Polska Południowa POTENCJAŁ ROZWOJU USŁUG DLA BIZNESU ZASOBY LUDZKIE RYNEK NIERUCHOMOŚCI

Transkrypt

1 Polska Południowa POTENCJAŁ ROZWOJU USŁUG DLA BIZNESU ZASOBY LUDZKIE RYNEK NIERUCHOMOŚCI

2 Spis treści Wstęp Kraków Wrocław Katowice Kielce Rzeszów Zdaniem ekspertów 12 kroków w stronę idealnego biura Słowniczek HR-owy

3 Wstęp Niniejszy raport ma na celu ukazanie potencjału kapitału ludzkiego oraz rynku nieruchomości biurowych w kontekście rozwoju sektora nowoczesnych usług dla biznesu w Południowej Polsce. Polska jest jedną z najczęściej wybieranych lokalizacji powstawania nowoczesnych centrów usług biznesowych. To wielki sukces i wyjątkowe zjawisko, co najmniej na skalę europejską. Liczba miejsc pracy w polskich centrach rośnie niemal liniowo od 1 lat, co zawdzięczamy zarówno pojawianiu się nowych inwestycji, jak również powiększaniu istniejących. Dzięki temu sektor stał się jednym z filarów polskiej gospodarki. Obecnie w Polsce istnieje ponad 47 centrów usług z kapitałem zagranicznym, należących do 325 inwestorów z 28 krajów, które zatrudniają blisko 13 tysięcy pracowników. Średnio przypada około 273 zatrudnionych na jedną firmę, a liczba ta stale rośnie. 95% zatrudnionych w centrach pracuje w dziesięciu największych w Polsce ośrodkach. Wśród nich znajdują się takie lokalizacje jak: Wrocław, Trójmiasto, Aglomeracja Katowicka, Lublin, Poznań, Bydgoszcz, Szczecin oraz Warszawa i Kraków. Ten ostatni jest symbolem rozwoju sektora centrów usług biznesowych w Polsce. W najnowszych rankingach (Tholons 214) jest najwyżej notowanym miastem outsourcingowym w Europie. Każdego roku uczelnie wyższe wypuszczają na rynek dziesiątki tysięcy głodnych pracy absolwentów. Duża konkurencja wśród rówieśników oraz spora liczba starszych osób aktywnie poszukujących pracy wywołuje w konsekwencji regularną bitwę o stołki. Nie można zaprzeczyć, iż tak dynamiczny rozwój sektora biznesowego jest odpowiedzią na oczekiwania tysięcy młodych ludzi co roku opuszczających mury uczelni wyższych. Z badań przeprowadzonych przez TEST, ASPIRE i AIESEC wśród studentów z południa Polski wynika, iż 63 % z nich chciałoby pracować w firmie, gdzie na co dzień wykorzystuje się język obcy i najlepiej, żeby była to firma komercyjna lub własna. Nowoczesne korporacje oferują pracownikom specyficzną atmosferę pracy, różnorodny zakres obowiązków oraz atrakcyjne, na tle polskich firm, wynagrodzenia. A to, jak wynika z badania, jest najlepszym motywatorem dla studentów. Z odpowiedzią na pytanie, jak dokładnie kształtuje się rynek południowej Polski przychodzi raport przygotowany przez Advisory Group TEST Human Resources. Co motywuje studentów? * 63% 62% 52% 34% 3% Atmosfera w pracy Wynagrodzenie Gdzie studenci chcieliby pracować?* Interesujący zakres obowiązków Stabilność pracy Elastyczny czas pracy 15% 55% 15% 56% W instytucji publicznej W firmie komercyjnej W organizacji pozarządowej W swojej firmie Studenci chcieliby pracować w firmie * 56% 16% gdzie na co dzień wykorzystuje się język obcy gdzie mówi się tylko w języku polskim *Dane pochodzą z badania wśród studentów przeprowadzonego przez TEST/ASPIRE/AIESEC, kwiecień 214

4 Na wykresie przedstawiono najczęściej oferowane dodatki pozapłacowe w firmach branży SSC/BPO. Zdecydowana większość centrów oferuje podstawowy pakiet dodatków pozapłacowych. Wielkość pakietów w dużej mierze zależy od kultury organizacyjnej firmy. Na tym tle, ze względu na bardziej ugruntowane podejście kulturowe, lepiej wypadają firmy o zagranicznej strukturze kapitału. Różnice są jednak nieznaczne. Nieformalnym dodatkiem do wynagrodzenia, oferowanym głównie przez firmy branży SSC/BPO, są elastyczne formy zatrudnienia (home office) lub gwarancja opieki nad dzieckiem w czasie pracy (zwykle w formie dofinansowania do żłobka/przedszkola). samych dodatków pracownik ma do wykorzystania większy budżet, bądź może objąć dodatkiem wybrane osoby. Popularne w firmach branży SSC/BPO jest też przyznawanie dodatkowych dni do puli urlopu za każdy rok pracy. Poza standardowym pakietem, jaki oferują firmy SSC i BPO, centra usług wspólnych (SSC) przyznają dodatkowo benefity związane z branżą ich działalności, np. zniżka na produkty i usługi firmy. Niektóre firmy sektora SSC/BPO oprócz dodatków pozapłacowych oferują premie gotówkowe lub ekwiwalenty pieniężne za wybrane dodatki. W branży SSC/BPO wraz ze stażem pracy rośnie wartość pakietu benefitów, tzn. w ramach tych Dodatki pozapłacowe*: 9% 85% 85% 8% 7% 2% 1% 15% Opieka medyczna kulturalnorozrywkowe na cele Opieka Dopłaty medyczna kulturalno- (pakiety rozrywkowe kafeteryjne) (pakiety kafeteryjne) sportowych Dopłaty do zajęć sportowych edukacji - studia, Dopłaty MBA, kursy do edukacji - studia, MBA, kursy językowe, itp. Dodatkowe ubezpieczenia Dodatkowe ubezpieczenia Fundusz emerytalny Fundusz emerytalny Samochód samochodowe* służbowy lub świadczenie samochodowe* Inne Inne * dotyczy stanowisk kierowniczych Źródło: Advisory Group TEST Human Resources, w oparciu o dane płacowe przekazywane bezpośrednio przez pracodawców biorących udział w badaniu RaportPlacowy.pl oraz w oparciu o ekspercką wiedzę konsultantów TEST i wyselekcjonowane źródła zewnętrzne.

5 Na najwyższe wynagrodzenia w branży SSC/ BPO mogą liczyć pracownicy obszaru IT. Płace na poszczególnych szczeblach stanowisk w IT zbliżone są do początkowych wartości płac w pozostałych obszarach, ale na stanowiskach wyższego szczebla. Innymi słowy, firmy SSC/BPO oferują podobne stawki, np. juniorom w IT, do specjalistów w innych obszarach. Wewnątrz obszarów największe zróżnicowanie wynagrodzeń obserwujemy w dziale finansów i księgowości. Najwięcej zarabiają pracownicy procesu Księgi Głównej. Średnią dla obszaru obniżają wynagrodzenia w procesach należności czy zobowiązań. W przekroju wszystkich obszarów najbardziej podobne do siebie są wynagrodzenia na stanowiskach juniorów i specjalistów, czyli osób z relatywnie niewielkim doświadczeniem zawodowym. Wraz ze wzrostem szczebla zarządzania rośnie rozpiętość płac pomiędzy dolnym i górnym kwartylem. W ujęciu geograficznym najbardziej podobne są do siebie Kraków i Wrocław, ze względu na najbardziej rozwiniętą infrastrukturę firm SSC/BPO Aglomerację katowicką wyróżnia rozproszenie centrów na większym niż w innych regionach obszarze, co stwarza szanse w dostępie do większej liczby potencjalnych pracowników, ale generuje zagrożenia związane z ograniczoną ich mobilnością. Kielce i Rzeszów są dopiero rosnącymi rynkami, wynagrodzenia w tych miastach są najniższe w całym regionie południowo-wschodnim. F&A HR IT CS KRAKÓW AGLOMERACJA KATOWICKA WROCŁAW KIELCE RZESZÓW Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec Manager TL Senior Spec Spec Junior Spec F&A -Finance and Accounting, HR - Human Resources, IT - Information Technology, CS -Customer Service Q1: Dolny (pierwszy) kwartyl: odpowiada poziomowi, przy którym 75% obserwowanych podmiotów ma wynik lub wartość wyższą niż ten poziom, a pozostałych 25% wartość niższą. Q3: Górny (trzeci) kwartyl: odpowiada poziomowi, przy którym 25% obserwowanych podmiotów ma wynik lub wartość wyższą od tego poziomu, a pozostałych 75% wartość niższą. Źródło: Advisory Group TEST Human Resources, w oparciu o dane płacowe przekazywane bezpośrednio przez pracodawców biorących udział w badaniu RaportPlacowy.pl oraz w oparciu o ekspercką wiedzę konsultantów TEST i wyselekcjonowane źródła zewnętrzne. Kwoty podane w PLN brutto.

6 Kraków RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI STOPA BEZROBOCIA KRAKÓW MAŁOPOLSKA 5,9% 11,6% LICZBA KRAKÓW MAŁOPOLSKA 21x 32x m 2 PODAŻ KLIKNIJ aby zobaczyć aktualną listę budynków officemap.pl Kraków jest drugim co do wielkości rynkiem biurowym w Polsce (po Warszawie). W ciągu trzech pierwszych kwartałów 214 r. w mieście oddano do użytku 9 projektów o łącznej powierzchni 87 tys. m 2. Do końca roku ukończone zostanie dodatkowe 27 tys. m 2 nowych biur, dzięki czemu w 214 r. Kraków odnotuje najwyższy przyrost podaży od początku istnienia rynku. Pomimo relatywnie wysokiej nowej podaży, współczynnik pustostanów utrzymał się na poziomie poniżej 4%. Ograniczona dostępność powierzchni biurowej w istniejących projektach miała wyraźny wpływ na decyzje najemców, którzy znacznie wcześniej niż w latach poprzednich rozpoczynają proces negocjacji chcąc zabezpieczyć najlepszą dla siebie opcję najmu i uzyskać możliwie najkorzystniejsze warunki finansowe. Niesłabnące zainteresowanie ze strony nowych inwestorów, jak również rozwój już istniejących przedsiębiorstw przekładają się na wysoką aktywność deweloperską. Obecnie w budowie jest ponad 1 tys. m 2, natomiast w fazie przygotowania znajduje się 116 tys. m 2 powierzchni biurowej (z terminem ukończenia do 216 r). Na tle pozostałych rynków regionalnych, Kraków jest niekwestionowanym liderem pod względem aktywności firm z sektora nowoczesnych usług biznesowych. W I połowie roku popyt ze strony firm BPO/SSC/R&D stanowił 7% zarejestrowanego wolumenu. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (m 2 /miesiąc) Źródło: Colliers International, III kw. 214 WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA SEKTOR Amway Business Center SSC Europe Capgemini Capita BPO Delphi Automotive R&D Electrolux Poland GENPACT SSC BPO HCL Poland Lufthansa Global Business SSC Services Philip Morris SSC Klasa A Klasa B 87 4 m 2 NOWA PODAŻ I-III KW m 2 POWIERZCHNIA W BUDOWIE 3,5% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (m 2 ) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA W BUDOWIE DO 216 r. POWIERZCHNIA PLANOWNA DO 216 r. 13,5-15, RANKING UCZELNI* uniwersytety UNIWERSYTETY uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE ekonomiczne pedagogiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE Uniwersytet Jagielloński (2. Miejsce w Polsce) Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (6. miejsce w Polsce) Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (36. miejsce w Polsce) Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki (39. miejsce w Polsce) Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (42. miejsce w Polsce) Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (45. miejsce w Polsce) Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (51-6. miejsca ex aequo w Polsce) Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie (71-8. miejsca ex aequo w Polsce) Krakowska Akademia im. Frycza Modrzewskiego (71-8. miejsca ex aequo w Polsce) Akademia Ignatianum w Krakowie (8+ miejsce w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie małopolskim** ANGIELSKI 84,3% 1,6% ROSYJSKI 5,3% 4,3% HISZPAŃSKI NIEMIECKI FRANCUSKI WŁOSKI 2,7% 1,9% Źródło: GUS, 213 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 214 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy i Dziennik Gazeta Prawna ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 214, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

7 Wrocław STOPA BEZROBOCIA WROCŁAW DOLNOŚLĄSKIE 5,6% 13,2% LICZBA WROCŁAW DOLNOŚLĄSKIE 24x 35x RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI m 2 PODAŻ 23 1 m 2 NOWA PODAŻ I-III KW m 2 POWIERZCHNIA W BUDOWIE 11,5% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW Wrocław to dynamicznie rozwijający się rynek, o czym świadczy zarówno ilość realizowanych projektów, jak i wolumen zawieranych transakcji. Obecnie wrocławski rynek biurowy charakteryzuje się najwyższą aktywnością deweloperską spośród wszystkich miast regionalnych. Ponad 6% realizowanej powierzchni jest zlokalizowane w centralnej części miasta, gdzie powstają takie projekty jak Dominikański (35,5 tys. m 2, Skanska) czy Times II (18,5 tys. m 2, UBM). Do końca 214 r. do użytku trafi blisko 34 tys. m 2 nowych biur, a całkowite zasoby miasta przekroczą,5 mln m 2. W ciągu roku współczynnik pustostanów w istniejących biurowcach utrzymał się na relatywnie stabilnym poziomie oscylującym wokół 12%. Na koniec września 214 r. niewynajęte pozostało 55 tys. m 2, z czego 5% stanowiła powierzchnia dostępna w projektach oddanych do użytku w ciągu ostatnich 3 lat. WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA CreditSuisse EY GBS Geoban Google Hewlett Packard IBM McKinsey & Company Tieto Volvo SEKTOR F&A SSC KPO SSC POWIERZCHNIA BIUROWA (m 2 ) KLIKNIJ aby zobaczyć aktualną listę budynków officemap.pl RANKING UCZELNI* Politechnika Wrocławska (5. miejsce w Polsce) Uniwersytet Wrocławski (7. miejsce w Polsce) UNIWERSYTETY uniwersytet uniwersytet techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (14. miejsce w Polsce) Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (32. miejsce w Polsce) Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu (35. miejsce w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie dolnośląskim** ANGIELSKI 79,6% ROSYJSKI 4,8% 2,8% HISZPAŃSKI NIEMIECKI 18,% FRANCUSKI WŁOSKI STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (m 2 /miesiąc) Klasa A WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA W BUDOWIE DO 216 r. POWIERZCHNIA PLANOWNA DO 216 r. Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (61-7. miejsca ex aequo w Polsce) Dolnośląska Wyższa Szkoła we Wrocławiu (8.+ miejsce w Polsce) 2,1% 1,3% Klasa B 1-14 Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 213 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 214 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy i Dziennik Gazeta Prawna ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 214, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

8 Katowice RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI m 2 PODAŻ STOPA BEZROBOCIA KATOWICE ŚLĄSKIE 5,4% 11,2% LICZBA KATOWICE ŚLĄSKIE 19x 41x KLIKNIJ aby zobaczyć aktualną listę budynków officemap.pl Główny ośrodek biznesowy konurbacji górnośląskiej dysponuje zasobami biurowymi na poziomie ponad 24 tys. m 2. Ponad 4% tej powierzchni zostało dostarczone na rynek między 21 a 214 r. Ostatnie dwa lata to dla Katowic okres wzmożonej aktywności budowlanej. Deweloperzy zachęceni korzystną sytuacją na rynku (stabilny popyt oraz malejący współczynnik pustostanów) rozpoczęli planowane inwestycje. Część z tych obiektów (m.in. A4 Business Park I, GPP Business Park I-II) została już oddana do użytku, natomiast w fazie budowy pozostaje jeszcze 61 tys. m 2. W przygotowaniu znajdują się kolejne projekty, jednak ich start jest w dużym stopniu uzależniony od postępów w komercjalizacji realizowanych i nowo ukończonych obiektów. Do końca I połowy 214 r. współczynnik pustostanów w Katowicach wykazywał tendencję spadkową. W drugiej połowie roku trend ten ulegnie odwróceniu, co jest bezpośrednio związane ze znaczącym przyrostem podaży planowanym na ten okres. W przeszłości najemcy na etapie podejmowania decyzji o wyborze lokalizacji swojego biznesu często omijali Katowice na rzecz Krakowa czy Wrocławia. W tej chwili obserwujemy zdecydowaną korektę tej tendencji, a miasto cieszy się coraz większym zaufaniem wśród inwestorów. WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA SEKTOR Archidoc BPO Capgemini Contact Center ING Services Poland Mentor Graphics Call Centre SSC R&D PwC SSC Rockwell Automation Unilever UPC Klasa A Klasa B SSC SSC Call Centre 21 4 m 2 NOWA PODAŻ I-III KW m 2 POWIERZCHNIA W BUDOWIE 1,6% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (m 2 ) Katowice WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA W BUDOWIE DO 216 r. POWIERZCHNIA PLANOWNA DO 216 r. STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (m 2 /miesiąc) RANKING UCZELNI* UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytet techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE KATOWICE ŚLĄSKIE KATOWICE ŚLĄSKIE Uniwersytet Śląski w Katowicach (2. miejsce w Polsce) Politechnika Śląska w Gliwicach (23.miejsce w Polsce) Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (28. miejsce w Polsce) Politechnika Częstochowska (4. miejsce w Polsce) Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach (43. miejsce w Polsce) Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (61-7. miejsca ex aequo w Polsce) Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej (71-8. miejsca ex aequo w Polsce) Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. Korfantego w Katowicach (8.+ miejsce w Polsce) Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej (8.+ miejsce w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie śląskim** ANGIELSKI 77,5% 1,8% ROSYJSKI 3,8% 2,6% HISZPAŃSKI NIEMIECKI FRANCUSKI WŁOSKI 1,6% 1,5% Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 213 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 214 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy i Dziennik Gazeta Prawna ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 214, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

9 Kielce RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI STOPA BEZROBOCIA KIELCE ŚWIĘTOKRZYSKIE 11,1% 16,5% LICZBA KIELCE ŚWIĘTOKRZYSKIE 11 x 15 x Kielce należą do grupy rynków rozwijających się. Całkowita podaż powierzchni biurowej w mieście jest szacowana na 57 tys. m 2, z czego 45% jest skumulowane w dwóch projektach: Astra Park (16,2 tys. m 2 ) oraz Kieleckim Centrum Biznesu (1 tys. m 2 ). Największą aktywność w mieście wykazują lokalni deweloperzy, których oferta jest w głównej mierze skierowana do lokalnego najemcy. Potwierdza to skala istniejących obiektów, z których większość nie przekracza 3 tys. m 2 powierzchni najmu. Dostępne na rynku powierzchnie to najczęściej moduły do 2 m 2, natomiast możliwości wyboru dla firm poszukujących większych powierzchni (>5 m 2 ) pozostają bardzo ograniczone. W fazie przygotowania znajduje się 32 tys. m 2 planowanych w ramach kompleksu Biznes Park. Rozpoczęcie tej inwestycji jest jednak uzależnione od pozyskania kluczowych najemców i podpisania umów pre-let. WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA Infover Inter Galactica Medicover Teledirect UCMS Group Poland SEKTOR Call Centre Call Centre Call Centre BPO STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (m 2 /miesiąc) 57 5 m 2 PODAŻ 7 2 m 2 POWIERZCHNIA W BUDOWIE 8,8% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (m 2 ) Kielce WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA W BUDOWIE DO 216 r. POWIERZCHNIA PLANOWNA RANKING UCZELNI* uniwersytety UNIWERSYTETY techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE ekonomiczne pedagogiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE Politechnika Świętokrzyska w Kielcach ( miejsca ex aequo w Polsce) Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach ( miejsca ex aequo w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie świętokrzyskim** ANGIELSKI 68,5% 8,2% ROSYJSKI 8,4% HISZPAŃSKI,9% NIEMIECKI FRANCUSKI 1,6% WŁOSKI 1,1% Klasa B/B Źródło: Colliers International, III kw. 214 Źródło: GUS, 213 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 214 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy i Dziennik Gazeta Prawna ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 214, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

10 Rzeszów RZESZÓW PODKARPACKIE RYNEK BIUROWY GŁÓWNE WSKAŹNIKI 43 7 m 2 PODAŻ STOPA BEZROBOCIA RZESZÓW PODKARPACKIE 8,3% 16,5% LICZBA 5x 15x Rzeszów jest rynkiem biurowym znajdującym się we wczesnym stadium rozwoju. Istniejące obiekty są najczęściej ulokowane w centralnej części miasta, wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych (al. Marszałka Józefa Piłsudskiego, al. Tadeusza Reytana). Oprócz typowych budynków biurowych, powierzchnia na wynajem jest także oferowana w ramach projektów mix-use, które najczęściej łączą funkcje handlową i biurową. Pomimo relatywnie wysokiego współczynnika pustostanów, Rzeszów oferuje jedynie 7,5 tys. m 2 wolnej powierzchni. Większość dostępnych modułów nie przekracza 25 m 2, a powierzchnie powyżej 1 m 2 są oferowane tylko w dwóch istniejących projektach. Sytuacja na rynku ulegnie zmianie wraz z ukończeniem biurowca SkyRes Warszawska (II kw. 215 r.), który dostarczy blisko 2 tys. m 2 nowoczesnej powierzchni. Wraz z dostarczeniem nowej podaży, Rzeszów może stanowić ciekawą alternatywę dla inwestorów poszukujących wysokiej jakości biur poza głównymi rynkami regionalnymi. WYBRANI NAJEMCY Z SEKTORA USŁUG NAJEMCA ACP Pharma Carlson Wagonlit Travel ContactPoint PKO BP SoftSystem ZETO Rzeszów STAWKI CZYNSZU ZA POWIERZCHNIĘ BIUROWĄ W ISTNIEJĄCYCH OBIEKTACH (m 2 /miesiąc) SEKTOR F&A BPO Call Centre Call Centre 2 m 2 POWIERZCHNIA W BUDOWIE 17,2% WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW POWIERZCHNIA BIUROWA (m 2 ) WOLNA POWIERZCHNIA ISTNIEJĄCA PODAŻ POWIERZCHNIA W BUDOWIE DO 216 r. POWIERZCHNIA PLANOWNA RANKING UCZELNI* 5 UNIWERSYTETY uniwersytety uniwersytety techniczne TECHNICZNE techniczne rolnicze ROLNICZE rolnicze ekonomiczne EKONOMICZNE ekonomiczne PEDAGOGICZNE pedagogiczne pedagogiczne medyczne MEDYCZNE medyczne AWF AWF AWF artystyczne ARTYSTYCZNE artystyczne teologiczne TEOLOGICZNE teologiczne POZOSTAŁE Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukaszewicza (51-6. miejsca ex aequo w Polsce) Uniwersytet Rzeszowski ( miejsca ex aequo w Polsce) ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH wśród absolwentów na poziomie minimum średnim (B1) w województwie podkarpackim** ANGIELSKI 76,2% ROSYJSKI 4,5% HISZPAŃSKI NIEMIECKI 11,% FRANCUSKI 1,1% WŁOSKI Class B/B+ 8-11,9%,7% Źródło: Colliers International, III kw Źródło: GUS, 213 *Źródło: Ranking Szkół Wyższych 214 przygotowany przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy i Dziennik Gazeta Prawna ( **Źródło: Dane Advisory Group TEST Human Resources 214, na próbie obserwacji, osoby w wieku 25-4 lat, z tytułem co najmniej licencjata.

11 Zdaniem ekspertów Wykształcona kadra, wsparcie władz miasta, dostęp do nowoczesnych powierzchni biurowych oraz dobrze rozwinięta infrastruktura to zdecydowanie największe atuty Krakowa w kontekście lokowania tutaj nowych centrów biznesowych. Potwierdzają to międzynarodowe rankingi Kraków zajął miejsce w pierwszej dziesiątce 1 top outsourcing destinations w rankingu przygotowywanym przez Tholons. Miasto jest też najlepszą lokalizacją dla firm prowadzących działalność z zakresu świadczenia zaawansowanych usług dla biznesu. Rafal Pokrzywa, Recruitment Manager, UBS Kraków Mocne strony Katowic? Przede wszystkim doceniam bardzo dobrą i rozwiniętą infrastrukturę: port lotniczy, sieć drogową i kolejową. Mieszkam w Katowicach od ponad 1-ciu lat. To co mnie przekonało, aby tu zostać, to dynamicznie rozwijające się miasto, rynek pracy oraz ceny nieruchomości. Anita Kornacka, Lead Recruiter, Steria Polska Sp. z o.o. HCL jest obecna na polskim rynku od 27 roku. Od tego czasu krakowskie centrum stało się kluczowym ośrodkiem operacji globalnych HCL. HCL Poland to jeden z najbardziej zróżnicowanych oddziałów pod względem narodowościowym. Obecnie w firmie pracują specjaliści 39 różnych narodowości, którzy stanowią ponad połowę wszystkich zatrudnionych. Wspieramy klientów w 17 różnych językach, przy czym wszyscy nasi pracownicy posługują się językiem angielskim. Ze względu na potencjał kapitału ludzkiego, dalszy rozwój w Polsce stanowi dla nas integralną część europejskiej ekspansji. Jesteśmy zaangażowani w tworzenie przyjaznego miejsca pracy, wspieranie innowacyjności oraz stosowanie dobrych praktyk zarządzania. Trevor L. Rulton, General Manager / Center Head HCL Poland Kraków Katowice Kraków

12 Zdaniem ekspertów Najwłaściwszym określeniem tego, co obserwujemy aktualnie na rynku powierzchni biurowych w Katowicach jest efekt kuli śnieżnej. Obecność znaczących na rynku najemców i deweloperów przyciąga kolejnych. Katowice stają się dzięki temu coraz bardziej dojrzałym rynkiem, cieszącym się rosnącym zaufaniem wśród inwestorów. Kupno budynku należącego do Ghelamco (Katowice Business Point) przez amerykański fundusz Starwood Capital jest tego najlepszym przykładem. Liczne inwestycje sektora publicznego oraz prywatnego zmieniają także sposób postrzegania miasta, jako miejsca przyjaznego do życia i prowadzenia biznesu. Postawa i zaangażowanie przedstawicieli miasta również znacząco wpływają na pozytywny odbiór Katowic. Katowice Tomasz Zydorek, Regional Office Manager Katowice Colliers International Kielce zrobiły w ostatnim czasie bardzo dużo, aby stać się miastem przyjaznym dla zewnętrznych, jak i lokalnych inwestorów. Efektywne wykorzystanie środków unijnych istotnie wpłynęło na rewitalizację śródmieścia, poprawę infrastruktury drogowej oraz polepszenia warunków dla rozwoju wielu lokalnych uczelni. Potencjał miasta stanowią młodzi i wykształceni mieszkańcy. Perspektywa najbliższych lat dla Kielc to stały rozwój ośrodków akademickich, tym samym realna wizja pozyskania kilku inwestorów z branży BPO, SSC jak i R&D. Kielce Łukasz Żelezik, Associate Director, Office Agency Colliers International Od samego początku działalności we Wrocławiu dużą uwagę przywiązujemy do naszego miejsca pracy. Tak na dobrą sprawę technologia umożliwia dzisiaj pracę z domu i chętnie korzystamy z takich udogodnień. Szybko zauważyliśmy, że nie da się w ten sposób zastąpić biura. Wspólna praca, wymiana pomysłów i doświadczeń, dobrze wyposażone laboratoria i miejsca spotkań wyzwalają u nas kreatywne myślenie. Nasze biuro ma ułatwiać życie naszym pracownikom. Dlatego tak ważna jest lokalizacja - tuż przy wrocławskim rynku. W naszych wnętrzach staramy się eksponować miejsca spotkań - to tam rodzą się nowe pomysły, toczą burzliwe dyskusje. Mamy miejsca zabawy i relaksu, pokój dla rodziców z dziećmi czy też miejsce do masażu. Staramy się być pionierami także w kwestii środowiska, w którym pracujemy. Wrocław Rafał Konieczny, Dyrektor Oddziału, Opera Software

13 12 KROKÓW W STRONĘ IDEALNEGO BIURA Decydując się na wynajęcie biura podejmujemy długoterminowe zobowiązanie. Dlatego, podczas poszukiwań powinniśmy zwrócić uwagę na szereg aspektów, które mogą być dla nas kluczowe nie tylko w momencie podpisania umowy najmu, ale także w perspektywie kilku kolejnych lat. ANALIZA obecnych i przyszłych potrzeb firmy ANALIZA potrzeb pracowników i efektywności przestrzeni pracy Zanim rozpoczniemy poszukiwanie idealnego biura należy zastanowić się, jak na przestrzeni kolejnych lat będzie funkcjonowała nasza organizacja na każdym jej szczeblu (od indywidualnego pracownika, przez poszczególne działy do całej firmy). LOKALIZACJA Będzie miała odzwierciedlenie w wysokości czynszu, liczbie miejsc parkingowych, dostępności komunikacyjnej oraz otoczeniu okołobiznesowym. TRANSPORT Metro, tramwaj a może samochód? Znając preferowany przez pracowników system komunikacji oraz mapę najczęściej uczęszczanych tras, możemy wybrać te obszary, które będą dla nich najatrakcyjniejsze. MIEJSCA PARKINGOWE Są zazwyczaj dużym wydatkiem dla firmy, zwłaszcza w centrum miasta, gdzie opłaty za stanowiska są wyższe w porównaniu z lokalizacjami poza nim. Cena miejsca to jednak tylko jeden aspekt ważna jest również ich dostępność. Firmy z dużą flotą samochodową powinny również wziąć pod uwagę alternatywne opcje np. najem u zewnętrznych operatorów lub ogólnodostępne bezpłatne parkingi. CHARAKTER BUDYNKU Dokonując wyboru musimy zastanowić się, jaka nieruchomość najlepiej wpisuje się w wizerunek firm: standardowy budynek podobny do pozostałych czy wyróżniający się na tle innych wieżowiec. EFEKTYWNOŚĆ POWIERZCHNI Najbardziej efektywne biurowce to przede wszystkim bryły foremne, jednak najważniejsze jest, aby dopasować układ biura do obecnego systemu pracy, a także być przygotowanym na ewentualne zmiany. ASPEKTY TECHNICZNE Każdy najemca musi dokładnie przeanalizować swoje wymogi, a specyfikacja techniczna powinna być załączona do pierwszego zapytania ofertowego wysyłanego do dewelopera. ASPEKTY FINANSOWE WYKOŃCZENIE POWIERZCHNI Czynsz za m 2 najmu powierzchni biurowej jest wartością bazową, która efektywnie może zostać obniżona poprzez zastosowanie zachęt finansowych, np. w formie zwolnienia z czynszu na dany okres. Ważnym elementem są również opłaty eksploatacyjne, których wysokość zależy nie tylko od zakresu usług jaki świadczy budynek, ale także od samej lokalizacji nieruchomości. Standard oferowany przez właścicieli różni się w zależności od nieruchomości, dlatego warto przyjrzeć się co jest oferowane w podstawowym pakiecie, a co podlega dodatkowym opłatom. Kolejną definicją jest tzw. powierzchnia wykończona pod klucz. Nie dajmy się zwieść temu terminowi, gdyż może znacznie odbiegać od naszych oczekiwań. LOGO REKLAMA Chęć posiadania logo na fasadzie budynku powinniśmy zgłosić od razu na etapie zapytania ofertowego. Im większy najemca i bardziej rozpoznawalna marka, tym na więcej może liczyć podczas negocjacji. Logo czy reklama mogą być zawarte w cenie najmu, jednak mogą też pojawić się za nie dodatkowe opłaty. UMOWA NAJMU Negocjowanie warunków komercyjnych to tylko pierwszy element. Kolejnym są zapisy prawne. Powinniśmy pamiętać, iż podpisując umowę podejmujemy długoterminowe zobowiązanie, dlatego warto być dobrze zabezpieczonym na wypadek pojawieniach się trudności lub niejasności podczas trwania umowy najmu.

14 Słowniczek HR-owy ASSESSMENT CENTRE to najbardziej efektywna metoda diagnozy potencjału i kompetencji zawodowych. Jej skuteczność oparta jest na wielostronnej ocenie umiejętności kandydatów w różnorodnych zadaniach, dokonywanej przez kilku asesorów. Pomimo symulowanych, a więc sztucznych 1. Logotyp pod 1.1.Logotyp podst warunków obserwacji zachowań kandydatów, możliwa jest dogłębna analiza ich umiejętności i wyciąganie trafnych wniosków dotyczących potencjału zawodowego. BADANIA SATYSFAKCJI PRACOWNIKÓW to doskonałe narzędzie poznania opinii zatrudnionych osób na temat różnych aspektów działalności firmy. Stosuje się je zarówno cyklicznie, prowadząc systematyczny monitoring potrzeb pracowników, jak i jednorazowo zbierając informacje potrzebne do przygotowania istotnych dla firmy zmian lub badając opinie pracowników po ich wdrożeniu. DEVELOPMENT CENTRE to najbardziej efektywna metoda diagnozy potencjału i kompetencji zawodowych pracowników, służąca do planowania ich rozwoju. Jej skuteczność oparta jest na wielostronnej ocenie umiejętności pracowników w różnorodnych zadaniach, dokonywanej przez kilku asesorów. Dzięki sesjom feedbackowym uczestnicy DC pogłębiają rozumienie swoich zachowań w kontekście odbioru społecznego i wymagań organizacji oraz mają okazję zaplanować swój rozwój. EXECUTIVE SEARCH to sprawdzona metoda rekrutacji kandydatów kluczowych osób z poziomu kadry zarządzającej i menedżerskiej oraz wysokiej klasy specjalistów. Metoda Executive Search pozwala dotrzeć do kandydatów, którzy pracując osiągają sukcesy zawodowe. Są to osoby, które najczęściej nie szukają pracy, dlatego zadaniem konsultanta jest ich wyszukanie, przedstawienie oferty pracy i zachęcenie do udziału w rekrutacji. OCENA 36 to narzędzie do wszechstronnego, a jednocześnie precyzyjnego zbierania informacji zwrotnych na temat funkcjonowania w firmie ocenianego pracownika. W ocenie mogą uczestniczyć: przełożeni, podwładni, współpracownicy z innych działów, członkowie zespołów stałych i projektowych oraz klienci. RAPORTY PŁACOWE są kluczowym narzędziem do optymalizacji kosztów oraz do planowania budżetów płacowych w przedsiębiorstwie. Poprzez prezentację rynkowych wynagrodzeń Raporty Płacowe prowadzą do maksymalizacji zysków. SYSTEMY OCEN OKRESOWYCH to narzędzie do kompleksowego zarządzania pracownikami w firmach. W zależności od potrzeb organizacji, można zaprojektować systemy oparte o kompetencje, zarządzanie przez cele powiązane z wynagradzaniem i premiowaniem, polityką awansowania, szkolenia i rozwoju pracowników. Systemy ocen okresowych mogą mieć charakter tradycyjnej oceny przez przełożonego (systemy oceny 18 ) lub wielostronnej oceny 36. Logotyp Advisory Gro elementy stanowią in zewnętrznej. Logotyp jest podstaw materiałach wychodz Logotyp, ze względu hasła challenging pr

15 1. Logotyp podstawowy 1.1.Logotyp podstawowy budowa i elementy składowe Advisory Group TEST Human Resources Logotyp Advisory Group TEST Human Resources składa się z logo oraz znaku typograficznego. Oba elementy stanowią integralną TEST jest firmą całość konsultingową i nie należy z stosować ponad 23-letnią ich oddzielnie, tradycją, szczególnie w komunikacji zewnętrznej. dostarczającą centrom usług biznesowych i IT wysokiej jakości usługi HR, poprzez 5 wyspecjalizowanych linii biznesowych: Logotyp jest podstawą TEST identyfikacji Executive, wizualnej firmy i powinien być umieszczony we wszystkich materiałach wychodzących TEST w sposób Recruitment, czytelny oraz z zachowaniem zasad zawartych w tej publikacji. TEST Consulting HR Logotyp, ze względu na wkomponowaną pełną nazwę firmy, może być stosowany samodzielnie (bez hasła challenging projects TEST for Training market & leaders Development, lub bez dodatkowego opisu firmy. TEST Salary Survey. TEST wsparł powstanie ponad 45 centrów w Polsce, obsadzając w nich ponad 32 osób od poziomu szefów centrów, poprzez managerów pionów do specjalistów, badając potencjał zawodowy kilku tysięcy pracowników centrów w assessment/development centre, wydając kilkanaście edycji Raportów Płacowych dla branży centrów usług. Firma jest organizatorem cyklicznej konferencji HR w Centrach Usług Biznesowych i IT ( pierwszego w Polsce wydarzenia dla HR Managerów z centrów usług biznesowych i IT. DZIAŁ REKRUTACJI Marcin Sojka marcin.sojka@testhr.pl tel.: tel. kom.: DZIAŁ ANALIZ I RAPORTÓW PŁACOWYCH Joanna Mandel joanna.mandel@testhr.pl tel.:

16 485 biura w 63 krajach na 6 kontynentach 1,54 mld przychodu rocznie 136 mln m 2 zarządzanych powierzchni 15 8 pracowników O Colliers International Colliers International jest globalną firmą doradczą działającą w obszarze rynku nieruchomości komercyjnych poprzez sieć 485 biur w 63 krajach i zatrudniającą ponad 15 8 pracowników. Jako część spółki giełdowej FirstService Corporation Colliers oferuje pełen zakres usług podmiotom związanym z rynkiem nieruchomości. Colliers doradza najemcom komercyjnym, właścicielom nieruchomości oraz inwestorom. Zajmuje się pośrednictwem w zakresie wynajmu, sprzedaży i zarządzania nieruchomościami, a także nadzorem budowlanym, wyceną oraz badaniami rynku. Według najnowszego rankingu sporządzonego przez Lipsey Company Colliers International jest drugą na świecie najbardziej rozpoznawalną firmą działającą w obszarze nieruchomości komercyjnych. Dominika Jędrak Director Research and Consultancy Services dominika.jedrak@colliers.com Robert Z. Karniewski Partner Director Poland Regional Markets robert.karniewski@colliers.com Anna Galicka-Bieda Regional Director Kraków anna.galicka-bieda@colliers.com Ewa Grudzień Analyst Research and Consultancy Services ewa.grudzien@colliers.com Tomasz Zydorek Regional Manager Katowice tomasz.zydorek@colliers.com Kamil Pakosz Regional Manager Wrocław kamil.pakosz@colliers.com

17