Inwestowanie na rynkach wschodz?cych Notatki z podró?y Marka Mobiusa

Transkrypt

1 Rumunia?wi?tuje Date : 29 Kwiecie? 2015 Fundusz Fondul Proprietatea (Fondul) powsta? dziesi?? lat temu z my?l? o zapewnieniu zado??uczynienia obywatelom Rumunii, których mienie zosta?o skonfiskowane przez pa?stwo w czasach re?imu komunistycznego. We wrze?niu 2010 r., nasza organizacja zosta?a wybrana na zarz?dzaj?cego inwestycjami tego funduszu. Mój kolega Grzegorz Konieczny z Bukaresztu kierowa? wprowadzaniem funduszu na Gie?d? Papierów Warto?ciowych w Bukareszcie w 2011 r., a 29 kwietnia 2015 r. Fondul debiutuje na Gie?dzie Papierów Warto?ciowych w Londynie. Z tej okazji, poprosi?em Grega, by podzieli? si? z nami swymi spostrze?eniami na temat inwestowania w Rumunii oraz ekscytuj?cych zmian, jakie mia?y miejsce w tym kraju w ci?gu ostatnich lat. Greg Konieczny Grzegorz Konieczny CEO Rumunia, wiceprezes wykonawczy Dyrektor ds. strategii inwestycyjnej dla Europy Wschodniej/Rosji, Templeton Emerging Markets Group Perspektywy makroekonomiczne w Rumunii W ubieg?ym roku, Rumunia wyprzedza?a wi?ksz? cz??? Europy pod wzgl?dem dynamiki wzrostu gospodarczego, a rumu?ska gospodarka ma potencja? do dalszego rozwoju w podobnym lub szybszym tempie w porównaniu z wzrostem produktu krajowego brutto (PKB) o 2,8% zanotowanym w 2014 r.[1] Rumunia ma tak?e dost?p do unijnych funduszy strukturalnych, które s? jednym z najwa?niejszych narz?dzi UE wykorzystywanych do podtrzymywania zrównowa?onego wzrostu gospodarczego i eliminowania dysproporcji pomi?dzy poszczególnymi regionami w obr?bie unii. S?dzimy,?e wzrost gospodarczy w Rumunii b?dzie w du?ej mierze uzale?niony od absorpcji?rodków pozyskanych z UE, które stanowi? wa?ne?ród?o finansowania zarówno obecnych i przysz?ych projektów, jak równie? wydatków rz?dowych zwi?zanych z tak potrzebnym 1 / 7

2 rozwojem infrastruktury. Rozmaite publikowane obecnie prognozy dotycz?ce Rumunii napawaj? optymizmem. Wed?ug szacunków Banku?wiatowego, w latach , rumu?ska gospodarka ma rosn?? w?rednim tempie 3% rocznie, przede wszystkim dzi?ki mocnemu popytowi krajowemu.[2] Uwa?amy,?e nowa umowa kredytowa zawarta z Mi?dzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW) tak?e powinna mie? korzystny wp?yw na rumu?ski wzrost gospodarczy poprzez wzmocnienie stabilizacji finansowej tego kraju oraz zwi?kszenie nadzoru nad wdra?aniem reform strukturalnych. Rumunia dokonuje wa?nych zmian polityki fiskalnej, obejmuj?cych przede wszystkim ci?cia wydatków i obni?ki niektórych podatków. Na pocz?tku kwietnia 2015 r., premier og?osi?,?e podatek od towarów i us?ug (VAT) na wszystkie produkty spo?ywcze oraz napoje bezalkoholowe zostanie obni?ony z dniem 1 czerwca 2015 r. z 24% do 9%. Podatek VAT na wszystkie pozosta?e produkty zostanie obni?ony z dniem 1 stycznia 2016 r. z 24% do 20%. W tym samym miesi?cu, agencja ratingowa Standard & Poor s potwierdzi?a ratingi d?ugoterminowego i krótkoterminowego zad?u?enia zewn?trznego Rumunii na poziomie BBB-/A-3 (najni?szy rating inwestycyjny) z perspektyw? stabiln?.[3] Ponadto, S&P szacuje,?e rumu?ska gospodarka b?dzie ros?a w okresie o?rednio prawie 3% rocznie, na fali wzrostu konsumpcji krajowej. Cho? wska?nik zad?u?enia publicznego Rumunii do PKB znacz?co wzrós? od lat , nadal jest na wzgl?dnie umiarkowanym poziomie (ok. 40%). [4] Konsumpcja krajowa posz?a mocno w gór?, a rumu?ski eksport tak?e ro?nie. Spodziewamy si? solidnego wzrostu konsumpcji w 2015 r. Inwestycje wci?? pozostaj? w tyle, ale podobnie jak wzrost gospodarczy w uj?ciu ogólnym powinny odczu? korzystny wp?yw skuteczniejszej absorpcji funduszy z UE. Co wi?cej, w pierwszych dwóch miesi?cach 2015 r., Rumunia zanotowa?a nadwy?k? na rachunku obrotów bie??cych na poziomie 285 mln euro, w porównaniu z deficytem rz?du 201 mln euro w tym samym okresie w 2014 r.[5] Za korzystny czynnik dla inwestorów uwa?amy równie? nieustaj?c? i coraz bardziej intensywn? walk? rumu?skiego rz?du z korupcj?. Post?py na polu prywatyzacji D??enia Rumunii w kierunku prywatyzacji, w??cznie z wej?ciem kilku kluczowych spó?ek skarbu pa?stwa z sektora energetycznego na Gie?d? Papierów Warto?ciowych w Bukareszcie (BVB) w ostatnim czasie, napawaj? nas optymizmem. Niektóre z tych przedsi?biorstw s? tak?e notowane za po?rednictwem globalnych kwitów depozytowych (GDR) na Gie?dzie Papierów Warto?ciowych w Londynie. Spodziewane s? pierwsze oferty publiczne kilku kolejnych spó?ek, w tym du?ego 2 / 7

3 rumu?skiego operatora elektrowni wodnych. Rumunia jest obecnie uznawana za nowy rynek wschodz?cy (wed?ug klasyfikacji MSCI), ale rumu?skie w?adze wydaj? si? zdeterminowane do wprowadzenia zmian maj?cych zapewni? temu krajowi status rynku wschodz?cego. Podobaj? nam si? dzia?ania rz?du Rumunii ma rzecz poprawy stanu rynków kapita?owych. Rz?d, lokalna gie?da papierów warto?ciowych, regulator rynku oraz kilka kluczowych podmiotów zaanga?owanych w rumu?ski rynek kapita?owy ci?gle pracuj? nad jego rozwojem. Jedn? ze szczególnie istotnych inicjatyw w tym obszarze jest próba identyfikacji i eliminacji o?miu barier powstrzymuj?cych rozwój rynków kapita?owych. W po??czeniu z inicjatyw? rynkowego regulatora, tj. Urz?du ds. Nadzoru Finansowego, programy te maj? zwi?kszy? dost?p inwestorów do rumu?skiego rynku. Rumunia wdro?y?a bardzo ambitny kodeks?adu korporacyjnego dla spó?ek skarbu pa?stwa, który przynosi pozytywne rezultaty w przypadku ró?nych spó?ek, takie jak lepsze wyniki finansowe, zwi?kszona wydajno?? operacyjna, wi?ksza konkurencyjno?? i transparencja oraz skuteczniejszy nadzór nad dzia?aniami zarz?dów. Uwa?amy,?e dzia?ania na rzecz podniesienia poziomu?adu korporacyjnego musz? by? kontynuowane, poniewa? czynnik ten ma kluczowe znaczenie dla wyników spó?ek skarbu pa?stwa i przekonania potencjalnych inwestorów,?e przedsi?biorstwa te pod??aj? jednokierunkow? drog? prowadz?c? do restrukturyzacji. Spó?ki skarbu pa?stwa stanowi? wa?n? cz??? rumu?skiej gospodarki, a proces poprawy ich wydajno?ci i rentowno?ci musi by? kontynuowany. Podnoszenie standardów?adu korporacyjnego to generalnie krok w dobrym kierunku, ale wiele jest jeszcze do zrobienia w kwestii poprawy poziomu niezale?nych organów spó?ek, profesjonalnych mened?erów i debiutów gie?dowych. Inwestycje zagraniczne i rynki kapita?owe Bezpo?rednie inwestycje zagraniczne w Rumunii rosn?. Wed?ug rumu?skiego banku centralnego (BNR), w ci?gu pierwszych dwóch miesi?cy 2015 r., bezpo?rednie inwestycje zagraniczne posz?y w gór? o 45% rok do roku do 409 mln euro.[6] Uwa?amy,?e reformy strukturalne, w??cznie z d??eniem do wi?kszej przewidywalno?ci polityki bud?etowej, po??czone z now? umow? kredytow? z MFW, powinny zwi?kszy? zaufanie inwestorów do Rumunii. Ponadto, kroki w kierunku zwi?kszenia dost?pu inwestorów do lokalnego rynku kapita?owego, który w przesz?o?ci by? do?? ograniczony, tak?e mog? przyci?gn?? do Rumunii zagraniczny kapita?. Naszym zdaniem, rozwój rynku kapita?owego i wi?ksza p?ynno?? BVB to czynniki, które prze?o?? si? na wi?ksz? atrakcyjno?? Rumunii dla inwestorów zagranicznych. Przewidywalna polityka fiskalna tak?e ma bardzo du?e znaczenie dla stymulowania inwestycji, dlatego nale?y unika? wprowadzania nowych lub zmieniania dotychczasowych przepisów poprzez rz?dowe rozporz?dzenia wprowadzane w trybie nadzwyczajnym. S?dzimy,?e wszelkie zmiany powinny 3 / 7

4 przechodzi? przez parlament, a kluczowym elementem procesu legislacyjnego powinny by? konsultacje spo?eczne. Mo?liwo?ci inwestycyjne oraz ryzyko Akcje rumu?skich spó?ek generalnie wydaj? nam si? niedoszacowane w porównaniu z innymi krajami w regionie. Przyk?adowo, w marcu 2015 r., wska?nik cen do zysków dla rumu?skiego indeksu BET wynosi? 9,9, w porównaniu z 10,1 w przypadku tureckiego XU100, 14,4 dla polskiego WIG oraz 13,6 dla w?gierskiego BUX. [7] Ponadto, akcje rumu?skich spó?ek oferuj? tak?e atrakcyjne dochody z dywidendy. Niezmiennie dostrzegamy potencjalne mo?liwo?ci w rumu?skich sektorach energetyki i infrastruktury. Kluczowymi czynnikami nap?dzaj?cymi dobr? koniunktur? powinny by? dalsze d??enia w kierunku prywatyzacji (w tym pierwsze oferty publiczne i prywatyzacje spó?ek skarbu pa?stwa), które podnios? wydajno?? przedsi?biorstw, zwi?ksz? poziom?adu korporacyjnego i poprawi? absorpcj? unijnych funduszy przyznanych Rumunii. Spodziewamy si?, ponadto, dalszego wzrostu konsumpcji krajowej w warunkach ogólnej poprawy sytuacji ekonomicznej, a w konsekwencji tak?e szybszej rekonwalescencji sektora bankowego.?ród?em ryzyka zwi?zanego z inwestowaniem w Rumunii mo?e by? niestabilna sytuacja polityczna, brak nowego porozumienia z MFW, opó?nienie we wdra?aniu reform strukturalnych czy te? niedostateczna absorpcja?rodków pozyskanych z UE. Wa?nym problemem jest tak?e brak przewidywalno?ci, który zniech?ca wielu inwestorów. Niezapowiedziany podatek od projektów budowlanych o specjalnym charakterze, które znacznie obni?y? mar?e wielu spó?ek z sektora energetycznego, zosta? wprowadzony nied?ugo po pierwszej ofercie publicznej jednego z tych przedsi?biorstw. Ponadto, regulowana stopa zwrotu dystrybutorów energii elektrycznej zosta?a obni?ona zaledwie kilka miesi?cy po pierwszej ofercie publicznej najwi?kszego dystrybutora i dostawcy pr?du w Rumunii. Rumunia a euro Cel przewiduj?cy wej?cie Rumunii do strefy euro do 2019 r. mo?e by? mo?liwy do osi?gni?cia, o ile wzrost gospodarczy w tym kraju utrzyma dotychczasowe tempo i poprawi si? w kluczowych obszarach. Wed?ug Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, zdolno?? kraju do przyj?cia euro mo?na oceni? na podstawie kilku czynników, takich jak prywatyzacja na ma?? i du?? skal?,?ad korporacyjny, restrukturyzacje przedsi?biorstw, liberalizacja cen, handel, system wymiany walutowej i polityka dotycz?ca konkurencji. W porównaniu z sytuacj? innych krajów w czasie ich wej?cia do eurolandu, np. S?owacji (2009), Estonii (2011),?otwy (2014) czy Litwy (2015), Rumunia nadal musi sporo zrobi? przede wszystkim w obszarze?adu korporacyjnego, restrukturyzacji przedsi?biorstw czy polityki zwi?zanej z konkurencj?. Post?py w tych obszarach mog? odblokowa? rumu?ski potencja? wzrostowy i przygotowa? Rumuni? na przyj?cie euro do 2019 r. 4 / 7

5 Luzowanie ilo?ciowe a Rumunia Uruchomiony przez Europejski Bank Centralny (EBC) program luzowania ilo?ciowego podkre?la ch?? banku centralnego do zasilenia rynków p?ynno?ci?, co powinno odbi? si? korzystnie tak?e na rumu?skim rynku kapita?owym. Co wi?cej, program luzowania ilo?ciowego zapewnia BNR wi?ksze pole manewru w zakresie rozlu?niania polityki pieni??nej; w marcu, rumu?ski bank centralny zredukowa? kluczow? stop? procentow? do rekordowo niskiego poziomu 2%. Jednocze?nie, presja spadkowa na oprocentowanie lokat i rentowno?? obligacji rz?dowych wynikaj?ca z programu luzowania ilo?ciowego EBC mo?e dodatkowo stymulowa? wzrost inwestycji zagranicznych i konsumpcji. Komentarze, opinie i analizy dr. Marka Mobiusa i Grzegorza Koniecznego wyra?aj? wy??cznie jego osobiste pogl?dy, s? przedstawione wy??cznie w celach informacyjnych i nie stanowi? indywidualnych porad inwestycyjnych ani zach?ty do kupna, sprzeda?y ani utrzymywania jakichkolwiek papierów warto?ciowych czy stosowania jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie maj? charakteru porad prawnych ani podatkowych. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie s? aktualne wy??cznie na dzie? publikacji, mog? ulec zmianie bez uprzedniego powiadomienia i nie stanowi? kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotycz?cych jakiegokolwiek kraju, regionu, rynku czy inwestycji. Dane pochodz?ce z zewn?trznych?róde? mog?y zosta? wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu. Takie dane nie zosta?y odr?bnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments (FTI). FTI nie ponosi?adnej odpowiedzialno?ci za jakiekolwiek straty wynikaj?ce z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor mo?e opiera? swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wy??cznie na w?asne ryzyko. Produkty, us?ugi i informacje mog? nie by? dost?pne pod niektórymi jurysdykcjami i s? oferowane przez podmioty powi?zane z FTI i/lub przez dystrybutorów, w zale?no?ci od lokalnie obowi?zuj?cych przepisów. Aby dowiedzie? si?, czy dane produkty i us?ugi s? dost?pne pod okre?lon? jurysdykcj?, nale?y skonsultowa? si? z profesjonalnym doradc? finansowym. Jakie jest ryzyko? Z inwestowaniem na rynkach zagranicznych zwi?zane jest okre?lone ryzyko, m.in. ryzyko waha? kursów walut i ryzyko niestabilnej sytuacji gospodarczej i politycznej. Inwestycje na rynkach wschodz?cych, do których nale?? tak?e nowe rynki wschodz?ce, obarczone s? wi?kszym ryzykiem wynikaj?cym z powy?szych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk zwi?zanych z wzgl?dnie niewielkimi rozmiarami, mniejsz? p?ynno?ci? i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i spo?ecznych dla rynków papierów warto?ciowych. Poniewa? wspomniane ramy prawne, polityczne, biznesowe i spo?eczne s? zwykle jeszcze s?abiej rozwini?te na nowych rynkach wschodz?cych, a wyst?puj? tak?e rozmaite inne czynniki, takie jak 5 / 7

6 podwy?szony potencja? skrajnych waha? kursów, braku p?ynno?ci, barier ograniczaj?cych transakcje oraz mechanizmów kontroli gie?d, ryzyka zwi?zane z rynkami wschodz?cymi s? nasilone w przypadku nowych rynków wschodz?cych. [1]?ród?o:?ród?o: NSI Romania kwiecie? 2015 r. [2]?ród?o: Bank?wiatowy. Realizacja jakichkolwiek prognoz nie jest w?aden sposób gwarantowana. [3]?ród?o: Standard & Poor s, luty 2015 r. Dodatkowe informacje dotycz?ce podmiotów dostarczaj?cych dane mo?na znale?? na stronie [4]?ród?o: Eurostat, [5]?ród?o: rumu?ski Krajowy Instytut Statystyczny (INS). [6]?ród?o: rumu?ski bank centralny. 6 / 7

7 Powered by TCPDF ( Inwestowanie na rynkach wschodz?cych [7]?ród?o: Bloomberg L.P. Dane na dzie? 31 marca 2015 r. Wska?niki cen do zysków to wska?niki wyceny uwzgl?dniaj?ce stosunek aktualnej ceny akcji do zysków na akcj?. Indeksy nie s? zarz?dzane, a bezpo?rednia inwestycja w indeks nie jest mo?liwa. 7 / 7