Raport z debaty klimatycznej w Poddębicach

Transkrypt

1 Raport z debaty klimatycznej w Poddębicach Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrały: Elwira Rycaj Anna Traut-Seliga Ekspert: Grzegorz Kubalski Warszawa, Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 2

3 Wstęp Debata klimatyczna odbyła się 6 grudnia 2012 roku w Poddębicach w budynku Starostwa Powiatowego. Została ona objęta patronatem Ministra Środowiska i Starosty Poddębickiego. Celem debaty było wypracowanie społecznych założeń do programu niskowęglowego rozwoju dla powiatu poddębickiego. W debacie uczestniczyło 28 osób. Debatę rozpoczął Starosta Ryszard Rytter, który przywitał uczestników i organizatorów oraz przedstawił rolę powiatu w kształtowaniu świadomości mieszkańców. Zauważył również, że problematyka zmian klimatu nabiera znaczenia, powiat poddębicki został wybrany jako jeden z nielicznych w Polsce do obliczenia śladu węglowego pomocne narzędzie do tworzenia strategii rozwoju w ramach projektu Dobry klimat dla powiatów. Zaprosił wszystkich obecnych do aktywnego uczestnictwa w debacie. Następnie Grzegorz Kubalski ze Związku Powiatów Polskich zaznaczył jak istotny wpływ mają działania lokalne na zmiany klimatu, przywołując przykład stosowanie czystych technologii z myślą o kolejnych pokoleniach. Dodał również, iż dostrzeżenie lokalnego działania na klimat leży u podstaw nowego budżetowania Unii Europejskiej, gdzie będą brane pod uwagę zarówno aspekty zarówno związane z ochroną klimatu oraz adaptacją do jego zmian. W trakcie początkowej sesji, która miała na celu wprowadzenie uczestników w temat zmian klimatycznych, kolejno Anna Traut-Seliga i Elwira Rycaj przedstawiły prezentację multimedialną. Następnie został przedstawiony film prezentujący dobre praktyki w Polsce w zakresie działań na rzecz ochrony klimatu pt. Tydzień z dobrym klimatem". Sesja warsztatowa została rozpoczęta od przedstawienia się uczestników debaty i podziału na 2 grupy. W ramach tych grup moderatorzy zaproponowali dyskusję na temat prezentacji i filmu. Uczestnicy debaty w zespołach podzielili się swoimi spostrzeżeniami i refleksjami na temat filmu. Na koniec przedstawiciele poszczególnych zespołów przedstawili na forum wypracowanie wnioski. Następnie kontynuowano pracę w grupach nad sesją: 1. Jakie uwarunkowania dla rozwoju gospodarki regionu wynikające z kwestii zmian klimatycznych? Uczestnicy warsztatów zwrócili uwagę na problemy jakie mogą wystąpić wraz z nasilającymi się skutkami zmian klimatu, wśród wspomnianych wymieniono następujące negatywne aspekty zmian oraz na uwarunkowania, które już dziś występują w regionie, a mogą mieć znaczenie w dobie postępujących zmian klimatu : - woda geotermalna Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 3

4 - wody powierzchniowe cieki, Jeziorsko (największy akwen i zbiornik retencyjny w regionie łódzkim, leżącym na pograniczu powiatu poddębickiego), Byczyna (zespół stawów) - biomasa - pozyskiwana głownie z terenów rolniczych - zmeliorowane tereny rolnicze rozumiane jako właściwe gospodarowanie wodą, czyli odwadnianie i zatrzymywanie wody - tereny leśne dodatkowo istnieje możliwość zalesiania gruntów słabej bonitacji - tereny ochrony przyrody np. Rezerwat Napoleonów, Natura 2000, Rezerwat Jeziorsko - otwarte przestrzenie na których możliwe byłoby wykorzystanie energii wiatrowej - ścieżki edukacyjne jako narzędzie wspomagające rozwój edukacji ekologicznej - odpady, które należy segregować i ograniczyć ich wytwarzania - dobrze zorganizowane zarządzanie kryzysowe 2. Propozycje i wizje gospodarki w powiecie w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne Wypracowano wiele propozycji i wizji gospodarki w powiecie w 2030 roku, które dotyczyły m.in. - zwiększonej świadomości ekologicznej, w zakresie oszczędzania energii, wody, zrównoważonej ochrony przyrody - edukacji ekologicznej od najmłodszych lat - wykorzystania odnawialnych źródeł energii tj. woda, słońce, wiatr oraz geotermia - zastosowania kolektorów słonecznych, elektrowni wodnych, przydomowych elektrowni wiatrowych, na terenach wietrznych dużych farm wiatrowych - proekologicznego zarządzania zasobami przyrody - racjonalnej proekologicznej gospodarki rolnej - istnienia sektora prosumenckiego - rozbudowanej infrastruktury kolejowej - rozbudowanej infrastruktury rowerowej, konnej - małej retencji wodnej - wykorzystania geotermii jako centrum wypoczynku, rekreacji, nowych miejsc pracy - zastąpienia tradycyjnego ogrzewania geotermalnym - rozwoju agroturystyki i rolnictwa ekologicznego - zwiększenia powierzchni lasów poprzez zagospodarowanie terenów nieprzydatnych rolniczo w tym gruntów o słabej bonitacji Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 4

5 - selektywnego zbierania odpadów, w szczególności ich segregacji w gospodarstwach domowych - ograniczania wytwarzania odpadów, ponownego ich wykorzystania oraz recyklingu i odzysku - zbudowania biogazowi na terenach zasobnych w biomasę - rozbudowy oczyszczalni ścieków i budowy kanalizacji - powstania centrum handlowego ze zdrową żywnością - budowy obwodnicy Poddębic - budowy bezpłatnej dla użytkowników autostrady - modernizacji komunikacji miejskiej, np. wprowadzenie pojazdów elektrycznych - koordynacji służb ratowniczych 3. Wybór wizji gospodarki w powiecie w 2030 roku. Uczestnicy warsztatów oddali głosy na priorytetowe wizje rozwoju powiatu. Najwięcej głosów otrzymały następujące pomysły: - zwiększona świadomości ekologiczna, w zakresie oszczędzania energii, wody, zrównoważonej ochrony przyrody (6 głosów) - zastosowanie kolektorów słonecznych, elektrowni wodnych, przydomowych elektrowni wiatrowych, na terenach wietrznych dużych farm wiatrowych (6 głosów) - selektywna zbiórka odpadów, w szczególności segregacja odpadów w gospodarstwach domowych (3 głosy) - edukacja ekologiczna od najmłodszych lat (2 glosy) - proekologiczne zarządzanie zasobami przyrody (2 głosy) - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii tj. woda, słońce, wiatr oraz geotermia (1 głos) - rozbudowa infrastruktury kolejowej (1 głos) - zwiększenie powierzchni lasów poprzez zagospodarowanie terenów nieprzydatnych rolniczo w tym gruntów o słabej bonitacji (1 głos) - ograniczanie wytwarzania odpadów, ponownego ich wykorzystania oraz recyklingu i odzysku (1 głos) W wyniku dyskusji uczestników warsztatów wybrano następujący temat wizji: Poddębice jako przyjazny powiat wykorzystujący odnawialne źródła energii ze szczególnym uwzględnieniem geotermii. Wybrana w powiecie poddębickim wizja rozwoju gospodarki jest elementem przeciwdziałania zmianom klimatu. Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 5

6 4. Zasoby powiatu i instrumenty istotne dla osiągnięcia wybranej wizji Podczas tej części prac nad społecznymi założeniami programu rozwoju niskowęglowego dla powiatu poddębickiego, uczestnicy mieli za zadanie wyodrębnić zasoby i instrumenty, którymi już dysponują, aby osiągnąć wizję wyodrębnioną podczas poprzedniego etapu prac. Uczestnicy otrzymali zestaw dodatkowych pytań uszczegóławiających i ułatwiających określenie rzeczywiście posiadanych zasobów i instrumentów do realizacji wybranej wizji: - Jakie rezultaty zamierzamy osiągnąć realizując tę wizję? - Jakie działania musimy wykonać aby uzyskać planowane rezultaty? - Jakie mamy/ potrzebujemy zasoby, aby zrealizować te działania? - Kto (jakie organizacje) mógłby realizować tę wizję w powiecie? - Kto może uzyskać korzyści w wyniku realizacji wizji? Kto może być poszkodowany? Następnie uczestnicy debaty zidentyfikowane zasoby i instrumenty, które pomogą w osiągnięciu zamierzonych wizji. Wśród zasobów wyróżniono: - podmioty gospodarcze, w tym spółki mające doświadczenie w zarządzaniu działalnością związaną z odnawialnymi źródłami energii, w szczególności wodami geotermalnymi - doświadczenie mieszkańców w zakresie stosowania kolektorów słonecznych, wiatraków i innych odnawialnych źródeł energii - tereny o słabej bonitacji, które można zalesić lub wykorzystać pod inwestycje związane z odnawialnymi źródłami energii. -korzystne natężenie promieniowania słonecznego -cieki wodne -częściowa infrastruktura - rurociągi przesyłowe, baseny, budynek do balneologii - przychylny samorząd Jako instrumenty zostały wskazane: - instrumenty finansowe - wizje w programach strategicznych i programy ochrony środowiska - wykwalifikowana kadra przygotowana do realizacji nowych projektów -polityka wyrażona w programie ochrony środowiska - partnerstwo publiczno-prywatne Dodatkowo uznano, że rezultatem wdrożenia całej wizji będzie utworzenie nowych miejsc pracy, czyste środowisko przyjazne mieszkańcom i potencjalnym turystom, Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 6

7 a promocja regionu zapoczątkowana w takich ośrodkach tj. Zoo Safari w Borysewie, Uniejów, Jeziorsko, będzie rozszerzana. Uczestnicy debaty podkreślali rolę poparcia społeczeństwa i przychylności władz dla tego typu inwestycji oraz znaczenie mediów lokalnych i sektora pozarządowego dla wspierania realizacji tych planów. 5. Podsumowanie Debata wykazała głębokie zrozumienie przez jej uczestników zagadnień ekologicznych i ochrony środowiska, miała charakter bardzo merytoryczny, uczestnicy zaangażowanie i aktywnie brali udział w obradach. Ukazała się ogromna potrzeba propagowania wiedzy w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wielokrotnie podkreślana była konieczność edukacji ekologicznej na każdym jej szczeblu oraz częstszego spotykania się na otwartych debatach z władzami w tym zakresie. W tej części debaty uczestnicy zadeklarowali również: - kontynuowanie prac nad rozwojem działalności związanej z odnawialnymi źródłami energii - promowanie wiedzy o możliwości wykorzystania OZE w powiecie - wykorzystanie materiałów i filmu z debaty w pracy. Podsumowując, debata była bardzo udana, każdy z jej uczestników wyszedł wzbogacony o nową wiedze i doświadczenia, oraz inspirowany do dalszej pracy w zakresie rozwoju niskowęglowego w powiecie. Proponuję rozważyć, aby zaproponować powstanie z inicjatywy Starosty Poddębickiego Forum Propagowania OZE gromadzącego zainteresowanych i instytucje mogące wspierać przedsięwzięcia a tego zakresu. Forum miałoby za zadanie przygotowanie programu wspierania OZE, wymiany informacji i doświadczeń. Jeżeli Forum miałoby swój sekretariat to mógłby on prowadzić stronę poświęconą OZE ale z punktu widzenia lokalnych potrzeb powiatu. Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 7

8 Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. [zobacz>>] Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. [zobacz>>] W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu poddębickiego 8