Anatomia pamięci. Systemy pamięci a przetwarzanie informacji. Opracowała: Karolina Finc

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Anatomia pamięci. Systemy pamięci a przetwarzanie informacji. Opracowała: Karolina Finc"

Transkrypt

1 Anatomia pamięci Systemy pamięci a przetwarzanie informacji Opracowała: Karolina Finc

2 Zagadnienia Jakie są główne systemy pamięci w mózgach ssaków i jak jest przetwarzana w nich informacja? Jaki jest sens istnienia tych systemów oraz ich struktury z punktu widzenia przetwarzania informacji? Jak te systemy mogą współpracować, rywalizować, bądź działać równolegle?

3 Czy pamięć można zlokalizować, czy jest ona rozproszona w całym mózgu?

4 Multiple memory systems Teoria wielu systemów pamięci opiera się na dowodach, sugerujących że odmienny rodzaj informacji może być przetwarzany i przechowywany w różnych częściach mózgu. Każdy system posiada centralną strukturę, w której przetwarzana jest informacja niezależnie od pozostałych. Interakcje pomiędzy systemami zachodzą na poziomie ich wejścia, które pochodzi z wielu tych samych źródeł, oraz wyjścia w którym zbiegają się aby produkować określone zachowanie.

5 Główne systemy pamięci Hipokampa (pamięć deklaratywna) Prążkowia (nawyki) Móżdżku (pamięć proceduralna) Ciała migdałowatego (pamięć emocjonalna) Kory mózgu (zaangażowana we wszystkie rodzaje pamięci)

6 System pamięci hipokampa

7 System pamięci hipokampa Hipokamp Pola CA zakręt zębaty (dentate gyrus) podkładka (subiculum) Rejon parahipokampalny kora śródwęchowa (entorhinal cortex) kora okołowęchowa (perirhinal cortex) kora zawęchowa (postrhinal cortex) Korowe obszary asocjacyjne

8 System pamięci hipokampa Układ anatomiczny tych obszarów - w dużym stopniu konserwatywny ewolucyjnie wśród gatunków ssaków.

9 System pamięci hipokampa - funkcje System pamięci hipokampa jest odpowiedzialny za pamięć deklaratywną, deklaratywną zarówno epizodyczną (zdarzenia) jak i semantyczną (fakty). Odpowiada także za pamięć przestrzenną (komórki miejsca). Uszkodzenie hipokampa i regionu parahipokampalnego powoduje amnezję następczą (niezdolność do zapamiętywania nowych informacji) oraz amnezję wsteczną (niepamięć zdarzeń sprzed urazu).

10 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji

11 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie

12 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie Informacja z wielu modalności

13 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie Informacja z wielu modalności Pierwszorzędowe obszary korowe

14 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie Informacja z wielu modalności Pierwszorzędowe obszary korowe Korowe obszary asocjacyjne

15 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie Informacja z wielu modalności Pierwszorzędowe obszary korowe Korowe obszary asocjacyjne Rejon przyhipokampalny

16 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie Informacja z wielu modalności Pierwszorzędowe obszary korowe Hipokamp Rejon przyhipokampalny Korowe obszary asocjacyjne

17 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Zdarzenie Informacja z wielu modalności Pierwszorzędowe obszary korowe Hipokamp Rejon przyhipokampalny Korowe obszary asocjacyjne

18 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji

19 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji

20 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji

21 System pamięci hipokampa a przetwarzanie informacji Obraz wykonany techniką DTI (diffusion tensor imaging) pokazujący orientację włókien w systemie hipokampa.

22 System pamięci hipokampa a konsolidacja Dwa rodzaje zdarzeń w mózgu, które wpływają na stabilność pamięci po uczeniu się. 1) konsolidacja synaptyczna: utrwalanie plastyczności pomiędzy synapsami. 2) konsolidacja systemowa: reorganizacja śladów pamięciowych, która następuje przez tygodnie a nawet lata od uczenia się.

23 System pamięci hipokampa a konsolidacja Długotrwała konsolidacja występuje w systemie pamięci hipokampa i obejmuje interakcje pomiędzy hipokampem, regionem parahipokampalnym oraz korą nową (Alvarez i Squire, 1995; McClelland i in., 1995)

24 System pamięci hipokampa a konsolidacja Hipokamp - przechowuje ślady pamięciowe przez krótki czas. Po pewnym czasie obszary w hipokampie, reaktywują korowe reprezentacje poprzez powtarzającą się spontaniczną aktywność. Te reaktywacje mogą indukować plastyczność w korowo-korowych połączeniach a te połączenia są podstawą dla pamięci długotrwałej.

25 System pamięci hipokampa a kompromisy ewolucyjne Jaki jest sens istnienia komplementarnych systemów pamięci: hipokampa i kory nowej? Dlaczego potrzebujemy systemu pamięci hipokampa, skoro pamięć zależy ostatecznie od zmian w połączeniach neuronalnych kory nowej? Dlaczego zmiany te nie zachodzą od razu, bezpośrednio w korze nowej? Dlaczego włączanie pamięci do kory nowej zajmuje tak dużo czasu?

26 System pamięci hipokampa a kompromisy ewolucyjne McClelland i in., 1995 hipokamp i kora nowa a uczenie się koneksjonistyczne: próby szybkiego wdrożenia nowej informacji do sieci, która wcześniej nabyła jakąś wiedzę, może prowadzić do katastrofalnego zakłócenia. włączenie nowej informacji bez zakłócenia, występuje jeśli materiał jest włączany stopniowo z ciągłym wystawieniem na treści wcześniej nauczone.

27 System pamięci hipokampa a kompromisy ewolucyjne Kompromis stabilność plastyczność Hipokamp pełni rolę pośrednika dla wstępnego przechowywania pamięci w formie, która unika zakłócenia wiedzy wcześniej nabytej przez korę nową. Włączenie trwa długo, aby umożliwić nowej wiedzy na stałe przeplatanie się z istniejącą wiedzą, tak że w końcu nowa wiedza może być włączona do zorganizowanego systemu w korze nowej. Jeśli zmiany zostaną wykonane szybko, będą kolidować ze wcześniejszą wiedzą.

28 System pamięci ciała migdałowatego

29 System pamięci ciała migdałowatego Ciało migdałowate jest zbiorem anatomicznie i funkcjonalnie heterogonicznych jąder. Dwa główne obszary ciała migdałowatego zaangażowane w pamięć emocjonalną: 1) podstawno - boczna, BLA (basolateral amygdala complex - zawierająca boczne, podstawno-boczne, podstawno-przyśrodkowe jądra) ma wejścia z rozległych korowych obszarów, a także z sensorycznego jądra wzgórza, co daje mu dostęp do wyższego poziomu informacji z obszarów asocjacyjnych ma wzajemne połączenia z innymi systemami pamięci - hipokampa i prążkowia ma projekcje do jądra środkowego 2) jądro środkowe, CEA (central nucleus of the amygdala) starsza filogenetycznie część ciała migdałowatego wysyła połączenia do podkorowych obszarów kontrolujących zachowania związane ze strachem, włączając w to autonomiczne i motoryczne odpowiedzi (tętno, ciśnienie krwi, pocenie, uwalnianie hormonów)

30 System pamięci ciała migdałowatego - funkcje Ciało migdałowate wspiera emocje w wielu wymiarach: Pośredniczy wpływom emocji na uwagę i percepcję. Reguluje odpowiedzi emocjonalne. W dwoisty sposób wspiera pamięć emocjonalną: 1) Wpiera przyswajanie emocjonalnych skłonności w kierunku bodźca, preferencje lub niechęć, które mogą być uczone nieświadomie i niezależnie od pamięci deklaratywnej. 2) Ciało migdałowate pośredniczy wpływowi emocji na konsolidację pamięci w innych systemach pamięci.

31 System pamięci ciała migdałowatego funkcje Metoda badania - nabywanie reakcji strachu na prosty dźwiękowy lub wzrokowy bodziec (Davis, 1992; LeDoux, 2000; Fanselow i Gale, 2003). Prezentacja szczurom dźwięku kończącego się szokiem elektrycznym z podłogi klatki. Warunkowa reakcja strachu u szczurów: przykucanie lub zastyganie. Szczury z lezją BLA - zredukowana warunkową reakcję strachu na dźwięk, zachowana reakcja strachu na szok elektryczny. Szczury z lezją jądra środkowego - zredukowana reakcja strachu zarówno na bodziec bezwarunkowy jak i warunkowy. Wniosek: BLA ważne dla nabywania reakcji warunkowej, jądro środkowe - tworzenie ogólnej odpowiedzi strachu

32 System pamięci ciała migdałowatego a przetwarzanie informacji BLA Uczenie się emocjonalne CEA Reakcja emocjonalna

33 System pamięci ciała migdałowatego Ważna z punktu ewolucyjnego zdolność pamiętanie zdarzeń i faktów ważnych dla przetrwania (wzbudzających emocje) Ciało migdałowate, w szczególności BLA wpływa na poprawę pamięci (McGaugh, 2000) Zdarzenia wzbudzające emocje powodują uwalnianie adrenaliny oraz glukortykoidów przez nadnercza, co powoduje uwolnienie noradrenaliny w ciele migdałowatym. Uwolnienie noradrenaliny powoduje zwiększenie aktywności ciała migdłowatego, które wpływa na konsolidację pamięci w innych częściach mózgu bezpośrednio poprzez połączenia z prążkowiem, hipokampem i korą. pośrednio przez jądro podstawne (unerwia większość kory).

34 System pamięci ciała migdałowatego a przetwarzanie informacji Wzgórze Zdarzenie Informacja z wielu modalności CEA BLA Pierwszorzędowe obszary korowe Hipokamp Ciało migdałowate Rejon przyhipokampalny Korowe obszary asocjacyjne

35 System pamięci ciała migdałowatego a przetwarzanie informacji Wzgórze Zdarzenie Informacja z wielu modalności CEA BLA Pierwszorzędowe obszary korowe Hipokamp Ciało migdałowate Rejon przyhipokampalny Korowe obszary asocjacyjne

36 System pamięci ciała migdałowatego a przetwarzanie informacji Wzgórze Zdarzenie Informacja z wielu modalności CEA BLA Pierwszorzędowe obszary korowe Hipokamp Ciało migdałowate Reakcje emocjonalne Rejon przyhipokampalny Korowe obszary asocjacyjne

37 System pamięci ciała migdałowatego a przetwarzanie informacji Wzgórze Zdarzenie Informacja z wielu modalności CEA BLA Pierwszorzędowe obszary korowe Hipokamp Ciało migdałowate Reakcje emocjonalne Rejon przyhipokampalny Korowe obszary asocjacyjne

38 System pamięci ciała migdałowatego a kompromisy ewolucyjne System pamięci ciała migdałowatego niezwykle istotny dla przetrwania osobnika. Hipotezy: Możliwe, że pierwotnie system pełnił rolę tylko reakcji na bodźce emocjonalne (starszy filogenetycznie region CEA). Wraz ze wzrostem złożoności mózgu system zaczął oddziaływać na pamięć deklaratywną, zwiększając tym samym szanse na przeżycie osobnika (BLA)

39 Współpraca systemu pamięci hipokampa z systemem pamięci ciała migdałowatego Ciało migdałowatego wpływa na zależną od hipokampa pamięć dla wzbudzającego emocje materiału, modulując pamięć deklaratywną w ten sposób, że bodziec, który wywołuje pozytywne lub negatywne odpowiedzi emocjonalne, jest pamiętany lepiej niż neutralny bodziec. Projekcje z ciała migdałowatego modulują plastyczność synaptyczną zarówno w hipokampie jak i rejonie parahipokampalnym, a także w obszarach korowych oraz są kluczowe dla systemu pamięci hipokampa.

40 System pamięci prążkowia

41 System pamięci prążkowia Prążkowie należy do jąder podstawy oraz jest odpowiedzialne za układ nagrody i motywacji oraz kontrolę motoryczną Otrzymuje połączenia z wielu obszarów kory nowej. Neurony w prążkowiu - ułożone topograficznie mogą współdziałać z somatosensorycznymi i ruchowymi reprezentacjami kory. Prążkowie łączy się ze wzgórzem, które ma projekcje do kory przedruchowej i ruchowej oraz przedczołowej kory asocjacjyjnej. System ma nieliczne projekcje do ruchowego jądra pnia mózgu, żadnych do motorycznych obszarów rdzenia co sugeruje, że system działa głównie modyfikując korowe reprezentacje motoryczne, niż kontrolując zachowanie bezpośrednio.

42 System pamięci prążkowia

43 System pamięci prążkowia - funkcja Metoda badania: labirynt w kształcie litery T (Packard i McGaugh, 1996): Szczury nagradzane pokarmem na jednym z ramion. Zwierzęta uczyły się specyficznej reakcji obracania - strategia response (nawyk) Mogły także pamiętać gdzie jest nagroda względem otoczenia pokoju strategia place Aby przetestować strategie: obrót labiryntu o 180 stopni

44 System pamięci prążkowia - funkcja Wnioski z badań z wykorzystaniem labiryntu: - po tygodniowym treningu, większość szczurów używała strategi "place" - po kolejnym tygodniu treningu zwierzęta nabyły strategię "response" - Wniosek: regularny trening prowadzi do rozwoju reakcji nawykowych. Uszkadzenie prążkowia i hipokampa (Packard and McGaugh, 1996) - uszkodzenie prążkowia uniemożliwia wytworzenie reakcji response - uszkodzenie hipokampa uniemożliwia wytworzenie strategii place Podobne wyniki pacjenci z chorobą Parkinsona (Knowlton, 1996)

45 System pamięci prążkowia a przetwarzanie informacji Obszar somatosensoryczy kory Kora ruchowa i przedruchowa Wzgórze Przedczołowe obszary asocjacyjne Prążkowie

46 System pamięci prążkowia a przetwarzanie informacji Obszar somatosensoryczy kory Kora ruchowa i przedruchowa Wzgórze Przedczołowe obszary asocjacyjne Prążkowie

47 Rywalizacja pomiędzy systemem pamięci prążkowia a systemem pamięci hipokampa System pamięci prążkowia i hipokampa mogą działać równolegle a nawet rywalizować: System pamięci hipokampa - wiedza deklaratywna świadoma, np. znajomość instrukcji wykonania zadania. Prążkowie nieświadome nawyki, strategia "response".

48 System pamięci móżdżku

49 System pamięci móżdżku Móżdżek otrzymuje bezpośrednie połączenia z rdzenia kręgowego i pnia mózgu oraz pośrednie wejścia z różnych sensorycznych i motorycznych obszarów kory nowej przez jądro mostu w pniu mózgu. Móżdżek ma bezpośrednie projekcje do rdzenia kręgowego, pnia mózgu, podwzgórza oraz wzgórza, które ma projekcje do różnych motorycznych i niemotorycznych obszarów kory, w szczególności kory czołowej (Middleton and Strick, 1998)

50 System pamięci móżdżku

51 System pamięci móżdżku - funkcje Klasyczne badanie pamięci zależnej od móżdżku warunkowanie klasyczne odruchu mrugania Bodziec warunkowy (CS)- dźwięk lub światło Bodziec bezwarunkowy (US) - podmuch powietrza / szok elektryczny oka Zwierzęta wytwarzają odruch mrugnięcia po bodźcu CS. Króliki bez kory mózgu, jąder podstawy, układu limbicznego wzgórza lub podwzgórza wykazywały utrzymywanie się odruchu mrugania (Mauk i Thompson, 1987) Lezja lub inaktywacja jednego określonego jądra móżdżku - jądra wsuniętego móżdżku (nucleus interpositus), skutkowała zaburzonym nabywaniem odruchu mrugania (Thompson, 2005)

52 System pamięci móżdżku a przetwarzanie informacji - inaktywacja punktu "c" nie dopuszcza do nauczenia się odruchu. - inaktywacja "a", "b", "d" i "e"nie blokuje uczenia się.

53 Współpraca pomiędzy systemem pamięci móżdżku z systemem pamięci hipokampa Wersja warunkowania mrugania w której stosowana jest dłuższa przerwa pomiędzy dźwiękiem a dmuchnięciem - trace condictioning zależy nie tylko od móżdżku, ale także dodatkowo od hipokampa i kory przedczołowej (wiedza o powiązaniu pomiędzy dźwiękiem a dmuchnięciem).

54 Wnioski Zachowanie jest produktem pracy całego układu nerwowego i zwykle więcej niż jednej formy pamięci. Różne systemy pamięci mogą współpracować, działać równolegle, a nawet rywalizować. Możemy wyróżnić centralne struktury ważne dla danego rodzaju pamięci, jednakże pamięć jest rozproszona w wielu obszarach korowych. Poszczególne systemy pamięci są efektem ewolucji, a każdy z nich wspiera zachowanie istotne dla przetrwania osobnika.

55 Literatura Jaśkowski, P. (2009). Neuronauka poznawcza. Warszawa: Vizja Press&IT, Manns, J. R., Eichenbaum. (2008). H. Learning and Memory: Brain Systems, W: L. Squire, D. Berg, F. Bloom, S. du Lac, A. Ghosh, N. Spitzer (ed.). Fundamental Neuroscience. 3rd ed. ( ). Amsterdam: Academic Press. McClelland, J. L., McNaughton, B. L., & O Reilly, R. C. (1995). Why there are complementary learning systems in the hippocampus and neocortex: insights from the successes and failures of connectionist models of learning and memory. Psychological review, 102(3), Sadowski, B. (2009). Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Ciekawostka (bardzo ogólna)

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy

Bardziej szczegółowo

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder Neuroanatomia anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny dr Marek Binder 4 móżdżek funkcje utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego dostrojenie precyzji ruchów (objawy uszkodzenia:

Bardziej szczegółowo

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski Jacek Salamon Tomasz Starczewski Przetwarzanie informacji przez mózg kognitywistyka III Co to takiego? Inaczej układ rąbkowy lub układ brzeżny. Jest zbiorczą nazwą dla różnych struktur korowych i podkorowych.

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie ruchami dowolnymi) Ośrodki pnia

Bardziej szczegółowo

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY UCZENIA SIĘ I PAM IĘCI BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) Objętość ok. 1300 cm 3 Kora mózgowa powierzchnia ok. 1m 2 Obszary podkorowe: Rdzeń przedłużony (oddychanie, połykanie,

Bardziej szczegółowo

Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA

Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA II Konferencja Zwierzęta w badaniach naukowych Warszawa, SGGW- 5-7-września 2011

Bardziej szczegółowo

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz Kresomózgowie 2 Krzysztof Gociewicz krzysztof.gociewicz@doctoral.uj.edu.pl Czas na Ciebie! :-) Kora mózgowa funkcje percepcja kontrola ruchowa uwaga pamięć emocje myślenie główne struktury płaty:

Bardziej szczegółowo

Wykład 7. pamięć (mechanizmy systemowe) dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Wykład 7. pamięć (mechanizmy systemowe) dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Wykład 7 pamięć (mechanizmy systemowe) dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Co to jest pamięć? oddziaływanie przeszłości na aktualne zachowanie realizowane za pomocą układu nerwowego zdolność do nabywania,

Bardziej szczegółowo

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US Emocje dr hab. Adriana Schetz IF US adriana.schetz@gmail.com Emocje leżą u podłoża mechanizmów relacji społecznych oraz są kojarzone z aktywnością typu: Neurony lustrzane Empatia Samoświadomość Bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

Podstawowe zagadnienia. Mgr Monika Mazurek Instytut Psychologii Uniwersytet Jagielloński

Podstawowe zagadnienia. Mgr Monika Mazurek Instytut Psychologii Uniwersytet Jagielloński Podstawowe zagadnienia Mgr Monika Mazurek Instytut Psychologii Uniwersytet Jagielloński NEUROPLASTYCZNOŚĆ - zdolność neuronów do ulegania trwałym zmianom w procesie uczenia się (Konorski,, 1948) Główne

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci

Pamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci Egzamin TEN SLAJD JUŻ ZNAMY 1. Warunkiem przystąpienia do egzaminu: zaliczenie ćwiczeń. 2. Egzamin: test 60 pytań (wyboru: a,b,c,d i otwarte) treść: ćwiczenia i wykłady minimum 50% punktów punkty uzyskane

Bardziej szczegółowo

Fizjologia z elementami patofizjologii BLOK 1 Wyższe czynności życiowe

Fizjologia z elementami patofizjologii BLOK 1 Wyższe czynności życiowe UKŁAD LIMBICZNY, UCZENIE SIĘ, PAMIĘĆ, EMOCJE. Mózg jest organem, który pozwala nam odczuwać i myśleć, uczyć się i pamiętać, tworzyć i marzyć, nabywać i przejawiać stany emocjonalne. Emocje, uczenie się

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Uwaga Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Orientowanie się organizmu ku bodźcom sensorycznym (szczególnie wzrokowym) Badanie elementów przestrzeni (zewnętrznej i wewnętrznej) Utrzymywanie organizmu

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci

Pamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci Pamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci W 9 Definicja: amnezja pourazowa tzn. występująca po urazie mózgu. dr Łukasz Michalczyk Pamięć utajona urazy głowy urazy głowy zapalenie mózgu wirus opryszczki prostej

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015 Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

w kontekście percepcji p zmysłów

w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy dzieli się ę na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zalicza się mózgowie (mózg, móżdżek i pień mózgu) oraz rdzeń

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się Pamięć długotrwała: semantyczna i epizodyczna

Pamięć i uczenie się Pamięć długotrwała: semantyczna i epizodyczna Pamięć i uczenie się Pamięć długotrwała: semantyczna i epizodyczna W 5 dr Łukasz Michalczyk pamięć składa się z różnych magazynów pamięć sensoryczna pamięć krótkotrwała (STM) pamięć długotrwała (LTM) model

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy System Nerwowy Ośrodkowy System Nerwowy Analizuje, interpretuje i przechowuje informacje Zarządza organami Obwodowy System Nerwowy Transmisja informacji z i do OSN

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA 1. uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

ZAJĘCIA 1. uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii ZAJĘCIA 1 uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii problem engramu dwa aspekty poziom systemowy które części mózgu odpowiadają za pamięć gdzie tworzy się engram?

Bardziej szczegółowo

Trening funkcji poznawczych u osób starszych

Trening funkcji poznawczych u osób starszych Trening funkcji poznawczych u osób starszych Dr n. med. Adrianna Maria Borowicz Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii w Poznaniu Polskie Towarzystwo Gerontologiczne, Oddział w Poznaniu Funkcje poznawcze to

Bardziej szczegółowo

1. Neuroplastyczność a uczenie się i pamięć

1. Neuroplastyczność a uczenie się i pamięć Wstęp Sen jest nieodzownym elementem naszego życia. Wielopoziomowe badania dostarczają zbieżnych wyników wskazujących na jego istotną rolę w procesach uczenia się oraz pamięci, co w dzisiejszych czasach

Bardziej szczegółowo

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) specjalizacja strukturalna i funkcjonalna ze względu na rodzaj bodźca oraz

Bardziej szczegółowo

Uczenie się i pamięć. Dr Irena Majkutewicz

Uczenie się i pamięć. Dr Irena Majkutewicz Uczenie się i pamięć Dr Irena Majkutewicz Uczenie się i pamięć Uczenie się proces poznawczy w wyniku którego dochodzi do powstania nowych lub modyfikacji starych zachowań Umiem Raz jeszcze Raz jeszcze

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE DIAGNOZA TRUDNOŚCI NOWATORSKIE NARZĘDZIA - neuromodulacja (EEG Biofeedback), - neuroobrazowanie (EEG/QEEG), - rehabilitacja funkcji poznawczych (FORBRAIN), - diagnostyka i

Bardziej szczegółowo

Neurodydaktyka - rewolucja czy rozsądek? Dr n.med.tomasz Srebnicki

Neurodydaktyka - rewolucja czy rozsądek? Dr n.med.tomasz Srebnicki Neurodydaktyka - rewolucja czy rozsądek? Dr n.med.tomasz Srebnicki Jak świat światem, nikt nikogo niczego nie nauczył. Można tylko się nauczyć. Nikt z nas nie został nauczony chodzenia, my nauczyliśmy

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 5: PAMIĘĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol

WYKŁAD 5: PAMIĘĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol WYKŁAD 5: PAMIĘĆ Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol MAGAZYNOWY MODEL ATKINSONA I SHIFFRINA (1968) (ultrakrótkotrwała) od kilkudziesięciu do kilkuset milisekund jeśli informacje nie są powtarzane, znikają

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 6: PAMIĘĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol

WYKŁAD 6: PAMIĘĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol WYKŁAD 6: PAMIĘĆ Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol MAGAZYNOWY MODEL ATKINSONA I SHIFFRINA (1968) (ultrakrótkotrwała) od kilkudziesięciu do kilkuset milisekund jeśli informacje nie są powtarzane, znikają

Bardziej szczegółowo

NEUROBIOLOGIA MOTYWACJI

NEUROBIOLOGIA MOTYWACJI NEUROBIOLOGIA MOTYWACJI O ASYMETRYCZNEJ NATURZE KAR I NAGRÓD Marek Kaczmarzyk, Pracownia Dydaktyki Biologii Uniwersytet Śląski marek.kaczmarzyk@us.edu.pl Materiały XIII Kongresu Zarządzania Oświatą www.oskko.edu.pl/kongres/materialy/

Bardziej szczegółowo

SCALANIE MIĘDZYMODALNE

SCALANIE MIĘDZYMODALNE SCALANIE MIĘDZYMODALNE ROLA MÓŻDŻKU W PERCEPCJI JAKO PROCESIE INTEGRACJI SENSORYCZNO-MOTORYCZNEJ Adriana Schetz Instytut Filozofii Uniwersytet Szczeciński www.kognitywistykanaus/schetz/ CEL: POKAZAĆ JAK

Bardziej szczegółowo

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński 81-703 Sopot; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 7/1, tel. kom. 604 858 808; e-mail: michal@terapiasopot-sctpb.pl www.terapiasopot-sctpb.pl

Bardziej szczegółowo

Somatosensoryka. Marcin Koculak

Somatosensoryka. Marcin Koculak Somatosensoryka Marcin Koculak Systemy czucia somatycznego CZUCIE POWIERZCHNIOWE DOTYK, BÓL, TEMPERATURA CZUCIE GŁĘBOKIE PROPRIOCEPCJA MIĘŚNIE, STAWY, ŚCIĘGNA CZUCIE Z NARZĄDÓW RUCHU CZUCIE TRZEWNE WISCEROCEPCJA

Bardziej szczegółowo

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania Świadomość Michał Biały Aspekty świadomości: tło i doznania bieżące Tło poczucie odrębności jako osoby,

Bardziej szczegółowo

Pamięć. Funkcja i jej zaburzenia. Maciej Kopera

Pamięć. Funkcja i jej zaburzenia. Maciej Kopera Pamięć Funkcja i jej zaburzenia Maciej Kopera Definicja Czynność poznawcza umożliwiająca chwilowe lub trwałe zachowanie (zapamiętywanie), przechowywanie (magazynowanie), odtwarzanie (przypominanie) informacji.

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Handlowa 9 listopada 2016 r.

Szkoła Główna Handlowa 9 listopada 2016 r. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Gimnastyka umysłu czyli jak uczyć się szybciej i osiągać lepsze efekty dr Katarzyna Mikołajczyk Szkoła Główna Handlowa 9 listopada 2016 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna.

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna. Kora mózgowa Platy kory mózgowej Szczelina podłużna http://www.daviddarling.info/encyclopedia/b/brain.html powierzchnia boczna: 1- część oczodołowa, 2- część trójkątna, 3- część wieczkowa zakrętu czołowego

Bardziej szczegółowo

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK Temat: Układ nerwowy i hormonalny Zadanie 1. Zaznacz poprawną odpowiedź. Co to są hormony? a) związki chemiczne wytwarzane w gruczołach łojowych, które regulują pracę

Bardziej szczegółowo

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Człowiek - anatomia i fizjologia Anatomia (budowa organizmu) Fizjologia (funkcjonownie organizmu) http://www.youtube.com/watch?v=ncpoio1fq5q&nr=1

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie XII. Odruchy warunkowe

Ćwiczenie XII. Odruchy warunkowe Ćwiczenie XII Odruchy warunkowe Odruchy Odruchy Warunkowe Bezwarunkowe Klasyczne (Pawłowowskie) Instrumentalne Animalne I rzędu II i wyższego rzędu Wegetatywne Odruchy bezwarunkowe Odruchy bezwarunkowe

Bardziej szczegółowo

Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w

Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w psychologii poznawczej Małgorzata Gut Katedra Psychologii Poznawczej WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie http://cogn.vizja.pl Wykład

Bardziej szczegółowo

Wykład X. Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience)

Wykład X. Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience) Wykład X Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience) Historia badań nad mózgiem Joseph Gall, Johann Spurzheim (1810): frenologia 35 specyficznych funkcji mózgu anatomiczna personologia

Bardziej szczegółowo

Paweł Stróżak. Rola mózgu w procesach uczenia się i zapamiętywania

Paweł Stróżak. Rola mózgu w procesach uczenia się i zapamiętywania Paweł Stróżak Rola mózgu w procesach uczenia się i zapamiętywania Dla tworzenia i przechowywania wspomnień szczególnie istotną częścią mózgu są płaty skroniowe, a zwłaszcza ich przyśrodkowa część. Znajduje

Bardziej szczegółowo

ośrodkowy układ nerwowy

ośrodkowy układ nerwowy receptory ośrodkowy układ nerwowy efektory układ autonomiczny ... ośrodkowy układ nerwowy receptory... układ autonomiczny obwodowy układ nerwowy Ogólny schemat połączeń systemu nerwowego... efektory układu

Bardziej szczegółowo

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63 Wstęp Przedmowa n 1. Cele, założenia i zastosowanie psychologii 13 1.1. Analiza zachowania i doznawania jako zadanie psychologii 14 1.2. Psychologia jako dziedzina badań 16 1.2.1. Cele badań naukowych

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty. Techniki szybkiego uczenia się Praktyczne zastosowanie technik zapamiętywania. Sylwester Mariusz Pilipczuk.

Akademia Młodego Ekonomisty. Techniki szybkiego uczenia się Praktyczne zastosowanie technik zapamiętywania. Sylwester Mariusz Pilipczuk. Akademia Młodego Ekonomisty Techniki szybkiego uczenia się Praktyczne zastosowanie technik zapamiętywania Sylwester Mariusz Pilipczuk Uniwersytet w Białymstoku 24 listopada 2011 r. Cele: Zaznajomienie

Bardziej szczegółowo

w kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: Bożena Kostek

w kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: Bożena Kostek Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: yg Bożena Kostek recepto ory ośrodkowy układ nerwowy efektory układ autonomiczny ... ośrodkowy układ nerwowy re eceptory... układ autonomiczny

Bardziej szczegółowo

Multi-sensoryczny trening słuchowy

Multi-sensoryczny trening słuchowy Multi-sensoryczny trening słuchowy Rozumienie mowy w hałasie Co daje trening słuchowy? Trening słuchowy gwarantuje powiększenie i polepszenie pracy ośrodków odpowiedzialnych za słyszenie na 5 lat. Pacjent,

Bardziej szczegółowo

Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne

Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne 1) Schemat OUN: Ośrodkowy Układ Nerwowy składa się z: a) Kresomózgowia b) Międzymózgowia: - wzgórze; -zawzgórze; -nadwzgórze;

Bardziej szczegółowo

Neurofizjologia WYKŁAD 15

Neurofizjologia WYKŁAD 15 Neurofizjologia WYKŁAD 15 Pamięć, uczenie się, plastyczność Prof. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Pamięć Pamięć to zdolność organizmu do zapisywania, przechowywania i przywoływania

Bardziej szczegółowo

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi UMYSŁ SPOŁECZNY dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi Rozdział 9 Jak mózg spostrzega inne mózgi JAK CIĘ WIDZĘ TAK CIĘ PISZĘ, CZYLI BŁĘDY ATRYBUCJI (KOSSLYN & ROSENBERG, 2006)

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. zagadnienia ogólne. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Wykład 1. zagadnienia ogólne. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Wykład 1 zagadnienia ogólne dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Lektura obowiązkowa James W. Kalat Biologiczne podstawy psychologii Wydawnictwo Naukowe PWN 2 Podręcznik do neuroanatomii Olgierd Narkiewicz

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Czas na naukę Organizacja i zarządzanie własnym czasem na naukę -jak przygotować się do ważnych egzaminów? Hanna Micińska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 8 maja 2017 Zanim

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym Budowa i funkcje Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym oraz integrację narządów wewnętrznych.

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja Plan wykładu (1) rozróżnienie wrażeń sensorycznych i percepcji Psychologia procesów poznawczych: percepcja, język, myślenie wrażenie sensoryczne a percepcja W 3 dr Łukasz Michalczyk (2) wprowadzenie do

Bardziej szczegółowo

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym Ewa Pohorecka 08.06.2015 Kraków Rozwój emocjonalny dziecka kładzie podwaliny pod rozwój każdej innej zdolności umysłowej Na długo przed

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się Organizacja pamięci: systemy i procesy

Pamięć i uczenie się Organizacja pamięci: systemy i procesy Pamięć i uczenie się Organizacja pamięci: systemy i procesy Pamięć (Tulving) to hipotetyczny system w umyśle (mózgu) przechowujący informacje W 4 dr Łukasz Michalczyk Pamięć to zdolność, to procesy poznawcze,

Bardziej szczegółowo

Techniki szybkiego uczenia się

Techniki szybkiego uczenia się Akademia Młodego Ekonomisty Techniki szybkiego uczenia się dr Katarzyna Mikołajczyk Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 21 listopada 2017 r. AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY WWW.GIMVERSITY.PL = organ, który

Bardziej szczegółowo

OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu

OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu 1. Nadrzędne dne ośrodki o układu pozapiramidowego; jądra kresomózgowia (jj podstawy mózgu, jj podstawne) - corpus striatum: jądro ogoniaste, skorupa

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Układ nerwowy (II) DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 2 Potencjał czynnościowy

Bardziej szczegółowo

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantylny autyzm prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantilny autyzm Podstawowy symptom: niezdolność do ukazywania przyjacielskiej mimiki, unikanie kontaktu wzrokowego, zaburzenia komunikacji społecznej, dziwne

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się. Pamięć (prof. Edward Nęcka) Pamięć (Tulving) to hipotetyczny system w umyśle (mózgu) przechowujący informacje

Pamięć i uczenie się. Pamięć (prof. Edward Nęcka) Pamięć (Tulving) to hipotetyczny system w umyśle (mózgu) przechowujący informacje Pamięć i uczenie się Wprowadzenie w problematykę zajęć Pamięć (prof. Edward Nęcka) to zdolność do przechowywania informacji i późniejszego jej wykorzystania. W 1 dr Łukasz Michalczyk Pamięć (prof. Edward

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia Wydział: Psychologia Nazwa kierunku kształcenia: Psychologia Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Jan Matysiak Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów: Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Amygdala przejmuje kontrolę system szybkiego reagowania emocjonalnego

Amygdala przejmuje kontrolę system szybkiego reagowania emocjonalnego Amygdala przejmuje kontrolę system szybkiego reagowania emocjonalnego Dorota Badowska MISMaP II rok biotech + psych Copyright statement This presentation has been prepared for the meeting of the Students

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się Behawioryzm. Uczenie się jako wytwarzanie odruchów warunkowych

Pamięć i uczenie się Behawioryzm. Uczenie się jako wytwarzanie odruchów warunkowych Pamięć i uczenie się Behawioryzm. Uczenie się jako wytwarzanie odruchów warunkowych W 2 dr Łukasz Michalczyk 1 behawioryzm to kierunek psychologii skupiający się na badaniu zachowania, o r a z pomijaniu

Bardziej szczegółowo

ZESPOŁY PSYCHOPATOLOGICZNE

ZESPOŁY PSYCHOPATOLOGICZNE ZESPOŁY PSYCHOPATOLOGICZNE MÓZG BUDOWA Kora czołowa hipokamp c.migd ałowat e Układ limbiczny wzgórze podwzgórze Płaty czołowe mózgu Kora przedczołowa, zakręt środkowy, Lewa: wygasza, wyłącza emocje, kieruje

Bardziej szczegółowo

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie neurodydaktyki w praktyce szkolnej

Wykorzystanie neurodydaktyki w praktyce szkolnej Wykorzystanie neurodydaktyki w praktyce szkolnej mgr Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl Naurodydaktyka Dlaczego nauczyciele powinni interesować się wnioskami płynącymi z badań nad mózgiem? 2 Marzena Żylińska

Bardziej szczegółowo

Percepcja, język, myślenie

Percepcja, język, myślenie Psychologia procesów poznawczych Percepcja, język, myślenie percepcja cz.1 Wstęp Fizjologia i neuropsychologia percepcji Psychofizyka dr Łukasz Michalczyk Percepcja to proces poprzez który nasz mózg (umysł)

Bardziej szczegółowo

dr Urszula Sajewicz-Radtke. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku Gdańsk, r.

dr Urszula Sajewicz-Radtke. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku Gdańsk, r. dr Urszula Sajewicz-Radtke. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku Gdańsk, 08.06.2017 r. O czym będę mówić? n O ulubionym organie w ciele ludzkim. n O tym jak go stymulować?

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę*

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYDZIAŁ PPT Zał. nr 4 do ZW 33/0 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim Przetwarzanie informacji wzrokowej - procesy wzrokowe Nazwa w języku angielskim Processing of visual information vision process

Bardziej szczegółowo

NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Głównym zadaniem ośrodkowego układu nerwowego jest generacja i kontrola

Bardziej szczegółowo

PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI. 1. Co to są emocje. 2. Emocje a nastrój 3. Składniki procesu emocjonalnego 4. Źródła emocji.

PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI. 1. Co to są emocje. 2. Emocje a nastrój 3. Składniki procesu emocjonalnego 4. Źródła emocji. PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI 1. Co to są emocje. 2. Emocje a nastrój 3. Składniki procesu emocjonalnego 4. Źródła emocji. 1 LITERATURA OBOWIĄZKOWA Strelau J., Dolińki D. (2010), Psychologia. Tom 1, wyd.

Bardziej szczegółowo

Umysł-język-świat 2012

Umysł-język-świat 2012 Umysł-język-świat 2012 Wykład X: Między psycholingwistyką a neurolingwistyką Teorie neurolingwistyczne John Hughlings Jackson (1835-1911) badał jak bodźce wywołują reakcje i złożoność reakcji Dwa poziomy

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się. Pamięć utajona. Pamięć utajona. Pamięć utajona. Pamięć utajona W 10

Pamięć i uczenie się. Pamięć utajona. Pamięć utajona. Pamięć utajona. Pamięć utajona W 10 Pamięć i uczenie się W 10 przypadek Daniela - uszkodzenia hipokampa i płatów skroniowych skutkując u niego amnezją następczą. w 80 % prób wskazywa dobrego i prawie nigdy złego... choć na poziomie świadomym

Bardziej szczegółowo

Modele neurobiologiczne a zagadnienie osobowości Autor tekstu: Paweł Krukow

Modele neurobiologiczne a zagadnienie osobowości Autor tekstu: Paweł Krukow Modele neurobiologiczne a zagadnienie osobowości Autor tekstu: Paweł Krukow Jeden z najbardziej cenionych dzisiaj naukowców zajmujących się badaniem mózgu - Antonio Damasio jest zdania, że funkcjonowanie

Bardziej szczegółowo

Kresomózgowie parzyste, boczne półkule mózgu. Kora mózgu (cortex cerebri) z wyspą (insula) i hipokampem (hippocampus)

Kresomózgowie parzyste, boczne półkule mózgu. Kora mózgu (cortex cerebri) z wyspą (insula) i hipokampem (hippocampus) Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Kresomózgowie Biologiczne Mechanizmy Zachowania I Wykład 9-10 dr Marta Sobańska Kresomózgowie 2 Kresomózgowie parzyste, boczne półkule mózgu Kora mózgu (cortex

Bardziej szczegółowo

Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego. Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel

Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego. Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel OGÓLNE Umiejętność, które wykorzystujemy we wszelkiego typu działaniach SAMOREGULACJI

Bardziej szczegółowo

Elementy neurolingwistyki

Elementy neurolingwistyki Elementy neurolingwistyki Neurolingwistyka bada relacje języka i komunikacji do pewnych aspektów funkcjonowania mózgu metody: badania zdolności językowych po uszkodzeniach mózgu, eksperymenty, konstrukcja

Bardziej szczegółowo

Zdolności arytmetyczne

Zdolności arytmetyczne Zdolności arytmetyczne Zdolności arytmetyczne Nabywanie, przechowywanie i wydobywanie z pamięci długotrwałej wiedzy o faktach arytmetycznych Trwałe opanowywanie wiedzy proceduralnej i jej stosowanie Koncepcyjna

Bardziej szczegółowo

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Wykład VIII: Architektury poznawcze (symboliczne) I: ACT Zintegrowana teoria umysłu ACT-R (adaptive control of thought rational) hipoteza dotycząca

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Biological mechanisms of behaviour - physiology 3.

Bardziej szczegółowo

grupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)

grupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1) grupa a Regulacja nerwowo-hormonalna 37 pkt max... Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 20 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.... Za rozwiązanie

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę*

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW 33/0 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim PRZETWARZANIE INFORMACJI WZROKOWYCH Nazwa w języku angielskim Processing of visual information Kierunek

Bardziej szczegółowo

Patrycja Pabiś. Aktywność farmakologiczna ligandów receptora histaminowego H3 w testach in vivo na zwierzętach

Patrycja Pabiś. Aktywność farmakologiczna ligandów receptora histaminowego H3 w testach in vivo na zwierzętach UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI COLLEGIUM MEDICUM WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY Patrycja Pabiś Aktywność farmakologiczna ligandów receptora histaminowego H3 w testach in vivo na zwierzętach Praca magisterska wykonana

Bardziej szczegółowo

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna Halina Nawrocka Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna Mielinizacja wyznacza kolejność rozwoju człowieka. Najpierw potrafimy wydawać dźwięki, a potem dopiero chodzić. Najpierw zaczynamy widzieć,

Bardziej szczegółowo

Pamięć i uczenie się Proces zapominania i wydobywania informacji z pamięci

Pamięć i uczenie się Proces zapominania i wydobywania informacji z pamięci ZADANIE Przykład Pamięć i uczenie się Proces zapominania i wydobywania informacji z pamięci 1.... kiedy tak na mnie patrzysz Zupa Mały Uwielbiam Miś W 8 dr Łukasz Michalczyk przechowywanie informacji w

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU. Procesy poznawcze - percepcja i uwaga 1100-Ps1PP-NJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia

OPIS PRZEDMIOTU. Procesy poznawcze - percepcja i uwaga 1100-Ps1PP-NJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia OPIS PRZEDMIOTU Nazwa Kod Procesy poznawcze - percepcja i uwaga 1100-Ps1PP-NJ Poziom kształcenia: Profil: Forma studiów Rok/semestr jednolite studia magisterskie Niestacjonarne I nazwisko koordynatora

Bardziej szczegółowo

Co nam siedzi w głowie?

Co nam siedzi w głowie? Co nam siedzi w głowie? Mózg - organ znajdujący się pod czaszką, waży od 1200 do 1400 gramów. Cały mózg składa się z mózgowia, móżdżku i obszarów podkorowych. Mózgowie wyglądem przypomina orzech włoski,

Bardziej szczegółowo

UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE

UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE Budowa i funkcje tkanki nerwowej 1. Narysuj neuron i podpisz jego elementy. 2. Wykaż zależność między budową i funkcją neuronu. 3. Jaką funkcję

Bardziej szczegółowo

Modele umysłu rok akademicki 2014/2015. Temat 7. Model czterech dróg ewolucji poznawczej

Modele umysłu rok akademicki 2014/2015. Temat 7. Model czterech dróg ewolucji poznawczej Modele umysłu rok akademicki 2014/2015 Temat 7 Model czterech dróg ewolucji poznawczej Model fodoriański ( model klasyczny ): (1) systemy wejściowe / system centralny; (2) radykalny natywizm; (3) model

Bardziej szczegółowo

SPRZĘT. 2. Zestaw do przygotowania i prowadzenia badań eksperymentalnych: 2.1 E-Prime 2.0 Professional

SPRZĘT. 2. Zestaw do przygotowania i prowadzenia badań eksperymentalnych: 2.1 E-Prime 2.0 Professional SPRZĘT 1. Zestaw do rejestracji i treningu Biofeedback: Czujniki: - przewodności skóry, - zmienności rytmu serca, - oddychania, - temperatury, - powierzchniowej elektromiografii, - elektroencefalografii

Bardziej szczegółowo

Obszary strukturalne i funkcyjne mózgu

Obszary strukturalne i funkcyjne mózgu Spis treści 2010-03-16 Spis treści 1 Spis treści 2 Jak charakteryzować grafy? 3 4 Wielkości charakterystyczne Jak charakteryzować grafy? Średni stopień wierzchołków Rozkład stopni wierzchołków Graf jest

Bardziej szczegółowo