Raport z debaty klimatycznej w Parczewie

Transkrypt

1 Raport z debaty klimatycznej w Parczewie Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Debatę moderowali i zebrali materiał opracowany przez uczestników debaty: Elwira Rycaj Anna Traut-Seliga Ekspert: Krzysztof Kamieniecki Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 2

3 1. Wstęp Debata klimatyczna odbyła się 18 stycznia 2013 roku w Parczewie w budynku siedzibie Starostwa Powiatowego przy ulicy Warszawskiej 24. Debata została objęta patronatem Ministra Środowiska oraz Starosty Parczewskiego. Jej celem było wypracowanie Społecznych założeń do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju. W sesji plenarnej uczestniczyło 32 osoby; w sesji warsztatowej uczestniczyło 17 osób. Praca odbywała się w dwóch grupach warsztatowych. Debata była zorganizowana w ramach ogólnokrajowego projektu pn. Dobry Klimat dla Powiatów w którym uczestniczy ponad 100 powiatów, w tym w 90 przeprowadzane są spotkania poświęcone niskoemisyjnej gospodarce. Projekt jest realizowany przez Instytut na rzecz Ekorozwoju oraz Związek Powiatów Polskich i organizację z Kornwalii w Wielkiej Brytanii Community Energy Plus. Środki na jego realizację pochodzą z programu Life+ Komisji Europejskiej oraz NFOŚiGW. Część plenarną otworzył Starosta Waldemar Wezgraj. Następnie Krzysztof Kamieniecki wiceprezes Instytutu omówił zasadnicze założenia i cele projektu. Elwira Rycaj oraz Anna Traut-Seliga omówiły prezentację na temat przyczyn, skutków i sposobów przeciwdziałania oraz adaptacji do zmian klimatu w kontekście globalnym, europejskim, krajowym i lokalnym. Ta część spotkania zakończyła się projekcją filmu Tydzień z dobrym klimatem. Drugą część debaty rozpoczęto od dyskusji, podczas której ujawniły się głosy krytyczne i sceptyczne wobec problemu zmian klimatycznych, zwłaszcza jeśli chodzi o udział czynników antropologicznych. Jednak niejako przeciwwagą tych głosów były wypowiedzi podkreślające znaczenie dyskusji o przyszłości i rozwoju powiatu. Wskazywano, że szereg inicjatyw już zrealizowanych w powiecie zostało w przeszłości wydyskutowane podczas debat społecznych. Podczas tych spotkań nie były znane źródła finansowania, ale powstała pewna wizja, którą stopniowo zrealizowano. Następnie rozpoczęto pracę w grupach, która była zasadniczym elementem debaty. Uczestnikom stworzono możliwość swobodnej wymiany poglądów na tematy odnoszące się do wypracowania społecznej wizji niskoemisyjnego rozwoju powiatu parczewskiego. Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 3

4 2. Uwarunkowania dla rozwoju gospodarki regionu wynikające z kwestii zmian klimatycznych Podczas pracy warsztatowej grup zostały zidentyfikowane następujące uwarunkowania mające znaczenie dla rozwoju gospodarki regionu parczewskiego w kontekście zmian klimatycznych: - region charakteryzuje bardzo dobry stopnień nasłonecznienia, dający możliwości wykorzystania kolektorów słonecznych oraz fotowoltaiki - region rolniczy zasobny w biomasę - prowadzona jest aktywna edukacja młodzieży - prowadzona jest gospodarka odpadami, w tym segregacja i recykling - możliwe wykorzystanie osadów ściekowych do produkcji energii - rzeki płynące przez powiat stwarzają możliwości wykorzystania energii z elektrowni wodnych - liczne obszary chronione Park Narodowy, obszary Natura 2000, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody oraz Transgraniczny Rezerwat Biosfer Polesie Zachodnie posiadający certyfikat UNESCO - brak transportu kolejowego zarówno w zakresie transportu osób jak i towarów 3. Propozycje i wizje gospodarki w powiecie w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne Uczestnicy debaty kontynuując pracę wypracowali następujące propozycje i wizje powiatu parczewskiego w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne: - rozwijanie lub wspieranie rozwoju agroturystyki i ekoturystyki - dobrze prosperująca kolej (transport osobowy i przemysłowy) - wzrost zainteresowania regionem inwestorów m.in. z branży IT, w związku z realizacją budowy sieci szerokopasmowego Internetu z branży szklarskiej z branży spożywczej - rozwój produkcji zielarskiej - modernizacja infrastruktury energetycznej - rozwinięcie budownictwa pasywnego Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 4

5 - wyedukowane, świadome ekologicznie, otwarte na problematykę energetyczną społeczeństwo - samowystarczalność energetyczna powiatu - sprzedaż nadwyżek energii wyprodukowanej z OZE - termomodernizacja wszystkich starych budynków - powiększenie atrakcyjnych terenów przyrodniczych (więcej lasów, torfowisk itp.) Warto podkreślić, iż podczas dyskusji plenarnych i pracy w grupach uczestnicy debaty wielokrotnie podkreślali, iż realizacja powyższych pomysłów będzie skutkowała zwiększeniem ilości miejsc pracy w regionie. 4. Wybór wiodącego kierunku rozwoju w powiecie w 2030 roku Poniżej przedstawiono zaproponowane pomysły i wizje rozwoju w kolejności wg przyznanych głosów przez uczestników debaty: - modernizacja infrastruktury energetycznej (12 głosów) - rozwinięcie budownictwa pasywnego (6 głosów) - rozwinięcie się agroturystyki i ekoturystyki (6 głosów) - dobrze prosperująca kolej (transport osobowy i przemysłowy) (5 głosów) - wyedukowane, świadome społeczeństwo (4 głosy) - samowystarczalność energetyczna powiatu (4 głosy) - wzrost zainteresowania regionem inwestorów m.in. z branży IT, w związku z realizacją budowy sieci szerokopasmowego Internetu z branży szklarskiej z branży spożywczej (4 głosy) - rozwój produkcji zielarskiej (3 głosy) - usunięcie azbestu (2 głosy) - termomodernizacja wszystkich starych budynków (2 głosy) - powiększenie atrakcyjnych terenów przyrodniczych (więcej lasów, torfowisk itp.) (1 głos) Po analizie wyników głosowania i dyskusji zdecydowano, iż grupy będą pracować nad jednym pomysłem, Rozwój turystyki w tym ekoturystyki i agroturystyki - z uwzględnieniem zwiększonych potrzeb energetycznych w oparciu o rozwój wykorzystania OZE i modernizację sieci energetycznych. Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 5

6 Wybrana w Parczewie wizja rozwoju gospodarki harmonijnie łączy w sobie elementy przeciwdziałania zmianom klimatu z działaniami adaptacyjnymi. 5. Zasoby powiatu i instrumenty istotne dla osiągnięcia wybranej wizji Uczestnicy debaty w zidentyfikowali zasoby i instrumenty, jakimi już dysponują dla zrealizowania wybranej wizji rozwoju. W celu ułatwienia dyskusji uczestnicy otrzymali zestaw dodatkowych pytań uszczegóławiających i ułatwiających określenie rzeczywiście posiadanych zasobów i instrumentów do realizacji wybranej wizji. Uczestnicy debaty podczas kolejnej fazy pracy w grupach zidentyfikowali następujące zasoby i instrumenty istniejące w powiecie, a niezbędne do osiągnięcia wybranej wizji. Zasoby, którymi powiat dysponuje i może wykorzystać je do realizacji wybranej wizji to: - aktualne plany zagospodarowania przestrzennego - dobrze wykształcona i przygotowana merytorycznie kadra - piękne krajobrazy -parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody i inne formy ochrony przyrody - rozwinięta baza turystyczna - wykorzystanie energii słonecznej do wytworzenia energii elektrycznej na potrzeby rozwojowe terenu - przyjazny samorząd Natomiast jako instrumenty, niezbędne do osiągnięcia wizji wskazano: - finansowe środki unijne - budżet samorządu - skuteczną promocję powiatu - ulgi podatkowe dla zakładających działalność gospodarczą określone w prawie lokalnym - organizowanie w regionie wycieczek dydaktycznych i przyrodniczych oraz promocja niekonwencjonalnych sposobów spędzania czasu wolnego - uchwały rady miasta związane z ulgami podatkowymi (istniejące i potencjalne) Uczestnicy wskazywali w dyskusji również, że turystyka nie może być jedyną siła napędową gospodarki powiatu, ale jednak może być traktowana jako dominujący kierunek rozwoju. Modernizacja bazy i to pod kątem niskoemisyjności, adaptacji do zmian klimatycznych zdecydowanie podnieść może atrakcyjność regionu. Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 6

7 6. Podsumowanie Debaty W opinii moderatorów debata miała merytoryczny charakter, uczestnicy wykazali się wiedzą i zaangażowaniem w stworzeniu wizji rozwoju powiatu parczewskiego. Zrealizowano cel postawiony na wstępie debaty. Wśród uczestników byli przedstawiciele Rady z jej przewodniczącym. Ciekawy głos w dyskusji mieli pracownicy Poleskiego Parku Narodowego. Wkład do dyskusji wnieśli również ci wójtowie gmin, na terenie których powstały pierwsze realizacje z zakresu niskoemisyjnej gospodarki. Wielu uczestników debaty podkreślało również jej funkcję integrującą środowisko osób zainteresowanych przeciwdziałaniem zmianom klimatu oraz adaptacją do tych zmian, mieszkających, pracujących i działających na co dzień w powiecie parczewskim. Podczas refleksji końcowych, większość uczestników debaty dostrzegła potrzebę organizowania dyskusji o przyszłości regionu w gronie składającym się z przedstawicieli różnych środowisk: samorządów lokalnych, przedstawicieli oświaty, przedsiębiorców, organizacji społecznych. Debatę klimatyczną uznano za dobry przykład takiej dyskusji. Biorąc powyższe pod uwagę, warto byłoby się zastanowić nad stworzeniem, z inicjatywy np. władz powiatu, Forum popierania OZE, którego celem byłoby dbanie o dobrą jakość powietrza w powiecie parczewskim. Forum powinno składać się z reprezentantów wszystkich zainteresowanych stron: zarówno instytucji, jak i osób prywatnych. Forum mogłoby wypracować dokument: program rozwoju OZE w powiecie parczewskim wraz z określeniem instrumentów jego wdrażania. Jest to istotne dla przyszłości powiatu ze względu na to, że obecny kierunek rozwoju energetyki to energetyka rozproszona prosumencka i nie zawsze przyłączanie do scentralizowanej sieci jest korzystne i opłacalne. Na zakończenie można dodać, że ci, którzy w pierwszych wypowiedziach mieli wątpliwości co do efektów spotkania okazali na zakończenie debaty przychylność do zaproponowanych rozwiązań i można przypuszczać, że będą je dalej wspierać swoja aktywnością. Dodatkowo reprezentanci powiatu zaoferowali się przedstawić efekty debaty na posiedzeniu Rady Powiatu. Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 7

8 Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. [zobacz>>] Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. [zobacz>>] W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia programu niskowęglowego rozwoju powiatu parczewskiego 8