Raport z debaty klimatycznej w Kielcach

Transkrypt

1 Raport z debaty klimatycznej w Kielcach Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrali: Katarzyna Juras Krzysztof Ciurej Nadzór eksperta: Krzysztof Kamieniecki Warszawa, Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Raport MDK z przeprowadzonej debaty DATA DEBATY MIEJSCE CEL DEBATY PATRONAT UCZESTNICY DEBATY MODERATORZY EKSPERT 30 listopada 2012 Kielce Wypracowanie społecznych założeń dla Powiatowego Programu Niskowęglowego Rozwoju czyli strategii rozwoju przy założeniach ograniczenia emisji CO 2. Minister Środowiska, Starosta Kielecki Miejsce debaty : Urząd Marszałkowski w Kielcach Uczestnikami debaty byli pracownicy Starostwa Powiatowego w Kielcach wydział rolnictwa, leśnictwa, doradca oraz asystent starosty, przedstawiciele działających organizacji pozarządowych, przedstawiciele części gmin wchodzących w skład powiatu. Katarzyna Juras, Krzysztof Ciurej Krzysztof Kamieniecki Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 2

3 W dniu 30 listopada w Kielcach w Urzędzie Marszałkowskim odbyła się debata klimatyczna, której celem było wypracowanie Społecznych Założeń do Powiatowego Programu Niskowęglowego Rozwoju. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele społeczności lokalnej m.in. reprezentanci trzeciego sektora organizacji pozarządowych, pracownicy starostwa, przedstawiciele gmin oraz pracownicy Instytutu Na Rzecz Ekorozwoju ekspert Krzysztof Kamieniecki, oraz moderatorzy Katarzyna Juras, Krzysztof Ciurej. Debata była jedną z ponad 90 zaplanowanych w całej Polsce realizowanych w ramach projektu Dobry klimat dla powiatów, której realizatorem jest Instytut Na rzecz Ekorozwoju, Związek Powiatów Polskich, oraz Community Energy Plus (Wielka Brytania). Debata została otwarta przez starostę Zdzisława Wrzałkę, który przywitał wszystkich uczestników debaty, następnie w kilku słowach dokonał wprowadzenia w tematykę spotkania. W swojej wypowiedzi nawiązał do sytuacji w powiecie wskazując, że coraz częściej odczuwalne są skutki zmian klimatycznych., Jako przykład podał sierpniowe wichury, które dokonały wielu zniszczeń w zabudowaniach. Ponadto stwierdził, że debata daje możliwość podjęcia dyskusji, która może zainicjować podjęcie działań, które pozwolą przystosowywać powiat do zmian klimatycznych czyli zmierzać do minimalizacji skutków lub do ich adaptacji. Po wystąpieniu starosty kieleckiego głos przejął ekspert Instytutu na rzecz Ekorozwoju Krzysztof Kamieniecki, który podziękował staroście za możliwość organizacji debaty oraz przedstawił założenia realizowanego projektu. Ekspert na ręce starosty przekazał Deklarację Dobrego Klimatu, którą powiat może podpisać, co może zapoczątkować budowanie pozycji Powiatu jako lidera działań zmierzających do budowania strategii ochrony lokalnego klimatu. Przebieg debaty: Debata została podzielona na dwa moduły; pierwszy w którym przedstawiono prezentację zawierającą podstawowe informacje o zmianach klimatu, jej skutkach oraz działaniach podejmowanych przez społeczność międzynarodową oraz Polskę zmierzające do ochrony klimatu. W dalszej części modułu zaprezentowano film Tydzień z dobrym klimatem przedstawiający dobre przykłady działań podejmowanych w Polsce zmierzających do ochrony klimatu, zmniejszania emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Przedstawione przykłady dotyczyły działań podejmowanych przez samorządy, a także lokalnych przedsiębiorców. W trakcie prezentacji oraz filmu wywiązała się dyskusja na temat przekazywanych treści. Wskazano, że film w bardzo ciekawy sposób pokazuje dobre Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 3

4 przykłady działań realizowanych w Polsce. Natomiast wstępny wykład wywołał refleksję związaną z tym, że nie wszystkie państwa przystępują do działań obniżających emisję dwutlenku węgla w tym m.in. potentat jej emisji - Stany Zjednoczone. Drugi moduł moduł warsztatowy miał za zadanie wspólne wypracowanie założeń niskowęglowego rozwoju i składał się on z trzech etapów. Pierwszego, w którym zastanawiano się nad lokalnymi uwarunkowaniami w zakresie rozwoju gospodarki regionu w odniesieniu do zmian klimatycznych. Drugiego, w którym określono wizję powiatu w roku 2030 biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne, Trzeciego, w którym wypracowano pomysły w jaki sposób może być ona osiągnięta, której efekty przedstawiono w dalszej części sprawozdania. W trakcie warsztatów pracowały dwie grupy uczestników, zgodnie z metodyką zaproponowaną przez organizatorów spotkania, dzięki, której stworzono możliwość wypracowania Społecznych Założeń dla Powiatowego Rozwoju Niskowęglowego. 1. Uwarunkowania dla rozwoju gospodarki regionu wynikające z kwestii zmian klimatycznych wskazane przez grupy robocze: słaba infrastruktura kanałów burzowych, możliwość lokalnych podtopień, sezonowe podtopienia, zasoby wód geotermalnych, zasoby wiatru, słońca, występowanie zbiorników wodnych, nieużytki, możliwość produkcji biomasy, górzysty teren, niska gęstość zaludnienia, rozdrobnione budownictwo rodzinne, ogrzewanie węglowe w gospodarstwach indywidualnych, tradycyjne budownictwo, wysokie straty energetyczne, niski status ekonomiczny mieszkańców, niska świadomość ekologiczna mieszkańców, brak działań planowanych, strategicznych zmierzających w kierunku udzielania wsparcia mieszkańców w zakresie wykorzystywania OZE, w tym w zakresie edukacyjnym, promocyjnym i finansowym, Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 4

5 słaba inicjatywność mieszkańców, samorządów w zakresie wykorzystywania energii OZE. W dalszej części warsztatów, sformułowała wizje powiatu w 2030 roku. biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania, każda z grup 2. Pomysły i wizje gospodarki w powiecie w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne wskazane przez grupy robocze: WIZJA 1: Promocja turystyki POMYSŁY: budowa domów pasywnych m.in. w miarę rozwoju agroturystyki, tworzenie i promocja tras turystycznych, gospodarka regionu przyjazna środowisku tworzy klimat dla rozwoju turystyki. WIZJA2: Likwidacja niskiej, niezorganizowanej emisji gazów cieplarnianych POMYSŁY: wymiana kotłów spalających węgiel, stosowanie rozwiązań wykorzystujących energię z odnawialnych źródeł, podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, poprawa infrastruktury dróg zmniejszanie emisji gazów z transportu, uprawa roślin energetycznych, pomoc finansowa ze strony państwa, samorządów. Wizja III Edukacja społeczeństwa w celu - podnoszenia świadomości ekologicznej organizacja konferencji, zaangażowanie mediów w promocję działań na rzecz ochrony klimatu, Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 5

6 Po przedstawieniu przez poszczególne grupy swoich wizji oraz pomysłów, demokratycznie, poprzez głosowanie wybrano jedną wizję - Likwidacja niskiej, niezorganizowanej emisji gazów cieplarnianych. W dalszej części spotkania uczestnicy każdej grupy podjęli się zadania zidentyfikowania potrzeb, zasobów, instrumentów umożliwiających osiągnięcie wybranej wizji. Likwidacja niskiej, niezorganizowanej emisji gazów cieplarnianych. Aby osiągnąć wskazaną wizję, w pierwszej kolejności określono działania, które muszą być zrealizowane. Wskazano potrzebę założenia kolektorów słonecznych w każdym domu, a to w konsekwencji wymusza potrzebę poszukiwania dodatkowych funduszy choćby w perspektywie finansowania z Unii Europejskiej w latach czy też w NFOŚiGW. Osiągnięcie wskazanej wizji musi się odbywać poprzez wspólne, strategiczne działania, czyli należy nawiązać współpracę samorządów, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych. To wspólne działanie umożliwi opracowanie dokumentów strategicznych, jak podkreślono w trakcie dyskusji z konkretnym harmonogramem, wskaźnikami, wykluczając ogólne zapisy, które nie wskazują konkretnych działań. Po nawiązaniu współpracy oraz zaplanowaniu wstępnym działań ważne jest dokonanie inwentaryzacji zasobów dotyczących OZE, ale także kapitału ludzkiego, kadry samorządowej, dostępności firm, przedsiębiorców. W trakcie dyskusji podkreślono potrzebę dostosowania przepisów prawa ułatwiających wdrożenie działań. Ze względu na niską świadomość ekologiczną mieszkańców istotnym aspektem jest organizacja szkoleń, spotkań z mieszkańcami, które wyposażą ich w podstawową wiedzę na temat planowanych działań, wskazując korzyści dla mieszkańca. Nie pominięto potrzeb związanych z szkoleniem kadr, które będą brały udział na etapie realizacji założeń W dalszej części dyskusji wstępnie określono posiadane przez Powiat zasoby. Wymieniono tu dostępność kadry naukowej, zasoby przyrodnicze, pewne możliwości finansowania działań, potencjał edukacyjny czyli możliwość dostosowania szkolnictwa do potrzeb rynku pracy, duże możliwości powstawania nowych firm zgodnie z zapotrzebowaniem rynku. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 6

7 Jako potrzebę wskazano poszukiwanie źródeł finansowania oraz zaangażowania lokalnych mediów w promocję działań oraz uświadamiania mieszkańców zakresie potrzebie wdrażania nowych działań,. Podsumowanie debaty. Analizując przebieg debaty oraz wypracowane wnioski moderatorzy spotkania wskazują na zaangażowanie uczestników. Na uwagę zasługuje fakt, iż w spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele samorządów, a także nielicznych w powiecie organizacji pozarządowych. Dzięki temu została stworzona możliwość porozmawiania, wymiany opinii, a także wspólnego zastanowienia się nad przyszłością regionu w kontekście zmian klimatycznych oraz ich zauważalnych skutków. W trakcie dyskusji przewijały się zagadnienia dotyczące potrzeby rozwoju niskoemisyjnej gospodarki powiatu. Budujący jest fakt taki, iż uczestnicy stwierdzali że taki rozwój uzależniony jest też od podejmowanych działań oddolnie na terenie powiatu, czyli zależy od lokalnej społeczności. Pojawiały się jednak także głosy w pesymistyczne wskazując choćby potencjalne utrudnienia wynikające z obecnych zapisów prawa czy braku polityki finansowej wspierającej niskoemisyjny rozwój, jednak w wizji oraz w sposobie jej realizacji pojawiły się pomysły niwelowania tych problemów. Analizując wypracowane wnioski można zauważyć szerokie spojrzenie uczestników na pozytywy wynikające z wdrożenie niskoemisyjnej gospodarki skutki zmian. Podejmując temat niwelowania czy adaptacji często uwzględniano aspekt uwzględniający korzyści płynące bezpośrednio do mieszkańca powiatu. W naszej opinii bardzo ważnym rezultatem debaty jest to, że uczestnicy stwierdzili że jest potrzeba wdrażania działań w odpowiedzi na zmiany klimatu, natomiast jeszcze wymaga przemyśleń, diagnozy jakie działania wdrażać aby je niwelować lub do nich się adaptować z korzyścią dla powiatu. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 7

8 Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu kieleckiego 8