Model IS-LM. Dr Michał Gradzewicz Katedra Ekonomii I KAE. Makroekonomia I Wykład 8

Transkrypt

1 odel IS-L D ichał Gadzewicz Kateda Ekonomii I KAE akoekonomia I Wykład 8

2 lan wykładu Łączny popyt w gospodace Funkcja konsumpcji lanowane i zeczywiste wydatki i kzyż Keynesowski Efekt mnożnikowy opyt inwestycyjny Kzywa IS opyt na pieniądz efeencja płynności Równowaga na ynku pieniężnym Kzywa L odel IS-L efekty wzostu wydatków ządowych efekty wzostu podaży pieniądza Inteakcje polityki pieniężnej i fiskalnej Oganiczenia modelu IS-L

3 Od czego zależy łączny popyt w gospodace? zypomnijmy jakie są źódła popytu w gospodace: Y = C + I + G + Ex Im Na azie będziemy ozpatywać gospodakę zamkniętą, zatem Ex = Im = 0 Wydatki ządowe G są kształtowane pzez politykę fiskalną, tzn. mogą być zmieniane pzez ząd. Będziemy je taktować jako instument polityki fiskalnej Konsumpcja C jest wynikiem autonomicznych decyzji gospodastw domowych Inwestycje I są wynikiem autonomicznych decyzji pzedsiębiostw zyjzymy się czynnikom kształtującym konsumpcje i inwestycje W odóżnieniu od popzednich wykładów zaczynamy pzyjmować pespektywę kótkookesową Dopowadzi nas to do najpostszego modelu fluktuacji gospodaczych modelu wywodzącego się od Johna aynada Keynesa modelu IS-L (sfomalizowanym później pzez Johna Hicksa i Alvina Hansena) J.. Keynes ( ) bytyjski ekonomista, twóca szkoły Keynesowskiej, będącej w opozycji do libealnych zasad myśli ekonomicznej, wywodzących się od Adama Smitha (nazywanej szkołą klasyczną). W wielkim skócie podwaliny myślenia Keynesowskiego opieają się na tezach: odukcja okeślana jest pzez globalny popyt Recesje i ożywienia występują ze względu na niewłaściwy poziom popytu zagegowanego Zmiana ilości pieniądza wpływa na podukcję i zatudnienie Bezobocie to efekt niedostatecznego popytu aństwo powinno być aktywne na scenie fiskalnej i monetanej państwa Jest autoem słynnego In the long un we ae all dead John Hicks, , Thee is much of economic theoy which is pusued fo no bette eason than its intellectual attaction; it is a good game. We have no eason to be ashamed of that, since the same would hold fo many banches of mathematics Economists set themselves too easy, too useless a task if in tempestuous seasons they can only tell us that when the stom is long past, the ocean will be flat

4 Funkcja konsumpcji Infomuje o tym, w jaki sposób konsumenci (gospodastwa domowe) podejmują decyzje o swoich wydatkach Elementana funkcja konsumpcji, któa będziemy ozpatywać, została wpowadzona do badań makoekonomicznych pzez Keynesa i pomimo swojej postoty bywa często wykozystywana Zakłada ona, że: Konsumpcja ośnie popocjonalnie waz ze wzostem dochodu ozpoządzalnego (dochodu pomniejszonego o podatki) Gospodastwa domowe odkładają stałą część swojego dochodu w fomie oszczędności, w konsekwencji konsumują też stałą część swojego dochodu Istnieje też pewien autonomiczny poziom konsumpcji minimalnej, niezależnej od dochodu Algebaicznie, oznacza to liniową zależność konsumpcji od dochodu C(Y D ) = C A + c Y D onieważ Y D = Y ty = 1 t Y, zatem C(Y) = C A + c 1 t Y Gdzie C konsumpcja, C A - konsumpcja autonomiczna, c współczynnik popocjonalności, nazywany kańcową skłonnością do konsumpcji, t stopa opodatkowania, Y D - dochód ozpoządzalny, Y dochód C Y D + 1 = C A + c Y D + 1 = C A + cy D + c = C Y D + c, zatem c = ΔC ΔY D c infomuje o ile wzośnie konsumpcja, jeśli Y D wzośnie o jednostkę zykładowo: jeśli c = 0.9, a t = 0.3, to c 1 t = 0.63, zatem wzost dochodu do dyspozycji o 10 mld zł powoduje wzost konsumpcji o 6,3 mld zł C C A ΔY D ΔC c = ΔC ΔY D C Y D Y D

5 lanowane Wydatki E lanowane i zeczywiste wydatki Keynesowski sposób analizy gospodaki wpowadza kluczowe ozóżnienie pomiędzy planowane i zeczywiste wydatki. zykładowo: lanujesz oszczędzać 100 zł miesięcznie, ale z óżnych pzyczyn w zeczywistości oszczędzisz tylko 50 Fima planuje zapasy swoich towaów na poziomie 100 sztuk, ale gdy spzedaż będzie niższa niż fima oczekiwała, w zeczywistości zapasy wyniosą sztuk Jeśli planowane i zeczywiste wyniki są badzo óżne, to ównowagowy poziom poduktu w gospodace może odbiegać od poziomu występującego w staniu pełnego zatudnienia. Załóżmy, że ozpatujemy gospodakę zamkniętą, zatem Im = Ex = 0, a planowane wydatki (E - lanned Expenditues) mogą być albo konsumpcją, albo inwestycjami, albo wydatkami ządowymi: E = C + I + G Wiemy, że konsumpcja zależy od dochodu do dyspozycji C = C A + c 1 t Y Załóżmy, na azie, że inwestycje są stałe I = I, podobnie jak wydatki ządowe G = G, wtedy: E = c 1 t Y + C A + I + G Czyli planowane wydatki są funkcją dochodu i innych, w zasadzie stałych elementów E = C + I + G = c 1 t Y + C A + I + G Dochód, Y Nachylenie E(Y) jest mniejsze od 45, ponieważ: c < 1 oaz t 0, zatem c 1 t < 1

6 Wydatki (zeczywiste Y, planowane, E) Kzyż Keynesowski ównowaga zypomnijemy, że KB, czyli Y ówny jest zaówno dochodom, jak i wydatkom W ównowadze planowane wydatki muszą być zbieżne z zeczywistymi wydatkami: E = Y, co na wykesie odpowiada wszystkim punktom leżącym na linii o nachyleniu 45. Linia planowanych wydatków ma mniejsze nachylenie, niż 45 i niezeowy wyaz wolny, zatem pzecina się z linią E = Y w jednym punkcie, wyznaczającym ównowagę Y EQ Jaki mechanizm powoduje, że gospodaka znajduje się w ównowadze? W tym modelu olę te pełnią zapasy. zykładowo w sytuacji (1) E < Y, zatem fimy nie spzedają wszystkich swoich poduktów, powodując wzost zapasów. Jednocześnie fimy zatudniają mniej godzin pacy, a czyli spadają dochody, powodując spadek podukcji i dochodów w kieunku punktu Y EQ Y EQ E 2 Y 2 Y 1 E 2 45º (2) Y 2 Rzeczywiste wydatki Y = E Y EQ Y 1 (1) (1) Nieplanowana akumulacja zapasów (niespzedanych poduktów) powoduje spadek podukcji i dochodów (2) Nieplanowany spadek zapasów powoduje wzost podukcji i dochodów lanowane wydatki E = C + I + G Dochód, podukt, Y

7 Wydatki (zeczywiste Y, planowane, E) Efekt mnożnikowy (multiplie effect) Co się stanie, jeśli jakiś komponent autonomiczny wydatków (załóżmy wydatków ządowych) wzośnie? unkt ównowagi pzesunie się z Y 1 2 EQ do Y EQ Z wykesu widać, że wzost podukcji jest większy niż wzost wydatków ządowych Ekonomiści nazywają eakcję podukcji na wzost wydatków ządowych mnożnikiem fiskalnym (fiscal multiplie) F = ΔY ΔG. Wynika z tego, że F > 1. Dlaczego? onieważ wzost wydatków ządowych powoduje wzost podukcji, wzost godzin pzepacowanych, a popzez to dochodów gospodastw domowych ponieważ część dochodów jest konsumowana, wzost dochodów powadzi do wzostu konsumpcji, a ten wzost konsumpcji powadzi ponownie do wzostu podukcji, dochodów, itd. W konsekwencji podukcja i dochody w gospodace osną silniej, niż początkowy wzost wydatków ządowych Jak silny jest efekt mnożnikowy? 2 Y EQ 1 Y EQ 45º 1 Y EQ ΔY 2 Y EQ Y = E ΔG nożnik fiskalny o ile wzośnie podukt, jeśli wydatki ządowe wzosną o jednostkę E E Dochód, podukt, Y

8 Wielkość efektu mnożnikowego Dla uposzczenia pzyjmijmy na azie, że stopa podatkowa t = 0 oczątkowo wydatki i podukcja osną o ΔG śodki te tafiają do gospodastw domowych (GD) w fomie wynagodzenia czynników podukcji, a część (dokładniej c) z nich jest wydawana na konsumpcje, twoząc dodatkowy popyt w gospodace ówno c ΔG Ten nowy, dodatkowy popyt wywoła wzost podukcji i ponownie wóci do GD, a kolejna część tego dodatkowego dochodu zostanie wydana na kolejną pocję konsumpcji, w wysokości c cδg = c 2 ΔG, itd. Zatem łączny pzyost dochodów Y wynosi ΔY = ΔG + cδg +c 2 ΔG + c 3 ΔG + = 1 + c + c 2 + c 3 + ΔG Jeśli c < 1, to 1 + c + c 2 + c 3 + = 1 Zatem ΔY = 1 mnożnika 1 1 c 1 c gospodace i KB o 2.5 zł 1 c (jest to szeeg geometyczny) ΔG. zykładowo, jeśli kańcowa skłonność do konsumpcji c = 0.6, to watość wynosi 2.5 czyli wzost wydatków ządowych o 1 zł spowoduje wzost dochodów w Jeśli pzywócimy podatki i t > 0, to za każdym część c(1 t) dochodów pzeznaczana jest na konsumpcję i mnożnik wynosi ΔY = 1 ΔG 1 c 1 t odatki zmniejszają watość mnożnika, np. dla c = 0.6 i t = 0.2 mnożnik = 1.92 Altenatywne wypowadzanie: skoo Y = E, to Y = c 1 t Y + C A + I + G, to Y = 1 1 c 1 t (C A + I + G), zatem wzost G (lub innych autonomicznych, niezależnych od dochodu składowych popytu) o jednostkę powadzi do wzostu podukcji i dochodów o 1 1 c 1 t

9 Stopa pocentowa, opyt inwestycyjny Analizując ynek funduszy pożyczkowych doszliśmy do wniosku, że stopa pocentowa (czyli cena pieniądza w czasie) wpływa negatywnie na popyt inwestycyjny Jest to natualna zależność: stopa pocentowa jest wyznacznikiem kosztu altenatywnego dla inwestycji. Jeśli pzedsiębiostwo ozważa pojekt inwestycyjny o okeślonej stopie zwotu, a altenatywnie może dostać ynkową stopę pocentową, to zdecyduje się na inwestycje, jeśli stopa zwotu z pojektu inwestycyjnego będzie pzewyższała. Zatem wzost powoduje, że więcej pojektów inwestycyjnych jest nieopłacalnych i łączne inwestycje maleją. Inwestycje, zależą od wielu óżnych czynników, ale na azie wystaczy nam stwiedzić, że funkcja inwestycji ma postać I(), a waz ze wzostem maleją inwestycje Funkcja inwestycji I() 2 1 I( 2 ) I( 1 ) Inwestycje, I

10 Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Wydatki Wypowadzenie kzywej IS Wzost stopy pocentowej (z 1 do 2 ) powoduje spadek planowanych wydatków inwestycyjnych, co powoduje obniżenie się kzywej planowanych inwestycji i popzez efekt mnożnikowy (negatywny) wywołuje spadek dochodu i podukcji Kzyż Keynesowski Rzeczywiste wydatki lanowane wydatki Ostatecznie, w eakcji na wzost stopy pocentowej podukcja w gospodace maleje. ΔI Negatywna zależność podukcji od stopy pocentowej nazywana jest kzywą IS 45º Y 2 Y 1 odukt, Y Funkcja inwestycji Kzywa IS I() Kzywa IS ΔI I( 2 ) I( 1 ) Inwestycje, I Y 2 Y 1 odukt, Y

11 Kzywa IS Każdy punkt na kzywej IS epezentuje okeślony stan ównowagi na ynku dób, występujący pzy danej stopie pocentowej unkty poza kzywą IS obazują stan baku ównowagi, pzykładowo w punkcie A pzy danej stopie pocentowej planowane wydatki są za niskie, gomadzą się zapasy co powoduje spadek dochodów i w konsekwencji podukcji z Y 1 do poziomu ównowagi pzy tej stopie pocentowej, czyli Y EQ onieważ w takiej sytuacji planowane wydatki są zbyt małe, tzn. GD zbyt dużo oszczędzają, to wszystkie punkty na pawo od kzywej IS obazują sytuację, gdy S > I. Oznacza to też, że wszystkie punkty na pawo od kzywej IS chaakteyzują się niedoboem popytu nad podażą, skutkującym wzostem zapasów. Na kzywej IS występuje S = I (stąd jej nazwa) Na lewo od kzywej IS planowane wydatki są zbyt duże i w konsekwencji S < I oaz popyt pzewyższa podaż, powodując spadek zapasów Ruch po kzywej IS obazuje jak zachowają się inwestycje, planowane wydatki i podukcja w stanie ównowagi w eakcji na zmiany stopy pocentowej. Stopa pocentowa, Wydatki 45º Y 2 Kzyż Keynesowski Rzeczywiste wydatki Y 1 Kzywa IS A lanowane wydatki odukt, Y Kzywa IS Y EQ Y 1 odukt, Y

12 Jak działa wzost wydatków ządowych? Wzost wydatków ządowych o ΔG pzesuwa kzywą planowanych wydatków (E) w góę powodując wzost podukcji z Y 1 do Y 2 Zmiana ta nie wpływa na stopę pocentową, któa pozostaje na poziomie, zatem planowane inwestycje nie ulegają zmianie. onieważ jest niezmienne, gospodaka nie pzesuwa się po kzywej IS, ale pzesunięciu ulega cała kzywa IS, do położenia IS Oznacza to, że w nowej sytuacji po wzoście wydatków ządowych każdemu poziomowi stopy pocentowej odpowiada nowy poziom podukcji ównoważący planowane i zeczywiste wydatki Zatem, wzost wydatków ządowych pzesuwa całą kzywą IS w pawo odobnie będzie działał wzost innych, autonomicznych i niezależnych od dochodu składowych popytu, np. konsumpcji autonomicznej, ale ównież ekspotu Stopa pocentowa, Wydatki 45º ΔG A Y 1 Kzyż Keynesowski Rzeczywiste wydatki Y 2 Kzywa IS B lanowane wydatki odukt, Y IS IS Y 1 Y 2 odukt, Y

13 Stopa pocentowa, opyt na pieniądz - pefeencja płynności Analizując pieniądz skupialiśmy się na długim okesie i wskazaliśmy, że deteminuje on poziom cen w gospodace. Teaz skoncentujemy się na kótkim okesie. ieniądz jest najbadziej płynnym aktywem finansowym, ale ma zeową nominalna stopą pocentową. niej płynne aktywa (np. obligacje czy akcje) mają wyższą stopę pocentową. Wynika z tego, że w zasadzie nie opłaca się tzymać pieniądza. Społeczeństwo potzebuje jednak pieniądza do celów tansakcyjnych aby płacić za doba i usługi, jak ównież otzymywać wynagodzenie za świadczone na zecz pzedsiębiostw usługi (np. pacy). owadzi to do następujących wniosków odnośnie ealnego popytu na pieniądz ( ): im wyższy jest poziom ealnego KB, tym więcej jest w gospodace tansakcji i tym wyższy jest popyt na pieniądz, im wyższa jest (nominalna) stopa pocentowa, tym popyt na pieniądz jest niższy, bo badziej opłacalne jest tzymanie większej części swoich śodków w fomie mniej płynnych aktywów Funkcję popytu na pieniądz będziemy nazywać funkcją płynności (L Liquidity) D = L(Y, ) Oznacza to, że popyt na pieniądz jest malejąca funkcją stopy pocentowej opyt na płynność, L() Realny pieniądz

14 Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, opyt na pieniądz, podaż pieniądza i ównowaga na ynku pieniężnym Z pzepowadzonej wcześniej analizy keacji pieniądza wynikało, że pieniądz jest w gospodace deteminowany łącznie pzez bank centalny (BC) i banki komecyjne (w pocesie keacji pieniądza), a bank centalny posiada ostateczną kontolę nad ilością pieniądza A S Innymi słowy, podaż pieniądza S jest ustalana pzez BC i nie zależy od stopy pocentowej czyli jest pionową linią w pzestzeni, Oznacza to, że ównowaga na ynku pieniężnym ustali się w punkcie A, wyznaczając poziom stopy pocentowej, pzy któym zgłaszany popyt na pieniądz jest dokładnie ówny ilości dostaczonej pzez system bankowy Jeśli bank centalny zmniejszy podaż pieniądza w gospodace (np. za pomocą opeacji evese-epo), to konsekwencją tego będzie wzost stopy pocentowej, ównoważący ynek pieniądza B S A S D = L(Y, ) Realny pieniądz D = L(Y, ) Realny pieniądz

15 Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Kzywa L ównowaga na ynku pieniądza Rozważmy wzost dochodów Y w gospodace powoduje to wzost ilości tansakcji i wzost popytu na pieniądz (dla każdego poziomu ) kzywa L pzesuwa się w pawo zy niezmienionej podaży pieniądza ze stony BC oznacza to, że musi nastąpić wzost stopy pocentowej, niezbędny do zównoważenia ynku pieniądza. Wzost dochodów i podukcji Y powoduje zatem wzost popytu na pieniądz, co w konsekwencji wywołuje wzost stopy pocentowej niezbędny do zównoważenia ynku pieniężnego. Dodatnia zależność pomiędzy poduktem, a stopą pocentową nazywana jest kzywą L i oznacza ona takie kombinacje poziomów podukcji i odpowiadających im stóp pocentowych, pzy któych ynek pieniądza znajduje się w ównowadze ( = L, stąd nazwa) Ruch po kzywej L obazuje pzesuwającą się ównowagę na ynku pieniężnym, będącą eakcją na wzost podukcji pzy stałej podaży pieniądza Wszystkie punkty powyżej kzywej L odpowiadają sytuacji, gdy dla danego poziomu podukcji stopa pocentowa jest za wysoka, a zatem popyt na pieniądz zbyt niski w stosunku do podaży (nadwyżka podazy pieniądza). Odwotnie jest w punktach poniżej kzywej L S L 2 B 2 1 A ΔY L(Y 2, ) 1 L(Y 1, ) Realny pieniądz Y 1 Y 2 odukt, Y

16 Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Jak działa wzost podaży pieniądza Wzost podaży pieniądza o Δ pzesuwa pionową kzywą podaży w pawo, powodując spadek stóp pocentowych z 1 do 2 Zmiana ta nie wpływa na dochody i podukcję onieważ Y jest niezmienne, gospodaka nie pzesuwa się po kzywej L, ale pzesunięciu w dół ulega cała kzywa L, do położenia L Oznacza to, że w nowej sytuacji po wzoście wydatków ządowych każdemu poziomowi podukcji odpowiada nowy poziom stopy pocentowej ównoważący podaż i popyt na ynku pieniężnym Zatem, wzost podaży pieniądza pzesuwa całą kzywą L w dół 1 S 2 S L 1 2 Δ A B L(Y) 1 2 L Δ 1 2 Realny pieniądz Y odukt, Y

17 olityka pieniężna jaki jest jej instument? Analizując politykę monetaną (pieniężną) używamy stwiedzenia: bank centalny zmienia podaż pieniądza tymczasem banki centalne w obecnych czasach zmieniają stopy pocentowe (czyli instumentem polityki pieniężnej są stopy pocentowe, a nie bezpośednio podaż pieniądza. Czy jest to jakiś poblem dla naszej analizy? Nie, ponieważ polityka pieniężna może być opisana w sposób ównoważny albo w kategoiach podaży pieniądza, albo w kategoiach stopy pocentowej. Kiedy w olsce Rada olityki ieniężnej, ustala co miesiąc efeencyjną stopę pocentową (i inne stopy), na poziomie opeacyjnym oznacza to, że Depatament Opeacji Kajowych NB wykonuje wszystkie niezbędne opeacje otwatego ynku, aby zapewnić, że ównowagowa stopa pocentowa wynosi dokładnie tyle, ile ustaliła R. Kiedy R obniża stopy pocentowe, popzez opeacje epo (odkupienie papieów watościowych w zamian za gotówkę) zwiększana jest podaż pieniądza 0, kiedy R podnosi stopy pocentowe, NB popzez opeacje evese-epo zmniejsza podaż pieniądza.

18 Stopa pocentowa, odel IS-L odel IS-L, będący złożeniem obu kzywych obazuje zatem jak w gospodace wyznaczane są łącznie podukt i stopa pocentowa. onieważ: wszystkie punkty na kzywej IS oznaczają stany ównowagi na ynku dób pzy óżnych poziomach stopy pocentowej, wszystkie punkty na kzywej L oznaczają wszystkie stany ównowagi na ynku pieniądza pzy ównych poziomach podukcji, zatem W punkcie pzecięcia się kzywych IS i L ynek dób i ynek pieniądza są jednocześnie zównoważone Y L IS odukt, Y

19 Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Wydatki (Y, E) [olityka fiskalna] - Jakie są efekty wzostu wydatków ządowych? Wzost wydatków ządowych o ΔG pzesuwa kzywą E do położenia E i wywołuje pzesunięcie kzywej IS do położenia IS. W tle działa mnożnik, a poziom podukcji ośnie początkowo z Y do Y (gospodaka pzesuwa się z punktu A bo B). Wywołuje to jednak wzost popytu na pieniądz, co pzy stałej podaży pieniądza powoduje stopniowy wzost stopy pocentowej Wzost stopy pocentowej powoduje z kolei spadek planowanych inwestycji kzywa E pzesuwa się z E w kieunku E Rynek pieniężny 45º Kzyż Keynesowski ΔI ΔG Y = E ΔY Y Y IS-L Y E E E Dochód, podukt, Y Rosnącej stopie pocentowej towazyszy zatem spadająca podukcja, z Y w kieunku Y (pzesunięcie po kzywej IS w kieunku punktu C) Ostatecznie, nowa ównowaga osiągnięta zostanie pzy wyższej stopie pocentowej oaz wyższej podukcji Y Wzost podukcji nie jest jednak tak silny jak by to wskazywał mnożnik fiskalny, gdyż ównocześnie działa to efekt wypychania inwestycji pzez wydatki ządowe wyższa stopa pocentowa w efekcie wzostu wydatków ządowych obniża popyt inwestycyjny Funkcja inwestycji S L IS IS Δ Δ Δ A ΔG B L(Y, ) ΔI C I() L(Y, ) ΔY ΔI Realny pieniądz Y Y Y odukt, Y I( ) I() Inwestycje, I

20 Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Stopa pocentowa, Wydatki (Y, E) [olityka pieniężna] - Jakie są efekty wzostu podaży pieniądza? Wzost podaży pieniądza o Δ pzesuwa kzywą podaży pieniądza w pawo do położenia S i wywołuje pzesunięcie kzywej L do położenia L. Gospodaka pzesuwa się z punktu A do B. Wywołuje to spadek stopy pocentowej (początkowo do ), niezbędny do zównoważenia popytu ze zmienioną podażą na ynku pieniądza. Spadek stopy pocentowej powoduje że więcej inwestycji staje się opłacalnymi i plany inwestycyjne ulegają dodatniej koekcie (inwestycje osną). 45º Kzyż Keynesowski ΔI Y = E ΔY E E Wzost planowanych inwestycji powoduje pzesunięcie kzywej E w kieunku E, co popzez efekt mnożnika skutkuje wzostem dochodów GD i w konsekwencji podukcji. Rosnąca podukcja powoduje wzost popytu na pieniądz w kieunku L Y, i stopniowy wzost stopy pocentowej z w kieunku. Nowa ównowaga pzesunie się po nowej kzywej L z punktu B do punktu C, ostatecznie pzy niższej niż początkowo stopie pocentowej oaz wyższej podukcji Y Rynek pieniężny IS-L Y Y Dochód, podukt, Y Funkcja inwestycji S S Δ L L A Δ Δ C Δ L(Y ) B IS L Y ΔY I() ΔI Realny pieniądz Y Y odukt, Y I() I( ) Inwestycje, I

21 Stopa pocentowa, Inteakcje polityki pieniężnej i fiskalnej Władze fiskalne i monetane nie działają w izolacji, a działania dugiej stony mogą istotnie zmienić zamiezone efekty zmiany paametów polityki gospodaczej zykładowo załóżmy, że ząd chce pobudzić gospodakę, zwiększając wydatki ządowe, co powoduje pzesunięcie kzywej IS do położenia IS. zy baku eakcji polityki pieniężnej (co jest tożsame polityką stałej podaży pieniądza) spowoduje do pzejście gospodaki z punktu A do B Jeśli polityka pieniężna nie pozwoli na wzost stopy pocentowej po wzoście wydatków ządowych, i zwiększy podaż pieniądza, aby zównoważyć osnący popyt na pieniądz (co pzesunie kzywą L do położenia L ), gospodaka znajdzie się w punkcie C, pzy dużo wyższej podukcji Jeśli polityka pieniężna nie będzie chciała dopowadzić do wzostu dochodów i podukcji w konsekwencji zwiększonych wydatków ządowych, musi zmniejszyć podaż pieniądza, pzesuwając kzywą L w lewo do położenia L, co w konsekwencji spowoduje dużo wyższą stopę pocentową A D L B L Y Y Y C IS L IS odukt, Y Analizując efekty zmiany jakiejś polityki musimy założyć jaka będzie ekacja innych polityk na naszą zmianę. Założenie to może istotnie zmienić konkluzje.

22 Oganiczenia modelu IS-L odel IS-L wydaje się być badzo dobym nazędziem do kótkookesowej analizy wpływu zakłóceń (głownie związanych z oddziaływaniem polityki gospodaczej) na ównowagę gospodaczą, w szczególności analizy egzogenicznych zmian olityki pieniężnej olityki fiskalnej powadząc do ustalenia odpowiedniego dla gospodaki policy-mix i stanowiąc podwaliny dla polityki aktywnego zazadzania popytem, będącego podstawowym wnioskiem z ozważań szkoły keynesowskiej Aktywne zaządzanie popytem było często wykozystywane w polityce gospodaczej kajów zachodnich w latach 50-tych i 60-tych (a czasami pzebija też w dyskusjach obecnie, po dyskusje aula Kugmana czy noblisty Josepha Stiglitza), ale jest uposzczone i nie zawsze okazywało się sukcesem, m.in. ze względu na: Konsekwencje, jakie ekspansywna polityka fiskalna ma dla długu, jego opocentowania i wzostu w dłuższym okesie (kiedy tzeba spłacać wcześniej zaciągnięte długi) Konsekwencje, jakie ekspansywna polityka pieniężna ma dla inflacji (czyli siły nabywczej pieniądza) Istotnym założeniem modelu IS-L, znacznie oganiczającym jego użyteczność jest założenie o stałości cen. Z tego powodu w tym modelu w zasadzie nie ozóżnia się pomiędzy nominalna i ealną stopą pocentową. Bak dostosowania cenowego w modelu IS-L wynika z faktu, że model ten nie uwzględnia w ogóle stony podażowej gospodaki i eakcji pzedsiębiostw na zmiany w polityce państwa Być może w eakcji na wzost popytu w gospodace faktycznie wzost podukcji jest optymalną eakcją, maksymalizującą zyski, Ale dużo badziej pawdopodobne jest, że optymalna stategią pzedsiębiostw jest dopowadzić do wzostu podukcji, ale pzy jednocześnie wyższych cenach (szczególnie, jeśli pzedsiębiostwa posiadają choć tochę siły monopolowej) Stonę podażową gospodaki opisuje kzywa hillipsa, a model makoekonomiczny uwzględniający jednocześnie część popytową i podażową gospodaki nazywa się modelem AD-AS.