Sound Design II Kurs w oparciu o oprogramowanie Logic Pro firmy Apple

Transkrypt

1 Sound Design II Kurs w oparciu o oprogramowanie Logic Pro firmy Apple Edward Sielicki

2 Sound Design II Apple Logic jest zespo!em aplikacji typu DAW (Digital Audio Workstation Cyfrowa Stacja Robocza) zawieraj"cym ogromn" ilo#$ funkcji, aplikacji pomocniczych, instrumentów i nagranych próbek d%wi&kowych, s!u'"cych do produkcji muzycznych od prostych monta'y do niezwykle wyrafinowanych konstrukcji studyjnych, maszyn muzycznych, sterowanych automatyk" lub urz"dzeniami zewn&trznymi. Kreatywno#$ zastosowa( zawartych w Logicu mo'e by$ ograniczona jedynie wyobra%ni" u'ytkownika. Sam Logic mo'e wystarczy$ za kompletne studio do wielo#ladowego monta'u i masteringu d%wi&kowego po skomplikowan" automatyk&, prac& nad ud%wi&kowieniem produkcji filmowych i innych form multimedialnych. Jednak oprócz tego jest aplikacj" otwart", gotow" sterowa$ urz"dzeniami zewn&trznymi poprzez MIDI oraz wewn&trznymi programami innych firm, samplerami, wirtualnymi instrumentami, efektami d%wi&kowymi poprzez tzw. plug-iny wtyczki programowe, dzia!aj"ce jako inserty, wspó!pracuj"ce z Logikiem, w!"czanymi podobnie jak to si& dzieje przy tradycyjnych konsoletach. Mo'na te' za pomoc" tzw. Environment, b&d"cego prostym modu!owym j&zykiem programowania, stworzy$ w!asne wirtualne instrumenty i inne narz&dzia o z!o'onym przep!ywie informacji d%wi&kowych lub innych sygna!ów sterowania MIDI. Logic Pro jest cz&#ci" zestawu Logic Studio, który zawiera kilka niezale'nych aplikacji: wspomniany Logic Pro (b&d"cy de facto sekwencerem MIDI i audio), Main Stage (s!u'"cy do gry na 'ywo), Apple Loops Utility (narz&dzie do budowania specjalnego typu plików d%wi&kowych Apple Loops, o mo'liwo#ciach niezale'nej zmiany wysoko#ci i czasu trwania d%wi&ku), Soundtracks Pro (narz&dzie wielo#ladowe s!u'"ce g!ównie do ud%wi&kowienia filmów), WaveBurner (program do ostatecznego masterowania i wypalania p!yt CD). Poni'ej g!ówne okno Logica Pro: 1

3 Sk!ada si& ono z 7 cz&#ci: 1. Po lewej Inspector (mo'na go w!"czy$ lub wy!"czy$ za pomoc" klawisza I) - u góry pokazuje informacje odno#nie regionu (lub kilku zaznaczonych jednocze#nie regionów) - Region Parameter Box a ni'ej ca!ej #cie'ki Track Parameter Box. Jest mo'liwo#$ wielorakiej modyfikacji (np. zmiana kwantyzacji, komunikatów i kana!ów MIDI, zap&tlenie regionu, transpozycji, opó%nienia, wizualizacji, stylu i innych). W zale'no#ci od tego jakie okno edycyjne jest otwarte, te informacje mog" by$ ró'ne. 2. Po lewej u do!u dolna cz&#$ inspektora: paski miksera i insertów 3. Pole Arrange: W cz&#ci #rodkowej z lewej strony spis g!ównych #ladów (Tracks) i nazw instrumentów. Nowy #lad mo'na utworzy$ przez naci#ni&cie ikonki z plusem w górnej cz&#ci tego pola. Logic zapyta wtedy o rodzaj #ladu (Audio, Software Instrument lub External Midi) oraz wyj#cie sygna!u (Output) i jednocze#nie otworzy nowy t!umik w mikserze. Mo'na t& operacj& upro#ci$ naciskaj"c ikon& plusa z symbolem menu (obok po prawej). Wtedy utworzy si& #lad kolejny o nast&pnych parametrach. 4. W cz&#ci #rodkowej znajduj si& pole, na którym mo'na utworzy$ lub nagra$ paski regionów, zawieraj"ce zawarto#$ muzyczn" tam dokonuje si& najwa'niejszych operacji. 5. Po prawej stronie: pole listy (w!"czane ikonami Notes, List i Media w skrajnie lewej cz&#ci pola wyboru ikon funkcji (patrz ni'ej) zawieraj"ce ró'ne informacje, np. nazwy instrumentów b&d"cych aktualnie w u'yciu (mo'na je dzi&ki temu szybko odnale%$), list& komunikatów MIDI, okna Audio Bin, wyszukiwarki Apple Loops i innych plików. W oknie Notes mo'na zapisywa$ wa'ne informacje nawet dla indywidualnych #ladów. 6. U góry wida$ ikony wyboru funkcji wraz z menu powy'ej 7. U do!u znajduje si& pasek transportu Zalet" Logica jest to, 'e ka'de pole mo'na indywidualnie kreowa$, np. dodawa$ ikony ró'nych funkcji do górnego paska, paska transportu i wiele innych. Mo'na tak'e zamkn"$ które# z g!ównych okien i zamiast tego wybra$ z menu Windows indywidualnie otwierane okno, np. Event List lub Score (to ostatnie pozwala obejrze$ ca!" partytur& w dogodniejszym formacie). Oprócz tego mamy do dyspozycji dodatkowe pola i okna wybierane na dole ekranu (mo'na je zawsze powi&kszy$ poci"gaj"c za górn" kraw&d% albo zastosowa$ zoom): Mikser (Mixer): 2

4 Edytor próbki (Sample Editor): Edytor pianolowy (Piano Roll): Parytura (Score): Hyper Edytor (Hyper Editor): 3

5 Oraz otwierane z menu: Lista zdarze( (Event List): Okno transformacyjne (Transform): )rodowisko (Environment): Pojemnik audio (Audio Bin): Regiony 4

6 Regionami nazywamy paski umieszczone na #cie'kach w oknie aran'acyjnym, zawieraj"ce tre#$ muzyczn" w postaci: 1. plików audio, które mo'na importowa$ za pomoc" okna Audio Bin lub przeci"gaj"c z innego katalogu bezpo#rednio do okna aran'acyjnego lub nagrywa$ bezpo#rednio na #lady. Region mo'e korzysta$ z ca!ego pliku, b"d% jego fragmentu, 2. danych MIDI (komunikatów, kontrolerów, itd.) 3. Apple Loops specjalnych plików zawieraj"cych dane audio (niebieskie) lub audio i midi (zielone) o mo'liwo#ciach bezstratnego wyd!u'ania. Wywo!uje si& je z okna Loops (skrót klawiszowy O) i przesuwa bezpo#rednio na okno aran'acyjne. Zaznaczanie obiektów (regionów) w oknie aran!acyjnym Zaznaczanie obiektów jest bardzo wa'ne, bo w przypadku jakichkolwiek dzia!a(, tylko obiekty zaznaczone b&d" im podlega$, a inne pozostan" niezmienione. Istnieje kilka sposobów zaznaczania obiektów: naci#ni&cie paska z nazw" instrumentu lub #cie'ki spowoduje, 'e zaznaczone zostan" wszystkie regiony znajduj"ce si& na tej #cie'ce, naci#ni&cie pojedynczego regionu zaznaczy tylko ten region, z jednoczesnym przyci#ni&ciem klawisza Shift mo'na zaznaczy$ kilka regionów, z klawiszem Option odznacza poprzednio zaznaczony region lub regiony i zaznacza tylko ten. Przeci"gni&cie regionu (w dowolne miejsce) z jednoczesnym przyci#ni&ciem klawisza Option powoduje jego sklonowanie. U'ycie Marqee Tool (wybranego z przybornika prawy przycisk myszy) pozwala zaznaczy$ dowolny fragment pionowy w celu jego zmiany b"d% usuni&cia. Inne po'yteczne funkcje w oknie aran'acyjnym (wiele z nich dzia!a podobnie w edytorach: Piano roll, Note Editor i in.) 1. Przycisk MUTE (lub klawisz M dla zaznaczonego regionu) wy!"cza dany region z odtwarzania 2. Przycisk SOLO (lub klawisz S dla zaznaczonego regionu) ka'e odtwarza$ solo ca!y region (lub inne zaznaczone jednocze#nie regiony) 3. Przycisk M lub S na pasku z nazw" instrumentu pozwala wyciszy$ lub odtwarza$ solo ca!" zaznaczon" w ten sposób #cie'k& 4. Mo'na zmienia$ wizualizacj& wielu elementów do woli, np. górny róg okna aran'acyjnego (trójk"cik z lokalnym menu) zawiera mo'liwo#ci wy#wietlania czasu w taktach, minutach i sekundach, lub obu na raz. 5. Funkcja Freeze, powoduje zamro'enie danego #ladu uniemo'liwiaj"ce jego edycj&, ale za to uwalnienie mocy procesora do innych zada(. Nale'y w tym celu wybra$ ikon& (p!atek #niegu pojawi si& ona po wybraniu z menu: View Configure Track Header ) 6. Odtwarzanie cykliczne wybranego fragmentu. Nale'y w tym celu zaznaczy$ i przeci"gn"$ kursorem w prawo pasek, na którym znajduj" si& numery taktów. Pojawi si& wtedy zielony pasek, który zaznaczy odtwarzany cyklicznie odcinek. Mo'na dowolnie zmienia$ jego wielko#$ a tak'e przesuwa$ go. 7. Omijanie dowolnego odcinka. Wystarczy w podobny sposób zaznaczy$ pasek taktowy, ale w lewo. Pasek omijaj"cy b&dzie mia! posta$ zielonych paseczków poprzecznych. 8. Powi&kszanie i zmniejszanie wszystkich obiektów za pomoc" pasków po prawej stronie ekranu na dole (pionowy zwi&ksza i zmniejsza obiekty w pionie, poziomy w poziomie) oraz linii przesuwania znajduj"cej si& na dole. Z!apanie za jeden z jej ko(ców rozszerza lub zw&'a pole widzenia obiektów. Mo'na tak'e u'y$ narz&dzia lupy z przybornika. Regiony Audio mo'na rozszerzy$ (za pomocy narz&dzia Lupy) nawet do pojedynczej fali d%wi&kowej. 5

7 9. Screensets to z kolei gotowe ustawienia ekranu dla danego utworu. Mo'e by$ ich 99. To bardzo u!atwia prac&, bo nie traci si& czasu na przesuwanie obiektów. Wybór ustawie( i ich zapisywanie odbywa si& w menu Screensets. Ustawienia mo'na te' blokowa$, nazywa$, kopiowa$ i usuwa$. Mo'na te' utworzy$ specjaln" automatyk& dla zmieniaj"cych si& ustawie( ekranu w celu prezentacji, instrukta'u lub nawet specjalnej formy audiowizualnej. Logic Pro dzia!a podobnie do magnetofonu wielo#ladowego: na ka'dym #ladzie mo'na umie#ci$ dowoln" #cie'k& muzyczn". Ich ilo#$ jest nieograniczona. Istniej" cztery rodzaje takich #ladów: 1. Audio, 2. Software instrument 3. Midi Instrument 4. )lad z innymi funkcjami Audio, to materia! nagrany w postaci pliku d%wi&kowego w jednym z dost&pnych formatów: wav, aiff, caf, SDII, Apple Loops. Software instrument, to symulacja zewn&trznego syntezatora lub samplera, Midi instrument, to sterowanie zewn&trznym syntezatorem lub samplerem z pomoc" protoko!u MIDI, pozosta!e funkcje mog" dotyczy$ np. automatyki, arpeggiatora, transformera lub innego przekszta!cenia na 'ywo. Pasek (t!umik) miksera mo'e zawiera$ do 15 insertów. Ka'dy z nich oznacza inny efekt (mo'na zastosowa$ ten sam efekt kilkakrotnie z ró'nymi ustawieniami). Poni'ej insertów znajduje si& wysy!ka sygna!u (Bus) oraz Software instrument (do wyboru). Klikni&cie w pasek insertu otwiera hierarchiczne menu, s!u'"ce do wyboru efektu. Dwukrotne klikni&cie w jeden z wybranych wtyczek lub w instrument powoduje jego natychmiastowe otwarcie i dost&p do graficznej formy parametrów (jak powy'ej). W górnej cz&#ci znajduje si& menu lokalne z gotowymi ustawieniami Channel Strip Settings - (wystarczy je tylko nacisn"$ i wybra$ jedno z nich), poni'ej korektor. W dolnej cz&#ci znajduje si& wej#cie i wyj#cie sygna!u (input i output), poni'ej grupowanie #ladów (groups), ni'ej rodzaj automatyki #ladu, panorama (lub surround), suwak t!umika i wska%nik sygna!u z ledem Overload. Na dole znajduje si& przycisk solo i mute, a poni'ej nazwa #cie'ki oraz, w przypadku typu #ladu Audio dodatkowo przycisk mono-stereo (otwieraj"cy tak'e opcje tylko jednego kana!u lub trybu Surround), I dla trybu Input Level oraz R uaktywniaj"cy tryb Record. Regiony Regiony, czyli paski poziome w oknie aran'acyjnym zawieraj" materia! d%wi&kowy. Mo'na z nimi robi$ wiele rzeczy: skraca$, wyd!u'a$, dzieli$ na cz&#ci,!"czy$ podzielone lub ca!kiem niezale'ne regiony (w audio tworzy si& wtedy nowy plik), usuwa$, wycisza$, sprawia$, 'eby gra!y solo, nazywa$ je, wyró'nia$ kolorami, a nawet rozci"ga$ (zmieniaj"c stosunki czasowe pomi&dzy d%wi&kami), itp. S!u'" do tego narz&dzia z przybornika (najpro#ciej u'y$ do jego wywo!ania prawego przycisku myszy). Kursor umieszczony na ko(cu regionu mo'e pomóc region wyd!u'y$ lub powtórzy$. Global Track Jest to znajduj"ca si& u góry okna aran'acyjnego (zaraz pod menu) #cie'ka, na której mo'na zapisywa$ zmiany globalne: tempo, metrum, funkcje harmoniczne, transpozycj& i inne funkcje (np. beat mapping i ustawianie znaczników). Wystarczy tylko zaznaczy$ w lokalnym menu View: Global Track oraz poni'ej w Configure Global Track wybra$ potrzebne funkcje. Nast&pnie w pasku Global Track w oknie aran'acyjnym ods!oni$ je naciskaj"c trójk"cik (typowa procedura Macowa). 6

8 Automatyka Ikona u góry ekranu w!"cza automatyk& #cie'ki. Wtedy ka'dy #lad otrzymuje mo'liwo#$ zautomatyzowania za pomoc" poziomej linii o nieograniczonej liczbie punktów wielu funkcji takich jak: g!o#no#$, panorama, w!"czenie i wy!"czenie w dowolnym miejscu, solo (w dowolnym miejscu), wysy!ka, wy!"czenie insertu. Mo'na otworzy$ dowoln" ilo#$ pasków automatyki. Ich zamkni&cie nie spowoduje wszak'e wy!"czenia ich dzia!ania. Poza typow" automatyk", mo'na tak'e zautomatyzowa$ niemal wszystkie funkcje wtyczek lub wirtualnych instrumentów, powoduj"c zmian& parametrów w czasie rzeczywistym. Do kszta!towania krzywych s!u'y narz&dzie Automation Curve Tool z przybornika (patrz powy'ej). Automatyka mo'e by$ tak'e stosowana w odniesieniu do wtyczek i ich parametrów, które mog" zosta$ zapisane na #cie'ce automatyki (pojawi" si& w menu lokalnym pod nazw" instrumentu). Niemal wszystkie dost&pne parametry mo'na zautomatyzowa$. Pasek transportu Jak wiele innych rzeczy, znajduj"cy si& u do!u ekranu, pasek transportu mo'na wzbogaca$ o nowe funkcje. Prawy klik myszy otwiera szereg nowych opcji, takich jak: skok na podan" pozycj&, do lewego lub prawego punktu lokacyjnego, start od pocz"tku utworu, odtwarzanie tylko od zaznaczonego punktu, od lewego brzegu ekranu, start, stop, przewijanie w obie strony, pauza, nagrywanie, nagrywanie w locie (Logic mo'e nagra$ fragment improwizowany, nawet je'eli w danej chwili nie mamy w!"czonego przycisku nagrywania), powtarzanie w p&tli, zamiana, solo, metronom i kilka innych funkcji. Cz&#$ #rodkowa okna okre#la pozycj& (w taktach i SMPTE), cz&stotliwo#$ próbkowania, punkty lokacyjne, tempo, metrum, podzia! na najmniejsz" jednostk& rytmiczn" (np. 16 lub 32), aktywno#$ MIDI (np. podczas odtwarzania pokazuje aktualny komunikat, np. numer d%wi&ku i velocity), stopie( wykorzystania procesora i szybko#$ dzia!ania dysku, funkcj& Varispeed (poni'ej). Mo'na te' nada$ paskowi jedn" tylko funkcj& (np. du'ego wy#wietlacza czasu) przez naci#ni&cie go prawym przyciskiem myszy. Obróbka plików audio (Sample Editor) Pliki Audio mog" zosta$ poci&te na mniejsze cz&#ci, przy czym obróbka mo'e wp!ywa$ na plik d%wi&kowy na sta!e, b"d% by$ dokonana wy!"cznie wirtualnie (np. przez ci&cie regionów). Do bardziej dog!&bnej edycji tych plików s!u'y Sample Editor. Znajduje si& jako zak!adka na dole g!ównego ekranu. Ma w!asne lokalne menu i umo'liwia np. tworzenie kopii zapasowej (backup) ca!ego pliku, b"d% jego fragmentu, zapisania cz&#ci pliku, wyszukiwania transjentów, tworzenia nowych regionów z zaznaczonego fragmentu, normalizacji, zmiany amplitudy, tworzenie wej#$ (fade-in) i zej#$ (fade-out), odwrócenia próbki lub jej zaznaczonego fragmentu, usuwania zb&dnych cz&#ci pliku (trim), tworzenie odcinka ciszy (silence), wyszukiwanie najcichszego i najg!o#niejszego miejsca w pliku, zmiany wysoko#ci b"d% d!ugo#ci pliku (Time and Pitch Machine), oraz inne, s!u'"ce do poprawiania nagranego pliku, jak Audio Energizer czy Silencer. Istniej" te' funkcje dostosowuj"ce zawarto#$ rytmiczn" pliku do MIDI. 7

9 Pojemnik audio (Audio Bin) Audio Bin jest rodzajem magazynu i systemu zarz"dzaj"cego plikami audio. Mo'e by$ wywo!any z menu Window, skrótu klawiszowego Command 9 lub z panelu Media, zak!adka Bin. Plikom i regionom mo'na dowolnie zmienia$ nazwy. Je'eli region zawieraj"cy plik audio zosta! podzielony w oknie aran'acyjnym przy pomocy no'yczek (tools) to ka'dy region wynikaj"cy z poci&cia pliku pojawi si& w tym oknie. Mo'na dok!adniej dzieli$ ten plik w!a#nie tutaj. W lokalnych menu znajduj" si& funkcje: add audio file, usuwanie, sortowanie, kolorowanie, grupowanie, zapisywanie regionów jako oddzielnych plików d%wi&kowych, optymizacja, kopiowanie, przesuwanie, odnajdywanie plików, dodawanie do okna aran'acyjnego, dzielenie pliku na odcinki poprzedzielane cisz" (strip silence) i inne. Pliki i regiony mo'na ods!ucha$ (ikona g!o#nika na dole) z regulowan" niezale'nie od ogólnego poziomu g!o#no#ci". Mo'na te' je powi&ksza$ i chowa$, pozostawiaj"c tylko nazwy, odnajdywa$ je na dysku. Pianola (Piano Roll) Piano Roll to imitacja wa!ka pianolowego, na którym poszczególne paseczki odwzorowuj" d%wi&ki, ale tylko nagrane jako komunikaty MIDI (nie dzia!a z próbkami audio). W!"czony instrument wirtualny (jako wtyczka) natychmiast odwzoruje go w postaci d%wi&ku. D%wi&ki w tym edytorze mo'na wprowadza$ za pomoc" o!ówka z przybornika. Piano Roll umo'liwia do#$ precyzyj" ich edycj&, gdy' paseczki mo'a wyd!u'a$, przesuwa$ w czasie i zmienia$ pozycj&, przesuwa$ na skali (transponowa$), zmienia$ g!o#no#$ (velocity), usuwa$, wycisza$ (Mute), kwatyzowa$ (czyli wyrównywa$ wzgl&dem okre#lonej siatki rytmicznej) oraz u'ywa$ takich samych narz&dzi jak w odniesieniu do regionów (patrz wy'ej). Do zmiany szeregu innych parametrów w sposób graficzny s!u'y funkcja Hyper Draw (lokalne menu View Hyper Draw), która jest widoczna po naci#ni&ciu ma!ej ikonki na dole ekranu i ewentualnym rozsuni&ciu dolnego paska. Ma!e menu (trójk"cik) pozwala na wybranie jednego z komunikatów lub kontrolerów MIDI (np. velocity, pitch bend, volume, sustain, breath, program change i in.), który mo'na odwzorowa$ w sposób graficzny (jak Automation). Piano Roll mo'e tak'e s!u'y$ do wprowadzenia d%wi&ków metod" krokow" (step input). W tym celu nale'y w!"czy$ ikonk& pokazuj"c" symbol z!"cza MIDI, która zaznaczy si& na czerwono i wprowadza$ d%wi&ki za pomoc" pod!"czonej klawiatury MIDI lub uaktywnianego za pomoc" klawisza Caps Lock edytora lub Step Input Keyboard (g!ówne menu Options - Step Input Keyboard). Hyper Editor Hyper Editor otwiera si& poprzez zak!adk& w dole g!ównego okna aran'acyjnego. Jest to uniwersalny edytor kontrolerów i innych komunikatów MIDI (niekoniecznie Note ON i Note OFF), np: Pressure, Pitche Bend, Program, Velocity i Controllers od #1 do 127. Edycja odbywa si& w sposób graficzny (patrz rysunek). Do istniej"cych w zestawie startowym mo'na doda$ dowoln" ich ilo#$, która zostanie pokazana pod postaci" dodatkowych pasów. Wystarczy tylko klikn"$ dwukrotnie w najni'szy z nich, a pojawi si& kolejny taki sam. W Bloku parametrów (po lewej) trzeba wtedy zmieni$ parametr Status na jeden z nast&puj"cych: Fader, Meta, Note, Control, P-Press, C-Press lub PithBd. Dodatkowo w Control mo'na ustawi$ numer kontrolera, a w Program numer programu (czyli instrumentu). W#ród narz&dzi, oprócz znanych, pojawi si& Line Tool, z pomoc" ktorego mo'na narysowa$ liniowo 8

10 wzrost lub spadek danego przebiegu (np. Velocity czy odpowiadaj"cego za g!o#no#$ ci"g!ego kontrolera #7. Transform Transform jest rodzajem edytora, w którym pewne, wybrane komunikaty MIDI s" zamieniane na inne. Mo'e to by$ bardzo przydatne w zaawansowanych projektach dotycz"cych zarówno zewn&trznych jak i wirtualnych instrumentów. Mo'na go otworzy$ praktycznie z ka'dego dowolnego okna edycyjnego. U góry okna znajduj" si& dwa menu: po lewej oznacza gotowe funkcje (Presets), po prawej oznacza rodzaj operacji, których transformacja dotyczy. Poni'ej znajduj" si& pola dotycz"ce warunków przekszta!ce( (czyli co ma zosta$ przekszta!cone), jeszcze ni'ej operacje, które maj" zosta$ wykonane, za# u do!u trzy opcje: tylko zaznacz, tylko wykonaj operacje, wykonaj obie te czynno#ci. Dzia"anie: Najpierw zaznacz region, w którym znajduj" si& komunikaty MIDI, które zamierzasz przekszta!ci$. Nast&pnie wybierz pozycj& tych komunikatów ustalaj"c warunki (All, =, Unequal, <=, >=, Inside, Outside, Map), Status, czyli jaki rodzaj komunikatów chcesz przekszta!ci$ (Fader, Meta, Note, P-Press, Control, Program, C-Press, Pitchbend), MIDI Channel (wed!ug tych samych co powy'ej warunków: All, =, Unequal, <=, >=, Inside, Outside, Map), wysoko#$ d%wi&ku Pitch, Velocity, D!ugo#$ (Length), Subposition. W polu operacji wybierz jedn" z opcji przekszta!cenia (Thru pozostawia wszystko bez zmian). Wybranie jednej z opcji cz&sto powoduje pojawienie si& opcji dodatkowej, np. Status ustawiony na Note w okienku Pitch ustawionym np. na Inside podaje poni'ej zakres nut, które maj" zosta$ zmienione, wybór Map otwiera specjaln" map&, na której mo'na w sposób graficzny zmiani$ dane, wybranie Random poka'e zakres przypadku, a zmiana Statusu na Control spowoduje automatycznie zmian& nazwy okienek Pitch i Velocity na Data Byte 1 i Data Byte 2, itp. W sumie mo'na mno'y$ warunki i operacje, pami&taj"c, 'e to czego nie ma w regionie (np. zaznaczonego komunikatu) lub co przekracza zaznaczony zakres po prostu nie zostanie wykonane i transformacja nie zadzia!a. Logic w ustawieniu pocz"tkowym proponuje 18 ró'nych gotowych ustawie(, np. Random Pitch, Velocity Length, Transposition, Half Speed, Crescendo i in. 9

11 Przyk"ad 1 Sterowanie parametrami wtyczek W EXS24 mo'na sterowa$ cz&stotliwo#ci" odci&cia i wielko#ci" rezonansu filtra niezale'nie. Otwieramy Src (Source) i wybieramy Controller # 21 a w Dest (Destination) wybieramy Filter Cutoff. To samo robimy z Filter Resonance i przyporz"dkowujemy do Ctrl # 22. W Environment tworzymy patch zawieraj"cy Transformera i tam w kolumnie Status wybieramy Control, a w destination Data Byte 2 wybieramy +- Random. Je'eli chcemy zrytmizowa$ zmiany, które maj" nast"pi$, musimy wej#$ do Hyper Editora (opis poni'ej), stworzy$ nowe linie dla Controller # 21 i 22, wybra$ odpowiedni Pen Width i narysowa$ lini& kontrolera. Zaznaczamy t& lini& (w przeciwnym razie Transformer zadzia!a do wszystkich kontrolerów na raz. Wirtualne instrumenty i wtyczki (inserty) Samowystarczalno#$ Logica Pro polega na mo'liwo#ci zastosowania do!"czonych gotowych instrumentów i efektów wraz z ogromn" ilo#ci" próbek d%wi&kowych i gotowych ustawnie( (mo'liwe jest tak'e stosowanie wtyczek w systemie Audio Units innych firm). Mo'na te ustawienia wywo!a$ na kilka sposobów: z menu insertowego po lewej stronie ekranu, z poziomu miksera, z paska po lewej stronie, który pokazuje gotowe instrumenty lub gotowe ustawienia oraz z menu znajduj"cego si& w otwartym oknie ka'dej wtyczki. Mo'na te' zapisa$ ustawienia w!asne. Oto kilka przyk!adów wtyczek: 10

12 Wtyczki maj" ró'ne funkcje, wiele z nich to po prostu wirtualne syntezatory lub samplery, inne nie produkuj" d%wi&ku, tylko go przetwarzaj". Wi&kszo#$ wygl"dem przypomina urz"dzenia studyjne, szereg ma identyczne jak one funkcje. Wtyczki efektowe wprowadza si& jako inserty do t!umika Audio lub Software Instruments. S" one pogrupowane w zale'no#ci od funkcji, które pe!ni". Aktualnie jest ich 72. Wiele z nich jest specjalnie przeznaczonych do masteringu albo grania na 'ywo, szereg stosuje zaawansowane filtry, pog!osy, zniekszta!cenia, spacjalizacj&, opó%nienia. Wybranie opcji No Plug-in powoduje usuni&cie go z toru, klikni&cie z przytrzymanym klawiszem Option - chwilowe wy!"czenie. Menu Audio Units u do!u pozwala na otwarcie wtyczki innej firmy, wyst&puj"cego w tym w!a#nie formacie (Logic nie obs!uguje VST ani RTAS). Wtyczki pod postaci" wirtualnych instrumentów wprowadza si& w dolnym insercie (pod wysy!k" Bus patrz rysunek powy'ej). Logic posiada ich 15 od metronomu, poprzez symulatory analogowych instrumentów, symulator syntezy FM, po wirtualne samplery, symulatory fortepianów i organów elektrycznych, maszyn& perkusyjn", vocoder oraz instrument oparty na zasadzie modelowania fizycznego Sculpture, którym zajmiemy si& oddzielnie. U do!u menu znajduj" si& wygodne w u'yciu, uniwersalne instrumenty Garage Band. Sampler EXS24 Sampler jest urz"dzeniem zdolnym do przechowywania i odtwarzania dowolnych próbek d%wi&kowych, pogrupowanych i przyporz"dkowanych do klawiszy. Tworz" one tzw. instrumenty. Mo'na te' sterowa$ za jego pomoc" ró'nymi parametrami wp!ywaj"cymi na barw& d%wi&ku. Tym samym EXS24 jest jednym z najbardziej uniwersalnych instrumentów zawartych w Logicu. Otwiera si& go tak samo jak inne instrumenty w bloku dolnych insertów. Podwójne klikni&cie otwiera poni'yszy edytor: 11

13 Najwa'niejszy blok zawiera w górnej cz&#ci lokalne menu, s!u'"ce do wprowadzania instrumentów. Z chwil" naci#ni&cia go pojawia si& menu z zainstalowanymi instrumentami. Znaki plus i minus obok menu pozwalaj" na szybkie przegl"danie kolejnych instrumentów. Poni'ej znajduje si& blok filtrów, na lewo dostrajanie, poni'ej blok modulacji, na dole obwiednie i odpowiedzialny za vibrato LFO. Na samej górze znajduj" si& menus, typowe dla wszystkich wtyczek w Logicu. Po zaznaczeniu #cie'ki z ustawionym EXS24 i otwartym bloku Media w zak!adce Library, mo'na tak'e dokowywa$ wyboru instrumentu, który zostanie natychmiast za!adowany. Istnieje te' mo'liwo#$ importu próbek lub gotowych instrumentów innych typów, np. Akai, Gigasampler i inne za pomoc" menu Options (znajduj"cego si& z prawej strony). Oprócz funkcji playera, EXS24 posiada znaczne mo'liwo#ci edycyjne, w tym tworzenia w!asnych instrumentów z niezale'nie nagranych, b"d% za!adowanych próbek. W tym celu nale'y otworzy$ lokalne menu Edit, które poka'e umiejscowienie aktualnie za!adowanych do instrumentu próbek i pozwoli na w!asn" edycj&. Je'eli tworzymy instrument od pocz"tku, wybieramy w!asne próbki, umieszczaj"c je w edytorze, w którym mo'na je nak!ada$ na siebie, skraca$ i tworzy$ wiele warstw, które umo'liwi" np. p!ynne przechodzenie pomi&dzy nimi w zale'no#ci od si!y uderzenia klawisza. Przyk"ad 2 Korzystanie z bloku modulacji. Blok ten jest to rodzajem matrycy, zawieraj"cej do 10 ró'nych przyporz"dkowa(. Ka'de ma oddzielne menu: Dest (cel modulacji),via (jakim parametrem mamy si& pos!u'y$) i Src (%ród!o modulacji) oraz suwak okre#laj"cy wielko#$ modulacji. W menu Dest wybieramy np. LFO, je'eli chcemy osi"gn"$ efekt vibrato, Pitch, je'eli chcemy wp!yn"$ jakim# parametrem na wysoko#$ d%wi&ku, Glide Time dla uzyskania efektu je'd'enia d%wi&ku, na g!o#no#$ lub elementy obwiedni, musimy wybra$ odpowiedni" opcj& z lokalnego menu. Side Chain 12

14 Side Chain jest funkcj" umo'liwiaj"c" sterowanie zawarto#ci" innej #cie'ki wtyczk" na innej #cie'ce. Wystarczy na jednym #ladzie Audio umie#ci$ nagranie (najlepiej rytmiczne), w!"czy$ funkcj& Side Chain w wybranej wtyczce innej #cie'ki (np. instrumentu). Wtedy zmiany rytmiczne Audio b&d" okre#la!y zmiany charakteru wtyczki. EVOC20 (Vocoder Synth) EVOC20 jest emulatorem wokodera, syntezatora symuluj"cego mow&, urz"dzenia popularnego w latach 60-tych. EVOC20 jest syntezatorem formantowym. Dzia!a w dwóch trybach: jako syntezator oraz jako urz"dzenie przekszta!caj"ce mow& wed!ug w!asnych ustawie( formantów. Aby ta druga funkcja zadzia!a!a, nale'y nagra$ fragment audio (najlepiej mow&, bo wtedy efekt jest najwyra%niejszy, ewentualnie brzmienia perkusyjne o wyrazistym ataku lub rytmie), ustawi$ EVOC20 w trybie Side Chain (patrz wy'ej) na t& #cie'k&, na której znajdzie si& wspomniany plik audio, wybra$ ze zbioru presetów jeden z grupy Vintage Vocoder lub Warped Vocoder, albo te' wybra$ w lokalnym menu Signal (po prawej stronie u góry) Voc. Teraz granie na klawiaturze MIDI jednocze#nie z uruchomionym sekwencerem spowoduje powstanie efektu Vocodera, a zmiana wysoko#ci d%wi&ku transpozycj& efektu (razem z transpozycj" formantów, co w!a#nie powoduje wspomniany efekt). W bloku Sidechain Analysis In znajduj" si& potencjometry Attack i Release, które wydatnie wp!ywaj" na charakterystyk& efektu. Przyk"ad 3 Próbuj manipulowa$ powy'szymi potencjometrami oraz w!"cz przycisk Freeze. Zamro'one zostanie widmo sygna!u wej#ciowego. Zmieniaj ilo#$ pasm filtra (Band) oraz ich zakres cz&stotliwo#ci (pasek poziomy u góry). Przyk"ad 4 Spróbuj manipulowa$ pokr&t!ami bloku LFO, zmieniaj"c ustawienie Rate w Pitch LFO i Shift LFO. Pitch LFO umo'liwia ograniczenie pasma w zakresie zmiany wysoko#ci d%wi&ku, a Shift LFO dzia!a w zakresie g!&boko#ci wibrata. Tryb Mode pozwala na wybór 13

15 Rze#ba (Sculpture - Modeling Synth) Sculpture to instrument oparty na zasadzie modelowania fizycznego. Jest rodzajem hybrydy pomi&dzy instrumentem d&tym, strunowym a perkusyjnym. Nie korzysta z próbek, tylko sam generuje symulowane d%wi&ki na podstawie fizycznych parametrów ich powstawania. Okienko po lewej stronie reprezentuje strun&, #rodkowe okno materia!, z którego mo'e by$ zbudowana, jego g&sto#$, spr&'ysto#$, napr&'enie, t!umienie, grubo#$, itp. W pobli'u struny znajduj" si& pickupy oraz menu dotycz"ce sposobu jej zaatakowania (do wyboru: impuls, s!abe i mocniejsze uderzenie, lekki i mocniejszy nacisk smyczka, szum lub podmuch powietrza, odkszta!cenie). Struna mo'e wi&c sta$ si& pr&tem, sztab", link", mo'e by$ zbudowana z drewna, metalu, nylonu lub szk!a. Sculpture posiada te' bogaty zestaw filtrów, obwiedni, efektów opó%nienia, uk!ad kszta!tuj"cy przebieg (Waveshaper), mo'na symulowa$ cechy pud!a rezonansowego (do wyboru instrumenty szarpane, kalimba, instrumenty smyczkowe, flety). W dolnej cz&#ci okna znajduje si& sterowanie generatora niskich cz&stotliwo#ci (LFO), rozrzut czasowy impulsów (Jitter), reakcja na szybko#$ uderzenia. Na samym dole znajduje si& sterowanie kontrolerami MIDI. Sculpture ma w swej dolnej cz&#ci system Morph, który jest zdolny zapami&ta$ zmiany pomi&dzy parametrami i odtworzy$ je w sposób ci"g!y. Tym samym mo'emy stworzy$ instrument, który podczas gry zmienia swój kszta!t, wielko#$, materia! z którego jest zbudowany, sposób w jaki zosta! pobudzony do wydobywania d%wi&ku i inne. Przyk"ad 5 W#ród kontrolerów steruj"cych mo'na przyporz"dkowa$ dowolnym parametrom kontrolery, suwaki i pokr&t!a zawarte w klawiaturach steruj"cych, takich jak Novation lub zastosowa$ sterownik, wysy!aj"cy komunikat Breath Controller, symuluj"cy naturalne cechy zad&cia instrumentów d&tych. Kreator opó#nie$ (Delay Designer) Delay Designer to bardzo interesuj"ca i kreatywna wtyczka, reguluj"ca opó%nienia, echo, itp. Umo'liwia indywidualne kszta!towanie wielu parametrów: ilo#$ odbi$ (wprowadzanie r&czne i w czasie rzeczywistym), cz&stotliwo#$ odci&cia, rezonans, transpozycja, panorama i ogólny poziom. 14

16 Wprowadzone odbicia mo'na potem przesuwa$ w czasie swobodnie, lub wed!ug siatki kwantyzacyjnej. Przyci#ni&cie klawisza Command jednocze#nie z przyciskiem myszy pozwala zmienia$ powy'sze parametry w sposób ci"g!y. Mo'na zsynchronizowa$ odbicia z rytmem i tempem ca!ej sekwencji. Delay Designer dzia!a w czasie rzeczywistym poprzez klawiatur& Midi oraz w odniesieniu do nagranej sekwencji. Przyk"ad 6 Dla ka'dego odbicia (maksymalnie 25) mo'na indywidualnie ustawi$ filtr o innej przepustowo#ci (górnoprzepustowy, dolnoprzepustowy, pasmowy), cz&stotliwo#ci odci&cia, dobroci i rezonansie. Mo'na te' zmieni$ wysoko#$ d%wi&ku (funkcja Transp) dla ka'dego odbicia, co daje now" struktur& d%wi&kow" praktycznie z pojedynczego d%wi&ku. %rodowisko (Environment) Environment (skrót klawiszowy Command 8 lub wybór z menu Window) to rodzaj prostego j&zyka obiektowego, jednak o niebywa!ych mo'liwo#ciach tworzenia w!asnych ustawie( praktycznie ca!ego toru d%wi&kowego w zakresie MIDI i cz&#ciowo audio oraz do dzia!a( interaktywnych. Do jego najwi&kszych zalet nale'y mo'liwo#$ zewn&trznego lub wewn&trznego sterowania jednych komunikatów MIDI innymi, w!"cznie z komunikatami SysEx, odnosz"cymi si& bezpo#rednio do zarezerwowanych ustawie( zewn&trznych urz"dze( MIDI. Ten ostatni rodzaj komunikatów pozwala zbudowa$ w Environment edytory do instrumentów MIDI i sterowanie nimi z poziomu Logica. Environment zawiera obiekty takie jak: instrument/obiekt MIDI, mapowane instrumenty, czyli przypisane do kolejnych klawiszy, mikser GM, wirtualn" klawiatur&, monitor przep!ywu komunikatów MIDI, arpeggiator, transformer, linia opó%niaj"ca, channel splitter, chord memorizer, sequencer input, transformer, cable switcher, t!umiki (faders) i przyciski oraz mikser audio/midi. Umo'liwia stworzenie ca!ego systemu powi"za( pomi&dzy zewn&trznym i wewn&trznym #wiatem MIDI poprzez po!"czenie wirtualnymi kablami poszczególnych obiektów, co z kolei pozwala na zautomatyzowanie ró'nych procesów, sterowanie zewn&trznymi urz"dzeniami d%wi&kowymi, konwersji jednych komunikatów MIDI na inne (poprzez np. Mapped instruments). Ka'dy obiekt ma oprócz ikony wyj#cie pod postaci" malego trójk"cika z prawej strony. Poci"gni&cie za niego rysuje kabel z wtyczk", który nale'y po!"czy$ z kolejnym obiektem, w tym wypadku t!umikiem miksera (po zbli'eniu do niego wtyczki pojawi si& analogiczne wej#cie). Nast&pnie obiekt nale'y przeci"gn"$ i upu#ci$ na g!ówn" stron& Logica w miejsce nowej #cie'ki (track). Zostanie wtedy utworzona nowa #cie'ka, a w miejscu Inspectora pojawi si& blok parametrów dla tego obiektu. 15

17 Najwa'niejszym obiektem, znajduj"cym si& tylko jeden raz w Environment jest Physical Input. Reprezentuje on ca!y setup MIDI. Górne wyj#cie Sum skierowane jest do Sequencer Input po to, 'eby dane MIDI mog!y zosta$ nagrane w sekwencerze. Wszystkie pozosta!e 64 wyj#cia przedstawiaj" mo'liwe wyj#cia MIDI z ca!ego do!"czonego lub wewn&trznego sprz&tu. Obiekt MIDI Clock odpowiada za metronom. Environment korzysta tak'e z obiektów instrumentów. S" to: Instrument, Multi Instrument (korzystaj"cy z wi&kszej ilo#ci kana!ów MIDI) oraz Mapped Instrument, w którym ka'dy d%wi&k jest przypisany do innego instrumentu (np. automat perkusyjny). Ten ostatni otwiera ca!e okno przez podwójne klikni&cie. Dalsze obiekty to Touch Tracks, Arpeggio i Chord Memorizer. Maj" one zadania wykonawcze. Touch Tracks pozwala na zapami&tywanie danej sekwencji (regionu) i odtwarzanie jej w dowolnym momencie za pomoc" wybranego klawisza na klawiaturze. Istotn" rol& odgrywaj" obiekty takie jak t!umiki, prze!"czniki przyciskowe, obrotowe i tekstowe, wektor i monitor (pokazuj"cy rzeczywisty przep!yw danych MIDI). Do w!a#ciwego pos!ugiwania si& Environment nale'y posi"#$ wiedz& z zakresu protoko!u MIDI, a szególnie w!a#ciwo#ci jego komunikatów (znanych te' jako MIDI Events), ich znaczenie i budow&. Wi&kszo#$ z nich posiada 3 bajty (1- kana! MIDI, 2 pierwszy bajt danych (1 st data value np. wysoko#$ d%wi&ku, numer kontrolera, itp.), 2 drugi bajt danych (2 nd value np. dynamika d%wi&ku, inaczej Velocity, lub warto#$ przypisana kontrolerowi). Dla przyk!adu zmienna g!o#no#$ okre#lona jest przez Controller Number 7 (1 st data) i jego warto#$ (2 nd data), panorama - Controller Number 10, itd. Komunikaty Program Change i Aftertouch posiadaj" tylko 2 bajty: kana! i warto#$. Przyk"ad 7 Zastosowanie w!asnych ustawie( Environment do stworzenia nowego instrumentu zna!o'enia trzech ró'nych na siebie i wykorzystywania do gry. Po otwarciu w Environment warstwy Mixer, nale'y z menu New wybra$ Instrument i nada$ mu nazw& (klikaj"c w Inspector lub bezpo#rednio w Environment za pomoc" narz&dzia 16

18 tekstowego). Nast&pnie po!"czy$ go kablem z pierwszym t!umikiem miksera, w którym uprzednio wybiera si& instrument z AudioInstruments (np. Sculpture, ES1, ES2 czy EXS24). Ustawi$ w nim jedn" z barw, to samo zrobi$ w kolejnych t!umikach AudioInstruments (dowolnej ilo#ci). W oknie Inspectora wybra$ Vel Limit i ustawi$ go w dowolny sposób (np dla pierwszego instrumentu, dla drugiego i dla trzeciego mo'na te' na!o'y$ na siebie te liczby dla p!ynniejszych przej#$ pomi&dzy barwami). Nast&pnie wybra$ jeszcze jeden Instrument i po!"czy$ go z poprzednimi, po czym przeci"gn"$ na pasek #cie'ek w oknie aran'acyjnym. Ta nowa #cie'ka b&dzie wykorzystywa!a brzmienia nowoutworzonego instrumentu, w którym w zale'no#ci od si!y uderzenia w klawisz (parametr MIDI Velocity) odezwie si& inna barwa. W ten sam sposób mo'na podzieli$ klawiatur& MIDI na dowolnej wielko#ci sekcje, na których b&d" si& odzywa!y ró'ne instrumenty. Przyk"ad 8. U'ycie Touch Track Stwórz kilka lub kilkana#cie ró'nych regionów z muzyczn" zawarto#ci" w oparciu o ró'ne instrumenty, nast&pnie wybierz w Environment Touch Tracks, umie#$ go pomi&dzy Physical Input a Sequencer Input i przeci"gnij z okna aran'acyjnego stworzone regiony do otwartego okna Touch Tracks na konkretne klawisze. Wybierz dla nich ró'ne grupy w kolumnie Group. Teraz po uruchomieniu sekwencera (koniecznie!) graj na klawiaturze d%wi&ki, do których przypisa!e# te regiony. Uzyskasz efekt wielosekwencyjny podczas gry w czasie rzeczywistym. W kolumnie Trigger mo'esz ustawi$ ró'ne sposoby odtwarzania sekwencji: od pojedynczego po wielokrotny zap&tlony. 17

19 Arpeggiator Rodzaj automatu muzycznego, powtarzaj"cego d%wi&k lub grup& d%wi&ków. Po wprowadzeniu Arpeggiatora (najlepiej w nowej warstwie (Layer) Environment) nale'y po!"czy$ go wirtualnym kablem i dalej post&powa$ jak wy'ej. Aby jednak osi"gn"$ rezultat nale'y w!"czy$ sekwencer (Play), poniewa' potrzebuje on wewn&trznego zegara, oraz gra$ na zewn&trznej klawiaturze MIDI lub wewn&trznej (caps lock) odpowiednie pojedyncze d%wi&ki lub akordy. W bloku parametrów (u góry Inspectora) nale'y ustawi$ parametry Arpeggiatora. *eby jednak móc nagra$ ca!" sekwencj& Arpeggiatora (a nie wy!"cznie wyzwalane d%wi&ki) nale'y w Environment wyj#$ od Physical Input (SUM) poprzez Arpeggiator i wej#$ do Sequencer Input. Wtedy jednak wszystkie #lady b&d" nagrywa!y poprzez Arpeggiator. W celu uniezale'nienia #ladów od Arpeggiatora nale'y wprowadzi$ Cable Switcher, za pomoc" którego mo'na w!"cza$ lub wy!"cza$ Arpeggiator. Chord Memorizer Ten obiekt zapami&tuje akord (wybrany na dolnej klawiaturze Memorizera), aby potem odtworzy$ go poprzez ustalony klawisz na klawiaturze MIDI (wybrany na górnej klawiaturze Memorizera). Mo'na skierowa$ go na inny instrument, który wtedy b&dzie go odtwarza! poprzez przekablowanie wyj#cia Cord Memorizera na inn" #cie'k& (w domy#le inny instrument). Chord Memorizer mo'e te' pos!u'y$ jako mapa zmieniaj"ca jedne d%wi&ki na inne. Linia opó#niaj&ca (Delay line) Opó%nienie to ciekawy efekt, sprawdzony w wielu wizualizacjach i #wietnie pasuj"cy do obrazu. Oto przyk!ad opó%nienia z umieszczonym pomi&dzy obiektem a wej#ciem sekwencera monitorem MIDI, który pokazuje w sposób praktyczny pojawiaj"ce si& komunikaty. Przyk"ad 9. U'ycie Arpeggiatora w po!"czeniu z Delay Line. Najwi&ksz" ró'norodno#$ mo'na uzyska$ zmieniaj"c eksperymentalnie ustawienia w blokach parametrów dla ka'dego urz"dzenia oddzielnie. Warto te' zmieni$ Velocity na Random, szczególnie kiedy ma si& do czynienia z brzmieniami syntetycznymi o du'ej podatno#ci na zmiany tego parametru. 18

20 Przyk"ad 10. U'ycie Arpeggiatora w po!"czeniu z Chord Memorizer. Bardzo!adny efekt mo'na uzyska$ z prostego po!"czenia Arpeggiatora i Chord Memorizera. Nale'y tylko ustawi$ Velocity: Random (w Arpeggiatorze) i trójd%wi&ki w Chord Memorizerze na ka'dym stopniu skali diatonicznej. Przyk"ad 11. U'ycie Delay Line ze zmianami instrumentów dla stworzenia muzyki ambientowej. Stwórz kilka #cie'ek software owych instrumentów w oknie aran'acyjnym, najlepiej przy u'yciu Channel Strip, zawieraj"cych efektowe opó%nienia i du'y pog!os. W Environment otwórz Layer Mixer. Wprowad% Delay Line i po!"cz ni" pierwszy t!umik z drugim, a nast&pnie pierwszy z trzecim. Po!"cz wyj#cie Delay Line z jego wej#ciem. W bloku parametrów Delay Line wy!"cz Thru Original, ustaw Repeat na liczb& powtórze(, jaka Ci b&dzie potrzebna oraz ustaw Velocity poni'e 0 otrzymasz wtedy!ady fade out. Delay to opó%nienie efektu (okre#lone w najmniejszych jednostkach podzia!u, stosowanych w ca!ym Logicu: 480 to ósemka, 960 $wier$nuta, 3840 ca!a nuta). Po zagraniu sekwencji zostanie ona powtórzona przez drugi instrument, a nast&pnie przez trzeci, b&d"c jednocze#nie powtarzana przez pierwszy, który z kolei pobudzi drugi i trzeci, itd. Mo'esz dodawa$ pojedyncze d%wi&ki. System zatrzyma si& dopiero, kiedy zatrzyma si& Logic. Wariantem tego przyk!adu mo'e by$ ustawienie transpozycji w Delay Line (co spowoduje politonalno#$) i zamontowanie trzech kopii Chord Memorizera za ka'dym instrumentem. Nale'y w nim zamieni$ d%wi&ki chromatyczne (powoduj"ce politonalno#$) na diatoniczne. W efekcie powstanie melodia, stanowi"ca wariacj& melodii pocz"tkowej. Aby transpozycja w gór& nie ci"gn&!a si& w niesko(czono#$, u'yj Transformera (patrz poni'ej). Ustaw w nim Status = Note, Pitch Sub 7. W ten sposób ka'dy d%wi&k przechodz"cy przez Transformera b&dzie podlega! transpozycji o 7 pó!tonów w dó! (Sub 7 oznacza: odejmij 7). Eksperymentuj z ró'nymi brzmieniami i ustawieniami Delay, transpozycji i Velocity. Mo'esz te' doda$ kilka ró'nych linii opó%niaj"cych. Przyk"ad 12 U'ycie wektora to sterowania ró'nymi parametrami. Vector jest jednym z t!umików (Faders), ale daje mo'liwo#$ sterowania ró'nymi parametrami na osiach wspó!rz&dnych (podobnie do joysticka). Dodatkowo mo'na go dowolnie powi&ksza$ (jak 19