1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Doc. dr Stanisław Nieciuński (wykład) Mgr Błażej Pasiut (ćwiczenia)

Transkrypt

1 1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Nazwa przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej Psychologia Doc. dr Stanisław Nieciuński (wykład) Mgr Błażej Pasiut (ćwiczenia) 4. Nazwa modułu: Nauki społeczne 5. Poziom kształcenia pierwszy stopień 6. Forma studiów Stacjonarna 7. Semestr I zimowy 8. Rok studiów I 9. Forma zajęć i liczba godzin: 10. Ilość punktów ECTS wykład (20); ćwiczenia (20); godziny bez nauczyciela (20) 2 11.Język wykładowy polski 12. Wymagania wstępne i dodatkowe 13. Typ modułu kształcenia bez wymagań wstępnych Obowiązkowy

2 14. Efekty kształcenia dla modułu: Efekt modułowy Szczegółowo opisany efekty osiągany przez moduł Odniesienie do efektu kierunkowego EM 1 EM 2 EM 3 EM 4 EM5 EM6 EM7 EM8 Zna podstawy psychologii w zakresie zachowania i rozwoju człowieka, uwarunkowań jego prawidłowego i zaburzonego funkcjonowania Omawia mechanizmy funkcjonowania człowieka w sytuacjach trudnych Wymienia etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego człowieka Różnicuje pojęcie emocji i motywacji oraz zna pojęcie osobowości i jej zaburzeń Charakteryzuje istotę i strukturę zjawisk zachodzących w procesie przekazywania i wymiany informacji Definiuje modele i style komunikacji interpersonalnej Zna techniki redukowania lęku i sposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania i zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego Rozumie procesy poznawcze i różnicuje zachowania prawidłowe, zaburzone i patologiczne BW1 +++ BW3 +++ BW4 +++ BW5 +++ BW6 +++ BW7 +++ BW8 +++ BW EM 9 EM 10 EM11 EM12 EM13 EM14 EM15 EM16 EM17 EM18 EM19 EM20 Ocenia wpływ choroby, hospitalizacji i innych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny i funkcjonowanie społeczne człowieka Projektuje i realizuje w warunkach symulowanych elementarne formy pomocy psychologicznej Prognozuje wpływ choroby i hospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności Somatopsychiczne Ocenia funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych (stres, konflikt, frustracja) Zna psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka w różnych okresach rozwojowych; Zna psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego Kontroluje błędy i bariery w procesie komunikowania się Wykazuje umiejętność aktywnego słuchania Wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej i parawerbalnej w opiece zdrowotnej Tworzy warunki do prawidłowej komunikacji pielęgniarka - pacjent oraz pielęgniarka personel medyczny Dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku i metod relaksacyjnych Stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego BU2 +++ BU3 +++ BU4 +++ BU6 +++ BU7 +++ BU8 +++ BU9 +++ BU BU BU BU BU14 +++

3 EM 21 Systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu Przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego EM22 rodziną oraz współpracownikami 15. Stosowane metody Wykład problemowy dydaktyczne Prezentacja multimedialna 16. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia: Efekt modułowy Formy sprawdzenia osiągnięcia efektu BK2 +++ BK EM 1 EM 8 EM 9 EM 20 EM Forma i warunki zaliczenia modułu, zasady dopuszczenia do egzaminu oraz zaliczenia poszczególnych zajęć, jeśli takie wchodzą w zakres danego modułu 18. Bilans punktów ECTS. Obciążenie pracą studenta Obowiązkowy udział w zajęciach Obowiązkowy udział w zajęciach Obowiązkowy udział w zajęciach Wykład: egzamin pisemny test wiadomości; w drugim i trzecim terminie możliwe egzaminy ustne. Oceny wypowiedzi studentów mogą podwyższyć ich stopnie uzyskane na egzaminie pisemnym, pod warunkiem, że test wiadomości student zaliczy przynajmniej na ocenę dostateczną. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uprzednie zaliczenie ćwiczeń. Pozytywną ocenę uzyskuje osoba, która spełniła wszystkie podane wyżej kryteria, w stopniu co najmniej dostatecznym. Ćwiczenia: Regulaminowa obecność na zajęciach, test wyboru. Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny kontaktowe Wykład 20 Godzin 40 Ćwiczenia 20 Pozostałe godziny kontaktowe Przygotowanie się do wykładu Przygotowanie się do konwersatorium Przygotowanie się do zaliczenia 10 Przygotowanie się do dyskusji 10 Godzin 20 Inne formy Inne formy Sumaryczna liczba punktów ECTS: 2 Godzin Treści merytoryczne modułu Wykłady: 1. Pojęcie psychiki jej podstawowe cechy i wymiary: ujęcia behawiorystyczne, psychoanalityczne, humanistyczne, bimodalne; struktura i funkcje psychiki; zasadnicze rodzaje procesów psychicznych (poznawcze, metapoznawcze, emocjonalne oraz motywacyjno-wykonawcze); psychika

4 jako złożona, wielopłaszczyznowa, funkcjonalna całość. 2. Świadomość. Świat osobistych przeżyć człowieka: Pojęcie i definicje świadomości, funkcje świadomości (ograniczająca dopływ bodźców, selekcjonująca przyswojone informacje, planowania i kontroli wykonania), struktura świadomości (procesy świadome, nieświadome i przedświadome), codzienne zmiany świadomości (marzenia i fantazje, marzenia senne, zaburzenia snu i zakłócenia stanów czuwania), Stany rozszerzonej świadomości (przytomne sny, hipnoza, kontrola nad bólem, dysocjacje, medytacje, halucynacje, ekstaza religijna, trans, środki zmieniające stany świadomości). Świadomość społeczna, społecznie podzielane poglądy, kulturowe nośniki świadomości społecznej. 3. Mechanizmy zachowania się człowieka: uwarunkowania wewnętrzne (genetyczne, neuropsychologiczne, konstytucjonalne, endokrynologiczne, potrzeby, popędy, oraz inne substancjalne, energetyczne i informacyjne własności organizmu jednostki), uwarunkowania zewnętrzne (warunki naturalne, ekonomiczne, gospodarcze, zachowania się innych ludzi i grup społecznych, wyniki własnego postępowania oraz inne substancjalne, energetyczne i informacyjne własności środowiska materialnego i społecznego jednostki). 4. Podstawowe uwarunkowania, mechanizmy i prawidłowości rozwoju człowieka w ciągu życia. Czynniki, mechanizmy i etapy rozwoju. Rozwój człowieka dorosłego. Dysfunkcje i dysharmonie rozwojowe. 5. Psychologia spostrzegania: wrażenia, spostrzeżenia, procesy detekcji i transdukcji, zjawiska progów absolutnego i różnicy, prawo Webera, teorie widzenia barw oraz spostrzegania przestrzeni, wyodrębnianie figur i nadawanie im znaczeń w procesie organizowania pola percepcji, złudzenia, fizjologiczne i psychologiczne prawidłowości procesu spostrzegania, problem adekwatności spostrzeżeń. 6. Proces uwagi: pojęcie i prawa rządzące uwagą funkcje uwagi, jej pojemność, uwaga bierna i czynna, cechy przedmiotów przyciągających uwagę, podzielność uwagi, stany skupienia uwagi; rola uwagi w procesach poznawczych (percepcji, pamięci i myślenia); zagadnienie wyuczonej bezradności; problem skupiania uwagi oraz kierowania uwagą ucznia. 7. Podstawowe procesy uczenia się: pojęcie uczenia się, warunkowanie klasyczne wygaszanie, generalizacja, różnicowanie, metoda odwarunkowania; warunkowanie instrumentalne zachowanie instrumentalne, wzmocnienie pozytywne i negatywne, karanie, prawo efektu, bodźce różnicowe, wyuczona bezradność; modelowanie, uczenie się utajone, rola różnych form uczenia się w edukacji. 8. Pamięć: systemy pamięci sensorycznej, krótkotrwałej i długotrwałej, cechy pamięci, możliwości powiększania pojemności i trwałości pamięci, teorie zapominania, mnemotechniki, farmakologiczne wzmacnianie pamięci, kształcenie pamięci. 9. Myślenie i rozumowanie, rozwiązywanie problemów: sytuacje problemowe, etapy rozwiązywania problemów, algorytmy i heurystyki, wcześniejsze doświadczenia jako utrudnienie przy poszukiwaniu rozwiązania, zasady stymulacji rozwoju myślenia i rozumowania. 10. Inteligencja oraz zdolności specjalne: Teorie inteligencji, mierzenie oraz określanie stopnia inteligencji, jednostki z pogranicza normy intelektualnej,

5 pedagogiczne problemy związane z pracą z dziećmi utalentowanymi i wybitnie zdolnymi. 11. Emocje i motywacja: stymulacja rozwoju emocji: definicje emocji i motywacji, rodzaje procesów emocjonalnych i motywacyjnych, funkcje emocji, rola procesów emocjonalnych, procesy znaku emocji, procesu treści emocji, procesy natężenia emocji (ich aktywacji), wpływ czynników kulturowych na emocje, rozwój emocji. 12. Zjawisko stresu: definicje pojęcia stresu (dystres i eustres), fazy stresu (alarmu, walki lub ucieczki, wyczerpania), warunki powstawania stresu, osobowość a podatność na stres, możliwość ochrony przed stresem oraz eliminowania nadmiernego stresu, stres w sytuacjach szkolnych. 13. Inteligencja emocjonalna: pojęcie inteligencji emocjonalnej, struktura inteligencji emocjonalnej, jej funkcje, kompetencje odczytywania, i komunikowania emocji, nawiązywania i podtrzymywania kontaktu, identyfikacji i empatii. 14. Osobowość: "Ja", pojęcie tożsamości, samowiedza, samoocena, samoprezentacja, samorealizacja. Społeczne źródła wiedzy o samym sobie. Natura ja. Poznanie siebie: przez introspekcję, obserwację własnego zachowania się, schematy ja, słuchanie opinii partnerów interakcji. Pamięć autobiograficzna. Rola osób znaczących, grup odniesienia oraz kulturowych i społecznych zbiorów informacji w procesie samopoznania. Ćwiczenia: 1.Komunikacja społeczna: istota zjawiska, cechy komunikacji, mechanizmy komunikacji społecznej, poziomy komunikowania, komunikacja interpersonalna jako proces psychiczny, mechanizmy komunikacji interpersonalnej, modele komunikacji, środki komunikacji, szumy komunikacyjne, kody komunikacyjne, świadomość społeczna, składniki świadomości społecznej, rodzaje komunikatów, aspekty komunikatu, komunikacja społeczna a współczesność 2. Podstawy psychologiczne zachowania się człowieka: procesy poznawcze, procesy międzyosobowe, proces porozumiewania się, definicje porozumiewania się międzyosobowego, kompetencje komunikacyjne, obraz samego siebie, tożsamość, procesy postrzegania, dynamika relacji interpersonalnych 3. Relacja i praca z pacjentem chorym somatycznie: sytuacja psychologiczna chorego somatycznie, radzenie sobie z chorobą, psychologiczne aspekty relacji z pacjentem, reakcje psychiczne chorego w obliczu śmierci, psychologia zdrowia - wybrane zagadnienia 4. Psychologiczne uwarunkowania kontaktu z drugim człowiekiem: zmienne psychologiczne w kontakcie interpersonalnym i pomocowym, rodzaje i funkcje pomocy psychologicznej, klimat porozumiewania się, empatia i zachowania prospołeczne, cierpienie empatyczne, empatyczny gniew, współczucie, poczucie winy i niesprawiedliwości, klimat porozumiewania się 5. Psychologia konfliktów, stres i radzenie sobie ze stresem: zjawisko konfliktu, rodzaje konfliktów, źródła i mechanizmy konfliktu, ujęcia konfliktu, reakcje na konflikt, metody rozwiązywania konfliktów, strategie w konflikcie, wpływ konfliktu na funkcjonowanie człowieka, uprzedzenia poznawcze w konflikcie, metody interwencji w konflikt, pojęcie stresu i stresora, teorie stresu, metody radzenia sobie ze stresem, interwencja

6 kryzysowa 6. Problemy psychologiczne w pracy pielęgniarki / pielęgniarza: sytuacje trudne, asertywność, radzenie sobie z problemami, wypalenie zawodowe - analiza literatury oraz dyskusja problemowa 7. Analiza problemów funkcjonowania człowieka, jako jednostki oraz w relacjach z innymi w relacjach prywatnych i zawodowych, z wykorzystaniem zdobytej wiedzy psychologicznej - prezentacja referatów, dyskusja 20. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Wykłady; Podstawowa: Mietzel G. (2008) Wprowadzenie do psychologii. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Uzupełniająca: Oleś P., Puchalska-Wasyl M., Sobol-Kwapińska M., O osobowości praktycznie wszystko. Ćwiczenia z psychologii osobowości, Scholar, Wydawnictwo Naukowe KUL, Warszawa/Lublin 2006, rozdz.1 oraz część 2, ss Analiza wybranych zmiennych osobowości na podstawie przykładów. Nieciuński S. Kształcenie akademickie a intelektualny rozwój młodzieży studenckiej. Państwo i Społeczeństwo, Wyd. KSW, Kraków 2006, s Nieciunski S. Intencyjne oddziaływania wychowawcze a manipulacja uczniami. Analiza psychopedegogiczna [w:] J. Aksman (red.) Manipulacja. Społeczno-pedagogiczne aspekty, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o., Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 210, s ISBN Ćwiczenia: Podstawowa: Formański J. Psychologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, Talarowska M., Florkowski A., Gałecki P., (red), Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych. Wyd. Continuo, Wrocław, Uzupełniająca: Adler R., Rosenfeld L., Proctor II R., Relacje interpersonalne - proces porozumiewania się. Rebis, Poznań, Chełpa S., Witkowski T., Psychologia konfliktów, Biblioteka Moderatora, Wrocław, Hoffman M., Empatia i rozwój moralny. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, McKay M., Davis M., Fanning P., Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2003.