POLSKA CENTRALNA. Potencjał rozwoju usług dla biznesu

Transkrypt

1 POLSKA CENTRALNA Potencjał rozwoju usług dla biznesu ZASOBY LUDZKIE RYNEK NIERUCHOMOŚCI 216

2 Spis treści WSTĘP WARSZAWA POZNAŃ ŁÓDŹ LUBLIN ZIELONA GÓRA RADOM

3 Wstęp Trzecia część raportu Potencjał rozwoju usług dla biznesu koncentruje się na analizie rynku nieruchomości biurowych oraz potencjału kadrowego w sześciu miastach położonych w centralnej Polsce. Należą do nich Warszawa, Poznań, Łódź, Lublin, Zielona Góra oraz Radom. Warszawa, największy ośrodek biznesowy w kraju, dysponuje zasobami biurowymi na poziomie 4,6 mln m 2. Z uwagi na tak dużą skalę, stołeczny rynek jest nieporównywalny z żadnym innym ośrodkiem biurowym w Polsce. Stolica cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem najemców i deweloperów, co znalazło odzwierciedlenie w rekordowych wynikach odnotowanych w 215 r. Inwestorzy byli aktywni również w miastach regionalnych. Wysoki popyt na powierzchnię biurową w Poznaniu przełożył się na znaczny spadek współczynnika pustostanów. Podobną sytuację obserwowaliśmy w Łodzi, gdzie współczynnik powierzchni niewynajętej osiągnął najniższy poziom od 8 lat. Malejące pustostany skłoniły deweloperów do rozpoczynania planowanych inwestycji. W efekcie, na koniec 215 r. łódzki rynek odnotował rekordową ilość metrów kwadratowych w budowie. Wzrost aktywności budowlanej zarejestrował również Lublin najmniejszy z głównych rynków regionalnych. Obecnie w mieście w fazie realizacji jest 7,5 tys. m 2 nowych biur, co stanowi blisko 7% istniejącej podaży. Zielona Góra i Radom należą do grupy rynków rozwijających się o relatywnie niskiej dynamice wzrostu (całkowita podaż na poziomie 2-25 tys. m 2 ). Podobnie jak w przypadku pozostałych mniejszych miast, większość istniejącej podaży stanowią obiekty klasy B/B+ dostarczone przez lokalnych deweloperów. Głównym klientem tego typu lokalizacji pozostają miejscowi przedsiębiorcy poszukujący niewielkich modułów na wynajem lub sprzedaż. Biurowiec Radom Office Park (5 tys. m 2 ) firmy White Star oferujący pierwsze powierzchnie klasy A jest pozytywnym przykładem zmiany tego trendu. Biura otworzyły tu takie firmy jak jak PKO BP, PGNiG, Polska Grupa Zbrojeniowa czy ASSG z sektora usług wspólnych. ZIELONA GÓRA POZNAŃ WARSZAWA ŁÓDŹ RADOM LUBLIN

4 Warszawa WARSZAWA Warszawa oferuje najemcom ponad 4,6 mln m 2 nowoczesnej powierzchni biurowej. W 215 r. całkowite zasoby stolicy wzrosły o 277 tys. m 2, z czego większość została dostarczona na Mokotowie (46%) oraz w centrum miasta (21%). Obecnie w budowie znajduje się około 79 tys. m 2 nowych biur, które zostaną ukończone w ciągu najbliższych 3 lat. 215 r. odnotował rekordową aktywność najemców. Całkowity wolumen transakcji zarejestrowany od stycznia do grudnia osiągnął poziom 83 tys. m 2 (+35% rdr). Najwięcej powierzchni zostało wynajęte w centrum miasta (315,2 tys. m 2 ) oraz na Mokotowie (229,3 tys. m 2 ). Wysoki poziom absorpcji przełożył się na spadek współczynnika pustostanów, który dla całego miasta wyniósł 12,3% wobec 13,3% na koniec 214 r. Pomimo że wskaźnik powierzchni niewynajętej uległ obniżeniu, na rynku utrzymała się presja zniżkowa na stawki efektywne. Najwyższe czynsze bazowe odnotowano w centrum miasta ok /m 2 /miesiąc. W strefach poza centrum stawki te były niższe, w przedziale od 12,5 do 16,5 /m 2 /miesiąc. KLIKNIJ aby zobaczyć aktualną listę budynków officemap.pl STOPA BEZROBOCIA WARSZAWA MAZOWIECKIE 3,7% 8,6% LICZBA UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze EKONOMICZNE ekonomiczne ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne MAZOWIECKIE 78X 15X STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) Klasa A Klasa B NAJEMCA H&M Provident Accenture Colgate Samsung Capgemini BNP Paribas Citi Service Center Gothaer AVON 8-14 WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG SEKTOR Call Center Call Center R&D Call Center 12, Dodatkowo najemcy są zobowiązani do pokrycia kosztów eksploatacyjnych. W zależności od nieruchomości opłata może być częściowo lub w całości wliczona w czynsz lub stanowić odrębną kwotę. POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWANA RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI 4 66 M 2 ISTNIEJĄCA PODAŻ IV KW M 2 NOWA PODAŻ M 2 12,3% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW RANKING UCZELNI* UNIWERSYTET WARSZAWSKI (1. MIEJSCE W POLSCE) POLITECHNIKA WARSZAWSKA (4. MIEJSCE W POLSCE) WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY (8. MIEJSCE W POLSCE) SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE (12. MIEJSCE W POLSCE) AKADEMIA LEONA KOŹMIŃSKIEGO W WARSZAWIE (24. MIEJSCE W POLSCE) SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE (27. MIEJSCE W POLSCE) WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA IM. JAROSŁAWA DĄBROWSKIEGO (36. MIEJSCE W POLSCE)" UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE (37. MIEJSCE W POLSCE) medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE TEOLOGICZNE teologiczne teologiczne POZOSTAŁE ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH WŚRÓD STUDENTÓW W WOJ. MAZOWIECKIM** WYNAGRODZENIA W BRANŻY / (PLN) ANGIELSKI NIEMIECKI ROSYJSKI FRANCUSKI HISZPAŃSKI WŁOSKI 92% 37% 11% 17% 8% 4% MANAGER TEAM LEADER SENIOR JUNIOR F&A HR IT CS CS j. angielski (B2/C1) Źródło: Adecco 215, (F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service) Źródło: GUS, 214/215 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy **Źródło: Bilans Kapitału Ludzkiego 21

5 Poznań POZNAŃ Na koniec 215 r. zasoby powierzchni biurowej wyniosły 341,4 tys. m 2. Warto zaznaczyć, że do użytku oddano prawie trzy razy więcej powierzchni niż w 214 r. Deweloperzy ukończyli 56,2 tys. m 2 w ramach 9 projektów. Większa część nowej podaży została oddana w ramach jednej inwestycji kompleksu Poznań Business Garden (4,6 tys. m 2 ). Nowo oddana powierzchnia biurowa wpłynęła na wzrost współczynnika pustostanów, głównie w dwóch pierwszych kwartałach roku. Wysoki wolumen transakcji w IV kw. spowodował, że poziom dostępnej powierzchni obniżył się i na koniec grudnia wyniósł 16,9%. Poza rekordowym przyrostem podaży Poznań charakteryzował się bardzo wysoką aktywnością ze strony najemców. Dzięki dwóm znaczącym umowom najmu banku BZWBK, popyt brutto w całym 215 r. wyniósł 56,1 tys. m 2. Największy udział w popycie przypadł nowym umowom, które stanowiły 63,5% wolumenu. W budowie nadal pozostaje kilka dużych inwestycji m.in. Bałtyk Tower (12,5 tys. m 2 ) z terminem oddania na 217 r. oraz dwie fazy kompleksu Maraton (25 tys. m 2 ) firmy Skanska, których ukończenie planowane jest na koniec bieżącego roku. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) Klasa A Klasa B NAJEMCA Archer Daniels Midland Arvato Bridgestone Franklin Templeton Ikea Jeronimo Martins Newell Rubbermaid Sygnity 9,5-11 WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG SEKTOR ITO 12,5-15, Dodatkowo najemcy są zobowiązani do pokrycia kosztów eksploatacyjnych. W zależności od nieruchomości opłata może być częściowo lub w całości wliczona w czynsz lub stanowić odrębną kwotę KLIKNIJ aby zobaczyć aktualną listę budynków officemap.pl POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWANA RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI M 2 ISTNIEJĄCA PODAŻ IV KW M 2 NOWA PODAŻ M 2 16,9% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW RANKING UCZELNI* UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU (3. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU (13. MIEJSCE W POLSCE) POLITECHNIKA POZNAŃSKA (14. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET EKONOMICZNY W POZNANIU (21. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU (29. MIEJSCE W POLSCE) AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO IM. EUGENIUSZA PIASECKIEGO W POZNANIU (71-8. MIEJSCA EX AEQUO W POLSCE) STOPA BEZROBOCIA POZNAŃ WIELKOPOLSKIE 2,5% 6,2% LICZBA UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze EKONOMICZNE ekonomiczne ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE 25X ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH WŚRÓD STUDENTÓW W WOJ. WIELKOPOLSKIM** WYNAGRODZENIA W BRANŻY / (PLN) ANGIELSKI NIEMIECKI ROSYJSKI FRANCUSKI % 33% 8% 7% MANAGER TEAM LEADER SENIOR WIELKOPOLSKIE JUNIOR F&A HR IT CS CS j. angielski (B2/C1) Źródło: Adecco 215, (F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service) Źródło: GUS, 214/215 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy **Źródło: Bilans Kapitału Ludzkiego 21

6 Łódź ŁÓDŹ Łódź oferuje blisko 262 tys. m 2 nowoczesnej powierzchni biurowej. W okresie od stycznia do grudnia 215 r. deweloperzy ukończyli cztery projekty o łącznej powierzchni 2 tys. m 2, wśród których warto wymienić drugą fazę Centrum Targowa (8 tys. m 2 ). Na przestrzeni ostatnich lat współczynnik pustostanów należał do najwyższych wśród głównych miast regionalnych. Ograniczony przyrost podaży połączony ze stabilnym popytem spowodowały, że w minionym roku osiągnął rekordowo niski poziom (8,1% na koniec IV kw. 215). Niewielka ilość dostępnej powierzchni sprzyja rozpoczynaniu nowych inwestycji. Obecnie w budowie znajduje się aż 94 tys. m 2, z czego prawie 8% skoncentrowane jest w 4 projektach. Największy z nich to wynajęty już w całości Przystanek mbank (24 tys. m 2 ), jak również Nowa Fabryczna (21,5 tys. m 2 ) firmy Skanska, drugi budynek kompleksu University Business Park (19,2 tys. m 2 ) oraz budowana przez Echo Investment pierwsza faza Symetris Business Park (9,4 tys. m 2 ). Wolumen podpisanych transakcji osiągnął rekordowy poziom. W całym 215 r. najemcy wynajęli 63,6 tys. m 2. Duży wpływ na tak wysoki popyt miała transakcja mbanku (pre-let 24 tys. m 2 ) we wspomnianym powyżej budynku Przystanek mbank. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) Klasa A Klasa B 8-1,5 11,5-13, Dodatkowo najemcy są zobowiązani do pokrycia kosztów eksploatacyjnych. W zależności od nieruchomości opłata może być częściowo lub w całości wliczona w czynsz lub stanowić odrębną kwotę KLIKNIJ aby zobaczyć aktualną listę budynków officemap.pl RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI M 2 ISTNIEJĄCA PODAŻ IV KW M 2 NOWA PODAŻ M 2 8,1% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW RANKING UCZELNI* STOPA BEZROBOCIA ŁÓDŹ ŁÓDZKIE 9,9% 1,3% LICZBA UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze EKONOMICZNE ekonomiczne ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE TEOLOGICZNE teologiczne teologiczne POZOSTAŁE 23X 3X ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH WŚRÓD STUDENTÓW W WOJ. ŁÓDZKIM** ŁÓDZKIE ANGIELSKI NIEMIECKI ROSYJSKI FRANCUSKI HISZPAŃSKI WŁOSKI WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA Accenture mbank Fujitsu Technology Solutions McCormick Mobica Tate & Lyle DHL Express TomTom SEKTOR ITO ITO Call Center ITO/R&D POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) POLITECHNIKA ŁÓDZKA (11. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET ŁÓDZKI (16. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET MEDYCZNY W ŁODZI (17. MIEJSCE W POLSCE) SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK W ŁODZI (61-7. MIEJSCA EX AEQUO W POLSCE) AKADEMIA HUMANISTYCZNO-EKONOMICZNA W ŁODZI (8.+ MIEJSCE W POLSCE) 92% 4% 12% 8% 7% 2% MANAGER WYNAGRODZENIA W BRANŻY / (PLN) TEAM LEADER SENIOR JUNIOR F&A HR IT CS CS j. angielski (B2/C1) Źródło: Adecco 215, (F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWANA Źródło: GUS, 214/215 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy **Źródło: Bilans Kapitału Ludzkiego 21

7 Lublin Całkowita podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w Lublinie przekroczyła próg 1 tys. m 2. W minionym roku miasto odnotowało marginalny wzrost nowych inwestycji. Ukończony został tylko jeden projekt biurowy - Centrum Park Offices o powierzchni 3 tys. m 2. Należy podkreślić, że w obecnym i przyszłym roku zasoby biurowe mogą wzrosnąć aż o 68,6 tys. m 2. Rekordowa dla miasta ilość powierzchni w budowie skoncentrowana jest prawie w 5% w jednym kompleksie CZ Office Park (31,7 tys. m 2 ), którego oddanie planowane jest na I poł 217 r. Aktywność najemców w 215 r. skupiona była głównie na małych modułach biurowych. Możemy jednak przypuszczać, że wraz ze wzrostem podaży nowoczesnej powierzchni biznesowej zwiększy się aktywność na rynku najmu. Współczynnik pustostanów w Lublinie kształtuje się na poziomie 1,6%, co przekłada się na około 1,7 tys. m 2 dostępnej powierzchni. STOPA BEZROBOCIA LUBLIN LUBELSKIE 9,4% 11,1% LICZBA LUBLIN LUBELSKIE 9X 18X STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) Klasa A Klasa B NAJEMCA Asseco Business Solutions Convergys DataArt Lublin Euronet OEX Voice CC Orange Customer Service PhlexGlobal Pekao Faktoring Sp. z o.o. 9-1,5 WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG SEKTOR ITO ITO Dodatkowo najemcy są zobowiązani do pokrycia kosztów eksploatacyjnych. W zależności od nieruchomości opłata może być częściowo lub w całości wliczona w czynsz lub stanowić odrębną kwotę POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) Lublin WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWANA RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI 11 3 M 2 ISTNIEJĄCA PODAŻ IV KW M 2 NOWA PODAŻ M 2 1,6% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW RANKING UCZELNI* UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE (25. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ W LUBLINIE (26. MIEJSCE W POLSCE) KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI JANA PAWŁA II W LUBLINIE (32. MIEJSCE W POLSCE) POLITECHNIKA LUBELSKA (41. MIEJSCE W POLSCE) UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W LUBLINIE (43. MIEJSCE W POLSCE) MANAGER UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze EKONOMICZNE ekonomiczne ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE teologiczne teologiczne TEOLOGICZNE POZOSTAŁE WYNAGRODZENIA W BRANŻY / (PLN) TEAM LEADER SENIOR JUNIOR F&A HR IT CS CS j. angielski (B2/C1) Źródło: Adecco 215, (F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service) Źródło: GUS, 214/215 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy

8 Zielona Góra Całkowita podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w Zielonej Górze jest szacowana na 23,6 tys. m 2. Z uwagi na wczesną fazę rozwoju, zielonogórski rynek charakteryzuje się nieregularnym przyrostem nowych zasobów. Co więcej, większość istniejących nieruchomości to budynki o powierzchni najmu poniżej 2,5 tys. m 2. Oprócz nowych inwestycji, w ofercie znajdują się także zmodernizowane obiekty poprzemysłowe zaadaptowane na funkcje biurowe. Popyt na powierzchnię biurową jest generowany głównie przez lokalnych przedsiębiorców, preferujących małe i średniemoduły. Na koniec 215 r. współczynnik pustostanów wyniósł 12,3%, co przełożyło się na 2,9 tys. m 2. Ponad połowa tej powierzchni była dostępna w ramach jednego projektu (Alpha Business Center). Obecnie w fazie realizacji jest inwestycja przy ul. Stefana Batorego, w ramach już istniejącego obiektu powstanie ok. 2,6 tys. m 2 biur. Przeciętne czynsze za powierzchnię w istniejących budynkach wahają się między 6,5 a 8 /m 2 /miesiąc, przy czym w przypadku najlepszych nieruchomości charakteryzujących się centralną lokalizacją przekraczają 1 /m 2 /miesiąc. ZIELONA GÓRA STOPA BEZROBOCIA LUBUSKIE 11,1% 1,4% LICZBA ZIELONA GÓRA LUBUSKIE 5X 8X STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) Klasa B/B+ WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG 6, Dodatkowo najemcy są zobowiązani do pokrycia kosztów eksploatacyjnych. W zależności od nieruchomości opłata może być częściowo lub w całości wliczona w czynsz lub stanowić odrębną kwotę POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) 3 RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI 23 7 M 2 ISTNIEJĄCA PODAŻ IV KW M 2 12,4% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety 8 TECHNICZNE techniczne techniczne ROLNICZE rolnicze rolnicze 135 EKONOMICZNE ekonomiczne ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne MEDYCZNE medyczne medyczne 695 AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE TEOLOGICZNE teologiczne teologiczne POZOSTAŁE NAJEMCA Advanced Digital Broadcast (ADB) REC Global SEKTOR R&D R&D RANKING UCZELNI* UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI (51-6. MIEJSCA EX AEQUO W POLSCE) MANAGER WYNAGRODZENIA W BRANŻY / (PLN) TEAM LEADER SENIOR JUNIOR F&A HR IT CS CS j. angielski (B2/C1) Źródło: Adecco 215, (F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ Źródło: GUS, 214/215 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy

9 Radom RADOM Radom, najmniejszy z analizowanych rynków Polski Centralnej, dysponuje zasobami biurowymi na poziomie niewiele ponad 22 tys. m 2. Blisko jedna czwarta podaży skoncentrowana jest w budynku Radom Office Park (5 tys. m 2 ), który jest pierwszym nowoczesnym obiektem klasy A. W mieście dominują powierzchnie biurowe o standardzie klasy B/B+, położone w dużej mierze w kamienicach w centrum miasta. Na ten rok planowane jest zakończenie adaptacji na cele biurowe obiektów po dawnej hucie szkła na ul. Szklanej. Inwestor TG Park poza wyżej wymienionym projektem planuje także rozpoczęcie prac przy budowie kompleksu trzech budynków przy ul. Żółkiewskiego (łącznie 12 tys. m 2 ). W przygotowaniu jest również kolejny budynek klasy A - druga faza Radom Office Park firmy White Star, zlokalizowany na terenie kompleksu Centrum Słonecznego. Współczynnik pustostanów w Radomiu kształtuje się na relatywnie wysokim poziomie (32%), jednak przy niewielkiej skali rynku przekłada się to na 7,3 tys. m 2 wolnej powierzchni. Czynsze za powierzchnię biurową utrzymują się na stabilnym poziomie i oscylują w przedziale 9-1 /m 2 /miesiąc. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (M 2 /MIESIĄC) Klasa A Klasa B NAJEMCA Centrum Przetwarzania Danych Coltel Iron Mountain Millward Brown ASSG Verona Consulting Idea Call Center Telbridge SEKTOR Call Center 7-9 WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG Call Center Call Center Dodatkowo najemcy są zobowiązani do pokrycia kosztów eksploatacyjnych. W zależności od nieruchomości opłata może być częściowo lub w całości wliczona w czynsz lub stanowić odrębną kwotę POWIERZCHNIA BIUROWA (M 2 ) Radom WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA PLANOWANA RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI 22 7 M 2 ISTNIEJĄCA PODAŻ IV KW M 2 32% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW RANKING UCZELNI* UNIWERSYTET WARSZAWSKI (1. MIEJSCE W POLSCE) POLITECHNIKA WARSZAWSKA (4. MIEJSCE W POLSCE) WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY (8. MIEJSCE W POLSCE) SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE (12. MIEJSCE W POLSCE) AKADEMIA LEONA KOŹMIŃSKIEGO W WARSZAWIE (24. MIEJSCE W POLSCE) SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE (27. MIEJSCE W POLSCE) WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA IM. JAROSŁAWA DĄBROWSKIEGO (36. MIEJSCE W POLSCE)" STOPA BEZROBOCIA RADOM MAZOWIECKIE 19,8% 8,6% UNIWERSYTET TECHNOLOGICZN-HUMANISTYCZNY IM. KAZIMIERZA PUŁASKIEGO W RADOMIU (71-8. MIEJSCA EX AEQUO W POLSCE) LICZBA UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze EKONOMICZNE ekonomiczne ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF ARTYSTYCZNE TEOLOGICZNE teologiczne teologiczne POZOSTAŁE 7X 15X ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH WŚRÓD STUDENTÓW W WOJ. MAZOWIECKIM** WYNAGRODZENIA W BRANŻY / (PLN) ANGIELSKI NIEMIECKI ROSYJSKI FRANCUSKI HISZPAŃSKI WŁOSKI 92% 37% 11% 17% 8% 4% MANAGER TEAM LEADER SENIOR MAZOWIECKIE JUNIOR F&A HR IT CS CS j. angielski (B2/C1) Źródło: Adecco 215, (F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service) Źródło: GUS, 214/215 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 215 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy **Źródło: Bilans Kapitału Ludzkiego 21

10 Społecznościowa rewolucja na rynku pracy Jak wynika z badania Adecco Work Trends Study niemal 3/4 kandydatów szuka pracy online, a ponad połowa działań rekruterów odbywa się właśnie w sieci. Coraz większe znaczenie odgrywają Facebook oraz LinkedIn. Wyniki badań nie pozostawiają wątpliwości, że Internet jest najczęściej używanym narzędziem zarówno wśród rekruterów, jak i kandydatów. Kandydaci deklarują, że aż 74% ich aktywności związanych z poszukiwaniem zatrudnienia odbywa się online. W Europie Wschodniej ten wskaźnik jest najwyższy spośród wszystkich analizowanych regionów i przekracza 8%. Osoby, które rekrutują nowych pracowników spędzają w sieci 55% czasu pracy. W tym zakresie Europa Wschodnia również wyprzedza ogólnoświatowy trend, ale najbardziej zdigitalizowane są rekrutacje w badanych krajach obu Ameryk. Najpopularniejsze platformy wykorzystywane w celach związanych z poszukiwaniem zatrudnienia to wciąż portale z ogłoszeniami (61% czasu, który kandydaci poświęcają szukaniu pracy online i 49% czasu spędzanego przez rekruterów na pracy online) i strony internetowe firm (odpowiednio 25% i 31,5%). Jednak media społecznościowe błyskawicznie nadrabiają zaległości (15% i niemal 2%). Media społecznościowe w przeciągu kilku lat przestały być tylko platformami do podtrzymywania relacji prywatnych. Stały się ważnym narzędziem budowania reputacji, zarówno osób prywatnych jak i firm, oraz nawiązywania i pielęgnowania znajomości zawodowych. W Internecie pojawiły się portale dedykowane wyłącznie obszarom życia powiązanym z pracą. Przenoszenie rekrutacji lub przynajmniej pewnych elementów tego procesu do mediów społecznościowych jest więc zjawiskiem nieuniknionym. Badanie przeprowadzone przez Adecco pokazuje, że rynek pracy zmierza właśnie w tym kierunku. JOANNA KOWALCZYK, PERMANENT PLACEMENT TEAM LEADER CONSTRUCTION & PROPERTY, ADECCO POLAND 87,6% 89,9% 92% WYŻSZE 56,4% 92% 56,2% 53,8% 51% WYŻSZE NIEPEŁNE 51,8% 9,2% ŚREDNIE 49,5% 93,5% <1981 PODSTAWOWE 4,5% 89,2% Najwięcej użytkowników social media jest wśród najmłodszych badanych, ale to najstarsi częściej wykorzystują je jako narzędzie do zdobycia pracy. Szuka pracy w portalach społecznościowych Korzysta z portali społecznościowych Im lepsze wykształcenie ma prawcownik tym chętniej używa mediów społecznościowych poszukując pracy. Szuka pracy w portalach społecznościowych Korzysta z portali społecznościowych W prawie połowie firm (47,6%*) korzystanie z mediów społecznościowych jako kanału rekrutacyjnego jest wysoce rekomendowane lub wręcz oligatoryjne. *Badanie przeprowadzone przez Adecco na grupie 6 managerów HR. grupa 1 managerów HR

11 2+ lat doświadczenia na rynku 26 5 prestiżowych nagród biur w całej Polsce Klientów obsługiwanych każdego dnia Pracowników świadczących pracę każdego dnia 5 + Kandydatów w bazie danych Usługi HR, na jakie zasługuje Twoja firma. Usługi, które oferujemy: Outsourcing HR Praca stała i tymczasowa On-site Management Consulting HR Master Vendoring Outplacement Testy Xpert Adjust Assessment & Development Center Nasze wartości

12 SZUKASZ NOWEJ NIERUCHOMOŚCI? NASZE WYSZUKIWARKI NASZA WIEDZA TWOJA NOWA LOKALIZACJA Mapa ulic i centrów handlowych Znajdź swoje nowe biuro Znajdź swój nowy magazyn

13 554 biura w 66 krajach na 6 kontynentach Stany Zjednoczone: 153 Kanada: 34 Ameryka Łacińska: 24 Azja Pacyfik: 231 EMEA: 112 Robert Z. Karniewski PARTNER DIRECTOR POLAND REGIONAL MARKETS robert.karniewski@colliers.com 2,3 mld roczny przychód w mln m 2 powierzchni w zarządzaniu Marcin Włodarczyk REGIONAL DIRECTOR ŁÓDŹ marcin.wlodarczyk@colliers.com Dominika Jędrak DIRECTOR RESEARCH AND CONSULTANCY SERVICES dominika.jedrak@colliers.com 16 pracowników Sebastian Bedekier REGIONAL DIRECTOR POZNAŃ sebastian.bedekier@colliers.com Ewa Grudzień ANALYST RESEARCH AND CONSULTANCY SERVICES ewa.grudzien@colliers.com About Colliers International Group Inc. Colliers International Group Inc. (NASDAQ: CIGI; TSX: CIG) jest globalną firmą doradczą działającą w obszarze rynku nieruchomości komercyjnych. Posiada sieć 52 biur w 67 krajach zatrudniającą ponad 16 3 pracowników. Colliers International oferuje pełen zakres usług podmiotom związanym z rynkiem nieruchomości. Firma doradza najemcom, właścicielom nieruchomości oraz inwestorom na całym świecie. Oferuje pośrednictwo w zakresie wynajmu i sprzedaży, globalne rozwiązania korporacyjne, obsługę transakcji inwestycyjnych i rynków kapitałowych, zarządzanie projektami, usługi w zakresie workplace solutions, zarządzanie nieruchomościami oraz majątkiem spółek, wycenę nieruchomości, a także badania rynku dostosowane do potrzeb klientów oraz doradztwo strategiczne. Colliers International znalazł się w rankingu Global Outsourcing 1 liście czołowych firm działających w sektorze outsourcingu. Spółka została wyróżniona już po raz dziesiąty z rzędu, czyli więcej niż którakolwiek spośród firm doradzających na rynku nieruchomości. Autorem rankingu jest International Association of Outsourcing Professionals. Więcej na Colliers International w Polsce działa od 1997 roku i posiada biura w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku, Katowicach i Łodzi, w których łącznie zatrudnia ponad 2 specjalistów. Firma została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami przyznanymi m.in. w konkursach: Eurobuild, CIJ Journal, CEE Quality Awards, International Property Awards. Ostatnio otrzymane przez Colliers wyróżnienia to nagroda Outsourcing Star dla jednej z firm nieruchomościowych najprężniej działających w sektorze outsourcingu oraz Gazele Biznesu przyznawane najdynamiczniej rozwijającym się firmom w Polsce. Więcej o nas na Wszelkie prawa zastrzeżone 215 Colliers International Informacja zawarte w niniejszym dokumencie zostały pozyskane ze źródeł uważanych za rzetelne. Pomimo dołożenia należytych starań, nie gwarantujemy precyzyjności tych informacji. W związku z powyższym, zachęcamy czytelników do konsultacji informacji i treści zawartych w tym raporcie z ich profesjonalnymi doradcami.

14