Przekształcenie zakładu opieki zdrowotnej w spółkę - ekspertyza

Transkrypt

1 Przekształcenie zakładu opieki zdrowotnej w spółkę - ekspertyza Marcin Kautsch Jarocin

2 Cel Niniejsze opracowanie powstało na zlecenie Powiatu Jarocińskiego. Jego celem jest przedstawienie opinii temat na moŝliwości i konsekwencji przekształcenia zakładu opieki zdrowotnej w spółkę w dwóch wybranych wariantach: spółka w pełni samorządowa, spółka prywatna dzierŝawiąca majątek. 2/27

3 Przedstawiany dokument miał odpowiedzieć na następujące kwestie: Konsekwencje przekształcenia SP ZOZ w spółkę prawa handlowego lub wydzierŝawienie jego majątku w zakresie dostępności usług medycznych dla mieszkańców Powiatu Jarocińskiego. Niebezpieczeństwa i nowe moŝliwości obu rozwiązań. MoŜliwości przeniesienia całości/części zobowiązań obecnego SP ZOZ na nowy podmiot (spółkę prawa handlowego bądź dzierŝawcę). Konsekwencje dla organu załoŝycielskiego. Zalety i wady przekształceń w obu powyŝszych scenariuszach: powołania spółki prawa handlowego / wydzierŝawienie majątku SP ZOZ podmiotowi trzeciemu. MoŜliwość realizacji przez powiat ustawowego zadania promocji i ochrony zdrowia po przekształceniu SP ZOZ / wydzierŝawieniu majątku. Wpływ przekształcenia ZZOZ na jego obecnych pracowników; moŝliwość kontynuowania przez spółkę prawa handlowego / dzierŝawcę umów o pracę zawartych pomiędzy SP ZOZ a pracownikami. 3/27

4 Wprowadzenie (kontekst przekształcenia) Sektor uznawany za wraŝliwy społecznie (ochrona przed niekorzystnymi wpływami rynku) = liczne zapóźnienia w transformacji. Niechęć do zmian: Słabość ekip rządzących (istniejąca obiektywnie) Odmienność sektora Brak zdecydowania i jego konsekwencje Sektor ochrony zdrowia a inne sektory 4/27

5 Konieczność budowania silnych i elastycznych struktur działających w warunkach rynku w ochronie zdrowia Pierwsze rozwiązania rynkowe: połowa lat 90-tych XX w. Niedoskonałości / problemy polskiego rynku usług medycznych MoŜliwość pozyskania dodatkowych funduszy, prawdopodobieństwo powstania i wpływ dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych. Prognozowane zmiany Rosnący udział sektora prywatnego, Wzrost wielkości zakładów niepublicznych, Dostosowanie struktur do wymogów prawnych. 5/27

6 12000 Liczba aptek 1995, 2000, 2005, Publiczne Niepubliczne 6/27

7 Liczba porad w opiece ambulatoryjnej, 2006 (tys.) Publiczne Niepubliczne 7/27

8 Liczba porad w opiece podstawowej, 2006 (tys.) Publiczne Niepubliczne 8/27

9 Liczba szpitali ogólnych , Publiczne Niepubliczne 9/27

10 400 Średnia wielkość szptiali , Publiczne Niepubliczne 10/27

11 ŁoŜka w szpitalach ogólnych , Publiczne Niepubliczne Pacjenci w szpitalach ogólnych , (tysiące) Publiczne Niepubliczne 11/27

12 Roczna wartość przychodów duŝych firm medycznych Diagnostyka ponad 100 mln zł Sieć szpitali ponad 100 mln zł Komercyjne usługi (abonamentowe) ponad 400 mln zł 12/27

13 Konieczność budowania silnych i elastycznych struktur działających w warunkach rynku w ochronie zdrowia Jednym z najwaŝniejszych, o ile nie najwaŝniejszym problemem stojącym przed zakładami opieki zdrowotnej / ich właścicielami jest pozyskanie kapitału na: Spełnienie wymogów prawnych dotyczących zakładów, Inwestycje i rozwój, Kształcenie zasobów ludzkich 13/27

14 Pytania, na które naleŝałoby znaleźć odpowiedź: Czy powiat odpowiada za tworzenie miejsc pracy w ochronie zdrowia, czy za tworzenie warunków, w których mieszkańcy powiatu mają zapewniony dostęp do usług medycznych? Czy zakład opieki zdrowotnej, dla którego powiat jest organem załoŝycielskim spełnia wymogi opisane powyŝej, a jeŝeli nie, to jaką kwotę naleŝy zabezpieczyć, by je spełniał? Czy powiat jest w stanie zabezpieczyć kwotę pieniędzy niezbędną do rozwoju zakładu? Czy powiat, jako organ załoŝycielski, jest w stanie uzyskać efektywność funkcjonowania zakładu, która pozwoli mu na konkurowanie z tymi, których właścicielem będzie niepubliczna sieć szpitali? 14/27

15 Pytania będące przedmiotem ekspertyzy 15/27

16 Konsekwencje przekształcenia SP ZOZ (spółka / wydzierŝawienie majątku) w zakresie dostępności usług medycznych Forma w jakiej prowadzony jest zakład opieki zdrowotnej nie determinuje dostępności mieszkańców do usług medycznych. Decyduje o tym publiczny płatnik (obecnie NFZ). Jednocześnie pewne zapisy związane z dostępem do usług mogą być przedmiotem umowy, między JST a jednostką prowadzącą szpital, choć decydujące w tym względzie będą rozwiązania przyjęte przez NFZ. (zakres a wolumen usług) Zapisy takiej umowy nie mogą jednak nie uwzględniać realiów kosztowych realizacji świadczenia i wymuszać na realizatorze usług, które są trwale deficytowe. Zagwarantowanie w umowie świadczenia przez nowy podmiot takich właśnie usług skutkować będzie problemami finansowymi ww. podmiotu, a w krańcowej sytuacji jego upadłością. (formalnie) MoŜliwości dotyczące świadczenia (innych / nowych) usług wiąŝące się z przekształceniem w spółkę nie są zaleŝne od tego, kto prowadzi ww. jednostkę. 16/27

17 MoŜliwości przeniesienia zobowiązań obecnego SP ZOZ na nowy podmiot Przeniesienie zobowiązań moŝe być przedmiotem umowy. Zobowiązania SP ZOZ-u muszą zostać spłacone bez względu na to, kto będzie właścicielem. Cenę szpitala naleŝy negocjować w zaleŝności od skłonności podmiotu przejmującego zakład: Podmiot przejmujący nie jest skłonny przejąć zobowiązań = cena udziałów / rat dzierŝawnych musi umoŝliwiać regulację ww. zobowiązań. Inną opcją jest spłata ww. zobowiązań z innych przychodów JST. Podmiot jest skłonny przejąć zobowiązania = cena musi uwzględniać powyŝszy fakt. Przekształcenie SP ZOZ-u w spółkę daję szansę na zwiększenie efektywności zakładu = moŝliwość wypracowania środków pozwalających na spłatę zadłuŝenia. 17/27

18 Zalety i wady przekształceń: powołania spółki / wydzierŝawienie majątku podmiotowi trzeciemu. Starając się przewidzieć moŝliwe scenariusze naleŝy załoŝyć, Ŝe zachowanie podmiotów będzie racjonalne, a ich działanie prowadzone będzie w dobrej wierze. 18/27

19 Wady / Zalety Spółka powiatowa Silniejsze upolitycznienie i jego wpływ na moŝliwość uzyskania wysokiej efektywności. Mniejsza dbałość o jakość usług. Mniejsza moŝliwość konkurowania ze szpitalami sieciowymi Spółka dzierŝawiąca majątek Mniejsza stabilność i zagroŝenie nagłym upadkiem Mniejsza skłonność do inwestowania* Większa skłonność do unikania ryzyka związanego z przyjmowaniem kosztowych pacjentów* 19/27

20 Wady / Zalety Zagadnienia wyznaczające pole decyzji Czy władze powiatu są w stanie wygospodarować środki na niezbędne inwestycje? Czy pojawia się zainteresowanie za strony potencjalnych dzierŝawców? Czy firmy zewnętrzne są skłonne kupić szpital / udziały w szpitalu, a jeŝeli tak, to jaką pulę udziałów? 20/27

21 MoŜliwość realizacji przez powiat zadania promocji i ochrony zdrowia po przekształceniu JST mogą realizować róŝnorakie zadania (w tym takŝe w zakresie promocji i ochrony zdrowia) po przekształceniu SP ZOZ czy teŝ wydzierŝawieniu jego majątku (podobnie jak zadania z innych obszarów). MoŜna załoŝyć, Ŝe zadanie te będą realizowane w drodze konkursu. Kwoty przekazywane obecnie na te działania (jak naleŝy rozumieć: SP ZOZ-owi) powiat będzie wydawał w drodze konkursu, w którym nowy podmiot (spółka / dzierŝawca) będzie mógł wziąć udział. MoŜna takŝe przyjąć, Ŝe część zadań zostanie przejęta przez nowy podmiot (spółkę / dzierŝawcę) w ramach podpisanego porozumienia z Powiatem. 21/27

22 Wpływ przekształcenia ZZOZ na jego obecnych pracowników PowyŜsze powinno zostać uregulowane umową: JeŜeli efektywność pracy jest obecnie wysoka, nie naleŝy oczekiwać większych zmian w wielkości i strukturze zatrudnienia. JeŜeli jest niska nie ma powodów, by utrzymywać zatrudnienie na obecnym poziomie. JeŜeli występuje niedomiar personelu, to nowy podmiot będzie musiał zatrudnić dodatkowe osoby, które będą w stanie zabezpieczyć zakontraktowaną liczbę usług. Nie ma uzasadnienia dla utrzymywaniu nadmiaru personelu. Przyczynia się do powstawania strat, określanych mianem wysokich kosztów. Definiując warunki powstania spółki / umowy dzierŝawy, władze powiatu powinny brać pod uwagę następujące czynniki: Nakazanie utrzymania obecnego poziomu zatrudnienia, o ile jest ono nadmierne, ogranicza moŝliwości nowego podmiotu dotyczące inwestowania w zakład, tworzenia nowych świadczeń, które mogą być zaoferowane mieszkańcom Powiatu. Być moŝe konieczne byłyby zmiany nie w wielkości, ale strukturze zatrudnienia. W istniejącej infrastrukturze i przy obecnej wielkości zatrudnienia moŝna bowiem oferować dodatkowe usługi, które jednak wymagać będą innych kwalifikacji (personelu). 22/27

23 Proponowane zmiany w zatrudnieniu Koszty osobowe stanowią zasadniczy koszt Szpitala. Proponowane zmiany dadzą silnie odczuwany efekt ekonomiczny Liczba badań radiologicznych Pracownia I Pracownia II Zatrudnienie [etaty] Pracownia I 13,76 15,00 14,00 Pracownia II 11,00 18,95 13,00 Wydajność pracy [liczba badań dziennie na 1 etat] Pracownia I 5,75 6,56 7,43 Pracownia II 2,70 1,12 1,50 Koszt całkowity jednego badania diagnostyki obrazowej [zł] Pracownia I Pracownia II /27

24 Podsumowanie KaŜde rozwiązanie ma zarówno zalety i wady. Zapotrzebowanie na usługi medyczne nie zniknie po przekształceniu zakładu, a forma prawna zakładów opieki zdrowotnej nie przesądza o ww. zapotrzebowaniu. Dominująca obecnie forma prawna (SP ZOZ) jest mało elastyczna i efektywna. Podmioty niepubliczne mają większą szansę na konkurowanie na rynku usług medycznych (w tym moŝliwość oferowania świadczeń komercyjnych, które nie będą ograniczały dostępu do świadczeń finansowanych w ramach systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego). 24/27

25 Podsumowanie Zadania Powiatu: Odpowiedzenia na pytania przedstawione na str. 4 opracowania. Określenia warunków do tworzenia nowego podmiotu. Wynegocjowania warunków kontraktu / umowy, które będą sprawiedliwe dla obu stron. Warunki ww. umowy: nie powinny ograniczać moŝliwości podjęcia koniecznych działań przez nowy podmiot oraz dawać Powiatowi Jarocińskiego moŝliwość spełniania swoich funkcji w stosunku do obszaru ochrony zdrowia (co nie wyklucza kontraktowania ww. funkcji np. u nowego podmiotu). 25/27

26 Deklaracje / chęci Realia 26/27

27 Dziękuję za uwagę. 27/27