Rotacja i budowa planet Układu Słonecznego
|
|
- Krystyna Mróz
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rotacja i budowa planet Układu Słonecznego Michał Marek Seminarium Zakładu Geodezji Planetarnej
2 Plan prezentacji Wstęp, przyczyny zmian rotacji planet Parametryzacja rotacji na przykładzie Ziemi Planety Układu Słonecznego Podsumowanie Literatura
3 Wstęp Podczas powstawania planety, zanim powstał stały płaszcz, Ziemia miała konsystencję płynną. Tego typu obiekt w łatwy sposób (dzięki rotacji) przyjmuje kształt elipsoidy obrotowej spłaszczonej na biegunach. W późniejszych czasach, gdy wierzchnia warstwa planety się utwardzi, spłaszczenie figury ma fundamentalne znaczenie dla parametrów rotacji, np. dla przebiegu zjawiska precesji/nutacji. Gdyby Ziemia była całkowicie sferyczna, zjawisko to nie mogłoby zachodzić. Podobnie jest z powstaniem elipsoidalnego, spłaszczonego ciekłego jądra. Wzajemne oddziaływanie z płaszczem zawiera rezonans, który odgrywa istotną rolę w nutacji luni-solarnej.
4 Główne przyczyny zmian rotacji Działanie sił zewnętrznych Transfer momentu pędu między stałymi a płynnymi ośrodkami oraz zmiany w rozkładzie mas, które są elementem zmian momentu pędu
5 Parametryzacja rotacji Ziemi Zmiana długości doby Ruch bieguna Precesja/nutacja
6 Zmiany długości doby (niepływowe) Jean O. Dickey: Earth Rotation, Global Earth Physics, 1995
7 Zmiana długości doby Rysunek przedstawia nieregularne zmiany długości doby (po wyeliminowaniu efektów pływowych) w latach (a) Za dekadowy składnik (b) odpowiedzialna jest wymiana momentu pędu między płaszczem Z. a zewnętrznym ciekłym jądrem
8 Zmiana długości doby Pozostałe składniki (c,d,e) wymiana m.p. między stałym płaszczem Ziemi a atmosferą i oceanami. Oba ciekłe ośrodki są dynamicznie sprzężone i należy traktować je łącznie. Dominującym czynnikiem w wymianie momentu pędu jest wpływ wiatrów strefowych (tzn. w kierunku wschód - zachód).
9 Ruch bieguna Ziemskiego Współrzędne x,y względem TRS
10 Główne składowe ruchu bieguna Roczne kołysanie o amplitudzie ok.100 milisekund łuku (milliarcseconds - mas), (mechanizm: atmosfera/oceany) Kołysanie Chandlera o okresie 433 d. i amplitudzie mas, (oceany/atmosfera) Kwazi-okresowe zmiany w skali dekad o amplitudzie do 30 mas (kołysanie Markowitza), (oddziaływanie płaszcz-jądro?) Liniowy trend o tempie 3.5 mas/rok, w kierunku zachodnim (mechanizm: wypiętrzanie polodowcowe północnych obszarów Europy i Ameryki Północnej)
11 Precesja/nutacja Precesja jest spowodowana grawitacyjnym oddziaływaniem Słońca, Księżyca i pozostałych planet na spłaszczoną figurę Ziemi Posiada amplitudę 23.5 stopnia, równą kątowi między płaszczyznami równika Z. a ekliptyką. Okres precesji to tzw. rok Platoński wynoszący lat
12 Nutacja Słońce zaburza grawitacyjnie Księżyc, co powoduje ruch linii węzłów orbity Księżyca z okresem 18.6 lat, zatem zmienia się oddziaływanie grawitacyjne Księżyca na Ziemię. Prowadzi to do nutacji osi ziemskiej o tym samym okresie i amplitudzie ponad 9.
13 Nutacja (2) Istnieją również nutacje o mniejszych okresach. Największe z nich mają okresy: ½ roku (0.6 ), 13.7 doby (0.1 ), 9.3 roku (0.1 ) i 1 rok (0.06 ). Występują również nutacje związane z rezonansem rotacyjnym Ziemi: swobodna nutacja wsteczna (FCN Free Core Nutation), prosta (PFCN Prograde Free Core Nutation) i swobodne kołysanie stałego jądra (ICW Free Wobble of the Inner Core).Jedynie składową FCN udało się zaobserwować.
14 Planety Układu Słonecznego W następnych slajdach rozpatrzę rotację i budowę wewnętrzną planet Układu Słonecznego, przedstawiając m.in. okresy rotacji, spłaszczenia: geometryczne i dynamiczne, a także kąt nachylenia płaszczyzny równika do płaszczyzny orbity. Podobnie jak w przypadku Ziemi, możemy mieć do czynienia z analogicznymi zjawiskami zmian w rotacji, jak na przykład kołysanie Chandlera (CW Chandler Wobble) lub swobodna nutacja jądra (FCN Free Core Nutation).
15 FCN i CW FCN występuje, kiedy mamy do czynienia z rotacją ciekłego jądra względem stałego płaszcza, przy założeniu eliptyczności powierzchni granicznej. Oscylacja Chandlera na Marsie jest oscylacją swobodną, która jest prawdopodobnie pobudzana poprzez parowanie i sublimację czap lodowych na biegunach.
16 Podstawowe dane o planetach Układu Słonecznego (tabela) Ujemny okres rotacji Wenus, Urana i Plutona wskazuje na rotację wsteczną.
17 Merkury - Budowa Wewnętrzna Kąt nachylenia równika Merkurego do płaszczyzny orbity wynosi 0,01 Gdyby jądro składało się tylko z żelaza, zajmowałoby ¾ promienia planety Promień Merkurego wynosi 2440 km. Hoolst T.V. et al.,space Sci Rev 132 (2007)
18 Merkury rotacja (1) Radarowe obserwacje z Arecibo pokazały, że Merkury jest w rezonanisie spinorbita 3:2 Średni okres rotacji ok dni wynosi 2/3 okresu orbitalnego (88 dni) Powolna rotacja jest spowodowana działaniem tarcia pływowego, które dąży do ukołownienia orbity (o mimośrodzie 0.206) i ustawienia rotacji w stanie równowagowym (rezonans 3:2)
19 Merkury rotacja (2) Występują libracje w rotacji Merkurego wokół stanu 3:2 Amplituda libracji: Amplituda wynosi pomiędzy 21 a 56 dla modeli o stałych jądrach i pomiędzy 51 a 79 dla całego ciekłego jądra. Rivoldini A. et al., Icarus 201 (2009)
20 Merkury rotacja (3) W wyniku tych procesów, na pewnej długości geograficznej na Merkurym można zaobserwować nietypowe zjawisko. Polega ono na tym, że Słońce wschodzi tylko częściowo, następnie zachodzi (cofając się) i ponownie wschodzi w tym samym dniu merkuriańskim. R. G. Strom, Sprague, Ann L.: Exploring Mercury: the iron planet. Springer(2003)
21 Merkury oś rotacji Podobnie jest z kierunkiem osi rotacji występują libracje wokół położenia równowagi o amplitudzie 2.11', z okresem lat Peale S.J. et al., Icarus 199 (2008)
22 Merkury siły pływowe Siły pływowe ze strony Słońca są 2.5 razy większe niż na Ziemi Wpływ od pozostałych planet jest zaniedbywalny Przemieszczenia radialne na skutek sił pływowych (radial displacements) sięgają 1.5 metra Hoolst T.V. et al.,space Sci Rev 132 (2007)
23 Wenus (1) Na podstawie pomiarów radarowych wiemy, że Wenus wykazuje wsteczną rotację z nachyleniem płaszczyzny równika do płaszczyzny orbity i okresem rotacji 243 dni Praktycznie brak spłaszczenia geometrycznego. Okres obiegu wokół Słońca 224 dni, więc blisko rezonansu 1:1
24 Wenus (2) Za taki stan rotacji odpowiedzialne mogą być pływowe efekty: od Słońca i pływy niegrawitacyjne spowodowane słonecznym ogrzewaniem atmosfery Ponadto występuje tarcie między zewnętrznym ciekłym jądrem a stałym płaszczem (Core Mantle Friction, CMF) Correia A.C.M. et al., Icarus 163 (2003)
25 Wenus pływy atmosferyczne Różnicowa absorpcja ciepła słonecznego przez atmosferę Wenus wpływa na lokalne zmiany temperatury i w konsekwencji powstaje gradient ciśnienia. Następuje przemieszczanie mas powietrza pomiędzy regionami zimnymi a ciepłymi.
26 Wenus dążenie do rezonansu 1:1 Gdy układ dąży do rezonansu, tempo rotacji musi wzrastać. Obecnie jest n n= 2 T, T -średni okres orbitalny
27 Wenus rezonans 1:1 Pływy grawitacyjne: Okres obrotu dąży do stanu 1:1 Dla warunków początkowych 2n n Termiczne pływy przyspieszają rotację CMF: Tempo rotacji spada Correia A.C.M. et al., Icarus 163 (2003)
28 Mars (1) Dane podstawowe: Okres obrotu Marsa: 24.6 h Nachylenie płaszczyzny równika do płaszczyzny orbity: 25,2 Mars Global Surveyor (MGS) badania prowadzone od 1999 roku do stycznia 2001 Mars Odyssey 2001 X VIII 2006
29 Mars (2) Wyznaczano zmiany współczynników grawitacyjnych Stokes'a (Cmn,Smn) Liczba Love'a wskazuje na obecność ciekłego zewnętrznego jądra, k2=0.152 Konopliv et al., Icarus 182,23 (2006)
30 Mars (3) Współczynniki grawitacyjne Stokes'a zmieniają się m.in. z powodu parowania i sublimacji lodowych czap na biegunach Zmiany te pobudzają kołysanie typu Chandlera o okresie 210 dni i amplitudzie 9 milisekund łuku. Amplituda składowej rocznej (rok marsjański) ruchu bieguna (wyznaczona ze współczynników C21 i S21) wynosi do 30 milisekund łuku Konopliv et al., Icarus 182,23 (2006)
31 Mars CW a rozmiar jądra Okres CW jako funkcja rozmiarów wewnętrznego stałego jądra Pormień równikowy Marsa ok km Hoolst T.V. et al (2000)
32 Mars (4) Z powodu rotacji płynnego jądra planety względem stałego płaszcza, występuje FCN o okresie (względem przestrzeni inercjalnej) P= d. Precesja osi rotacji: (25) milisekund łuku na rok Hoolst T.V. et al (2000)
33 Jowisz Okres rotacji: 9.9 h Nachylenie równika do płaszczyzny orbity: 3.1 Jądro Jowisza skupia ok. 13 % masy planety. Budowa wewnętrzna planet olbrzymów pod koniec prezentacji
34 Rotacja Io Okres rotacji: 1,769d. Z powodu perturbacji ze strony Jowisza oraz pozostałych księżyców galileuszowskich, oś rotacji Io ulega libracjom o okresach: dni (swobodna libracja w długości), dni (swobodna libracja w szerokości) i dni (swobodne kołysanie). Henrard J., Icarus 178,144 (2005)
35 Ruch bieguna Io Zachodzi również ruch bieguna, o okresie 15 miesięcy (rysunek poniżej, skala w metrach). Henrard J., Icarus 178,144 (2005)
36 Saturn Okres rotacji 10.7 h Nachylenie płaszczyzny równika do płaszczyzny orbity: 26,7 Helled R. et al. Icarus 199,375 (2009)
37 Precesja osi rotacji Saturna Precesja osi rotacji Saturna niestała z powodu zmian nachylenia płaszczyzny orbity. Model uwzględnia wpływ Słońca oraz księżyców Tytan i Iapetus na tempo precesji.
38 Saturn Zależność momentu bezwładności (kropki) i tempa precesji (linia) od okresu rotacji Saturna Helled R. et al. Icarus 199,376 (2009)
39 Tytan Model zmian długości doby uwzględnia siły pływowe od Saturna, pływy atmosferyczne i transfer momentu pędu w wewnętrznych obszarach satelity (podpowierzchniowy ocean a stały płaszcz i jądro). Okres zmian wynosi lat. Okres rotacji Tytana: d. Są to numeryczne obliczeni obejmujące okres 40 lat. Hoolst T.V. et al., Icarus 200(2009)
40 Tytan Zmiany długości doby ( w radianach) Jest to efekt rzędu kilkudziesięciu sekund Hoolst T.V. et al., Icarus 200,262(2009)
41 Uran (1) Okres rotacji: 17.2h Nachylenie równika do orbity: 97.8 Brown R.A. & Goody R.M., ApJ,217(1977)
42 Uran (2) Powód nachylenia osi obrotu nieznany, być może na skutek zderzenia z planetozymalą podczas tworzenia się Układu Słonecznego
43 Uran budowa wewnętrzna W centrum Urana znajduje się prawdopodobnie skaliste jądro, skupiające ok. 24% masy planety. Otacza je gruba warstwa płaszcza złożonego z lodu, zestalonego amoniaku i metanu (65% masy). Pozostałe 11% masy stanowi płynno-gazowa powłoka powierzchniowa, przechodząca stopniowo w atmosferę, składającą się w 83% z wodoru i w 15% z helu, a na mniejszych wysokościach także z metanu (2%) i amoniaku, formujących często obłoki.
44 Neptun Okres rotacji: 16.1h Nachylenie równika do orbity: 28.3 Budowa wewnętrzna Neptuna: zewnętrzna gazowa otoczka składająca się z wodoru, helu i metanu; poniżej płaszcz składający się z wodoru, helu i wody pod dużym ciśnieniem Występuje również jądro skalno-lodowe Seidelmann P.K, et al,
45 Neptun rezonanse orbitalne (1) Neptun znajduje się w rezonansach orbitalnych z planetoidami transneptunowymi: 1:1 planetoidy trojańskie, które wyprzedzają planetę o 60 w ruchu orbitalnym (na tej samej orbicie co Neptun) 1:2 asteroidy twotino z pasa Kuipera (na jeden obieg planetoid twotino przypadają dwa obiegi Neptuna)
46 Neptun rezonanse orbitalne (2) Rezonans 2:3 z plutonkami Plutonki są to planetoidy z pasa Kuipera, do których zalicza się również Pluton
47 Pluton planeta karłowata Okres obrotu: h Nachylenie równika do orbity: Obrót wsteczny (jak Wenus i Uran) Pluton pozostaje w rezonansie 3:2 z Neptunem Posiada atmosferę (azot,metan,co2).uważa się, że Pluton zbudowany jest głównie z lodu i niewielkiej ilości skał. Orbita planety znajduje się w płaszczyźnie nachylonej do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 17 stopni. Jest to największy kąt nachylenia wśród wszystkich planet Układu Słonecznego. Dotarcie do Plutona sondy New Horizons jest planowane na 2015 rok.
48 New Horizons Początek misji: Cele misji: Zbadanie budowy geologicznej i morfologicznej Plutona i Charona. Wykonanie map składu powierzchni Plutona i Charona. Zbadanie atmosfery Plutona i tempa jej utraty. Poszukiwanie atmosfery wokół Charona. Pomiary temperatury powierzchni Plutona i Charona. Poszukiwanie pierścieni i nowych księżyców Plutona. Wykonanie stereoskopowych zdjęć Plutona i Charona Obserwacja jonosfery Plutona i jej interakcji z wiatrem słonecznym. Poszukiwanie pola magnetycznego Plutona i Charona. Uzyskanie dokładniejszych wartości podstawowych parametrów fizycznych (promień, masa, gęstość) i elementów orbity Plutona i Charona Oficjalna strona misji:
49 Aktualne położenie sondy
50 Budowa wewnętrzna olbrzymów Budowa wewnętrzna gazowych olbrzymów Układu Słonecznego. Ciemne rejony to skalno-lodowe jądra. Jaśniejsze otoczki atmosferyczne. Guillot T., Science, Vol. 286 (1999)
51 Podsumowanie Wszystkie planety rotują Ruch wsteczny wykazują Wenus, Uran i Pluton Prawie prostopadłe nachylenie płaszczyzny równika do płaszczyzny orbity posiada Uran Rotacje planet gazowych są rotacjami różnicowymi. Na równiku występuje większa prędkość rotacji niż na biegunach Merkury znajduje się w rezonansie spin-orbita 3:2
52 Podsumowanie Na podstawie obserwacji zmian rotacji planet można przewidzieć ich budowę wewnętrzną i ocenić efekty, które wpływają na jej zmianę Neptun wykazuje różne rezonanse z mniejszymi obiektami
53 Finansowanie pracy Praca finansowana z grantu prof. A.Brzezińskiego: grant N /3972, nr CBK 74
54 Literatura 1. Brown R.A. & Goody R.M., The Rotation of Uranus, ApJ 217,680 (1977) 2. Milan Burša, Erwin Groten and Zdislav Šíma, STEADY CHANGE IN FLATTENING OF THE EARTH: THE PRECESSION CONSTANT AND ITS LONG-TERM VARIATION, The Astronomical Journal 135 (2008) Jean O. Dickey: Earth Rotation, Global Earth Physics, Correia A.C.M., Laskar J., de Surgy O.N., Long-term evolution of the spin of Venus, Icarus 163,1 (2003) 5. Dolginov Sh.Sh., Precession of Uranus and Neptune, Lunar and Planetary Science Conference, XXIV, Eroshkin G.I., V.V. Pashkevich, Geodetic Rotation of the Solar System Bodies, Artificial Satellites, Vol. 42, No. 1 (2007)
55 Literatura 7. Goździewski K., Postępy Astronomii 3/1996 str. 112 (Związki topografii z grawitacją) 8. Guillot T., Interiors of Giant Planets Inside and Outside the Solar System, Science, Vol. 286 (1999) 9. Helled R., Empirical models of pressure and density in Saturn's interior: Implications for the helium concentration, its depth dependence, and Saturn's precession rate,icarus 199,368 (2009)
56 Literatura 10. Henrard J., The rotation of Io, Icarus 178,144 (2005) 11. Hoolst T.V., Dehant V., Defraigne P., Chandler wobble and Free Core Nutation for Mars, Planetary and Space Science 48 (2000) 12. Hoolst T.V., Sohl F., Holin I., Verhoeven O., Dehant V., Spohn T., Mercury's Interior Structure, Rotation, and Tides, Space Sci Rev 132 (2007) 13. Hoolst T.V., Rambaux N., Karatekin O., Baland R.-M., The effect of gravitational and pressure torques on Titan's length-of-day variations, Icarus 200, 256 (2009)
57 Literatura 14. Konopliv A.S., Yoder C.F., Standish E.M., Yuan D.-N., Sjogren W.L., A global solution for the Mars static and seasonal gravity, Mars orientation, Phobos and Deimos masses, and Mars ephemeris, Icarus 182,23 (2006) 15. Lainey V. & Tobie G., New constraints on Io's and Jupiter's tidal dissipation, Icarus 179,485 (2005) 16. Lambeck K., Changes in the length-of-day and atmospheric circulation, Nature, Vol.286, p.104, Landau L.D. & Lifshitz (1975) The Classical Theory of Fields, Oxford: Pergamon Press
58 Literatura 18. L.J. Margot, Peale, S. J.; Jurgens, R. F.; Slade, M. A.; Holin, I. V.. Large Longitude Libration of Mercury Reveals a Molten Core Science. 316, ss (2007) 19. Meshcheriakov G.A., The figure of Mars, Astronomicheskii Zhurnal, vol. 52, Mar.-Apr. 1975, p Peale S.J. Margot J.L., Yseboodt M., Resonant forcing of Mercury's libration in longitude, Icarus 199 (2008) 21. Rivoldini A., Hoolst T.V., Verhoeven O., The interior of Mercury and its core sulfur content, Icarus 201,12 (2009) 22. Shen M., Zhang C.Z., The dynamical flattenings of Mercury and Venus, Earth, Moon, and Planets, vol. 41, June 1988, p Siedelmann P.K., REPORT OF THE IAU/IAG WORKING GROUP ON CARTOGRAPHIC COORDINATES AND ROTATIONAL ELEMENTS OF THE PLANETS AND SATELLITES: Strom R. G., Sprague Ann L.: Exploring Mercury: the iron planet., Springer(2003)
59 Literatura 25. Yoder C.F., Konopliv A.S., Yuan D.N., Standish E.M., Folkner W.M., Fluid Core Size of Mars from Detection of the Solar Tide, Science vol. 300, nr 5617, 299 (2003) 26. Zharkov, V. N., Makalkin, A. B., & Trubitsyn, V. P., Astronomicheskii Zhurnal, vol. 51, July-Aug. 1974, p Okres rotacji planety,spłaszczenie geometryczne i kąt nachylenia równika do płaszczyzny orbity -
60 Dziękuję za uwagę
Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):
Rotacja W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Φ = ω2 r 2 sin 2 (θ) 2 GM r Z porównania wartości potencjału
Bardziej szczegółowo1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.
Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny
Układ Słoneczny Powstanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny uformował się około 4,6 mld lat temu w wyniku zagęszczania się obłoku materii składającego się głównie z gazów oraz nielicznych atomów pierwiastków
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny Układ Słoneczny
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny we Wszechświecie Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta
Bardziej szczegółowoRUCH ROTACYJNY ZIEMI. Geodezja Satelitarna
RUCH ROTACYJNY ZIEMI Geodezja Satelitarna ROTACJA ZIEMI Niejednostajność ruchu (spowalnianie obrotu wydłużanie długości dnia) Zmienność położenia osi rotacji - ruch względem inercjalnego układu współrzędnych
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2013-01-24 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca 2013-01-24 T.J.Jopek,
Bardziej szczegółowoSprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian.. Jedna jednostka astronomiczna to odległość jaką przebywa światło (biegnące z szybkością 300 000 km/h) w ciągu jednego roku. jaką przebywa światło (biegnące
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Pokaz
Układ Słoneczny Pokaz Rozmiary planet i Słońca Orbity planet Planety typu ziemskiego Merkury Najmniejsza planeta U.S. Brak atmosfery Powierzchnia podobna do powierzchni Księżyca zryta kraterami część oświetlona
Bardziej szczegółowoRuchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku
Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 5: Zjawiska w układzie Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny. Rozpocznij
Układ słoneczny Rozpocznij Planety układu słonecznego Mapa Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Neptun Uran Sprawdź co wiesz Merkury najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako
Bardziej szczegółowoWędrówki między układami współrzędnych
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wędrówki między układami współrzędnych Piotr A. Dybczyński Układ równikowy godzinny i układ horyzontalny zenit północny biegun świata Z punkt wschodu szerokość
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki godzina 13:15 ćwiczenia poniedziałki godzina 15:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe
Bardziej szczegółowoPrezentacja. Układ Słoneczny
Prezentacja Układ Słoneczny Układ Słoneczny Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te to osiem planet, 166 znanych księżyców
Bardziej szczegółowoGrawitacja - powtórka
Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego
Bardziej szczegółowoW poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
W poszukiwaniu nowej Ziemi Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego Gdzie mieszkamy? Ziemia: Masa = 1 M E Średnica = 1 R E Słońce: 1 M S = 333950 M E Średnica = 109 R E Jowisz
Bardziej szczegółowo( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)
TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone
Bardziej szczegółowoUogólniony model układu planetarnego
Uogólniony model układu planetarnego Michał Marek Seminarium Zakładu Geodezji Planetarnej 22.05.2009 PLAN PREZENTACJI 1. Wstęp, motywacja, cele 2. Teoria wykorzystana w modelu 3. Zastosowanie modelu na
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2
Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Wszyscy ludzie zamieszkują wspólną planetę Ziemię. Nasza planeta, tak jak siedem pozostałych, obiega Słońce dookoła.
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy
Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny składa się z ośmiu planet, ich księżyców, komet, planetoid i planet karłowatych. Ma on około 4,6 x10 9 lat. W Układzie słonecznym wszystkie
Bardziej szczegółowoPROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:
Bardziej szczegółowoPowstanie i ewolucja Układu Słonecznego II
Astrobiologia Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego II Wykład 3 Migracje typu II Masywne planety generują nieciągłość w rozkładzie masy dysku poprzez zaakreowanie materii lub przesunięcie jej na dalsze
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki - godzina 15:15 ćwiczenia wtorki - godzina 12:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:
Bardziej szczegółowoCiała drobne w Układzie Słonecznym
Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół
Bardziej szczegółowoPozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny Pytania:
Układ Słoneczny Pytania: Co to jest Układ Słoneczny? Czy znasz nazwy planet? Co jeszcze znajduje się w Układzie Słonecznym poza planetami? Co to jest Układ Słoneczny Układ Słoneczny to układ ciał niebieskich,
Bardziej szczegółowoKsiężyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.
2b. Nasz Księżyc Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego. Obiega on największe ciała układów planetarnych, tj. planeta, planeta karłowata czy planetoida. W niektórych przypadkach kiedy jest
Bardziej szczegółowoETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.
ETAP II Konkurencja I Ach te definicje! (każda poprawnie ułożona definicja warta jest aż dwa punkty) Astronomia to nauka o ciałach niebieskich zajmująca się badaniem ich położenia, ruchów, odległości i
Bardziej szczegółowoSprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych. Merkury. Wykład 5
Fizyka układów planetarnych Merkury Wykład 5 101 10 6 km -1,4 mag, 14 55,8 10 6 km -2,9 mag, 25 parametr Merkury Ziemia półoś wielka 0,387 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 0,24 roku 1 rok okres synodyczny
Bardziej szczegółowoPiotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego
Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego 27 sierpnia 2006 roku nastąpiło zbliżenie Wenus do Saturna na odległość 0,07 czyli 4'. Odległość ta była kilkanaście razy większa niż średnica tarcz
Bardziej szczegółowob. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości
a. b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości 1. Cele lekcji Cel ogólny: podsumowanie wiadomości o Układzie Słonecznym i miejscu w nim Ziemi. Uczeń: i. a) Wiadomości zna planety Układu Słonecznego,
Bardziej szczegółowoTeoria ruchu Księżyca
Wykład 9 - Ruch Księżyca. Odkształcenia związane z rotacją, oddziaływanie przypływowe, efekty relatywistyczne, efekty związane z promieniowaniem Słońca. 14.04.2014 Miesiące księżycowe Miesiąc synodyczny
Bardziej szczegółowopobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka
4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki - godzina 13:15 (w sytuacjach awaryjnych 17:15) ćwiczenia wtorki - godzina 10:15 (jutro 01.03
Bardziej szczegółowoAstronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.
Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna
Bardziej szczegółowoUkład. Słoneczny. NASA/JPL
Układ NASA/JPL Słoneczny Układ Słoneczny składa się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał. Licząc od Słońca, to: cztery planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars), pas planetoid składający
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 4: Ruch geocentryczny i heliocentryczny planet T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM Układ Planetarny - klasyfikacja. Planety grupy ziemskiej: Merkury Wenus Ziemia Mars 2. Planety
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny (nie zachowano proporcji odległości i wielkości obiektów) Prawie cała masa US (99,87%) skupiona jest w centrum układu,tj. w Słońcu.
2a. Układ Słoneczny UKŁAD SŁONECZNY stanowi zespół ciał niebieskich złożony z gwiazdy (Słońce) i związanych z nią siłami grawitacji: planet, księżyców, planetoid, komet, meteoroidów oraz materii międzyplanetarnej.
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.
SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca
Bardziej szczegółowoZadania do testu Wszechświat i Ziemia
INSTRUKCJA DLA UCZNIA Przeczytaj uważnie czas trwania tekstu 40 min. ). W tekście, który otrzymałeś są zadania. - z luką - rozszerzonej wypowiedzi - zadania na dobieranie ). Nawet na najłatwiejsze pytania
Bardziej szczegółowoOdkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach
Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach układ planetarny - Sonnensystem Układ Słoneczny układ planetarny składający
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Bardziej szczegółowoAplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych
Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Planowanie obserwacji ciał Układu Słonecznego Plan zajęć: planety wewnętrzne planety zewnętrzne systemy
Bardziej szczegółowoVI.3 Problem Keplera
VI.3 Problem Keplera 1. Prawa Keplera 2. Zastosowanie III prawa Keplera 3. Układ Słoneczny numeryczne całkowanie r. ruchu wszystkich planet, stabilność rozwiązań. Jan Królikowski Fizyka IBC 1 Prawa Keplera
Bardziej szczegółowoPodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun
UKŁAD SŁONECZNY PodziaŁ planet: Wewnętrzne: Merkury Wenus Ziemia Mars Zewnętrzne: Jowisz Saturn Uran Neptun słońce Słońce jest zwyczajną gwiazdą. Ma około 5 mld lat. Jego temperatura na powierzchni osiąga
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych II. Uran i Neptun. Wykład 1
Fizyka układów planetarnych II Uran i Neptun Wykład 1 Uran Neptun Ziemia półoś wielka 19,2 j.a. 30,1 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 84,0 lata 164,8 roku 1 rok mimośród 0,046 0,011 0,017 inklinacja 0,77
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 10 Tomasz Kwiatkowski 8 grudzień 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 10 1/36 Plan wykładu Wyznaczanie mas ciał niebieskich Gwiazdy podwójne Optycznie
Bardziej szczegółowoWykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego
Wykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego 20.03.2013 Układ n ciał przyciągających się siłami grawitacji Mamy n ciał przyciągających się siłami grawitacji. Masy ciał oznaczamy
Bardziej szczegółowoTomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Astro Izery
Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Astro Izery Po co nam Wszechświat? Podstawowe założenie OTW: sformułować prawa fizyczne i opis ruchu
Bardziej szczegółowoASTROBIOLOGIA. Wykład 3
ASTROBIOLOGIA Wykład 3 1 JAK POWSTAJĄ GWIAZDY I UKŁADY PLANETARNE? 2 POWSTANIE GWIAZD I PLANET: SCHEMAT Układ planetarny: obłok molekularny mgławica słoneczna dysk protoplanetarny układ planetarny i planety
Bardziej szczegółowoENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA Źródło: en.wikipedia.org Wojciech Wróblewski 2017 PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE ENCELADUSA Odkryty w 1789 r. Przez Williama Herschela Odległość od Saturna (perycentrum): 237378 km
Bardziej szczegółowoSztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym
Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu
Bardziej szczegółowoLIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia
LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia 1. Wskutek efektów relatywistycznych mierzony całkowity strumień promieniowania od gwiazdy, która porusza się w kierunku obserwatora z prędkością
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny i jego planety
Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Układ słoneczny i jego planety Merkury Nazwa tej planety to imię rzymskiego boga handlu, uważanego przez niektórych również za patrona złodziei (odpowiednika greckiego
Bardziej szczegółowoGranice Układu Słonecznego. Marek Stęślicki IA UWr
Granice Układu Słonecznego Marek Stęślicki IA UWr Podstawowe pojęcia jednostka astronomiczna [AU] (odl. Ziemia - Słońce) 1 AU = 150 mln km płaszczyzna orbity ekliptyka Skala jasności orbita 1m 2m 3m 4m
Bardziej szczegółowo14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.
Włodzimierz Wolczyński 14 POLE GRAWITACYJNE Wzór Newtona M r m G- stała grawitacji Natężenie pola grawitacyjnego 6,67 10 jednostka [ N/kg] Przyspieszenie grawitacyjne jednostka [m/s 2 ] Praca w polu grawitacyjnym
Bardziej szczegółowoPDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory
Informacje Neptun ósma i ostatnia planeta Układu Słonecznego. Jej jasność nie przekracza 7,6m. Posiada 13 odkrytych księżyców, spośród których największy jest Tryton. Nazwa tej planety pochodzi od rzymskiego
Bardziej szczegółowoRuch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego
Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega Słońce po drodze zwanej orbitą ma ona kształt lekko wydłużonej elipsy Czas pełnego obiegu wynosi 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund okres ten nazywamy
Bardziej szczegółowoZapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Geografia listopad Liceum klasa I, poziom rozszerzony XI Ziemia we wszechświecie Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Bardziej szczegółowoEwolucja Wszechświata Wykład 14
Ewolucja Wszechświata Wykład 14 Ewolucja układu słonecznego Planety pozasłoneczne Układ słoneczny Słońce jest okrążane przez 8 planet, które poruszają po prawie kołowych orbitach położonych mniej więcej
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych. Wenus. Wykład 3
Fizyka układów planetarnych Wenus Wykład 3 parametr wartość okres synodyczny 583 d (1 rok i 7 mies) rozm. kątowy 10 66 WENUS MERKURY HORYZONT Słońce pod horyzontem Źródło: NASA Źródło: NASA Źródło: Wordpress
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 3: Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 Układ Słoneczny we Wszechświecie 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety,
Bardziej szczegółowoDyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.
ZAŁĄCZNIK V. SŁOWNICZEK. Czas uniwersalny Czas uniwersalny (skróty: UT lub UTC) jest taki sam, jak Greenwich Mean Time (skrót: GMT), tzn. średni czas słoneczny na południku zerowym w Greenwich, Anglia
Bardziej szczegółowoAnaliza współrzędnych środka mas Ziemi wyznaczanych technikami GNSS, SLR i DORIS oraz wpływ zmian tych współrzędnych na zmiany poziomu oceanu
Analiza współrzędnych środka mas Ziemi wyznaczanych technikami GNSS, SLR i DORIS oraz wpływ zmian tych współrzędnych na zmiany poziomu oceanu Agnieszka Wnęk 1, Maria Zbylut 1, Wiesław Kosek 1,2 1 Wydział
Bardziej szczegółowoGeodynamika. Marcin Rajner ostatnia aktualizacja 23 lutego 2015
Geodynamika Marcin Rajner www.grat.gik.pw.edu.pl/dydaktyka/ ostatnia aktualizacja 23 lutego 2015 Sprawy organizacyjne Konsultacje Poniedziałki 12-13 soboty 12-13 zawsze Sprawy organizacyjne Treści wykładów
Bardziej szczegółowoWszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk
Wszechświat w mojej kieszeni Układ Słoneczny 4 No. 4 Gloria Delgado Inglada Instytut Astronomii UNAM, Meksyk 2 Układ Słoneczny składa się ze Słońca i wszystkich ciał niebieskich podróżujących wokół niego:
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych
Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych księżyców, pięć planet karłowatych i miliardy małych
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Kamil Ratajczak
Układ Słoneczny Kamil Ratajczak Układ Słoneczny układ planetarny, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych księżyców, pięć planet
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie
Bardziej szczegółowoNazywamy Cię Merkury
Słońce Jesteś Słońce Nasza najbliższa gwiazda. Stanowisz centrum układu planetarnego, który na Twoją cześć nazywamy Układem Słonecznym. Wokół Ciebie, jak na wielkiej karuzeli, krążą planety ze swoimi księżycami.
Bardziej szczegółowoTajemnice Srebrnego Globu
Tajemnice Srebrnego Globu Teorie powstania Księżyca Księżyc powstał w wyniku zderzenia pra Ziemi z ciałem niebieskim o rozmiarach zbliżonych do ziemskich Ziemia i Księżyc powstały równocześnie, na początku
Bardziej szczegółowo14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY
14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY Ruch jednostajny po okręgu Dynamika bryły sztywnej Pole grawitacyjne Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych
Bardziej szczegółowoFizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule
Fizyka Kurs przygotowawczy na studia inżynierskie mgr Kamila Haule Grawitacja Grawitacja we Wszechświecie Planety przyciągają Księżyce Ziemia przyciąga Ciebie Słońce przyciąga Ziemię i inne planety Gwiazdy
Bardziej szczegółowoWszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk
Wszechświat w mojej kieszeni Układ Słoneczny 4 No. 4 Gloria Delgado Inglada Instytut Astronomii UNAM, Meksyk Powstawanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny składa się ze Słońca i wszystkich ciał niebieskich
Bardziej szczegółowoGrawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji ZADANIA ZAMKNIĘTE
Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji. Imię i nazwisko, klasa.. data Czas rozwiązywania testu: 40 minut. ZADANIA ZAMKNIĘTE W zadaniach od 1-4 wybierz i zapisz czytelnie jedną
Bardziej szczegółowoFizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule
Fizyka Kurs przygotowawczy na studia inżynierskie mgr Kamila Haule Grawitacja Grawitacja we Wszechświecie Ziemia przyciąga Ciebie Planety przyciągają Księżyce Słońce przyciąga Ziemię i inne planety Gwiazdy
Bardziej szczegółowoO małych księżycach wielkich planet
O małych księżycach wielkich planet na podstawie artykułu Krzysztofa Goźdzewskiego, PA (44) 1996 Bartłomiej Dębski OA UJ, 17-03-2011 W Mechanice Nieba, tak jak w rachunkach dzikusów, trzy równa się dużo
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 3: Układ Słoneczny cz. 2 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce,
Bardziej szczegółowoGrawitacja. Wykład 7. Wrocław University of Technology
Wykład 7 Wrocław University of Technology 1 Droga mleczna Droga Mleczna galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. Galaktyka zawiera od 100 do 400 miliardów gwiazd.
Bardziej szczegółowoKONKURS ASTRONOMICZNY
SZKOLNY KLUB PRZYRODNICZY ALTAIR KONKURS ASTRONOMICZNY ETAP PIERWSZY 1. Jakie znasz ciała niebieskie? Gwiazdy, planety, planety karłowate, księŝyce, planetoidy, komety, kwazary, czarne dziury, ciemna materia....
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut. 1. Przyszłość. Ludzie mieszkają w stacjach kosmicznych w kształcie okręgu o promieniu
Bardziej szczegółowoTemat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna
Temat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna Załóżmy, że sonda kosmiczna mając prędkość v1 leci w kierunku planety pod kątem do toru tej planety poruszającej się z prędkością
Bardziej szczegółowo24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy
Ruch obrotowy Ziemi Podstawowe pojęcia Ruch obrotowy, inaczej wirowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun Północny i Biegun Południowy.
Bardziej szczegółowoRys. 1 Przekrój Saturna
O UKŁADZIE SŁONECZNYM. Siedem planet krążących wokół Słońca obraca się w jedną stronę, a dwie w drugą stronę. Każda z nich nachylona jest pod innym kątem. Uran wręcz turla się po płaszczyźnie orbity. Pluton
Bardziej szczegółowo1 PLANETY. 1.1 Merkury. Planety
Spis treści 1 Planety... 2 1.1 Merkury... 2 1.2 Wenus... 3 1.3 Ziemia... 3 1.3.1 Księżyc... 4 1.4 Mars... 4 1.4.1 Phobos... 4 1.4.2 Deimos... 5 1.5 Jowisz... 5 1.5.1 Io... 5 1.5.2 Europa... 5 1.5.3 Ganimedes...
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne. opis ruchu drgającego a w szczególności drgań wahadła fizycznego
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Cel ćwiczenia: Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne opis ruchu drgającego a w szczególności drgań wahadła fizycznego wyznaczenie momentów bezwładności brył sztywnych Literatura
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut.. Do obserwacji Słońca wykorzystuje się filtr Hα, który przepuszcza z widma słonecznego
Bardziej szczegółowoOrbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1
Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1 Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podróże kosmiczne znacznie różnią się od podróży ziemskich. Na Ziemi podróżujemy między punktami o ustalonym położeniu,
Bardziej szczegółowoMałe ciała Układu Słonecznego
Fizyka układów planetarnych II Małe ciała Układu Słonecznego Wykład 2 Fizyka układów planetarnych II 2. Małe ciała Układu Słonecznego Planeta 1. ciało niebieskie okrążające gwiazdę (w różnych etapach ewolucji),
Bardziej szczegółowoFalowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m
Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.
Bardziej szczegółowo4π 2 M = E e sin E G neu = sin z. i cos A i sin z i sin A i cos z i 1
1 Z jaką prędkością porusza się satelita na orbicie geostacjonarnej? 2 Wiedząc, że doba gwiazdowa na planecie X (stała grawitacyjna µ = 500 000 km 3 /s 2 ) trwa 24 godziny, oblicz promień orbity satelity
Bardziej szczegółowoRuch obrotowy bryły sztywnej. Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe
Ruch obrotowy bryły sztywnej Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe Ruch obrotowy ruch po okręgu P, t 1 P 1, t 1 θ 1 θ Ruch obrotowy ruch po okręgu P,
Bardziej szczegółowoTomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013
Tomasz Ściężor Almanach Astronomiczny na rok 2013 Klub Astronomiczny Regulus Kraków 2012 1 Skład komputerowy almanachu wykonał autor publikacji Tomasz Ściężor Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej
Bardziej szczegółowoPlan wykładu i ćwiczeń.
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki - godzina 15:15 ćwiczenia wtorki - godzina 10:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe
Bardziej szczegółowoa TB - średnia odległość planety od Słońca Giuseppe Piazzi OCR ( )
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny cz. 2 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta (komety) Pas Kuipera (planety karłowate
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Fizyka i Chemia Ziemi. Odkrycie małych planet. Odległości planet od Słońca. Układ Słoneczny stanowią:
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny cz. 2 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta (komety) Pas Kuipera (planety karłowate
Bardziej szczegółowoPraca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia.
Praca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia. Grupa 1. Kinematyka 1. W ciągu dwóch sekund od wystrzelenia z powierzchni ziemi pocisk przemieścił się o 40 m w poziomie i o 53
Bardziej szczegółowo