów w Polsce, [dostęp: ] oraz Dane statystyczne o szkolnictwie wyższym, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, [dostęp: ]. W roku 1990 w Polsce na uczelniach wyższych studiowało zaledwie 403 tys. osób, podczas gdy w roku 2007 liczba studentów wynosiła tys. 5. Oznacza to wzrost liczby osób podejmujących studia wyższe przez okres zaledwie niecałych dwóch dekad o prawie 480% (por. rys. 1). W efekcie powinniśmy stać się pionierami europejskiej gospodarki. Zgodnie z zależnością studia wyższe = wyższy poziom wiedzy = większa innowacyjność i produktywność, polscy absolwenci powinni doprowadzić do znacznego wzrostu gospodarczego w Polsce. Nie da się zaprzeczyć, 5 Liczba studentów w Polsce, [dostęp: ]. 27
5 FILIP NOWACKI że taki nastąpił, trudno jednak doszukiwać się zależności pomiędzy tym faktem oraz tak znacznym wzrostem liczby osób podejmujących wyższe studia. O ile liczba studentów wzrosła w ciągu dwudziestu lat pięciokrotnie, o tyle wydatki budżetowe na szkolnictwo wyższe wzrosły w tym okresie zaledwie o 50%. Jak zauważył J.T. Hryniewicz, zagranicą środki na edukację są na zdecydowanie odmiennym poziomie, a dzięki ich względnej obfitości nieporównywalne są warunki badawcze choćby w laboratoriach 6. Tak naprawdę dane o wysokim poziomie edukacji w Polsce, z uwagi na wzrost liczby studentów oraz co najmniej zadowalający w skali świata poziom skolaryzacji, są zafałszowane, jak ma to zresztą miejsce przy operowaniu wartościami bezwzględnymi, nie mając jednocześnie dostępu do informacji na temat danych jakościowych. Podążając za danymi Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w roku 1992/93 w Polsce istniało 106 szkół wyższych publicznych oraz zaledwie 18 szkół wyższych niepublicznych, potocznie nazywanych prywatnymi. Nastąpiły jednak pewne daleko idące zmiany. Otwarcie gospodarki, rynkowe podejście do szkolnictwa wyższego przy niskich barierach wejścia na rynek doprowadziły do zmiany tej sytuacji. W roku 2010 w Polsce istniały 132 szkoły wyższe publiczne oraz 338 szkół wyższych niepublicznych. Oznacza to, że liczba szkół publicznych wzrosła w tym okresie o 24%, podczas gdy na rynku pojawiło się 19-krotnie więcej szkół niepublicznych (por. rys. 1). Ponownie fakt ten powinien świadczyć o bogactwie polskiego systemu edukacyjnego. Trudno się z tym jednak zgodzić. Cytując M. Ratajczaka, można dostrzec aż cztery powody, które każą stwierdzić, że bogactwo jest iluzoryczne 7 : wieloetatowość służąca spełnieniu wymagań kadrowych; aktywizacja zawodowa emerytowanych już nauczycieli akademickich bez względu na ich wiek czy też stan zdrowia; angażowanie cudzoziemców bez zważania na posiadane przez nich kompetencje językowe; prowadzenie zajęć dydaktycznych z przedmiotów odległych tematycznie od specjalności naukowej danej osoby wykształconej na przestrzeni lat. Dodatkowo nastąpił niekorzystny trend w postaci wzrostu studentów zaocznych, którzy w roku akademickim 1988/1989 stanowili 23% ogółu, natomiast w roku akademickim 2008/2009 odsetek ten wzrósł do 51%. Wszystko to przy opinii, że niestety, studia zaoczne nie gwarantują takiej samej jakości, jak studia dzienne 8. Podsumowaniem przytoczonych danych jest tak naprawdę ranking uczelni z całego świata. Skoro polskie szkolnictwo wyższe tak dobrze prezentuje się w da- 6 J.T. Hryniewicz, Państwo a reformowanie polskiej nauki, Przegląd Organizacji 2010, nr 9. 7 M. Ratajczak, Państwo jako podmiot polityki rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce, Przegląd Organizacji 2010, nr 7-8, s Tamże, s
6 KONKURENCYJNOŚĆ UNIWERSYTETU PRZYSZŁOŚCI nych liczbowych, równie dobrze powinno wyglądać w rankingach. Konfrontując to stwierdzenie z rzeczywistością, okazuje się jednak, że tak nie jest. W światowym rankingu 500 najlepszych uczelni na świecie obecne są tylko dwie polskie uczelnie wyższe, tj. Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersytet Warszawski. Obie zresztą na dalekich pozycjach pomiędzy 300 a 400 miejscem 9. Próżno w tych rankingach szukać również polskich uczelni niepublicznych. Podobnie ma się sytuacja w krajowych rankingach. Praktycznie jedyną niepubliczną uczelnią zajmującą stosunkowo wysoką pozycję jest Akademia im. L. Koźmińskiego w Warszawie 10. Trudno więc zgodzić się z iluzorycznym bogactwem uczelni oraz liczbą ich absolwentów. Posiadanie dyplomu nie stanowi już bowiem w żadnym stopniu nobilitacji czy też uznania w oczach przyszłego pracodawcy. Pełni raczej funkcję swoistego sita umożliwiającego wstępną selekcję potencjalnych kandydatów. Analizując wszystkie informacje, można dyskutować na temat słuszności podjętych decyzji upublicznienia wyższej edukacji. Bez sprawowania przez państwo rzeczywistej funkcji kontrolnej oraz decyzyjnej trudno stwierdzić, by za ilościowym wzrostem liczb bezwzględnych w edukacji podążało identyczne bogactwo jakościowe. 3. UNIWERSYTET TRZECIEJ GENERACJI W ASPEKCIE INTER- NACJONALIZACJI UCZELNI WYŻSZYCH Pojęcie, a raczej model uniwersytetu trzeciej generacji, nazywanego również Uniwersytetem Przedsiębiorczym, ewoluowało w naturalny sposób jako kontynuacja wcześniejszej wizji uczelni wyższej w postaci uniwersytetu Humboldtowskiego. Oczywiście, zachowuje on ideę prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, które mają się przekładać na dydaktykę, dążąc analogicznie do wzrostu jej poziomu, pojawia się w nim jednak dodatkowy aspekt (zob. rys. 2). Co istotne, uniwersytety zgodnie z tym modelem nie mają możliwości istnieć dłużej jako niezależne instytucje, czyli w sposób, jaki kształtowało się to dotychczas. Najistotniejszy wpływ na taką sytuację ma globalizacja, a w jej konsekwencji internacjonalizacja uczelni wyższych oraz pewnych wzorców ich funkcjonowania, przejawiająca się między innymi w unifikacji programów nauczania, które niegdyś były wyłącznym zasobem danej uczelni. Ponieważ edukacja stała się masowa, należy wprowadzić pewne zmiany. Kreatywność powinna odzyskać swe utracone znaczenie, gdyż w inny sposób jednostki wybitne nie będą miały możliwości uzyskania należnego im miejsca. Większość z państw, nawet tych funkcjonujących jako welfare states, nie jest w stanie dłużej finansować edukacji dla tak znacznej liczby potencjalnie zainteresowanych. W konse- 9 Academic Ranking of World Universities 2012, html [dostęp: ]. 10 Ranking uczelni akademickich 2012, &task=view &id=5074&itemid=909 [dostęp: ]. 29
7 FILIP NOWACKI kwencji oznacza to mniej środków na prace badawczo-rozwojowe czy też dydaktykę, a przecież zgodnie ze Strategią Unii Europejskiej 2020 środki te powinny wzrastać. M. Ratajczak mówi wręcz o Mcdonaldyzacji uniwersytetów, z czym nie do końca można się zgodzić 11. W pewnym bowiem uproszczeniu, gdyby wszystkie uczelnie wyższe funkcjonowały faktycznie w ten sam zestandaryzowany sposób, przy użyciu tych samych narzędzi, nie powinna mieć miejsca sytuacja, w której jedne uniwersytety są inaczej oceniane oraz klasyfikowane od pozostałych. A fakt ten został przecież uwydatniony w ramach poprzedniego rozdziału. Niewłaściwe byłoby jednak całkowicie odrzucić racje M. Ratajczaka. Szereg czynności, jakich dokonują uczelnie wyższe, dąży w znacznym stopniu do ich standaryzacji. Zajęcia prowadzone w języku angielskim jako współczesnym lingua franca, wspólne oraz podwójne dyplomy uczelni, wymiany studentów i wykładowców, wszystko to sprzyja ujednolicaniu się wiedzy. Jest to jednak konsekwencja rozwoju świata, globalizacji oraz dostępu do nieosiągalnych wcześniej zasobów wiedzy poprzez użycie Internetu. W ramach świata istnieją uniwersytety posiadające swoje filie zagraniczne, jednak ich znaczenie jest wciąż marginalne, a uniwersytety, które planowały rozwój swojej oferty w ten właśnie sposób, niejednokrotnie napotkały na spory opór ze strony otoczenia 12. Rysunek 2. Główne cechy uniwersytetu Humboldtowskiego oraz uniwersytetu trzeciej generacji Przedsiębiorczość akademicka Szerzenie wiedzy B+R Dydaktyka Osiąganie zysku Źródło: opracowanie własne 11 M. Ratajczak, Państwo, op. cit., s K. Pawłowski, Internacjonalizacja a globalizacja we współczesnym szkolnictwie wyższym, Organizacja i Kierowanie 2005, nr 4 (122), s
8 KONKURENCYJNOŚĆ UNIWERSYTETU PRZYSZŁOŚCI Ideą uniwersytetu trzeciej generacji jest połączenie sfery naukowej z biznesem oraz wszelkimi instytucjami. Poprzez powiązania sieciowe możliwe jest prowadzenie wspólnych prac B+R, a także ich komercjalizacja, o ile powstały one przy uczelni. Dotyczy to zresztą nie tylko aspektu krajowego, ale dzięki współczesnym możliwościom technologicznym również powiązań międzynarodowych. Uczelnie coraz silniej zaczynają również rywalizować o studentów na rynku światowym. Chociaż studenci zagraniczni stanowią wciąż mały odsetek całości, to trend ten zyskuje na znaczeniu w ramach modelu Uniwersytetu Przedsiębiorczego. Uczelnia zaczyna funkcjonować niczym przedsiębiorstwo pozyskujące najlepsze zasoby ludzkie ze środowiska, dążąc do rozwoju nauki poprzez powiązania sieciowe, a w konsekwencji, mając za cel maksymalizację zysku. W wyścigu tym przodują obecnie Stany Zjednoczone, których uczelnie znajdują się w ścisłej światowej czołówce, a prawie 20% wszystkich uczniów studiujących zagranicą wybiera jako kraj destynacji właśnie USA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA I ZNACZENIE PRZEDSIĘBIORSTW ODPRYSKOWYCH Aby odnieść się bezpośrednio do przedsiębiorczości akademickiej, należałoby wcześniej wspomnieć o prywatnych kosztach studiowania. Aspekt ten jest bardzo często pomijany, co w kontekście uniwersytetów przedsiębiorczych wydaje się sporym zaniedbaniem. Studenci podejmujący studia na wyższej uczelni ponoszą z tego tytułu określone koszty: koszty studiowania (czesne, zakup podręczników, opłaty za korzystanie z biblioteki, opłaty za ewentualne egzaminy poprawkowe, itd.); koszty utrzymania; inne (np. koszty dojazdu z domu na uczelnię, wynajem mieszkania, spłata kredytu zaciągniętego na okres podjęcia studiów wyższych); Tym samym osoba rozpoczynająca studia i ponosząca obecnie z tego tytułu koszty prognozuje, że ukończenie studiów wyższych przełoży się na wyższe przychody rekompensujące jej poniesione wydatki. Sytuacja taka możliwa jest wyłącznie w przypadku prawidłowego i wydajnego funkcjonowania uniwersytetów, w innym przypadku zwiększać się może wyłącznie liczba osób bezrobotnych z wyższym wykształceniem. Dochodzimy w ten sposób do najbardziej efektywnego modelu uczelni wyższej. Oczywiście, w zależności od odpowiednich warunków gospodarczych oraz rynkowych będzie on różny, jednak realia edukacyjne wskazują na upowszechnienie modelu uczelni wyższej trzeciej generacji jako wiodącego rozwiązania. Uczelnie w po- 13 Global flow of tertiary-level students, UNESCO, Institute for Statistics, [dostęp: ]. 31
9 FILIP NOWACKI staci przedsiębiorstw są najczęściej spotykane w USA 14. Niepubliczne uczelnie, które dbają o swoją ofertę, aby przyciągnąć do siebie nowych studentów, doskonale sprawdzają się we współczesnej gospodarce. Specyficzną odmianą są uczelnie stricte for profit. Ich ideą jest przede wszystkim osiąganie zysku 15, co odbywa się poprzez silną koncentrację na dydaktyce, przy jednoczesnym pominięciu aspektu badawczego. Jest to pewne odchylenie od standardów nauczania, nazywane wręcz modą. Nie należy jednak lekceważyć trendów, jakie pojawiają się w gospodarce, a w szczególności tych, które aktualnie zyskują na znaczeniu. Przedsiębiorczość akademicka niewątpliwie skupia się na osiąganiu przez uniwersytet zysku, jednak w ramach nowego modelu jest to raczej droga zrównoważonego rozwoju, aniżeli gwałtownych zmian, jak ma to miejsce w przypadku podmiotów for profit. Przedsiębiorczość akademicka jest bardzo silnie akcentowana w przypadku powstawania odpryskowych przedsiębiorstw tworzonych przy uniwersytetach. Według modelu przedsiębiorczego, badania naukowe powstające w ramach uczelni wyższej powinny być komercjalizowane. Osiągane z tego tytułu zyski przekładają się w dalszym etapie na wzrost środków przeznaczanych na kolejne badania. Dzięki takiemu pozytywnemu transferowi wiedzy zwiększać się może znaczenie uniwersytetów, zaś same więzi sfery badawczo-naukowej z praktyczno-biznesową ulegają scaleniu oraz umocnieniu 16. Uczelnie w Polsce dotychczas skupiały swoją uwagę przede wszystkim na działalności dydaktycznej oraz B+R, pomijając niejako znaczenie ich konkurencyjności 17. Należy zauważyć, że promowana powinna zostać aktywność przedsiębiorcza nie tylko pośród aktualnych studentów oraz pracowników uczelni, ale także jej absolwentów, zgodnie z tym, co zaobserwować można na rynkach zagranicznych. Przedsiębiorstwa odpryskowe, czyli spin-offs, są integralnym elementem najlepszych uczelni na świecie, jak amerykańskie MIT czy Stanford. W tym miejscu należy zapytać, dlaczego w Polsce miałoby być inaczej. Akademickie spin-offs pozwalają uczelni oraz jej pracownikom na czerpanie zysków z wdrożenia w praktykę biznesową nowatorskich rozwiązań i efektów prac badawczych. Dzięki temu powstaje pozytywna korelacja innowacyjności oraz ciągłej aprecjacji środków przeznaczanych na prace badawcze. Technostartery, jak nazywane są te jednostki przez J.G. Wissema 18, 14 A. Jeran, Uniwersytet czy przedsiębiorstwo dylemat kultury organizacyjnej szkół wyższych w Polsce, Przegląd Organizacji 2009, nr 7-8, s Udział przychodów z czesnego wynosi w nich średnio 95%. Źródło: M. Kolasiński., Zarządzanie marketingowe w amerykańskich uczelniach for-profit, referat podczas konferencji pt. Marketingowe zarządzanie uczelnią, Poznań E. Skawińska, Instytucjonalne warunki współpracy między nauką i przemysłem dla wzrostu innowacyjności w Polsce, Marketing i Rynek 2010, nr A. Marszałek, Rola przedsiębiorstw odpryskowych tworzonych przy uniwersytetach w transferze wiedzy i technologii, Marketing i Rynek 2010, nr 2, s J.G. Wissema, Technostarterzy dlaczego i jak?, PARP, Warszawa 2005, s
10 KONKURENCYJNOŚĆ UNIWERSYTETU PRZYSZŁOŚCI zakładane przez studentów oraz absolwentów są niemniej istotne z punku widzenia uczelni wyższych. Sukces firm zakładanych przy uniwersytecie skłania innych ludzi do podjęcia studiów akurat na tej, a nie innej uczelni, jako dostarczającej najbardziej przydatnej oraz praktycznej wiedzy. Występuje sprzężenie zwrotne transferu knowhow pomiędzy pracownikami naukowymi a studentami i absolwentami ze sfery biznesowej. Zyskuje również najbliższe otoczenie przedsiębiorstwa, które generując zyski i zwiększając zatrudnienie, pozytywnie na nie oddziałuje. Przedsiębiorczość akademicka jest najistotniejszym elementem modelu uniwersytetu trzeciej generacji. Można dyskutować, czy jest to właściwy kierunek, jednak nie da się zaprzeczyć, że najlepsze uczelnie na świecie zmierzają właśnie w tę stronę. Pozostaje więc pytanie, czy należy podążać za ogólnym trendem, czy raczej pozostawać w oportunistycznym stosunku i opierać się na tradycji. Decydując się na to pierwsze rozwiązanie, należy wyróżnić kilka elementów, które mają silny wpływ na budowanie świadomej przedsiębiorczości akademickiej. Nie powstaje ona bowiem mocą jednorazowego działania, a raczej jako skutek i efekt zdobywanego przez dłuższy czas doświadczenia. Modelowe rozwiązania dla promowania współpracy nauki z przemysłem można opisać w następujący sposób: upowszechnianie wiedzy odbywa się poprzez otwarte konferencje oraz seminaria, w których uczestniczą zarówno studenci, pracownicy naukowi, jak i przedstawiciele biznesu; programy nauczania na poziomie uczelni wyższych są przygotowywane we współpracy z wiodącymi podmiotami na rynku jako odpowiedź na ich potrzeby oraz wymagane umiejętności; praktyki oraz staże dla studentów są obowiązkowe i odbywają się w wybranych firmach partnerskich, które nawiązują w ten sposób kontakt ze społecznością uczelnianą. Firmy wybierają w ten sposób przyszłych pracowników, a studenci otrzymują możliwość weryfikacji teorii posiadanej z dydaktyki z praktyką biznesową; przedsiębiorstwa z najbliższego otoczenia współfinansują studia dla najwybitniejszych jednostek; poprzez powiązania sieciowe uniwersytetów i przedsiębiorstw tworzona oraz upowszechniana jest nowa wiedza, a także występuje wymiana pracowników; uczelnia wyższa przeprowadza prace zlecone przez sektor biznesowy, natomiast studenci pomagają w rozwiązaniu prostszych problemów i ustaleniu przyszłych trendów, jakie mogą wystąpić na rynku; przy uniwersytetach powstają inkubatory przedsiębiorczości ułatwiające wejście na rynek nowym firmom; 33
11 FILIP NOWACKI organizowane są festiwale nauki promujące dyfuzję wiedzy do społeczności oraz scalające wszystkie elementy sieci powiązań 19 ; Wymienione rozwiązania są głównymi elementami rozwoju przedsiębiorczości akademickiej, dzięki której uczelnie wyższe mogą w większym stopniu dążyć do osiągania zysku przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału finansowania publicznego. Zyskują także studenci, którym studia wyższe dają nadzieję, że ich rozpoczęcie = wzrost poziomu wiedzy oraz umiejętności = osiągnięcie wyższych przychodów po ukończeniu edukacji. 5. UNIWERSYTET PRZEDSIĘBIORCZY W POLSCE Uniwersytet trzeciej generacji jest modelem, który zyskuje na popularności i, co nie ulega wątpliwości, będzie stawał się obowiązującym. Przykładem polskiej uczelni, która podąża za tym trendem, jest Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy. Przy uczelni już działa Regionalne Centrum Innowacyjności, a w planach jest otwarcie Centrum Transformacji i Transferu Technologii 20. Możliwe jest w takim razie powstawanie takich jednostek w polskim systemie edukacji wyższej. Kolejne pytanie, na jakie należałoby znaleźć odpowiedź, to w jaki sposób regulować poziom edukacji. Obecny regulator w postaci Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zważając na rankingi uczelni światowych i miejsce w nich rodzimych podmiotów, nie jest najlepszy. Próba powstania uczelni niepublicznych w Polsce poskutkowała wzrostem liczebności szkół o wątpliwej jakości kształcenia, przy małym odsetku szkół dążących do pozycji uczelni publicznych. Uczelnie niepubliczne skupiły swoją uwagę na dydaktyce, rezygnując niejako z promowania nowej kadry oraz prac badawczo-rozwojowych. Rynek, który powinien być skutecznym regulatorem, okazał się w tym przypadku zawodny. Nie oznacza to jednak, że należy całkowicie odrzucić funkcję rynku jako efektywnego regulatora. Jeśli uczelnie, choćby w USA, opierające swoją pozycję na konkurencji rynkowej, są w stanie osiągać wysoki poziom kształcenia, prac B+R oraz przedsiębiorczości, działanie takie jest możliwe. To rynek ma za zadanie eliminację najsłabszych podmiotów oraz nobilitację najlepszych i najbardziej innowacyjnych. Powinien więc wpłynąć na dążenie uczelni wyższych do osiągania wysokiej pozycji, zysku oraz ciągłego rozwoju. Oczywiście, państwo powinno pełnić pewne funkcje regulacyjne. Uniwersytety mają za zadanie nie tylko kształcić studentów, ale również doktorantów i własnych pracowników, którzy przyczyniają się do wzrostu jakości edukacji oraz prac badawczych. Uczelnie przedsiębiorcze muszą mieć na uwadze współpracę z innymi podmiotami w ramach sieci biznesowo- 19 T. Malczyk., Festiwal nauki jako międzynarodowy instrument dyfuzji wiedzy, Przegląd organizacji 2010, nr Adres strony Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy: 34
12 KONKURENCYJNOŚĆ UNIWERSYTETU PRZYSZŁOŚCI uczelnianych. Ale właśnie rynek przy pomocy państwa powinien być najskuteczniejszym regulatorem. Uczelnie wyższe muszą zrozumieć, że polska edukacja oddala się od światowej. Jeżeli zostanie wprowadzone profesjonalne zarządzanie uniwersytetami, możliwe będzie przekształcenie ich w uniwersytety trzeciej generacji. Poprzez osiąganie zysku oraz komercjalizację swojej działalności, możliwe będzie przeznaczanie zwiększonych środków na prace badawcze, przyczyniające się w głównej mierze do pozycji, jaką zajmuje dana jednostka. Rynek natomiast zweryfikuje przydatność prowadzonej dydaktyki, efektywność funkcjonowania oraz skuteczność przygotowanych badań. Tym samym uczelnie reprezentujące wysoki poziom będą zmierzały w kierunku najlepszych uczelni światowych, natomiast jednostki najsłabsze powinny zacząć znikać z rynku. Sytuacja, w której studenci świadomie podejmują studia na uczelni nie oferującej żadnego poziomu dydaktyki, a wyłącznie nieakceptowany przez podmioty rynkowe papier magistra, jest sprzeczna z prawidłowym funkcjonowaniem rynku. Jeśli tak się nie stanie, renoma uczelni będzie wciąż się pogarszała, a uzyskany dyplom stanie się mało wartościowym dokumentem na coraz to bardziej konkurencyjnym rynku 21. Nie jest również istotne czy rozwijać w tym kierunku będą się uczelnie publiczne czy niepubliczne. Ich wzajemna konkurencja o najlepszych pracowników oraz studentów może się bowiem przyczynić wyłącznie do ogólnego wzrostu poziomu edukacji wyższej. Sytuacja, w której uniwersytety są traktowane przez państwo jak każde inne przedsiębiorstwo, rezygnując tym samym z bezpośredniego finansowania na rzecz określonych subwencji, świadczy o tym, że spełnione są warunki funkcjonowania Uniwersytetu Przedsiębiorczego ZAKOŃCZENIE Jak otwierać kulturę na rynek, nie niszcząc jej tradycji, a w jaki sposób tworzyć hierarchię, uwzględniając wymogi rynku 23, to główne dylematy stojące przed uczelniami wyższymi w Polsce. Uniwersytety jako twory publiczne uważane są za instytucje konserwatywne i skostniałe. Niemniej należy mieć na uwadze ich nieustanną ewolucję oraz to, jak zmieniły się od czasów ich powstania w swojej pierwotnej formie do obecnej postaci. Zmiany są niejako zapisane w statucie uczelni, więc nie powinno być przeszkód, aby połączyć dotychczasowe osiągnięcia oraz tradycje z nowoczesnymi metodami funkcjonowania uniwersytetu trzeciej generacji. Jednakże dotychczas model ten nie zyskał powszechnej akceptacji w środowisku akademickim. Największym wyzwaniem okazuje się prawdopodobnie konieczność przedstawienia celowości takiej transformacji. Wydaje się, że istnieje konieczność prowadzenia dalszych badań nad rozwojem koncepcji Uniwersytetu Przedsiębiorczego oraz 21 M. Markowski, W. Popławski, O konieczności tworzenia strategii szkół wyższych w Polsce, Przegląd Organizacji 2009, nr J. G. Wissema, Technostarterzy, op. cit., s A. Jeran, Uniwersytet, op. cit., s
13 FILIP NOWACKI tego, w jaki sposób model ten może zostać zaimplementowany w polskich warunkach. Artykuł nie precyzuje, w jaki sposób można tego dokonać, co najwyżej wskazuje na istniejące tendencje oraz zalety określonych rozwiązań. Tym samym należy przeprowadzić dalsze badania nad tym, jakie są możliwości wprowadzenia tego modelu w Polsce. Niewątpliwie, istnieje potrzeba szczegółowego określenia modelu Uniwersytetu Przedsiębiorczego oraz tego, czy powinien on zastępować obecne uniwersytety, czy też raczej występować równolegle w ramach ich istnienia. Tym samym konieczne jest uzmysłowienie, że z uwagi na malejącą liczbę studentów, konieczne staje się rozpoczęcie konkurencji pomiędzy uczelniami. Zachętą taką z pewnością może być uniwersytet, który dzięki działalności komercyjnej jest w stanie osiągać z tego tytułu zysk i gwarantować większe szanse dla przyszłego absolwenta na odniesienie sukcesu na rynku pracy. Jeśli polskie szkolnictwo wyższe nie chce pozostawać w tyle za czołowymi, a nawet średnimi uniwersytetami światowymi, musi się poddać rozwojowi oraz ewoluować. W przeciwnym razie tendencja będzie zapewne postępować, a rodzime uczelnie będą spychane na margines światowych podmiotów edukacyjnych na poziomie wyższym. BIBLIOGRAFIA Academic Ranking of World Universities 2012, Dane statystyczne o szkolnictwie wyższym, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, nauka.gov.pl/dane-statystyczne-o-szkolnictwie-wyzszym. Global flow of tertiary-level students, UNESCO, Institute for Statistics, Education/Pages/international-student-flow-viz.aspx. Grosskreutz G., Rola firm spin-off w zwiększaniu efektywności uczelni wyższych, Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica 2010, nr 60 (282). Hryniewicz J.T., Państwo a reformowanie polskiej nauki, Przegląd Organizacji 2010, nr 9. Jeran A., Uniwersytet czy przedsiębiorstwo dylemat kultury organizacyjnej szkół wyższych w Polsce, Przegląd Organizacji 2009, nr 7-8. Kolasiński M., Zarządzanie marketingowe w amerykańskich uczelniach for-profit, referat podczas konferencji pt. Marketingowe zarządzanie uczelnią, Poznań Komisja Europejska, Europa Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, KOM, Bruksela Liczba studentów w Polsce, =1909&s=73. Malczyk T., Festiwal nauki jako międzynarodowy instrument dyfuzji wiedzy, Przegląd organizacji 2010, nr 12. Markowski M., Popławski W., O konieczności tworzenia strategii szkół wyższych w Polsce, Przegląd Organizacji 2009, nr 4. Marszałek A., Rola przedsiębiorstw odpryskowych tworzonych przy uniwersytetach w transferze wiedzy i technologii, Marketing i Rynek 2010, nr 2. Pawłowski K., Internacjonalizacja a globalizacja we współczesnym szkolnictwie wyższym, Organizacja i Kierowanie 2005, nr 4 (122). Ranking uczelni akademickich 2012, view&id=5074&itemid=
14 KONKURENCYJNOŚĆ UNIWERSYTETU PRZYSZŁOŚCI Ratajczak M., Państwo jako podmiot polityki rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce, Przegląd Organizacji 2010, nr 7-8. Skawińska E., Instytucjonalne warunki współpracy między nauką i przemysłem dla wzrostu innowacyjności w Polsce, Marketing i Rynek 2010, nr 12. Wissema J.G., Technostarterzy dlaczego i jak?, PARP, Warszawa
15
Szkolnictwo Wyższe i Nauka
Szkolnictwo Wyższe i Nauka Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka 20.11.2008 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Ministerstwo
Bardziej szczegółowoStrategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus
Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus WSZ E pretenduje do stania się nowoczesną placówką naukową, edukacyjną, badawczą i szkoleniową, wykorzystującą potencjał korporacji
Bardziej szczegółowoBayh-Dole Act Strategia Europa 2020 Strategia lizbońska Europa 2020
Pozycja ta stanowi pierwszy komentarz do ustawy z 20.7.2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. poz. 1668), jak również do obecnie obowiązujących rozwiązań normatywnych przyjętych w innych aktach
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Bardziej szczegółowoKonsekwencje zmian w Prawie o szkolnictwie wyższym w praktyce wyższych uczelni. prof. Krystyna Szczepanowska Kozłowska, Uniwersytet Warszawski
Konsekwencje zmian w Prawie o szkolnictwie wyższym w praktyce wyższych uczelni prof. Krystyna Szczepanowska Kozłowska, Uniwersytet Warszawski innowacja jest procesem polegającym na przekształceniu istniejących
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW
Wacław Jarmołowicz Dawid Piątek ROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW Wprowadzenie Celem opracowania jest ogólna charakterystyka przemian w tym przede wszystkim
Bardziej szczegółowoW kontekście międzynarodowym Strategia wytycza zakres działań obejmujących:
Deklaracja Polityki Uczelni Erasmusa (Strategia) Proszę opisać strategię międzynarodową Uczelni (w kontekście europejskim i pozaeuropejskim). W opisie proszę odnieść się do: 1) wyboru partnerów, 2) obszarów
Bardziej szczegółowoProjekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030
Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030 ZAKRES NOWELIZACJI USTAWY PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM Maria Tomaszewska Akademia Leona Koźmińskiego 16 grudnia 2010 r. Projekt współfinansowany ze środków Unii
Bardziej szczegółowoWspółpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski
Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Dr inż. MBA Janusz Marszalec Centrum Edisona, Warszawa 8 kwietnia 2014
Bardziej szczegółowoPozycja ta stanowi pierwszy komentarz do obecnie obowiązujących rozwiązań przyjętych w
Pozycja ta stanowi pierwszy komentarz do obecnie obowiązujących rozwiązań przyjętych w wielu aktach prawa polskiego, jak również propozycjach zawartych w projektach ustaw dotyczących zagadnienia komercjalizacji
Bardziej szczegółowoAnaliza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
Bardziej szczegółowoCzęść I Funkcjonowanie szkół wyższych w otoczeniu społeczno-gospodarczym. Relacje i zależności
Wprowadzenie 11 Część I Funkcjonowanie szkół wyższych w otoczeniu społeczno-gospodarczym. Relacje i zależności 1. Rola szkół wyższych w realizacji strategii rozwoju regionu - Anna Berezka 15 1.1. Strategia
Bardziej szczegółowoP r o g r a m s t u d i ó w. Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych. Nauki społeczne Dwa
Załącznik nr 2 do wytycznych w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać programy kształcenia na studiach podyplomowych P r o g r a m s t u d i ó w Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych Instytut
Bardziej szczegółowoCzynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw
Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw prof. dr hab. Krystyna Poznańska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Katedra Zarządzania Innowacjami Poziom innowacyjności Polski na tle UE W raporcie
Bardziej szczegółowoMoŜliwości powstawania firm odpryskowych wywodzących się z wyŝszych uczelni
MoŜliwości powstawania firm odpryskowych wywodzących się z wyŝszych uczelni Prof. zw. dr hab. inŝ. Jan Koch POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WROCŁAWSKIE CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII Plan prezentacji Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoProwadzenie badań naukowych pod kątem skutecznej komercjalizacji wiedzy na dolnośląskich uczelniach wyższych
Prowadzenie badań naukowych pod kątem skutecznej komercjalizacji wiedzy na dolnośląskich uczelniach wyższych Rekomendacje z Rady Programową Dolnośląskiego Ośrodka Transferu Wiedzy i Technologii, która
Bardziej szczegółowoRegulamin Centrum Transferu Technologii Uniwersytetu Łódzkiego
Załącznik do Zarządzenia nr 5 Rektora UŁ z dnia 18.10.2011 r. Regulamin Centrum Transferu Technologii Uniwersytetu Łódzkiego I. Postanowienia ogólne. 1 1. Celem powołania Centrum Transferu Technologii
Bardziej szczegółowoPrzypomnienie celów i metodyki cyklu Konferencji PG i gospodarka Pomorza wspólne wyzwania rozwojowe
Przypomnienie celów i metodyki cyklu Konferencji PG i gospodarka Pomorza wspólne wyzwania rozwojowe dr inż. Jacek Jettmar Politechniczny Klub Biznesu PKB+ JAK POWSTAŁA INICJATYWA KONFERENCJI 2010 2012?
Bardziej szczegółowoUCZELNIE KOLEBKĄ BIZNESU
UCZELNIE KOLEBKĄ BIZNESU O szansach i możliwościach śląskiej przedsiębiorczości akademickiej z Małgorzatą Sołtyńską Rąb z Ośrodka Badań i Doskonalenia Dydaktyki Biura Karier Studenckich Politechniki Śląskiej
Bardziej szczegółowoCzęść I. Kryteria oceny programowej
Część I Kryteria oceny programowej 1. Jednostka formułuje koncepcję rozwoju ocenianego kierunku. 1) Koncepcja kształcenia nawiązuje do misji Uczelni oraz odpowiada celom określonym w strategii jednostki,
Bardziej szczegółowoUniwersytet przedsiębiorczy jako ośrodek wzrostu innowacyjności regionu
Uniwersytet przedsiębiorczy jako ośrodek wzrostu innowacyjności regionu Krzysztof Pawłowski Rektor WSB-NLU w Nowym Sączu Konferencja Polityka regionalna doświadczenia i perspektywy Kraków, 19-20 czerwca
Bardziej szczegółowoRozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
Europa 2020 Cele Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
Bardziej szczegółowoINFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE SPECJALISTA DS. MARKETINGU I HANDLU (243106) ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY
INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE SPECJALISTA DS. MARKETINGU I HANDLU (243106) ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Zawód specjalista ds. marketingu i handlu (243106) to jeden z 2360 zawodów ujętych w obowiązującej
Bardziej szczegółowostanu na koniec okresu Bezrobotni według Osoby do 12 miesięcy nauki ogółem od dnia ukończenia
INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE POZOSTALI SPECJALIŚCI DS. ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI (242390) ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Zawód Pozostali specjaliści ds. zarządzania zasobami ludzkimi to jeden z 2360
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYBORCZY. Kandydata na Rektora Prof. dr. hab. Bronisława Marciniaka
PROGRAM WYBORCZY Kandydata na Rektora Prof. dr. hab. Bronisława Marciniaka MIJAJĄCA KADENCJA 2008-2012 2/38 MIJAJĄCA KADENCJA LICZBA STUDENTÓW I DOKTORANTÓW [tys.] STUDENCI RAZEM: 46,8 RAZEM: 48,4 DOKTORANCI
Bardziej szczegółowoPublic Disclosure of Student Learning Form
International Assembly for Collegiate Business Education Public Disclosure of Student Learning Form Institution: Academic Business Unit: WYŻSZA SZKOŁA BANKOWA W POZNANIU WYDZIAŁ FINANSÓW I BANKOWOŚCI Academic
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w latach
STRATEGIA ROZWOJU Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w latach 2014-2022 wynikająca z dostosowania do Ustawy z dnia 20 lipca 2018r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
Bardziej szczegółowoDobre praktyki w zakresie współpracy między instytucjami naukowymi a otoczeniem
Dobre praktyki w zakresie współpracy między instytucjami naukowymi a otoczeniem dr, Katedra Zarządzania Innowacjami jakub.brdulak@gmail.com WARSZAWA 2013.10.15 Agenda prezentacji Główne wyzwania w polskim
Bardziej szczegółowoKONTEKST DEMOGRAFICZNY INTERNACJONALIZACJI POLSKICH UCZELNI A POLITYKA IMIGRACYJNA. Prof. dr hab. Krystyna Iglicka-Okólska
KONTEKST DEMOGRAFICZNY INTERNACJONALIZACJI POLSKICH UCZELNI A POLITYKA IMIGRACYJNA Prof. dr hab. Krystyna Iglicka-Okólska Polska polityka migracyjna rozumiana jest jako całokształt zasad i działań państwa
Bardziej szczegółowoAktywność szkół wyższych w Polsce na rzecz rozwoju społeczności lokalnych dyskusja wokół pojęcia trzeciej misji uczelni
Aktywność szkół wyższych w Polsce na rzecz rozwoju społeczności lokalnych dyskusja wokół pojęcia trzeciej misji uczelni Agnieszka Piotrowska-Piątek Urząd Statystyczny w Kielcach Rola szkół wyższych w rozwoju
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9 KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ...
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 Rozdział II ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ... 33 Rozdział III ROLA SERWISU INTERNETOWEGO UCZELNI
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju Politechniki Śląskiej na lata
Załącznik do uchwały Senatu nr IV/23/16/17 Strategia rozwoju Politechniki Śląskiej na lata 2016-2020 Gliwice, grudzień 2016 r. 5 1. WIZJA I MISJA POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Misja Politechniki Śląskiej: Politechnika
Bardziej szczegółowoZałożenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju
Bardziej szczegółowoKARTA PROCEDURY Procedura przygotowywania i zatwierdzania oferty programowej studiów wyższych Oferta
Rodzaj dokumentu: Tytuł: Dotyczy procesu: KARTA PROCEDURY Procedura przygotowywania i zatwierdzania oferty programowej studiów wyższych Oferta Numer: II-O-1 Wersja: 1 Liczba stron: 8 Opracował: Zatwierdził:
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Bardziej szczegółowoTransfer technologii z uczelni do przemysłu
Transfer technologii z uczelni do przemysłu Olaf Gajl Podsekretarz Stanu w MNiSW Krzysztof J. Kurzydłowski Podsekretarz Stanu w MNiSW Innowacyjna pozycja Polski (European Innovation Scoreboard 2006) 2005
Bardziej szczegółowoUczelnia pracodawca studenci Siła synergii
Uczelnia pracodawca studenci Siła synergii Kierunki i programy studiów, efekty kształcenia, perspektywy zawodowe absolwentów WNS dr Agnieszka Kampka Katedra Socjologii WNS SGGW w Warszawie Absolwent wspólny
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I
SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Kapitał Ludzki
4 marca 2009 Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Program Operacyjny Kapitał Ludzki Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka Zastępca Dyrektora Departament Wdrożeń i Innowacji Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i
Bardziej szczegółowoKompetencje informacyjne, ich wdrożenia i rozwój.
Kompetencje informacyjne, ich wdrożenia i rozwój. Na przykładzie wybranych uczelni technicznych, medycznych, ekonomicznych i ogólnych Anna Tonakiewicz-Kołosowska Iwona Socik Krajowe Ramy Kwalifikacji dla
Bardziej szczegółowoBiznes i naukaperspektywy. przyszłość. Stan obecny. Warszawa, 26.06.2012r. Współpraca biznesu i nauki. Absolwenci i absolwentki na polskim rynku pracy
Współpraca biznesu i nauki Biznes i naukaperspektywy na przyszłość Absolwenci i absolwentki na polskim rynku pracy Stan obecny Jakość szkolnictwa wyższego Warszawa, 26.06.2012r. Młodzi na polskim rynku
Bardziej szczegółowoStymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań
2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2014-2020 II Forum Innowacji Transportowych
Bardziej szczegółowoStrategia Rozwoju. Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. na lata
Strategia Rozwoju Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego na lata 2017-2020 Bydgoszcz 2017 - 2 - Cele strategiczne i operacyjne rozwoju Wydziału Cel strategiczny 1 Wysoka
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Kapitał Ludzki Perspektywą Rozwoju Województwa Lubelskiego
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W LUBLINIE Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Perspektywą Rozwoju Województwa Lubelskiego Małgorzata Baran - Sanocka
Bardziej szczegółowoDo zawodu specjalista ds. marketingu i handlu przygotowuje kierunek Zarządzanie lub Zarządzanie i marketing.
INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE SPECJALISTA DS. MARKETINGU I HANDLU (243106) Zawód specjalista ds. marketingu i handlu (243106) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji
Bardziej szczegółowoRegionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza cele i działania
Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza cele i działania dr Marcin Wajda Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie
Bardziej szczegółowoŚrodki strukturalne na lata
Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury
Bardziej szczegółowoWydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie
Informacja na temat spełnienia warunku ex ante 1.1 dla EFSI oraz procesu przedsiębiorczego odkrywania w ramach inteligentnej specjalizacji województwa mazowieckiego Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament
Bardziej szczegółowoGeneracja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy
Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy Raport z badania Szymon Góralski Wrocław, 2013 ul. Więzienna 21c/8, 50-118 Wrocław, tel. 71 343 70 15, fax: 71 343 70 13, e-mail: biuro@rrcc.pl,
Bardziej szczegółowoUTP w Bydgoszczy jednym ze zwycięzców w VI edycji konkursu EDUinspiracje
UTP w Bydgoszczy jednym ze zwycięzców w VI edycji konkursu EDUinspiracje 17 listopada 2016 roku podczas Gali Wręczania Nagród Edukacyjnych Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, która odbyła się w Centrum
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH. Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia
UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH I. Wprowadzenie Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia Podpisanie przez Polskę w 1999 roku Deklaracji
Bardziej szczegółowoAKTUALIZACJA STRATEGII UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W POZNANIU NA LATA
AKTUALIZACJA STRATEGII UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W POZNANIU NA LATA 2017-2020 WSTĘP Strategia Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu (UEP) definiuje politykę rozwoju Uczelni na lata 2017 2020. Stanowi
Bardziej szczegółowoTURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.
PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Bardziej szczegółowoProjekt Nowoczesny Uniwersytet kompleksowy program wsparcia dla doktorantów i kadry dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego
Projekt Nowoczesny Uniwersytet kompleksowy program wsparcia dla doktorantów i kadry dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego w kontekście zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na UW Agata Wroczyńska
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?
Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa
Bardziej szczegółowoAnaliza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 maja 2012 r. Tomasz Geodecki Piotr Kopyciński Łukasz Mamica Marcin Zawicki Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do
Bardziej szczegółowoRozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020.
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Raport Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2012 http://www.mac.gov.pl/raporty-i-dane/ 2 3% populacji firm w Polsce 1540 firm dużych Potencjał sektora
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE EUROPEJSKIE PERSPEKTYWA FINANSOWA 2014-2020
FUNDUSZE EUROPEJSKIE PERSPEKTYWA FINANSOWA 2014-2020 Ewa Sobiecka Bielsko-Biała, 20.03.2014 Plan prezentacji Wprowadzenie Umowa partnerska (08.01.2014) Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Program Operacyjny
Bardziej szczegółowoAnaliza perspektyw zatrudnienia studentów i absolwentów kierunków technicznych i nauk ścisłych Stopień konkurencyjności absolwentów jest naturalną wer
Analiza perspektyw zatrudnienia studentów i absolwentów kierunków technicznych i nauk ścisłych Pion Współpracy i Rozwoju AGH Centrum Karier Kraków, 15 marca 2008 Analiza perspektyw zatrudnienia studentów
Bardziej szczegółowoStudia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia. Specjalność: Ekonomia Menedżerska
Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia Specjalność: Ekonomia Menedżerska Spis treści 1. Dlaczego warto wybrać specjalność ekonomia menedżerska? 2. Czego nauczysz się wybierając tę specjalność?
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)
Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju
Bardziej szczegółowoKierunki wspierania. Wyniki projektu Insight 2030
Warszawa, 1 marca 2012 Kierunki wspierania innowacyjności ci przedsiębiorstw. Wyniki projektu Insight 2030 Beata Lubos, Naczelnik Wydziału Polityki Innowacyjności, Departament Rozwoju Gospodarki, Ministerstwo
Bardziej szczegółowoZnaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce
Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Arkadiusz Michał Kowalski 4. OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE OFONAWTDAWN^ WARSZAWA 2013 SPIS TREŚCI wstęp : 9 1. Przedmiot,
Bardziej szczegółowoMożliwości rozwoju placówki. Fundusze kilka słów wstępu. EFRR a EFS
Możliwości rozwoju placówki z wykorzystaniem funduszy UE II KRAJOWA KONFERENCJA DYREKTORÓW SZKÓŁ KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Miętne, 18 kwietnia 2009 r. Fundusze kilka słów wstępu Dzięki funduszom strukturalnym
Bardziej szczegółowoIX Kongres Ekonomistów Polskich. Problemy kształcenia na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich) z zakresu nauk ekonomicznych. 1.
IX Kongres Ekonomistów Polskich Prof. dr hab. Andrzej Gospodarowicz Rektor Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Problemy kształcenia na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich) z zakresu nauk ekonomicznych
Bardziej szczegółowoFinansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie oraz Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019
Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie 2014-20 oraz 2021-27 Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019 Wsparcie przedsiębiorstw w POIR Finansowanie: badań i prac rozwojowych, inwestycji, w
Bardziej szczegółowoINNOWACYJNA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA. Wartość dla uczelni - - wiedza dla przedsiębiorczości!
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego INNOWACYJNA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA Wartość dla uczelni - - wiedza dla przedsiębiorczości! (dokument do konsultacji) Warszawa 2008 W nowoczesnym społeczeństwie
Bardziej szczegółowoPomysł na przyszłość. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Pomysł na przyszłość Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Studia a rynek pracy W 2011 roku kształciło się ponad 1 800 tys. studentów, Dyplom wyższej
Bardziej szczegółowoInnowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r.
Innowacje i Inteligentny Rozwój Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Wsparcie innowacyjności w latach 2014-2020 W perspektywie 2014-2020 wsparcie
Bardziej szczegółowoProjekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności naukowej
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W LUBLINIE Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Projekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności
Bardziej szczegółowoPRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA NA UAM. Prof. UAM dr hab. Jacek GULIŃSKI
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA NA UAM Prof. UAM dr hab. Jacek GULIŃSKI PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA wprowadzenie (definicje) przedsiębiorcze postawy studentów przedsiębiorcze postawy pracowników uczelni
Bardziej szczegółowoRegionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu
Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ IM. B. MARKOWSKIEGO W KIELCACH NA LATA 2012-2017 WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W TARNOBRZEGU
STRATEGIA ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ IM. B. MARKOWSKIEGO W KIELCACH NA LATA 2012-2017 WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W TARNOBRZEGU 4.1.1. Cel operacyjny: Przygotowanie i wdrożenie programów nauczania opartych
Bardziej szczegółowoDolny Śląsk: próba analizy potencjału innowacyjnego i osiągnięć
Dolny Śląsk: próba analizy potencjału innowacyjnego i osiągnięć Wojciech Myszka Politechnika Wrocławska, Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej 29 czerwca 2006 Plan Plan Plan Foresight technologiczny
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA GÓRNOŚLĄSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ im. WOJCIECHA KORFANTEGO w KATOWICACH założenia na lata
STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA GÓRNOŚLĄSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ im. WOJCIECHA KORFANTEGO w KATOWICACH założenia na lata 2013 2020 Strategia rozwoju Wydziału Zarządzania GWSH wpisuje się ściśle
Bardziej szczegółowoNARZĘDZIA INTERNETOWE W BUDOWANIU PRZEWAGI STRATEGICZNEJ SPÓŁEK spin-off
Wydział Zarządzania mgr Jerzy Ryżanycz Proponowany temat rozprawy : NARZĘDZIA INTERNETOWE W BUDOWANIU PRZEWAGI STRATEGICZNEJ SPÓŁEK spin-off Opiekun naukowy: prof. dr hab. Jerzy Kisielnicki PLAN 1. Wstęp
Bardziej szczegółowoSystem Zapewnienia Jakości Kształcenia w Filii Uniwersytetu Łódzkiego jest zgodny z:
ONiWERSYTET ŁÓ01K3 Filia w Tomaszowie Mazowieckim ul. Konstytucji 3 Maja 65/67 97-200 Tomaszów Mazowiecki : tet./faks (0-48-44) 724-97-20 J Tomaszów Mazowiecki, dnia 29.06.2012r. Uchwała Filialnej Komisji
Bardziej szczegółowoProgram studiów doktoranckich w zakresie prawa
Program studiów doktoranckich w zakresie prawa Jednostka prowadząca studia doktoranckie: Nazwa studiów doktoranckich: Ogólna charakterystyka studiów doktoranckich Wydział Prawa i Administracji Studia doktoranckie
Bardziej szczegółowoProgram wyborczy Andrzej Kaleta
Program wyborczy Andrzej Kaleta Podjąłem decyzję kandydowania w wyborach na stanowisko Rektora Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Dlaczego kandyduję? 1) Nasza Uczelnia staje wobec poważnych wyzwań
Bardziej szczegółowoTalenty XXI w. Idea projektu a rozwój miasta Białegostoku i województwa podlaskiego. Adam Walicki
Talenty XXI w. Idea projektu a rozwój miasta Białegostoku i województwa podlaskiego Adam Walicki Chris Johnson Firmy będą coraz bardziej inwestowały w kapitał ludzki, który już teraz staje się głównym
Bardziej szczegółowoKSIĘGA ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA w WYŻSZEJ SZKOLE BIZNESU i PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W OSTROWCU Św.
Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości Jednostka: ul. Akademicka 1 Adres: 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski Przygotowała: Pełnomocnik ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia Uczelniana Komisja ds. Jakości
Bardziej szczegółowoSTUDIA Z GWARANCJĄ SUKCESU
Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku ul. Ks.Stanisława Suchowolca 6, 15-567 Białystok
Bardziej szczegółowoScreening i ranking technologii
Screening i ranking technologii Maciej Psarski Uniwersytet Łódzki Centrum Transferu Technologii Screening i ranking Selekcja idei, technologii, opcji, możliwości, rynków, Na wczesnych etapach rozwoju przedsięwzięcia
Bardziej szczegółowoInnowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 10 maja 2013
Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 10 maja 2013 Spotkanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU
ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA
Bardziej szczegółowoMISJA, DZIAŁALNOŚĆ, KIERUNKI ROZWOJU OFERTA DLA DOKTORANTÓW I MŁODYCH PRACOWNIKÓW NAUKI.
MISJA, DZIAŁALNOŚĆ, KIERUNKI ROZWOJU OFERTA DLA DOKTORANTÓW I MŁODYCH PRACOWNIKÓW NAUKI Jednostka powołana Uchwałą Senatu Politechniki Śląskiej, prowadząca działalność na rzecz aktywizacji zawodowej kandydatów
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r.
UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie kierunków działania dla Prezydenta Miasta Krakowa w zakresie rozwoju gospodarczego i innowacji na terenie Gminy Miejskiej
Bardziej szczegółowoII. Różne rodzaje przedsiębiorczości CZĘŚĆ. 2
II. Różne rodzaje przedsiębiorczości CZĘŚĆ. 2 Przedsiębiorczość dynamiczna i innowacyjna 2 Przedsiębiorczość innowacyjna 3 Przedsiębiorczość high-tech Sektory czy firmy high-tech? Poziom innowacyjności.
Bardziej szczegółowoWYNIKI ANKIETYZACJI ABSOLWENTÓW WEAiI W LATACH
WYNIKI ANKIETYZACJI ABSOLWENTÓW WEAiI W LATACH 2009-2012 1. KIERUNEK AUTOMATYKA I ROBOTYKA 2. KIERUNEK ELEKTRONIKA I TELEKOMUNIKACJA 3. KIERUNEK ELEKTROTECHNIKA 4. KIERUNEK INFORMATYKA Opracowanie wyników:
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA
STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012 2020 Gliwice, styczeń 2013 Strategia rozwoju Instytutu Fizyki Centrum Naukowo-Dydaktycznego Politechniki
Bardziej szczegółowoJednostka Koordynująca Wdrażanie RIS. Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego Ustalenia strategiczne
Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego 2009-2010 Ustalenia strategiczne Programu Wykonawczego 2009-2010 dla Regionalnej Strategii Innowacji
Bardziej szczegółowoProgramy Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego wspierające przedsiębiorczość akademicką oraz transfer technologii
Programy Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego wspierające przedsiębiorczość akademicką oraz transfer technologii Marta Pytlarczyk Zastępca Dyrektora Departament Wdrożeń i Innowacji IniTech projekt rozporządzenia
Bardziej szczegółowoAnaliza SWOT w projekcie Quality of Life - wyniki prac warsztatowych [BiF]
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Analiza SWOT w projekcie Quality of Life - wyniki
Bardziej szczegółowoZarządzanie strategiczne STRATEGIC MANAGEMENT
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Zarządzanie strategiczne STRATEGIC MANAGEMENT A. USYTUOWANIE MODUŁU W
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)...11
SPIS TREŚCI WSTĘP (Wiesław Stawiński)........................ 9 ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)..................11 1.1. Problemy globalizacji........................
Bardziej szczegółowoProjekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie)
Projekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie) Program rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 jest strategicznym dokumentem opisującym cele i sposoby rozwoju warszawskiej
Bardziej szczegółowoREGULAMIN AKADEMICKIEGO INKUBATORA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI i WYBRANYCH NOWYCH TECHNOLOGII POLITECHNIKI BIAŁOSTOCKIEJ
REGULAMIN AKADEMICKIEGO INKUBATORA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI i WYBRANYCH NOWYCH TECHNOLOGII POLITECHNIKI BIAŁOSTOCKIEJ 1 Podstawę prawną działalności Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości i Wybranych Nowych
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. w latach
STRATEGIA ROZWOJU Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w latach 2014-2020 SPIS TREŚCI Wprowadzenie Misja Uniwersytetu Pedagogicznego Wizja Uniwersytetu Pedagogicznego Obszary
Bardziej szczegółowoWSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF
WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF ZARZĄDZANIE SIECIĄ WSPÓŁPRACY MŚP Łukasz Pytliński CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Wrzesień 2010 1 WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU
Bardziej szczegółowo