Raport z debaty klimatycznej w Zakopanem

Transkrypt

1 Raport z debaty klimatycznej w Zakopanem Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrały: Agnieszka Czachowska Wojciech Kłosowski Nadzór Eksperta: Tadeusz Narkun Warszawa, Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Debata w Powiecie Tatrzańskim odbyła się dnia 15 listopada 2012r. w sali głównej Tatrzańskiej Agencji Rozwoju Promocji i Kultury - Ośrodku Wczasowym Jasny Pałac w Zakopanym. Patronat nad debatą objęli Minister Środowiska i Starosta Powiatu Tatrzańskiego. Na Debatę zostali zaproszeni i udział w niej wzięli przedstawiciele Urzędów Gmin znajdujących się w Powiecie Tatrzańskim, przedstawiciele Starostwa z Wydziału Ochrony Środowiska, Senator RP, przedstawiciele Nadleśnictw, Tatrzańskiego Parku Narodowego, Podhalańskiej Lokalnej Grupy Działania, Dyrektor Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, przedstawiciel Urzędu Miasta Zakopane oraz przedsiębiorcy mający siedzibę na terenie Powiatu. Debata miała na celu wypracowanie społecznych założeń do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju. W czasie Debaty zostały wymienione następujące uwarunkowania (w postaci zagrożeń i szans), które mają wpływ na rozwój gospodarki regionu a wynikają z kwestii zmian klimatycznych: ZAGROŻENIA: Skrócenie sezonu narciarskiego Problemy z wodą, obniżenie wód gruntowych Szkody od wiatrów, klęski żywiołowe Zagrożenia zdrowotne powodowane podwyższoną temperaturą Nadmierny rozwój roślin inwazyjnych Zaburzenie bilansu wodnego, tlenowego (straty w krajobrazie przez usychanie lasów, głównie świerkowych) Koszty usuwania szkód od wiatrów, klęsk żywiołowych Występowanie nowych szkodników (większe szkody) Manipulowanie społeczeństwa np. nie zawsze produkty tzw. zielone lub eko lub energooszczędne są w dłuższej perspektywie ekologiczne i przyjazne naturze i zdrowiu człowieka Zmiana ekosystemów Brak świadomości lokalnej społeczności Skażenie powietrza z powodu gęstej zabudowy i położenia powiatu w kotlinie Dla ruchu turystycznego spadek przyjazdów Utrudniony dostęp do środków finansowych na inwestycje proekologiczne W obu grupach podkreślono za szczególnie ważne uznano te zagrożenia, które wiążą się z problemami zdrowotnymi, zaburzeniami bilansu wodnego oraz skażenia powietrza. Jako szanse grupy wymieniły, co następuje: SZANSE: Ograniczenie kosztów ogrzewania Zwiększenie ruchu turystycznego letniego Szanse na rozwój pasterstwa Wymuszony proces przebudowy drzewostanów Obniżenie kosztów utrzymania zimowego dróg Ekspansja roślin, które pochłaniają CO 2 Nowe miejsca pracy (edukacja, budownictwo) Podniesienie świadomości ekologicznej i edukacja każdego pokolenia Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu tatrzańskiego 2

3 Stosowanie odnawialnych źródeł energii Otrzymanie dofinansowań do energii geotermalnej i słonecznej Rozwój sieci geotermalnej i gazowej na cały powiat zmniejszenie niskiej emisji Zaporowe parkingi w gminach zmniejszenie zanieczyszczenia spalinami centrum miasta Rozwój komunikacji proekologicznej zmniejszenie zanieczyszczenia spalinami centrum miasta Rozwój ośrodków termalnych wzrost zatrudnienia Uczestnicy Debaty kontynuując pracę w dwóch grupach wypracowali następujące propozycje i wizje Powiatu (zebrane w blokach tematycznych) w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne: 1. TURYSTYKA i REKREACJA Utworzenie Kurortu Tatrzańskiego, powstanie uzdrowisk, sanatoriów, klinik specjalistycznych, stref ciszy, skupienie rozwoju powiatu na 3 filarach: eko agro fitness. Turystyka i rekreacja kwalifikowana np. jeździectwo, rowery, biegi narciarskie Różnorodne formy spędzania czasu, lepsza infrastruktura rekreacyjna, np. ścieżki rowerowe. Baseny termalne w atrakcyjnej cenie. Uporządkowanie segmentów usług turystycznych. Powstanie sali wielofunkcyjnej pod Gubałówką 2. TRANSPORT Sprawny i ekologiczny transport publiczny (kolej oraz powrót do dorożek konnych odpady wykorzystywane w biogazowi). Rozbudowa sieci parkingów strefowych. Drogi wysokiej jakości. 3. PRZYRODA Tatry porośnięte młodnikami jodłowo bukowymi z polanami przeznaczonymi pod hodowlę owiec. Czyste środowisko, przejrzyste powietrze i woda (potoki z pstrągami); uregulowana gospodarka wodno ściekowa i gospodarka odpadami 4. ROLNICTWO Korzystanie z produktów regionalnych. Utrzymanie pasterstwa tradycyjnego. 5. BUDOWNICTWO Większa ilość domów pasywnych z inteligentnym systemem zarządzania energią 6. POZYSKIWANIE ŚRODKÓW Łatwość pozyskiwania środków na inwestycje proekologiczne 7. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII i ICH WYKORZYSTANIE Jedyne dopuszczalne źródła energii to energia pochodząca ze źródeł odnawialnych, która jest dostępna i tania. Elektrownie na potokach i na holzgas. W czasie głosowania 10 punktami wybrano propozycję ROZWÓJ TURYSTYKI I REKRACJI KWALIFIKOWANEJ i uznano tym samym jako najważniejszą do realizacji, następnie 7 punktami wybrano dwie propozycje: JEDYNE DOPUSZCZALNE ŻRÓDŁO ENERGI TO POCHODZĄCE ZE ŻRÓDEŁ ODNAWIALNYCH oraz TATRY Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu tatrzańskiego 3

4 POROŚNIĘTE MŁODNIKAMI JODŁOWO BUKOWYMI Z POLANAMI PRZEZNACZONYMI POD HODOWLĘ OWIEC, pozostałe propozycje otrzymały od 5 do 0 punktów. Grupa pierwsza skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: JEDYNE DOPUSZCZALNE ŻRÓDŁO ENERGI TO POCHODZĄCE ZE ŻRÓDEŁ ODNAWIALNYCH. Wymieniono zasoby: Obecność wód geotermalnych i jej zasobów, instytucja Geotermia Podhalańska Istniejące odwierty i badania do pozyskiwania energii z wód geotermalnych Górskie potoki budowa małych elektrowni przepływowych oraz następujące instrumenty i planowane działania: Rozbudowa systemu (większa ilość odwiertów) w kierunku Nowego Targu i Czarnego Dunajca Wykorzystanie pomp ciepła dla nowobudowanych obiektów w połączeniu z ogniwami fotowoltaicznymi Gaz ziemny jako uzupełnienie ww. systemów Odbiurokratyzowanie procesu przyznawania dotacji na inwestycje proekologiczne Skierowanie przyznawania dotacji bezpośrednio do inwestorów i producentów Protekcjonizm Państwa w stosunku do rodzimej innowacyjności (pomoc przy realizacji wynalazków proekologicznych) Druga grupa skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: ROZWÓJ TURYSTYKI I REKREACJI KWALIFIKOWANEJ. Wymieniono następujące zasoby: Wyjątkowe środowisko przyrodnicze góry, lasy, wody, w tym geotermalne Zasoby ludzkie doświadczone osoby w tworzeniu miejsc turystycznych Baza turystyczna hotele, restauracje, wyciągi) Oryginalna (Podhalańska), żywa kultura regionalna ukierunkowana na turystę Zakopane ciągle geniusz loci Instytucje np. Tatrzański Park Narodowy, Teatr, Związek Polskich Artystów Plastyków, Związek Podhalan, Muzeum Tatrzańskie, stowarzyszenia Projekt Strategii Rozwoju Powiatu Plan Ochrony TPN (na perspektywę 20 lat) oraz następujące instrumenty i planowane działania: Rozbudowa tras biegowych narciarskich i rowerowych Zwiększenie aktywności gmin wytyczanie miejsc, stworzenie lokalnych przepisów Motywacja ekonomiczna skierowana do właścicieli gruntów W czasie podsumowania Debaty uczestnicy kilkakrotnie podkreślili, że we wprowadzaniu zmian bardzo ważnym jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie przepisów, warunków i procesów uzyskania środków krajowych i unijnych, w tym przeznaczonych na inwestycje proekologiczne. Stwierdzono, iż warto, aby był łatwiejszy dostęp do ich pozyskania i więcej informacji na ten temat. Bardzo ważnym dla Powiatu Tatrzańskiego byłyby dofinansowania do energii geotermalnej i słonecznej. Zauważono również, że istotnym jest rozwój edukacji ekologicznej, głównie w obszarze ogrzewania indywidualnych gospodarstw i domów, aby jak Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu tatrzańskiego 4

5 najmniej dochodziło do spalania śmieci, opon, plastików, itp. Debata wykazała także głębokie zrozumienie przez jej uczestników zagadnień ekologicznych i ochrony środowiska. Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. [ droga_ku_niskoemisyjnosci przyklad_z_kornwalii] W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu tatrzańskiego 5