NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
|
|
- Grażyna Laskowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
2 Głównym zadaniem ośrodkowego układu nerwowego jest generacja i kontrola zachowania organizmu jako całości w odpowiedzi na bodźce płynące ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.
3 Efektory i kategorie zachowań Ogromna większość zachowań, zwłaszcza świadomych, to ruchy dowolne ciała, powstające na skutek skurczów mięśni poprzecznie prążkowanych. Do zachowań zaliczamy także zmiany aktywności mięśni gładkich, wywołane działalnością układu nerwowego, lub obecnością we krwi hormonów. Mięśnie prążkowane i gładkie oraz gruczoły wydzielnicze są głównymi efektorami zachowania organizmu.
4 Ruchy czynne (dowolne) powstają w wyniku skurczów mięśni. Człowiek ma 640 mięśni szkieletowych. Wykonanie nawet najprostszego ruchu wymaga bardzo złożonej koordynacji skurczów wielu mięśni, a więc złożonej kontroli ich skurczu przez układ nerwowy.
5 Motoneurony powodują skurcz mięśni Przekrój przez rdzeń kręgowy Mięśnie prążkowane kurczą się pod wpływem pobudzenia przez motoneurony, specjalną klasę neuronów znajdujących się w rogach brzusznych rdzenia kręgowego. Jako neurotransmitera motoneurony używają acetylocholiny, a ich aksony biegną w nerwach obwodowych i tworzą synapsy nerwowo-mięśniowe.
6 Zasady kontroli ruchów dowolnych Generacja i kontrola ruchów odbywa się równolegle na wielu poziomach. Nawet w przypadku najprostszych ruchów próba świadomego obliczenia sekwencji, siły, amplitudy i szybkości skurczów musiałaby trwać bardzo długo i najczęściej kończyć się niepowodzeniem. Dlatego ogromna część mechanizmów generacji i kontroli ruchu jest zautomatyzowana i w większości sytuacji jej główne poziomy pozostają poza świadomością. Na najniższym poziomie regulacji istnieją odruchy rdzeniowe i działalność rytmiczna (n.p. przy chodzeniu). Funkcje te mogą być wykonywane bez udziału mózgu, także przez izolowany rdzeń kręgowy. Jednocześnie, używając kory mózgu, możemy świadomie kontrolować skurcz każdego z mięśni ciała.
7 ODRUCHY RDZENIOWE Szereg odruchów rdzeniowych zamyka się w obrębie jednego lub kilku segmentów rdzenia. Funkcjonują one nawet po całkowitej izolacji tych segmentów od reszty układu nerwowego. Odruchy te umożliwiają na przykład automatyczne rozluźnienie mięśni zginaczy, gdy kurczą się prostowniki. Aktywność wyższych ośrodków układu nerwowego może w razie potrzeby zablokować takie odruchy, na przykład jesteśmy w stanie świadomie jednocześnie napiąć przeciwstawne grupy mięśni i usztywnić kończynę.
8 Automatyzm ruchów rytmicznych Wyższą formą automatycznej czynności ruchowej, niż odruchy w obrębie jednego segmentu rdzeniowego jest czynność rytmiczna, taka jak oddychanie czy równomierne chodzenie. Czynność rytmiczna wymaga koordynacji aktywności motoneuronów wielu segmentów rdzenia kręgowego. Na różnych poziomach rdzenia kręgowego istnieją obejmujące wiele segmentów generatory ruchu, produkujące cykliczne wzorce ruchowe. W przypadku biegu czy chodzenia wymaga to odmiennego zaprogramowania zachodzącej w tym samym czasie aktywności mięśni kończyny lewej i prawej. Generator raz uruchomiony (na przykład przez rozkaz z kory mózgu) może powtarzać swój cykl aktywności bez udziału wyższych ośrodków układu nerwowego. Rehabilitacja pacjentów po przerwaniu rdzenia kręgowego opiera się właśnie na aktywacji tych organizatorów aktywności rytmicznej.
9 Rola móżdżku w regulacji ruchu Wykonanie nawet najprostszego ruchu wymaga wyliczenia jego trajektorii i przełożenia tego na sekwencję skurczów wielu mięśni. To właśnie móżdżek zarządza tą logistyką ruchów, a także utrzymaniem stabilnej postawy ciała. Jest on rodzajem wewnętrznego dyrygenta, który odmierza pożądany moment, długość i siłę skurczu każdego z mięśni. Móżdżek ma aż 30 mld neuronów (więcej niż kora), ale tylko 300 mln dróg wyjściowych, podczas gdy kora mózgu stukrotnie więcej.
10 Udział móżdżku w przetwarzaniu informacji czuciowej i regulacji ruchu Ta sama informacja, która trafia do kory czuciowej przez wzgórze, trafia też do móżdżku. Informacja z móżdżku wpływa bezpośrednio na jądra ruchowe pnia mózgu. Aksony jego komórek przez jądra mostu i inne jądro wzgórza przekazują też swoją interpretację do kory ruchowej. Interpretacja ta uwzględnia informacje o aktualnym położeniu ciała, pochodzące z układów przedsionkowego (równowagi), czuciowego i wzrokowego. Informacja ta pozwala planować i korygować siłę, długość i kierunek ruchu.
11 Projekcje z jąder móżdżku do pnia mózgu i wzgórza
12 Sztywność po zniszczeniu kory ruchowej i przedniej części móżdżku Projekcje z kory ruchowej i przedniej części móżdżku hamują jądra pnia mózgu pobudzające prostowniki stawów. Zniszczenie tych hamujących projekcji powoduje nadmierną aktywność tych struktur i jednoczesne pobudzenie wszystkich motoneuronów pobudzających prostowniki, co wywołuje sztywność kończyn i niemożność wykonania ruchu.
13 Skutki uszkodzenia móżdżku Pacjenci z uszkodzeniem móżdżku mają zaburzenia ruchu, znane jako syndrom móżdżkowy. Gdy próbują wykonać ruch, zaczyna się on późno i z oporami, potem gwałtownie przyspiesza, by przestrzelić cel, lub do niego nie dotrzeć (dysmetria). Ludzie z uszkodzeniem móżdżku mają też ogromne problemy z utrzymaniem postawy wyprostowanej. Zachowują się podobnie, jak ludzie pijani. Podobieństwo to nie jest przypadkowe. Wysoki poziom alkoholu we krwi zaburza przede wszystkim aktywność neuronów hamujących, z których głównie zbudowany jest móżdżek. Zatem zataczanie się po upiciu jest formą syndromu móżdżkowego. Przy szkodzeniu móżdżku jest bardzo trudno nauczyć się nowych umiejętności ruchowych, np. jazdy na rowerze.
14 Projekcje jąder czuciowych pnia mózgu do wzgórza, a stąd do kory nowej
15 Pierwotna kora ruchowa Pierwotna okolica ruchowa (pole 4) ma reprezentację wszystkich części ciała po stronie przeciwległej, ale te, które wykonują szczególnie precyzyjne ruchy mają nieproporcjonalnie dużą reprezentację.
16 Droga piramidowa Droga piramidowa to szlak aksonów wysyłanych przez neurony warstwy V kory ruchowej, które unerwiają bezpośrednio motoneurony rdzenia kręgowego, umożliwiając wykonywanie ruchów dowolnych bezpośrednio sterowanych przez korę ruchową. Aksony tej drogi krzyżują się w śródmózgowiu, w miejscu zwanym skrzyżowaniem piramid, stąd nazwa układ piramidowy. U człowieka dopiero w rok po urodzeniu droga ta kończy rozwój. Zanika wówczas odruch Babińskiego.
17 Odruch Babińskiego Odruch Babińskiego został opisany po raz pierwszy w 1896 przez francuskiego badacza polskiego pochodzenia, Józefa Babińskiego.
18 Rola pierwotnej i wtórnej okolicy ruchowej Pierwotna okolica ruchowa (pole 4) kontroluje ruchy, natomiast planuje je dodatkowa kora ruchowa (okolica 6) oraz kora czołowa. W okolicy 6 znajdują się też neurony lustrzane, reagujące na spostrzegane ruchy innych osób i antycypujące cel ruchu.
19 Okolica ruchowa pierwotna, przedruchowa i dodatkowa okolica ruchowa kory mózgu człowieka Widok na mózg ludzki z góry
20
21 Mózg ptaka Proporcjonalnie do masy ciała, mózgi ptaków nie są mniejsze od mózgów ssaków. Szczególnie duże są mózgi krukowatych i papug. Mózgi ptaków są jednak inaczej zbudowane.
22 Ptasi móżdżek? Ptaki, inaczej niż ssaki, znacznie rozwinęły boczną część kory mózgu. Duży móżdżek umożliwia im sprawną koordynację ruchów. Rozwinięte są też struktury mózgu związane z pamięcią przestrzenną. Znacznie rozwinęły się jądra przodomózgowia, generujące złożone zorce ruchowe i umożliwiające uczenie się ich.
23 Mózgi ptaków należących do różnych rzędów, choć podobne zewnętrznie, znacznie różnią się połączeniami struktur kontrolujących mięśnie układu wydawania głosu.
24 Jądra przodomózgowia U ssaków jądra przodomózgowia są ukryte pod korą mózgu. Główne z nich, to jądro ogoniaste, skorupa i gałka blada. Skorupa i jądro ogoniaste łącznie są zwane ciałem prążkowanym lub prążkowiem.
25 Wymiana informacji między korą mózgu i jądrami podstawnymi Informacja czuciowa przez wzgórze dociera do kory czuciowej. Stąd trafia między innymi do jąder przodomózgowia. Te, po przetworzeniu tej informacji i opracowaniu pewnego zestawu pożądanych ruchów wpływają na aktywność wzgórza, skąd informacja ta trafia do kory ruchowej. Jądra podstawne otrzymują również niezależną informację ze wzgórza, ale nie wpływają niezależnie na motoneurony.
26 Wymiana informacji miedzy korą, jądrami przodomózgowia i wzgórzem Gdy nie ma aktywności kory ruchowej, neurony gałki bladej są spontanicznie aktywne, a ich aktywność hamuje aktywność neuronów wzgórzowych. Sygnały wysyłane przez korę hamują aktywność jednego z jąder podstawnych, gałki bladej, co odhamowuje aktywność neuronów wzgórza. Zwiększona aktywność jąder wzgórza aktywuje dodatkową okolicę ruchową kory mózgu.
27 Choroba Parkinsona - objawy Przebieg powolny Objawy wczesne: Depresje, sztywność przyzwyczajeń, dziwne odczucia w kończynach, zaburzenia węchowe, zaparcia, łojotok, ślinotok. Objawy rozwiniętej choroby: spowolnienie ruchów, duże trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych; chodzenie drobnymi krokami, szuranie, częste upadanie i niestabilność postawy; brak balansowania rękami podczas chodzenia; trudność rozpoczęcia ruchu; sztywność mięśni; brak mimiki twarzy; drżenie spoczynkowe rąk.
28 Choroba Parkinsona Zaburzenie znane jest od starożytności. Pierwszy formalny opis: angielski lekarz James Parkinson An Essay on the Shaking Palsy Początkowo nazywana paralysis agitans. Nazwę choroba Parkinsona wprowadził francuski fizjolog, J.M. Charcot. Zmiany degeneracyjne w istocie czarnej pnia mózgu opisał K. Tretiakoff w 1917 roku. Zmiany biochemiczne powodujące tą chorobę odkrył szwedzki biochemik A. Carlsson (Nagroda Nobla 2000r.). Rolę dopaminy w regulacji ruchów ciała i patogenezie choroby Parkinsona wyjaśnili Ehringer i Hornykiewicz w 1960 roku. W 1961 podjęto próby leczenia podawaniem związku chemicznego lewodopa, który jest prekursorem dopaminy.
29 Przyczyna choroby Parkinsona Przyczyną choroby Parkinsona są zmiany zwyrodnieniowe neuronów dopaminergicznych w istocie czarnej (łac. substantia nigra) pnia mózgu. Dopamina wytwarzana przez te neurony hamuje neurony jąder przodomózgowia (prążkowie). Degeneracja neuronów dopaminergicznych prowadząca do obniżenia wydzielania dopaminy w prążkowiu o 70-80% powoduje zwiększoną aktywność neuronów tej struktury, co prowadzi do nadmiernego zahamowanie neuronów jąder wzgórza i zaburzenia koordynacji ruchów. Równolegle zmniejszony wpływ dopaminy na korę przedczołową powoduje dysfunkcje emocjonalne i poznawcze oraz zmiany psychiczne. U wszystkich ludzi neurony istoty czarnej degenerują z wiekiem, ale u osób genetycznie podatnych zmiany są tak duże, że nie jest możliwa ich kompensacja.
30 Korowa droga pozapiramidowa Część aksonów kory ruchowej, szczególnie te unerwiające dłonie i stopy i kontrolujące ruchy precyzyjne, kończy się w jądrze czerwiennym śródmózgowia, gdzie docierają też projekcje z móżdżku. Aksony neuronów jądra czerwiennego krzyżują się i unerwiają interneurony rdzenia kręgowego po stronie przeciwnej, a te unerwiają motoneurony.
31 Połączenia elementów systemu kontroli ruchów Trzy systemy kontroli ruchu: automatyczna reakcja na bodźce, odruchy (rdzeń kręgowy, móżdżek, wzgórze, kora czuciowa) planowanie, wybór i uczenie się złożonych schematów ruchowych (kora czołowa, jądra przodomózgowia, wzgórze) decyzje świadome (kora czołowa, jądra śródmózgowia, rdzenia przedłużonego i rdzeń kręgowy.
32 Integracja korowego i móżdżkowego systemu regulacji ruchu w jądrach mostu
33 Wielopiętrowy układ regulacji ruchów
34 Układy wegetatywny Neurony układu wegetatywnego leżą w zwojach poza ośrodkowym układem nerwowym. Układ ten dzieli się na układ współczulny (po prawej) i przywspółczulny po lewej). Neurotransmiterem układu wspólczulnego jest adrenalina Neurotransmiterem układu przywspólczulnego jest acetylochololina.
35 Iwan P. Pawłow I.P. Pawłow dostał nagrodę Nobla w roku 1904 za badania nad motoryką jelit i odruchami pokarmowymi: odruchowym zwiększeniem wydzielania śliny i soków jelitowych na widok pokarmu, a nawet tylko na skutek percepcji sygnałów, że niedługo zostanie dostarczony pokarm.
36 Inne bodźce rejestrowane przez specjalne receptory Poziom dwutlenku węgla we krwi. Specjalne receptory w żyle jarzmowej (na szyi). Neurony w zwoju nerwowym położonym na tej żyle. Reakcja: rozszerzenie naczyń, przyspieszenie oddychania. Poziom cukru we krwi. Receptory w trzustce. Reakcja na brak glukozy we krwi, bez udziału układu nerwowego. Skutek: wyrzut insuliny. Wszystkie hormony. Częściowo bez udziału układu nerwowego. Złożone reakcje całego organizmu. Regulacja poziomu wielu innych substancji w krwi i innych tkankach bez udziału układu nerwowego.
37 Pytania na egzamin 1. Co wiesz o kontroli ruchów dowolnych ciała? Jakie znasz struktury układu nerwowego kontrolujące te ruchy i jakie są ich funkcje?
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie ruchami dowolnymi) Ośrodki pnia
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie
Bardziej szczegółowoTEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK
TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK Temat: Układ nerwowy i hormonalny Zadanie 1. Zaznacz poprawną odpowiedź. Co to są hormony? a) związki chemiczne wytwarzane w gruczołach łojowych, które regulują pracę
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY
biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa
Bardziej szczegółowoUKŁAD POZAPIRAMIDOWY. OŚRODKI INTEGRACJI FUNKCJI RUCHOWYCH
UKŁAD POZAPIRAMIDOWY. OŚRODKI INTEGRACJI FUNKCJI RUCHOWYCH Poziomy integracji funkcji ruchowych Sterowanie ruchami dowolnymi, mimowolnymi, lub wyuczonymi poszczególnych mięśni lub ich grup, Planowanie
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103
ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku
Bardziej szczegółowoNeuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder
Neuroanatomia anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny dr Marek Binder 4 móżdżek funkcje utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego dostrojenie precyzji ruchów (objawy uszkodzenia:
Bardziej szczegółowoOŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu
OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu 1. Nadrzędne dne ośrodki o układu pozapiramidowego; jądra kresomózgowia (jj podstawy mózgu, jj podstawne) - corpus striatum: jądro ogoniaste, skorupa
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,
Bardziej szczegółowoAutonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy
Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy System Nerwowy Ośrodkowy System Nerwowy Analizuje, interpretuje i przechowuje informacje Zarządza organami Obwodowy System Nerwowy Transmisja informacji z i do OSN
Bardziej szczegółowoRegulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.
Regulacja nerwowo-hormonalna 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza. 2. Zaznacz nazwę struktury, która koordynuje działalność wszystkich
Bardziej szczegółowoSen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8
Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE
Bardziej szczegółowoKatarzyna Rybicka Karolina Skoczyńska
Katarzyna Rybicka Karolina Skoczyńska Rys historyczny pierwszy formalny opis choroby: An Essay on the Shaking Palsy, James Parkinson, 1817 początkowo nazywana paralysis agitans (drżączka doraźna) nazwa
Bardziej szczegółowoAnna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym
Anna Słupik Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym 16.05.2007 Struktura układu czucia głębokiego Receptory w strukturach układu ruchu: mięśnie + ścięgna więzadła torebka
Bardziej szczegółowogrupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)
grupa a Regulacja nerwowo-hormonalna 37 pkt max... Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 20 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.... Za rozwiązanie
Bardziej szczegółowoZadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum
Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum Informacje do zadań 1. i 2. A C D B Schemat przedstawia szkielet kończyny górnej. Zadanie 1. (0 2) Podaj nazwy kości oznaczonych literami
Bardziej szczegółowoośrodkowy układ nerwowy
receptory ośrodkowy układ nerwowy efektory układ autonomiczny ... ośrodkowy układ nerwowy receptory... układ autonomiczny obwodowy układ nerwowy Ogólny schemat połączeń systemu nerwowego... efektory układu
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym
Budowa i funkcje Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym oraz integrację narządów wewnętrznych.
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Układ nerwowy (II) DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 2 Potencjał czynnościowy
Bardziej szczegółowoCzęści OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne
Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne 1) Schemat OUN: Ośrodkowy Układ Nerwowy składa się z: a) Kresomózgowia b) Międzymózgowia: - wzgórze; -zawzgórze; -nadwzgórze;
Bardziej szczegółowoUkład limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski
Jacek Salamon Tomasz Starczewski Przetwarzanie informacji przez mózg kognitywistyka III Co to takiego? Inaczej układ rąbkowy lub układ brzeżny. Jest zbiorczą nazwą dla różnych struktur korowych i podkorowych.
Bardziej szczegółowoEmocje. dr hab. Adriana Schetz IF US
Emocje dr hab. Adriana Schetz IF US adriana.schetz@gmail.com Emocje leżą u podłoża mechanizmów relacji społecznych oraz są kojarzone z aktywnością typu: Neurony lustrzane Empatia Samoświadomość Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoV REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
Bardziej szczegółowoMóżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu.
Móżdżek 1) Budowa i położenie Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu. Składa się z dwóch półkul oddzielonych od
Bardziej szczegółowoCzynność rdzenia kręgowego Odruch
Czynność rdzenia kręgowego Odruch Bodziec za słaby nie wywołuje rozchodzącego się impulsu, ale tylko zmiany miejscowe bodziec podprogowy. Najsłabszy bodziec wywołujący już impuls bodziec progowy. Każdy
Bardziej szczegółowoMechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory
Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE WIADOMOŚCI O CHOROBIE PARKINSONA
PODSTAWOWE WIADOMOŚCI O CHOROBIE PARKINSONA Choroba Parkinsona jest postępującą, przewlekłą zwyrodnieniową chorobą ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu. Dokładniej mówiąc, jest to choroba pewnych
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH
Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH Budowa łuku odruchowego 1 2 Receptor Protoneuron neuron czuciowy 3 Ośrodek (tu integracja odruchu) 4 Motoneuron neuron ruchowy 5 Efektor Prawo
Bardziej szczegółowoI PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ
I PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ Zadanie 1. Dokończ zdania. A. Serce i wątroba to przykłady.... B. Najmniejszym elementem budującym organizm człowieka jest....... C. Zespół komórek podobnych do siebie
Bardziej szczegółowoDrgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID
Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Termin mioklonia u pacjenta z JME został po raz pierwszy zaproponowany przez Herpina w 1867 Mioklonie przysenne opisał Friedreich 1881 Nadal.nie ma powszechnie
Bardziej szczegółowoSomatosensoryka. Marcin Koculak
Somatosensoryka Marcin Koculak Systemy czucia somatycznego CZUCIE POWIERZCHNIOWE DOTYK, BÓL, TEMPERATURA CZUCIE GŁĘBOKIE PROPRIOCEPCJA MIĘŚNIE, STAWY, ŚCIĘGNA CZUCIE Z NARZĄDÓW RUCHU CZUCIE TRZEWNE WISCEROCEPCJA
Bardziej szczegółowoGrant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja obszar unaczynienia objawy lokalizacja TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA (OCZNA
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowow kontekście percepcji p zmysłów
Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy dzieli się ę na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zalicza się mózgowie (mózg, móżdżek i pień mózgu) oraz rdzeń
Bardziej szczegółowoPo co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:
Uwaga Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Orientowanie się organizmu ku bodźcom sensorycznym (szczególnie wzrokowym) Badanie elementów przestrzeni (zewnętrznej i wewnętrznej) Utrzymywanie organizmu
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Układ nerwowy Układ nerwowy zapewnia łączność organizmu ze światem zewnętrznym, zezpala układy w jedną całość, zprawując jednocześnie nad
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Ośrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe Podział funkcjonalny układu nerwowego: 1. Układ nerwowy dośrodkowy (=aferentny=czuciowy=informacyjny) 2. Układ nerwowy odśrodkowy
Bardziej szczegółowo2. Plan wynikowy klasa druga
Plan wynikowy klasa druga budowa i funkcjonowanie ciała człowieka ział programu Materiał kształcenia L.g. Wymagania podstawowe Uczeń: Kat. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Kat. Pozycja systematyczna 3
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)
Bardziej szczegółowoMózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA
Mózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA Podziały Patofizjologiczna: spastyczność, atetoza, ataksja, atonia, drżenie Topograficzna: monoplegia, paraplegia, hemiplegia,
Bardziej szczegółowoBiologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku
Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich
Bardziej szczegółowoPODSTAWY NEUROANATOMII
ROZDZIAŁ 1 PODSTAWY NEUROANATOMII Urok neurologii, w porównaniu z innymi dziedzinami medycyny praktycznej, polega na sposobie, w jaki zmusza nas do codziennego kontaktu z naukami podstawowymi. Aby wyjaśnić
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY MEDICAL UNIVERSITY OF WARSAW ZAKŁAD FIZJOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ DEPARTAMENT OF EXPERIMENTAL AND CLINICAL PHYSIOLOGY Zawartość Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia
Bardziej szczegółowo- mózgowie i rdzeń kręgowy
Układ nerwowy obwodowy Systema nervosum periphericum JTB Podział układu nerwowego Układ nerwowy ośrodkowy - mózgowie i rdzeń kręgowy Układ nerwowy obwodowy - 12 par nerwów czaszkowych i ich zwojów, - 31
Bardziej szczegółowoPodstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron
Układ nerwowy człowieka Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron Przewodnictwo skokowe w neuronach (kanały sodowe i potasowe) W aksonach mających osłonki mielinowe potencjały
Bardziej szczegółowoUwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały
Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania Świadomość Michał Biały Aspekty świadomości: tło i doznania bieżące Tło poczucie odrębności jako osoby,
Bardziej szczegółowoNeurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska
Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy
Bardziej szczegółowoMultimedial Unit of Dept. of Anatomy JU
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła
Bardziej szczegółowoUkład nerwy- ćwiczenia 1/5
Układ nerwy- ćwiczenia 1/5 Badanie neurologiczne - ĆWICZENIA Wybrane elementy badania układu nerwowego (badanie nerwów czaszkowych, badanie wybranych odruchów mono- i polisynaptycznych, badanie czucia
Bardziej szczegółowoSłowne: pogadanka, analiza budowy człowieka, doświadczenie, praca indywidualna.
1. Cele lekcji a) Wiadomości zna budowę obwodowego układu nerwowego, zna rolę nerwów czaszkowych i rdzeniowych, wie, jak zbudowany jest współczulny i przywspółczulny układ nerwowy, zna zasady zasadę i
Bardziej szczegółowoŚmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
Śmierć mózgu Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Proces śmierci Przerwanie czynności neurologicznych OUN Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności oddechowej Śmierć
Bardziej szczegółowoBudowa i funkcje komórek nerwowych
Budowa i funkcje komórek nerwowych Fizjologia Komórki nerwowe neurony w organizmie człowieka około 30 mld w większości skupione w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowa funkcja przekazywanie informacji
Bardziej szczegółowoĆwiczenia w autokorektorze
Ćwiczenia w autokorektorze W proponowanej metodyce terapii uwzględniliśmy wytyczne i zalecenia opracowane przez SOSORT. 1 - najważniejszym elementem kinezyterapii skolioz są ćwiczenia czynne prowadzące
Bardziej szczegółowo7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA
7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA DEPRESJA Depresja: przyczyny, objawy, rodzaje depresji, leczenie Przyczyny depresji są różne. Czasem chorobę wywołuje przeżycie bardzo przykrego zdarzenia najczęściej jest to
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoNeurobiologia WYKŁAD 4
Neurobiologia WYKŁAD 4 Rozwój układu nerwowego kręgowców i plastyczność rozwojowa Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jak powstaje tak niezwykle skomplikowana
Bardziej szczegółowodr Cezary Lipiński dr Marek Szelągowski dynamic Sp. z o.o. 3 czerwca 2010
1 dr Cezary Lipiński dr Marek Szelągowski dynamic Sp. z o.o. 3 czerwca 2010 Agenda: 1. Porównanie procesowe 2. Przykładowe zasady działania 3. Wnioski 2 Misją dynamic Sp. z o.o. jest: Wspieranie naszych
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU HALO, NEURON. ZGŁOŚ SIĘ.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU HALO, NEURON. ZGŁOŚ SIĘ. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy.
Bardziej szczegółowoCzłowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.
RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na
Bardziej szczegółowospis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16
spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 1. Rozwój i podział układu nerwowego Janusz Moryś... 17 1.1. Rozwój rdzenia kręgowego... 17
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II MÓZGOWE MECHANIZMY FUNKCJI PSYCHICZNYCH 1.1. ZMYSŁY CHEMICZNE (R.7.3) 1.2. REGULACJA WEWNĘTRZNA (R.10) Zakład Psychofizjologii UJ ZMYSŁY CHEMICZNE Chemorecepcja: smak,
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Neuroanatomia i neurofizjologia. Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2017 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Neuroanatomia i neurofizjologia Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoKomunikacja wewnątrz organizmu
Komunikacja wewnątrz organizmu Układ nerwowy generowanie i koordynacja szybkiej oraz precyzyjnej odpowiedzi Układ hormonalny koordynacja przebiegu i utrzymanie stanu równowagi kontrola funkcji realizowanych
Bardziej szczegółowoFizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE PZWL. Wydawnictwo Lekarskie
W ł a d y s ł a w Z. T r a c z y k Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE Wydawnictwo Lekarskie PZWL prof. dr hab. med. WŁADYSŁAW Z. TRACZYK Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE W ydanie VIII - uaktualnione M Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoSystemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)
Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) specjalizacja strukturalna i funkcjonalna ze względu na rodzaj bodźca oraz
Bardziej szczegółowoĆwiczenie XII. Odruchy warunkowe
Ćwiczenie XII Odruchy warunkowe Odruchy Odruchy Warunkowe Bezwarunkowe Klasyczne (Pawłowowskie) Instrumentalne Animalne I rzędu II i wyższego rzędu Wegetatywne Odruchy bezwarunkowe Odruchy bezwarunkowe
Bardziej szczegółowoUKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE
UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE Budowa i funkcje tkanki nerwowej 1. Narysuj neuron i podpisz jego elementy. 2. Wykaż zależność między budową i funkcją neuronu. 3. Jaką funkcję
Bardziej szczegółowoInfantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.
Infantylny autyzm prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantilny autyzm Podstawowy symptom: niezdolność do ukazywania przyjacielskiej mimiki, unikanie kontaktu wzrokowego, zaburzenia komunikacji społecznej, dziwne
Bardziej szczegółowoPlaty kory mózgowej. Szczelina podłużna.
Kora mózgowa Platy kory mózgowej Szczelina podłużna http://www.daviddarling.info/encyclopedia/b/brain.html powierzchnia boczna: 1- część oczodołowa, 2- część trójkątna, 3- część wieczkowa zakrętu czołowego
Bardziej szczegółowoPlastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna
Halina Nawrocka Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna Mielinizacja wyznacza kolejność rozwoju człowieka. Najpierw potrafimy wydawać dźwięki, a potem dopiero chodzić. Najpierw zaczynamy widzieć,
Bardziej szczegółowoCo to są wzorce rytmów?
Sieci neuropodobne XII, Centralne generatory wzorców 1 Co to są wzorce rytmów? Centralne generatory rytmów są układami neuronowymi powodujących cykliczną aktywację odpowiednich mięśni, mogą działać w pewnym
Bardziej szczegółowow kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: Bożena Kostek
Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: yg Bożena Kostek recepto ory ośrodkowy układ nerwowy efektory układ autonomiczny ... ośrodkowy układ nerwowy re eceptory... układ autonomiczny
Bardziej szczegółowoPOLIOMYELITIS. (choroba Heinego Medina, nagminne porażenie dziecięce, porażenie rogów przednich rdzenia, polio)
W latach 50. na chorobę Heinego-Medina chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Po wdrożeniu w Polsce masowych szczepień przeciw poliomyelitis, już w 1960 roku zarejestrowano mniej zachorowań. W
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe
Układ nerwowy Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe Tkanka nerwowa Komórki nerwowe NEURONY Komórki glejowe Typy neuronów Czuciowe (afferentne)
Bardziej szczegółowoPozapiramidowy układ ruchu. Zapewnia tworzenie automatyzmu ruchów (praksji), reguluje postawę ciała, reguluje napięcie mięśniowe.
Pozapiramidowy układ ruchu Układ pozapiramidowy (systema exterapyramidale) Współpracuje z: - układem piramidowym - układem korowym czucia - układem autonomicznym Jest starszy od układu piramidowego. Zapewnia
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie.
Układ pokarmowy Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie Szukanie i zdobywanie jedzenia WPG OS OG NPG Nie szukanie jedzenia Nie jedzenie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY MEDICAL UNIVERSITY OF WARSAW ZAKŁAD FIZJOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ DEPARTAMENT OF EXPERIMENTAL AND CLINICAL PHYSIOLOGY Zawartość Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii, Katedra Nauk Podstawowych Kod przedmiotu Studia
Bardziej szczegółowoSopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński
Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński 81-703 Sopot; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 7/1, tel. kom. 604 858 808; e-mail: michal@terapiasopot-sctpb.pl www.terapiasopot-sctpb.pl
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoV REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
Bardziej szczegółowoAutor: Dr hab.n.med. Ryszard Kinalski. Sylabus: Neurofizjologia Kliniczna
1 Autor: Dr hab.n.med. Ryszard Kinalski. Sylabus: Neurofizjologia Kliniczna 1. Informacje o przedmiocie, jednostce koordynującej i osobach prowadzących zajęcia. 1.1. Nazwa przedmiotu: Neurofizjologia Kliniczna.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.
Zawartość Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.... 1 Ćwiczenie 2. Układy neurotransmisyjne mózgu. Autonomiczny układ nerwowy.... 2 Ćwiczenie 3. Fizjologia układów sensorycznych.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2. TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH, cz. I 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka. Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr. Stacjonarne studia I stopnia. Rok akademicki 2018/2019
Fizjologia człowieka Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr Stacjonarne studia I stopnia Rok akademicki 2018/2019 Tematyka ćwiczeń: 1. Podstawy elektrofizjologii komórek. Sprawy organizacyjne. Pojęcie pobudliwości
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Biologii Doświadczalnej PAN
Neurokognitywistyka WYKŁAD 2 Podstawowe elementy układu nerwowego Rozwój i ewolucja układu nerwowego Podstawowe struktury układu nerwowego ssaków i ich funkcje Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet
Bardziej szczegółowoZastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych
Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych
Bardziej szczegółowoPRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SPASTYKĄ
PRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SPASTYKĄ Codzienne ćwiczenia dla ciała i ducha Prezentacja przygotowana w ramach projektu na rehabilitację domową pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane pt.: Lepsze jutro Finansowane
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Układ nerwowy dzieli się na część ośrodkową (mózgowie i rdzeń kręgowy) oraz część obwodową - układ nerwów i zakończeń nerwowych.
Układ nerwowy Zadaniem układu nerwowego jest nadzorowanie czynności narządów wewnętrznych żywego organizmu oraz umożliwianie mu kontaktów ze światem zewnętrznym. Układ nerwowy dzieli się na część ośrodkową
Bardziej szczegółowoKrwiobieg duży. Krwiobieg mały
Mięsień sercowy Budowa serca Krązenie krwi Krwiobieg duży Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze tętnice,
Bardziej szczegółowoUkład dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.
Układ dokrewny (hormonalny, wewnątrzwydzielniczy, endokrynny) układ narządów u zwierząt składający się z gruczołów dokrewnych i pojedynczych komórek tkanek; pełni funkcję regulacyjną. Hormony zwierzęce
Bardziej szczegółowoZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:
UKŁAD NERWOWY Budowa komórki nerwowej. Pojęcia: pobudliwość, potencjał spoczynkowy, czynnościowy. Budowa synapsy. Rodzaje łuków odruchowych. 1. Pobudliwość pojęcie, komórki pobudliwe, zjawisko pobudliwości
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Bardziej szczegółowo