Korzystne trendy i polityczne wyzwania w Polsce

Transkrypt

1 Korzystne trendy i polityczne wyzwania w Polsce Date : 27 Lipiec 2016 Polski Palac Kultury i Nauki Moja pierwsza wizyta w Polsce przypad?a na rok 1991, nied?ugo po tym, jak w tym kraju zako?czy?a si? era komunizmu. W tamtym okresie Warszawa by?a przygn?biaj?cym miastem, z pustymi wystawami sklepowymi i znikomym wyborem dost?pnych towarów. Najwy?szym budynkiem by? (i wci?? jest) po?o?ony w samym sercu miasta 231-metrowy Pa?ac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina b?d?cy darem narodu radzieckiego (Józefa Stalina pó?niej usuni?to z nazwy obiektu). Wed?ug wielu osób, ten osza?amiaj?cy budynek, wzorowany na podobnych moskiewskich konstrukcjach z gotyckimi wie?ami zako?czonymi bogato dekorowanymi iglicami i pot??nymi pos?gami, przypomina tort weselny. Wspó?czesna Warszawa to?ywe nowoczesne miasto z licznymi drapaczami chmur i wieloma udogodnieniami dla mieszka?ców i turystów, w??cznie z hotelami znanych sieci, kawiarniami, restauracjami i sklepami. 1 / 8

2 Wycieczka rowerowa na obrzezach Warsawy Polska to od kilku lat jedna z najszybciej rosn?cych gospodarek w Europie; wzrost produktu krajowego brutto (PKB) w 2015 r. si?gn?? 3,6%, a prognozy na 2016 r. przewiduj? podobny wynik.[1] Sytuacja na polskim rynku pracy poprawia si?, a p?ace rosn?, stymuluj?c wzrost wydatków gospodarstw domowych. Stopa bezrobocia spad?a do poziomów, jakich nie notowano od 2008 r., a rz?d uruchomi? program pomocy finansowej dla rodzin z dzie?mi, który mo?e zwi?kszy? dynamik? wydatków na konsumpcj?. Na ka?dym kroku widoczny jest nacisk na opiek? nad dzie?mi i edukacj?. W jednym z centrów handlowych, które odwiedzi?em podczas moich niedawnych podró?y do Polski, zauwa?y?em,?e na ka?dym pi?trze jest du?a przestrze? do zaj?? edukacyjnych i zabaw dla dzieci. W jednym z takich miejsc by?y ogromne elementy uk?adanki, które dzieciaki mog?y do siebie dopasowywa?; w innym z kolei mo?na by?o bawi? si? w?ród modeli dinozaurów stanowi?cych cz??? wystawy prezentuj?cej prehistoryczny?wiat. Cho? rynki?wiatowe zareagowa?y na szok wywo?any czerwcow? referendaln? decyzj? Brytyjczyków o opuszczeniu Unii Europejskiej (UE), s?dz?,?e Brexit mo?e mie? swe dobre strony dla Polski oraz innych europejskich rynków wschodz?cych. Nowe bariery handlowe mog? sk?oni? niektóre spó?ki (a w szczególno?ci przedsi?biorstwa produkcyjne) maj?ce swe siedziby w Wielkiej Brytanii do przeniesienia si? do krajów wci?? nale??cych do UE oraz oferuj?cych korzystniejsze warunki i ni?sze koszty pracy; do takich krajów nale??, na przyk?ad, Polska, W?gry czy Czechy. Stosunkowo niepewna jest przysz?o?? Polaków mieszkaj?cych i pracuj?cych w Wielkiej Brytanii, bior?c pod uwag? antyimigracyjn? retoryk? zwolenników wyj?cia Wielkiej Brytanii z UE. Szacuje si?,?e ci pracownicy ka?dego roku przesy?aj? do Polski ok. 1 mld USD (0,9 mld euro).[2] Narastaj?ce nastroje nacjonalistyczne w Polsce Potencjaln? konsekwencj? Brexitu, która generalnie budzi moje obawy, jest mo?liwe ograniczenie globalnego handlu i reform na ca?ym?wiecie. Sytuacja polityczna w Polsce sta?a si? niepewna wraz z doj?ciem do w?adzy nacjonalistycznej partii pod nazw? Prawo i Sprawiedliwo?? pod przewodnictwem Jaros?awa Kaczy?skiego. Kaczy?ski to brat bli?niak by?ego prezydenta Polski, który zgin?? w katastrofie lotniczej podczas l?dowania w rosyjskim Smole?sku w 2010 r. Polacy to bardzo dumny naród chroni?cy sw? niezale?no?? i to?samo??, a pod rz?dami Prawa i Sprawiedliwo?ci nastroje nacjonalistyczne uleg?y nasileniu. Rozpowszechniaj?cy si? nacjonalizm nie jest zjawiskiem typowo polskim - wynik referendum w sprawie Brexitu wyra?nie pokazuje,?e jest to szerszy trend. Silniejsze nastroje nacjonalistyczne mog? oznacza? niekorzystne ograniczenie globalnego handlu, a izolacjonizm reprezentowany przez niektórych polityków mo?e prowadzi? do unikania reform zmierzaj?cych do stymulowania wzrostu i prywatyzacji. To budzi nasze obawy. 2 / 8

3 Selfie w Sopocie (Polska) Inwestowanie na rynkach wschodz?cych Z wyników sonda?u opublikowanych w polskiej gazecie dowiedzia?em si?,?e 55% respondentów uwa?a,?e to Kaczy?ski w rzeczywisto?ci rz?dzi krajem, cho? oficjalnie nie pe?ni?adnej funkcji w rz?dzie. Kaczy?ski przedstawiany jest jako propagator sceptycyzmu i g??bokiej nieufno?ci w stosunku do s?siadów Polski i pa?stw, które w przesz?o?ci okupowa?y ten kraj. Nowy rz?d oskar?any jest tak?e o przej?cie kontroli nad mediami publicznymi, s?u?bami wywiadowczymi i najwy?szym organem w?adzy s?downiczej. G??boki nacjonalizm Kaczy?skiego mo?e mie? swoje?ród?o w historii, która ukszta?towa?a jego m?odo??. Gdy II wojna?wiatowa dobieg?a ko?ca, 85% budynków w Warszawie by?o zniszczonych, a Kaczy?ski dorasta? dowiaduj?c si? o przera?aj?cej opresji ze strony Moskwy i narzuceniu w?adzy komunistycznej. Obydwaj z bratem wspó?pracowali z Lechem Wa??s?, przewodnicz?cym NSZZ Solidarno??, który przyczyni? si? do obalenia w?adzy partii komunistycznej w Polsce.?mier? brata bli?niaka pozostawi?a trwa?e pi?tno na Kaczy?skim; mówi si?,?e do dzi? odwiedza grób brata w ka?d? sobot? oraz przy okazji ka?dego wa?nego wydarzenia. Przejawem narastaj?cych nastrojów nacjonalistycznych w Polsce mo?e by? zawieszenie przez rz?d prywatyzacji spó?ek o strategicznym znaczeniu dla pa?stwa z takich sektorów, jak bankowo??, ubezpieczenia i energetyka, podczas gdy to w?a?nie d??enia prywatyzacyjne by?y, naszym zdaniem, jednym z kluczowych czynników decyduj?cych o dotychczasowych sukcesach polskiej gospodarki. Rz?d zmieni? tak?e prawo zamówie? publicznych przyznaj?c preferencyjne warunki przedsi?biorcom lokalnym, co mo?e zaniepokoi? inne pa?stwa cz?onkowskie UE. D???c do ochrony wa?nego dla Polski sektora górnictwa w?glowego, rz?d rozlu?ni? polityk? energetyczn? w zakresie poziomów dopuszczalnej emisji dwutlenku w?gla. Nowy polski rz?d przedstawi? propozycj? poprawy kondycji finansów publicznych poprzez wprowadzenie nowego podatku bankowego oraz zaproponowa? program przewalutowania kredytów frankowych, który zmusi banki do konwersji tych kredytów na z?otówki. Takie kredyty ma ponad 500 tys. polskich gospodarstw domowych, zatem program przewalutowania, w po??czeniu z nowym podatkiem bankowym, prawdopodobnie b?dzie kosztowny dla sektora bankowego. Kilka lat temu wiele banków oferowa?o klientom kredyty hipoteczne denominowane we frankach szwajcarskich, które by?y atrakcyjne dla nabywców domów i mieszka? ze wzgl?du na bardzo niskie oprocentowanie. Ju? wtedy uwa?ali?my takie podej?cie za b??dne i ostrzegali?my,?e takie praktyki w stosunku do klientów zarabiaj?cych wy??cznie w z?otówkach mog? okaza? si? niebezpieczne w przypadku zmiany kursu waluty. Z?oty rzeczywi?cie os?abi? si? w stosunku do franka szwajcarskiego i wielu w?a?cicieli nieruchomo?ci znalaz?o si? w tarapatach. Wielu kredytobiorców nie by?o w stanie sp?aca? swych zobowi?za? i straci?o swe domy. Rz?d zacz?? zatem opowiada? si? po stronie zad?u?onych obywateli i uderzy? w sektor bankowy, podejmuj?c kroki zmuszaj?ce banki do przej?cia ryzyka. Polski rz?d przedstawi?, ponadto, plan stopniowego reformowania systemu emerytalnego, maj?cy 3 / 8

4 na celu zdemontowanie systemu prywatnych funduszy emerytalnych i przeniesienie puli aktywów na indywidualne rachunki emerytalne, z których cz??? b?dzie zarz?dzania przez urz?d pa?stwowy. Komisja Europejska wzi??a Polsk? pod lup? w zwi?zku z tymi planami, podkre?laj?c,?e systemy emerytalne w pa?stwach cz?onkowskich powinny by? adekwatne, bezpieczne i stabilne. Pojawiaj? si? obawy,?e niektóre d?ugoterminowe aktywa zgromadzone w funduszach emerytalnych mog? by? wykorzystywane do finansowania programów rz?dowych. Kurs z?otówki niew?tpliwie budzi nasze obawy jako inwestorów dzia?aj?cych na polskim rynku, a kolejnym du?ym problemem jest kryzys migracyjny w Europie. Cho? poprzedni polski rz?d zgodzi? si? na przyj?cie 7000 uchod?ców w ramach unijnego mechanizmu relokacji uchod?ców, nowy rz?d mocno krytykuje to posuni?cie, co zakrawa na ironi? z uwagi na fakt,?e wielu Polaków pracuj?cych w Wielkiej Brytanii obawia si? dzi? przymusowego powrotu do domu. Sopot, Polska Komisja Europejska wyrazi?a niedawno swe obawy dotycz?ce niektórych dzia?a? polskich w?adz, w tym domniemanego braku poszanowania dla praworz?dno?ci oraz nowej ustawy medialnej, która daje rz?dowi prawo do powo?ywania i zwalniania dyrektorów publicznych stacji telewizyjnych i rozg?o?ni radiowych, co mo?e ogranicza? swobod? wypowiedzi. Od wej?cia Polski do UE w 2004 r. kraj ten pozyska? miliardy euro w postaci dotacji i kredytów na modernizacj? infrastruktury. Relacje z UE wci?? maj? zatem dla Polski du?e znaczenie. W ostatnim czasie UE przyznawa?a fundusze na wspieranie innowacyjno?ci w Polsce i podnoszenie konkurencyjno?ci. W 2015 r. Komisja Europejska przyj??a program operacyjny wspieraj?cy inteligentny rozwój Polski na lata o??cznej warto?ci 8,6 mld euro w postaci inwestycji maj?cych stymulowa? wzrost gospodarczy.[3] Program ten koncentruje si? na wspieraniu bada? i rozwoju oraz tworzeniu 4 / 8

5 warunków dla ma?ych i?rednich przedsi?biorstw do opracowywania nowych pomys?ów i d??enia do przewagi nad konkurencj?. Uspakajaj?c obawy UE, nowy rz?d zadeklarowa? swe zobowi?zanie do przestrzegania unijnych regu? polityki bud?etowej (i utrzymania deficytu bud?etowego poni?ej poziomu 3% PKB, a d?ugu publicznego poni?ej 60% PKB). Sytuacja polityczna wzbudza pewne obawy w?ród agencji ratingowych. W styczniu 2016 r. agencja Standard & Poor's (S&P) obni?y?a rating krajowego zad?u?enia, natomiast w maju 2016 r. agencja Moody's Investors Service skorygowa?a sw? perspektyw? dla ratingu polskiego zad?u?enia skarbowego ze stabilnej na negatywn?, utrzymuj?c rating zad?u?enia d?ugoterminowego na poziomie A2. 15 lipca agencja Fitch potwierdzi?a swój rating kredytowy dla Polski na niezmienionym poziomie A-. W swym komunikacie prasowym uzasadniaj?cym t? decyzj?, agencja Fitch Ratings podkre?li?a solidne makroekonomiczne fundamenty polskiej gospodarki znajduj?ce odzwierciedlenie w dobrych danych o PKB.[4] Wed?ug prognoz agencji, wzrost PKB w latach ma wynosi? 3,2%-3,3% i powinien by? wspierany przede wszystkim przez prywatn? konsumpcj?.[5] Mo?liwo?ci inwestycyjne w?ród wybranych polskich spó?ek Cho? sytuacja polityczna niesie za sob? liczne wyzwania, naszym zadaniem, jako inwestorów koncentruj?cych si? na indywidualnych analizach poszczególnych papierów, jest wyszukiwanie pojedynczych spó?ek, które wyró?niaj? si? zdolno?ci? do przetrwania lub wr?cz prosperowania niezale?nie od bie??cych warunków. Wiosn? tego roku mieli?my okazj? odwiedzi? kilka polskich przedsi?biorstw i zauwa?yli?my pi?? interesuj?cych trendów w tej gospodarce, które daj? nam, jako inwestorom, powody do optymizmu: 1. Dynamiczny wzrost rynku konsumenckiego 2. Znacz?ca poprawa stanu infrastruktury, w??cznie z lepszymi drogami u?atwiaj?cymi podró?e samochodem i transport ci??arowy 3. Coraz wi?kszy nacisk na technologie i inwestycje podnosz?ce jako?? 4. Zaostrzaj?ce si? warunki przyznawania kredytów bankowych w efekcie rz?dowej polityki dotycz?cej banków 5. Rosn?ca internacjonalizacja polskiego biznesu i ekspansja wielu spó?ek na inne rynki europejskie, a nawet poza Europ? Podczas jednej z naszych pierwszych wizyt w polskich spó?kach, spotkali?my si? z mened?erami przedsi?biorstwa zajmuj?cego si? wynajmem samochodów, które specjalizuje si? w zarz?dzaniu flotami samochodowymi. Spó?ka jest w pewnym stopniu zwi?zana z dwoma wspomnianymi powy?ej tematami, czyli dynamicznym wzrostem rynku konsumenckiego i rozwojem infrastruktury. Mened?erowie powiedzieli nam,?e zaledwie ok. 10% polskich spó?ek zatrudniaj?cych co najmniej 500 pracowników korzysta z us?ug zarz?dzania flotami pojazdów, podczas gdy w Europie Zachodniej wska?nik ten jest bliski 50%. Wielu przedsi?biorców korzystaj?cych z leasingowanych samochodów ostatecznie je wykupuje. Obszar ten ma zatem spory potencja? wzrostowy. 5 / 8

6 Odwiedzili?my tak?e jedn? z najwi?kszych rafinerii ropy naftowej w regionie. Wi?kszo?ciowy pakiet udzia?ów w spó?ce ma skarb pa?stwa, ale akcje przedsi?biorstwa s? tak?e notowane na polskiej gie?dzie papierów warto?ciowych i s? w posiadaniu rozmaitych inwestorów lokalnych i zagranicznych. Spó?ka ta stanowi dobry przyk?ad skutecznej prywatyzacji pa?stwowego przedsi?biorstwa, które potrafi?o wyj?? poza granice w?asnego kraju i wykorzysta? mo?liwo?ci zwi?zane z cz?onkostwem w UE. Inn? spó?k?, któr? odwiedzili?my, by?o przedsi?biorstwo dysponuj?ce innowacyjn? technologi? czujników na podczerwie?, znajduj?c? zastosowanie w ró?nych sektorach (takich jak zbrojenia, kolejnictwo, motoryzacja, badania jako?ci powietrza czy medycyna). Strategia spó?ki zak?ada?a obni?enie?redniej ceny czujnika i znaczne zwi?kszenie wolumenu produkcji oraz dost?pno?ci i popularno?ci tej technologii w nowych bran?ach. Jednym z ciekawszych zastosowa? jest mierzenie temperatury cz??ci maszyn w celu wykrywania uszkodze? poszczególnych elementów (wadliwe cz??ci mia?yby rozgrzewa? si? do wy?szych temperatur). Technologia ta znalaz?aby tak?e zastosowanie w medycynie, umo?liwiaj?c wykrywanie stanów zapalnych tkanek ludzkiego cia?a, które mog?yby oznacza? obecno?? komórek nowotworowych. Odwiedzili?my tak?e ma?y, ale innowacyjny bank zainteresowany przej?ciami innych banków maj?cymi na celu osi?gni?cie efektu synergii kosztów i przychodów. Bank zosta? za?o?ony w 2008 r. przez koncern z siedzib? we W?oszech, zatem stanowi przyk?ad wp?ywu integracji z UE. Przedstawiciele zarz?du banku powiedzieli nam,?e du?ym wyzwaniem jest dla nich podatek bankowy, którego koszty bank b?dzie musia? w jednej trzeciej bezpo?rednio pokry?, poniewa? polski rz?d jednoznacznie zapowiedzia?,?e nie pozwoli bankom przenie?? kosztów podatku bankowego w ca?o?ci na klientów. Operator sieci restauracji, którego odwiedzili?my, opowiedzia? nam o planach ekspansji na inne kraje Europy Wschodniej, na Hiszpani?, a nawet na Chiny. Przedstawiciele zarz?du powiedzieli,?e widz? spory potencja? wzrostowy zwi?zany z populistycznym rozdawnictwem pieni?dzy gospodarstwom domowym przez rz?d. Inn? spó?k? zwi?zan? z rynkiem konsumenckim, z której przedstawicielami si? spotkali?my, by? du?y polski producent mebli. Przemys? meblarski ma w Polsce d?ug? tradycj?. Polska zajmuje trzecie miejsce w rankingu najwi?kszych europejskich producentów mebli oraz czwarte miejsce w?wiatowym rankingu eksporterów mebli. Eksport mebli generuje ok. 2% polskiego PKB.[6] Spó?ka, któr? odwiedzili?my, koncentruje si? na niszy rynkowej, jak? s? meble gotowe do monta?u. Podczas naszej wycieczki po zak?adzie produkcyjnym i magazynie przedsi?biorstwa, du?e wra?enie zrobi?y na nas nowoczesne obiekty i technologicznie zaawansowane urz?dzenia. Co ciekawe, jednym z najwa?niejszych odbiorców spó?ki jest po?udniowoafryka?ska grupa, któr? do?? dobrze znamy. Przedstawiciele spó?ki wspomnieli o du?ym znaczeniu unijnych regulacji dotycz?cych ochrony?rodowiska dla ich dzia?alno?ci. Wi?kszo?? europejskich klientów poszukuje mebli, które nie 6 / 8

7 zawieraj? szkodliwych substancji, a przedsi?biorstwo stara si? sprosta? tym potrzebom produkuj?c meble z p?yty wiórowej bez formaldehydu. Na nasze pytanie o konkurencj? w bran?y meblarskiej ze strony Chin, przedstawiciele spó?ki powiedzieli nam,?e dostawa mebli zamówionych u chi?skich producentów trwa zwykle oko?o trzech miesi?cy, podczas gdy oni s? w stanie zrealizowa? zamówienie w czasie o po?ow? krótszym. Ponadto chi?scy producenci nie oferuj? ju? tak konkurencyjnych cen, jak w przesz?o?ci. Polacy uwielbiaj??wi?towa?, a piwo i wódka s? nieod??cznymi elementami godnych?wi?towania wydarze?. Odwiedzili?my producenta wódki i innych napojów alkoholowych, takich jak wódki gorzkie, brandy czy rum. Nawi?zuj?c do ograniczonych perspektyw wzrostowych w Polsce i Czechach, przedstawiciele zarz?du opowiedzieli nam o swych poszukiwaniach mo?liwo?ci przej?? w innych obszarach Europy oraz na ca?ym?wiecie, co jest kolejnym przyk?adem pokazuj?cym jak polskie przedsi?biorstwa rozwijaj? skrzyd?a na rynkach mi?dzynarodowych. Mamy nadziej?,?e polscy rz?dz?cy dostrzegaj? konieczno?? kontynuowania reform, a nacjonalistyczne nastroje nie wp?yn? niekorzystnie na wzrost, globalny handel i innowacje. Uwa?amy,?e Polska jest dzi? na ekscytuj?cym etapie swej historii, który niesie za sob? liczne wyzwania, ale tak?e liczne mo?liwo?ci dla inwestorów. Zamierzamy nadal poszukiwa? kolejnych potencjalnych mo?liwo?ci w tym kraju. Komentarze, opinie i analizy zaprezentowane w niniejszym tek?cie s? przedstawione wy??cznie w celach informacyjnych i nie stanowi? indywidualnych porad inwestycyjnych ani rekomendacji dotycz?cych inwestowania w jakiekolwiek papiery warto?ciowe czy stosowania jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Bior?c pod uwag? zmienno?? warunków rynkowych i ekonomicznych, wszelkie komentarze, opinie i analizy s? w pe?ni aktualne wy??cznie w dniu ich publikacji i mog? ulec zmianie bez odr?bnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowi? kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotycz?cych jakiegokolwiek kraju, regionu, rynku, bran?y, inwestycji czy strategii inwestycyjnej. Informacja natury prawnej Wszelkie inwestycje wi??? si? z ryzykiem, w??cznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapita?u. Inwestowanie w zagraniczne papiery warto?ciowe wi??e si? ze szczególnym ryzykiem, m.in. dotycz?cym waha? kursów wymiany, niestabilno?ci gospodarczej czy zmian na arenie politycznej. Inwestycje na rynkach wschodz?cych, do których nale?? tak?e nowe rynki wschodz?ce, obarczone s? wi?kszym ryzykiem wynikaj?cym z powy?szych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk zwi?zanych z wzgl?dnie niewielkimi rozmiarami, mniejsz? p?ynno?ci? i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i spo?ecznych dla rynków papierów warto?ciowych. Poniewa? wspomniane ramy prawne, polityczne, biznesowe i spo?eczne s? zwykle jeszcze s?abiej rozwini?te na nowych rynkach wschodz?cych, a wyst?puj? tak?e rozmaite inne czynniki, takie jak podwy?szony potencja? skrajnych waha? kursów, braku p?ynno?ci, barier ograniczaj?cych transakcje oraz mechanizmów kontroli gie?d, ryzyka zwi?zane z rynkami wschodz?cymi s? 7 / 8

8 Powered by TCPDF ( Inwestowanie na rynkach wschodz?cych nasilone w przypadku nowych rynków wschodz?cych. Ceny akcji podlegaj? wahaniom (cz?sto nag?ym i gwa?townym) wywo?ywanym przez czynniki dotycz?ce poszczególnych spó?ek, bran? czy sektorów lub ogólne warunki panuj?ce na rynkach. [1]?ród?o: MFW, baza danych World Economic Outlook, kwiecie? 2016 r. Realizacja jakichkolwiek prognoz, za?o?e? lub szacunków nie jest w?aden sposób gwarantowana.?ród?o: Narodowy Bank Polski, dane dotycz?ce przep?ywów kapita?u obywateli Polski pracuj?cych zagranic? na 2013 r. [3]?ród?o: UE zainwestuje w Polsce 8,6 mld euro z funduszy regionalnych w celu wspierania innowacyjno?ci, komunikat prasowy Komisji Europejskiej, luty 2015 r. [4]?ród?o: komunikat prasowy Fitch Ratings, 15 lipca 2016 r. [5] Realizacja jakichkolwiek prognoz, szacunków lub przewidywa? nie jest w?aden sposób gwarantowana. [6]?ród?o: Eurostat, dane na 2015 r. 8 / 8