Standardy techniczne systemu SOWE. Wersja 6.0

Transkrypt

1 Wersja 6.0 Data opracowania: 05 grudnia 2008 Data zatwierdzenia: 05 grudnia 2008 Data wejcia w ycie: 01 stycze 2009 Daty aktualizacji: Warszawa, 05 grudnia 2008.

2 Historia dokumentu: Wersja 2.0 Data opracowania 24 kwietnia 2001 Zakres aktualizacji wersja 2.0: W poprzedniej wersji dokument nazywa si: Projekt Systemu Operatywnej Wspópracy z Elektrowniami i Obszarowymi Dyspozycjami Mocy z uwzgldnieniem standardów informatycznych oraz standardów transmisji danych wersja 2.0. dla SOWE/EL, zosta zatwierdzony Data zatwierdzenia: 24 kwietnia 2001 Data wejcia w ycie: Wersja 3.0 Data opracowania 30 kwietnia 2003 Zakres aktualizacji wersja 3.0: Zmiany wprowadzone w wersji 3.0 byy wynikiem do0wiadcze1 zbieranych podczas pracy systemu SOWE i miay na celu usprawnienie procesów wymiany informacji pomidzy Elektrowniami i OSP oraz udostpnienie szerszego zakresu informacji dotycz2cych bie32cego prowadzenia pracy KSE przez Operatora Systemu Przesyowego. W wersji 3.0 zmodyfikowana zostaa zawarto05 informacyjna nastpuj2cych dokumentów elektronicznych: Zgoszenie remontu JWCD, Zatwierdzenie zgoszenia remontu JWCD, Odrzucenie zgoszenia remontu JWCD, Zgoszenie pracy JWCD w trybie pomiarów, Zatwierdzenie zgoszenia pracy JWCD w trybie pomiarów, Odrzucenie zgoszenia pracy JWCD w trybie pomiarów, Zgoszenie zdarzenia ruchowego JWCD, Zatwierdzenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD, Odrzucenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD, Bie32cy Plan Koordynacyjny Dobowy oraz Bie32cy Punkt Pracy. Oprócz tego zostay wprowadzone nowe dokumenty elektroniczne: Informacja o zmianach w planie BPKD, który zawiera informacje o przyczynach i wielko0ciach zmian w planie BPKD w porównaniu do planu PKD. Data zatwierdzenia: 30 kwietnia 2003 Data wejcia w ycie: 01 czerwca 2003 Wersja 4.0 Data opracowania 30 kwietnia 2006 Zakres aktualizacji wersja 4.0: Wprowadzenie dokumentów zwi2zanych z wdro3eniem obsugi procedur wymiany midzysystemowej zgodnie z IRiESP - cz05 szczegóowa: Regulamin Wymiany Midzysystemowej Zmiany wprowadzone w niniejszej wersji Standardów technicznych SOWE maj2 na celu usprawnienie procedur wymiany informacji pomidzy Elektrowniami i OSP oraz udostpnienie szerszego zakresu informacji dotycz2cych bie32cego prowadzenia pracy KSE przez Operatora Systemu Przesyowego. W porównaniu do poprzedniej wersji dokumentu zmodyfikowana zostaa zawarto05 informacyjna nastpuj2cych dokumentów elektronicznych: zgoszenie pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów, zatwierdzenie zgoszenia pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów, odrzucenie zgoszenia pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów, zgoszenie zdarzenia ruchowego JWCD, zatwierdzenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD, odrzucenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD, Bie32cy Plan Koordynacyjny Dobowy JWCD oraz Informacja o zmianach w Bie32cym Planie Koordynacyjnym Dobowym JWCD. Oprócz tego zostay wprowadzone nowe dokumenty elektroniczne: zgoszenie wniosku o uruchomienie JWCD, zgoszenie pracy poza sieci2, zatwierdzenie zgoszenia pracy poza sieci2, Odrzucenie Zgoszenia Pracy Poza Sieci2. Data zatwierdzenia: 30 kwietnia 2006 Data wejcia w ycie: 01 czerwca 2006 data: Wersja 6.0 z dnia Strona 2 z 58

3 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESY1OWEGO Wersja 5.0 Data opracowania Zakres aktualizacji wersja 5.0: Dodanie nowych typów potwierdze1 biznesowych typu IOD o tre0ci NP_MSGID, DU_MSGID. Wprowadzenie zmian w zakresie schematów walidacji XSD w tym: wyodrbnienie definicji powtarzaj2cych si typów atrybutów (dziedzin) do zewntrznego pliku OSPDEF.xsd - zdefiniowanie szablonów pól (maski dopuszczalnych warto0ci) dla cz0ci atrybutów. Wprowadzenie zmian w warstwie komunikacyjnej systemu w tym: - zmiana nagówka komunikatu XML dla wszystkich typów dokumentów polegaj2ca na rozszerzeniu nagówka o dodatkowe pola: wersja, id, ref_id i usuniciu pola kod_sys - zmiana komunikatu JMS polegaj2ca na dodaniu atrybutu zawieraj2cego informacj o wersji standardów, z któr2 jest zgodny dokument - zmiana sposobu generowania identyfikatorów nadawanych komunikatom. - zmiana mechanizmów szyfrowania, autentykacji i autoryzacji zaimplementowanych w warstwie bezpiecze1stwa polegaj2ca na zastapieniu protokou IPSec mechanizmamami SSL WebSphere MQ. Data zatwierdzenia: 20 sierpnia 2007 Data wejcia w ycie: 01 pa4dziernika 2007 data: Wersja 6.0 z dnia Strona 3 z 58

4 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESY1OWEGO Wersja 6.0 Data opracowania Zakres aktualizacji wersja 6.0: Wprowadzenie zmian zwi2zanych z wdro3eniem Karty aktualizacji nr B/7/2008 IRiESP-Bilansowanie wchodz2cej w 3ycie z dniem 01 stycznia Zmiany te obejmuj2: - wprowadzenie nowego typu dokumentu ZPP umo3liwiaj2cego przesyania Zgosze1 Programów Pracy dla Jróde wiatrowych. Struktura nowego typu dokumentu zostaa oparta o standardy ERRP publikowane przez ETSO i dostosowane do potrzeb systemu OSP. - zdefiniowanie ogranicze1 czasowych dla dokumentu ZPP. - zmian opisów typów wyliczalnych dla: typu OS w dziedzinie kwalifikacji postoju (ZROR, ZZROR, OZROR, ZGUB, ZZGUB, OZGUB), typu P w dziedzinie typów swobody (ZDRU, ZZDRU, OZDRU), typów PZM, DZM, BLT, PLK, PPW w dziedzinie typu RP (ZPPS, ZZPPS, OZPPS). - dodano dziedzin wyliczaln2 tkwalifikacjaprzyczynyuruchomienia, która bdzie wykorzystywana w ramach zmodyfikowanego dokumentu ZWU. 05 grudnia 2008 Ponadto wprowadzono zmiany polegaj2ce na: - zast2pieniu tre0ci Jródowych dokumentów XML przesyanych w potwierdzeniach biznesowych (IOD/POD) warto0ci2 funkcji skrótu SHA-1 wyliczon2 dla tego dokumentu. - wprowadzeniu priorytetowania dokumentów wysyanych do OSP; - wprowadzeniu kompresji komunikatów w kanaach WebSphere MQ. - wydu3ono dopuszczaln2 liczb znaków w polu KDO - kod pocztowy z 6 do zmieniono dopuszczaln2 liczb2 znaków ze 100 do 200 dla pól typu tnazwaobiektu - wprowadzeniu dokument PKREL stanowi2cego potwierdzenie dokumentu KREL. Data zatwierdzenia: 05 grudnia 2008 Data wejcia w ycie: 01 stycznia 2009 data: Wersja 6.0 z dnia Strona 4 z 58

5 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESY1OWEGO Spis treci: 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O SYSTEMIE OPERATYWNEJ WSPÓ.PRACY Z ELEKTROWNIAMI WPROWADZENIE ROLA I ZADANIA SOWE ZASADY WYMIANY INFORMACJI W SOWE DOKUMENTY XML W SOWE PROCEDURY WYMIANY INFORMACJI W RAMACH SYSTEMU OPERATYWNEJ WSPÓSPRACY Z ELEKTROWNIAMI DOKUMENTY BIZNESOWE PRZEKAZYWANE POPRZEZ SOWE Procedura zgaszania remontów, ubytków i wymusze jednostek wytwórczych Procedura planowania operatywnego i prowadzenia ruchu (tworzenie BPKD) Procedura zgaszania planowanych zmian dyspozycyjno'ci njwcd wiatrowych Testowanie, diagnozowanie oraz bie-.ce monitorowanie stanu komunikacji pomi/dzy OSP i EL ARCHITEKTURA SYSTEMU SOWE WTZSY SYSTEMU SOWE I ICH FUNKCJE WARSTWY SYSTEMU SOWE I ICH FUNKCJE Warstwy systemu SOWE Warstwa komunikacji z systemami zewn/trznymi Warstwa dystrybucji komunikatów Warstwa komunikacji z systemami wewn/trznymi Warstwa archiwizacji komunikatów i dokumentów Warstwa publikacji dokumentów WTZES CENTRALNY SOWE Funkcjonalno'6 w/za centralnego SOWE Moduy w/za centralnego SOWE Funkcje realizowane przez modu SOWI Administrator Funkcje realizowane przez modu SOWE-Router Funkcje realizowane przez modu SOWE-Archiwum Funkcje realizowane przez aplikacj/ CCO WTZSY LOKALNE SOWE Minimalna funkcjonalno'6 w/za SOWE Wymagania techniczne w/za lokalnego SOWE TECHNOLOGIA REALIZACJI WTZSÓW SOWE Narz/dzia technologiczne zastosowane w systemie SOWE Narz/dzie szyfrowania komuniaktów (VPN) Narz/dzie komunikacji mi/dzy systemami SOWE (WebSphere MQ) Protokó transmisji danych (TCP/IP) DOKUMENTY I KOMUNIKATY W SYSTEMIE SOWE Informacje ogólne Opis dokumentów XML Opis komunikatów Komunikaty biznesowe Komunikaty specjalne Zgodno'6 nagówków XML i JMS Identyfikatory dokumentów XML w systemie SOWE Identyfikatory komunikatów w systemie SOWE Informacje o b/dach przekazywane w komunikatach Struktura komunikatu WebSphere MQ SCHEMATY PRZEPSYWU KOMUNIKATÓW I DOKUMENTÓW W SOWE Schemat potwierdze aplikacyjnych Schemat potwierdze biznesowych Schemat potwierdze WebSphere MQ data: Wersja 6.0 z dnia Strona 5 z 58

6 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESY1OWEGO 3. DOKUMENTY ELEKTRONICZNE WYMIENIANE W SOWE DOKUMENTY PRZESYSANE Z ELEKTROWNI DO OSP W PROCEDURZE ZGSASZANIA REMONTÓW, UBYTKÓW I WYMUSZEU JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH Zgoszenie remontu JWCD (ZROR) Zgoszenie ubytku JWCD (ZGUB) Zgoszenie pracy JWCD w trybie wymusze lub pomiarów (ZPWP) Zgoszenie niesprawno'ci ukadu regulacji JWCD (ZNUR) Zgoszenie zdarzenia ruchowego JWCD (ZDRU) Zgoszenie pracy poza sieci. (ZPPS) Zgoszenie wniosku o uruchomienie JWCD (ZWU) Zatwierdzenie zgoszenia remontu JWCD (ZZROR) Odrzucenie zgoszenia remontu JWCD (OZROR) Zatwierdzenie zgoszenia ubytku JWCD (ZZGUB) Odrzucenie zgoszenia ubytku JWCD (OZGUB) Zatwierdzenie zgoszenia pracy JWCD w trybie wymusze lub pomiarów (ZZPWP) Odrzucenie zgoszenia pracy JWCD w trybie wymusze lub pomiarów (OZPWP) Zatwierdzenie zgoszenia niesprawno'ci ukadu regulacji JWCD (ZZNUR) Odrzucenie zgoszenia niesprawno'ci ukadu regulacji JWCD (OZNUR) Zatwierdzenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD (ZZDRU) Odrzucenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD (OZDRU) Zatwierdzenie zgoszenia pracy poza sieci. JWCD (ZZPPS) Odrzucenie zgoszenia pracy poza sieci. JWCD (OZPPS) DOKUMENTY PRZESYSANE Z OSP DO ELEKTROWNI W PROCEDURZE PLANOWANIA OPERATYWNEGO I PROWADZENIA RUCHU Bie-.cy Plan Koordynacyjno Dobowy JWCD (BPKD) Komunikat Ruchowy dla Elektrowni (KREL) Potwierdzenie Komunikatu Ruchowego dla Elektrowni (PKREL) Informacja o zmianach w Bie-.cym Planie Koordynacyjnym Dobowym JWCD (IBPKD) DOKUMENTY PRZESYSANE Z ELEKTROWNI DO OSP W RAMACH PROCEDURY ZGSASZANIA PLANOWYCH ZMIAN DYSPOZYCYJNOVCI NJWCD WIATROWYCH Zgoszenie Programu Pracy (ZPP) DOKUMENT TECHNICZNY PING PING dokument techniczny (PING) Dokument techniczny Uczestnika Rynku (PING_UR) OGRANICZENIA W PRZESY.ANIU DOKUMENTÓW SOWE data: Wersja 6.0 z dnia Strona 6 z 58

7 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESYSOWEGO 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O SYSTEMIE OPERATYWNEJ WSPÓ.PRACY Z ELEKTROWNIAMI 1.1. Wprowadzenie System Informatyczny Rynku Energii (SIRE) zosta zbudowany przez Operatora Systemu Przesyowego (OSP) jako narzdzie umo3liwiaj2ca funkcjonowanie rynku energii gównie w segmencie rynku bilansuj2cego (RB). SIRE obejmuje moduy informatyczne, su32ce do przetwarzania danych zwi2zanych z obsug2 rynku bilansuj2cego, systemy komputerowe wykorzystywane do gromadzenia i przechowywania danych a tak3e systemy su32ce do wymiany informacji midzy Operatorem Systemu Przesyowego a uczestnikami rynku. Dla poprawnej pracy segmentu bilansuj2cego rynku energii elektrycznej niezbdne jest zapewnienie bezpiecznej wymiany informacji, tak2 bezpieczn2 wymian informacji handlowych i technicznych zapewniaj2 systemy WIRE i SOWE: System Wymiany Informacji Rynku Energii WIRE, jest przeznaczony do wymiany danych handlowych i technicznych na potrzeby procesów planowania fizycznej realizacji zawartych umów sprzeda3y energii elektrycznej oraz rozlicze1 dostaw, System Operatywnej Wspópracy z Elektrowniami SOWE, jest przeznaczony do sprawowania operatywnego kierownictwa nad wytwarzaniem w KSE. Wymiana informacji w systemie SOWE odbywa si pomidzy moduem komunikacyjnym SOWE po stronie OSP, a moduami zewntrznymi SOWE/EL znajduj2cymi si w Elektrowniach. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie funkcjonalno0ci i architektury Systemu Operatywnej Wspópracy z Elektrowniami, zdefiniowanie wymienianych danych, przedstawienie standardów komunikacji oraz sformuowanie wymaga1 programowych i sprztowych stawianych systemom informatycznym podmiotów uczestnicz2cych w procesach wytwarzania energii zgodnie z wymaganiami rynkowymi. Architektura systemu SOWE zostaa zaprojektowana w sposób umo3liwiaj2cy stosowanie dowolnych technologii sprztowych i programowych zgodnych z niniejsz2 specyfikacj2 oraz dodatkowymi wymogami zwi2zanymi z zachowaniem wymogów bezpiecze1stwa stawianych systemom informatycznym rynku energii Rola i zadania SOWE System SOWE/EL jest niezbdnym elementem infrastruktury technicznej, wspomagaj2cym realizacj faz planistycznych zgodnie z zasadami dziaania polskiego rynku energii elektrycznej oraz rejestracj rzeczywistych zdarze1 w KSE. Jednak3e najwa3niejsz2 rol odgrywa on w fazie operatywnego planowania i sterowania wytwarzaniem energii. System SOWE/EL przej2 funkcj automatycznego Regulatora Czstotliwo0ci i Mocy (w zakresie ustalania wielko0ci mocy bazowej JW), zast2pi wcze0niej funkcjonuj2cy, telefoniczny system wydawania polece1 dyspozytorskich oraz pozyskiwania informacji zwrotnych o zdarzeniach ruchowych JWCD i wydarzeniach w sieci przesyu. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 7 z 58

8 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESYSOWEGO 1.3. Zasady wymiany informacji w SOWE W systemie SOWE komunikacja i przekazywanie danych odbywa si pomidzy Operatorem Systemu Przesyowego a Elektrowniami. Elektrownie administruj2 lokalnymi wzami SOWE/EL a Operator Systemu Przesyowego administruje wzem centralnym systemu SOWE. Wszystkie dokumenty przesyane do Operatora Systemu Przesyowego oraz wysyane przez Operatora Systemu Przesyowego s2 gromadzone w Archiwum SOWE, gdzie s2 przechowywane wraz z informacjami dotycz2cymi czasów rejestracji dokumentów oraz potwierdze1 dla tych dokumentów Dokumenty XML w SOWE Informacje biznesowe w systemie SOWE s2 przekazywane w postaci dokumentów elektronicznych przesyanych midzy OSP a Elektrowniami. Dokument elektroniczny stanowi sformalizowany co do struktury oraz formatu zbiór danych przesyanych dla realizacji procesu planowania wytwarzania na rynku bilansuj2cym. Format dokumentów elektronicznych obowi2zuj2cych w systemie SOWE jest zgodny ze standardem opisu dokumentów XML (ang. Extensible Markup Language). Struktura dokumentów jest opisana w postaci schematów XSD (ang. XML Schema Definition). Zbiór schematów XSD wraz z opisem zawarto0ci informacyjnej dokumentów XML stanowi standardy techniczne dokumentów elektronicznych systemu SOWE Procedury wymiany informacji w ramach Systemu Operatywnej Wspó9pracy z Elektrowniami System SOWE/EL umo3liwia komunikowanie si Elektrowni z Operatorem Systemu Przesyowego w fazach: okresowego i bie32cego planowania dyspozycyjno0ci poszczególnych jednostek wytwórczych oraz sterowania wytwarzaniem energii. Poprzez system SOWE/EL przekazywane s2 z Elektrowni do Dziau Planowania Operatora Systemu Przesyowego (z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym) informacje dotycz2ce planów: pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów, remontów bloków, ubytków, niesprawno0ci ukadów regulacji, programów pracy dla Jróde wiatrowych itp. Zwrotnie do Elektrowni (w formie Bie32cego Planu Koordynacyjnego Dobowego) przekazywane s2 szczegóowe informacje charakteryzuj2ce parametry pracy lub postoju poszczególnych jednostek wytwórczych oraz stany ich ukadów regulacji w ka3dym kwadransie doby planowania. Jest to równie3 narzdzie umo3liwiaj2ce dyspozytorom OSP przekazywanie polece1 dyspozytorskich, w formie zaktualizowanych wersji planu BPKD, oraz dokumentu KREL. Dyspozytorzy Elektrowni wprowadzaj2 i przesyaj2 do OSP informacje potrzebne dla bie32cej aktualizacji planów oraz ewidencjonowania wyst2pie1 zdarze1 ruchowych jednostek wytwórczych. Pozyskane w ten sposób dane, po zaakceptowaniu lub skorygowaniu przez OSP, aktualizuj2 stany pracy i tryby regulacji poszczególnych JWCD w systemach u3ytkowanych u Operatora Systemu Przesyowego. Dziki potwierdzeniom przesyanym do Elektrowni, system zapewnia spójno05 informacji zawartych w bazach danych Elektrowni i OSP. System SOWE/EL umo3liwia wymian danych podczas realizacji nastpuj2cych procedur biznesowych: data: Wersja 6.0 z dnia Strona 8 z 58

9 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESYSOWEGO 1) Procedura zgaszania remontów, ubytków i wymusze1 jednostek wytwórczych Z Elektrowni do OSP: a) Zgoszenia remontu JWCD (ZROR) b) Zgoszenie planu ubytku JWCD (ZGUB) c) Zgoszenie planu pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów (ZPWP) d) Zgoszenie planu niesprawno0ci ukadu regulacji JWCD (ZNUR) e) Zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD (ZDRU) f) Zgoszenie pracy poza sieci2 (ZPPS) g) Zgoszenie wniosku o uruchomienie (ZWU) Z OSP do Elektrowni: a) Zatwierdzenie zgoszenia planu remontu JWCD (ZZROR) b) Odrzucenie zgoszenia planu remontu JWCD (OZROR) c) Zatwierdzenie planu ubytku JWCD (ZZGUB) d) Odrzucenie zgoszenia planu ubytku JWCD (OZGUB) e) Zatwierdzenie zgoszenia planu pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów (ZZPWP) f) Odrzucenie zgoszenia planu pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów (OZPWP) g) Zatwierdzenie zgoszenia planu niesprawno0ci ukadu regulacji JWCD (ZZNUR) h) Odrzucenie zgoszenia planu niesprawno0ci ukadu regulacji JWCD (OZNUR) i) Zatwierdzenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD (ZZDRU) j) Odrzucenie zgoszenia zdarzenia ruchowego JWCD (OZDRU) k) Zatwierdzenie zgoszenia pracy poza sieci2 (ZZPPS) l) Odrzucenie zgoszenia pracy poza sieci2 (OZPPS) 2) Procedura planowania operatywnego i prowadzenia ruchu (tworzenie BPKD) Z OSP do Elektrowni: a) Bie32cy Plan Koordynacyjny Dobowy (BPKD) b) Informacja o zmianach w planie BPKD (IBPKD) c) Komunikat ruchowy dla Elektrownii (KREL) Z Elektrowni do OSP: d) Potwierdzenie komunikatu ruchowego dla Elektrowni (PKREL) 3) Procedura zgaszania Programów Pracy dla Jróde energii elektrycznej Z Elektrowni do OSP: a) Zgoszenia Programów Pracy (ZPP) Rysunek 1. przedstawia procedury wymiany dokumentów biznesowych przez system SOWE. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 9 z 58

10 PSE - OPERATOR S.A. OPERATOR SYSTEMU PRZESY1OWEGO Rysunek 1 Procedury wymieniany dokumentów biznesowych przez system SOWE data: Wersja 6.0 z dnia Strona 10 z 58

11 1.6. Dokumenty biznesowe przekazywane poprzez SOWE Procedura zgaszania remontów, ubytków i wymusze jednostek wytwórczych System SOWE/EL w ramach Procedury zgaszania remontów, ubytków i wymusze1 jednostek wytwórczych umo3liwia Elektrowniom zgaszanie planów i korekt planów zmian dyspozycyjno0ci JWCD oraz zgaszanie wykona1 zmian dyspozycyjno0ci JWCD. Powy3sza Procedura pozwala równie3 na pozyskiwanie informacji zwrotnych o ich zatwierdzeniu lub odrzuceniu. Plany i korekty powinny by5 zgaszane z wyprzedzeniem czasowym, czyli przed wyst2pieniem danego zdarzenia ruchowego, natomiast zmiany dyspozycyjno0ci powinny by5 zgaszane po fakcie, czyli po wyst2pieniu danego zdarzenia ruchowego. W ramach tej procedury przekazywane s2 nastpuj2ce dokumenty XML: Z Elektrowni do Operatora Systemu Przesyowego: Zgoszenie wykonania remontu (ZROR) Zgoszenie wykonania ubytku (ZGUB) Zgoszenie planu lub korekty planu pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów (ZPWP) Zgoszenie wykonania niesprawno0ci ukadu regulacji (ZNUR) Zgoszenie zdarzenia ruchowego (ZDRU) Zgoszenie pracy poza sieci2 (ZPPS) Zgoszenie wniosku o uruchomienie (ZWU) Od Operatora Systemu Przesyowego do Elektrowni: Zatwierdzenie zgoszenia wykonania remontu (ZZROR) Odrzucenie zgoszenia wykonania remontu (OZROR) Zatwierdzenie zgoszenia wykonania ubytku (ZZGUB) Odrzucenie zgoszenia wykonania ubytku (OZGUB) Zatwierdzenie zgoszenia planu lub korekty planu pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów (ZZPWP) Odrzucenie zgoszenia planu lub korekty planu pracy JWCD w trybie wymusze1 lub pomiarów (OZPWP) Zatwierdzenie zgoszenia wykonania niesprawno0ci ukadu regulacji (ZZNUR) Odrzucenie zgoszenia wykonania niesprawno0ci ukadu regulacji (OZNUR) Zatwierdzenie zgoszenia zdarzenia ruchowego (ZZDRU) data: Wersja 6.0 z dnia Strona 11 z 58

12 Odrzucenie zgoszenia zdarzenia ruchowego (OZDRU) Zatwierdzenie zgoszenia pracy poza sieci2 (ZZPPS) Odrzucenie zgoszenia pracy poza sieci2 (OZPPS) Procedura planowania operatywnego i prowadzenia ruchu (tworzenie BPKD) System SOWE/EL w ramach Procedury planowania operatywnego i prowadzenia ruchu umo3liwia przekazywanie od OSP do Elektrowni szczegóowych informacji, charakteryzuj2cych parametry pracy lub postoju poszczególnych jednostek wytwórczych oraz stany ich ukadów regulacji w ka3dym kwadransie doby planowania. W ramach tej procedury od OSP do Elektrowni przekazywane s2 równie3 polecenia dyspozytorskie, w formie zaktualizowanych wersji planu BPKD oraz dokumentu KREL. Elektrownie przekazuj2 potwierdzenie zapoznania si z tre0ci2 polecenia dyspozytorskiego w formie dokumentu PKREL. Ponadto w procesie tym przekazywana jest Informacja o zmianach w planie BPKD (dokument IBPKD). IBPKD zawiera informacje o przyczynach i wielko0ciach zmian w planie BPKD w porównaniu do planu PKD. IBPKD zawiera dane godzinowe wyznaczone dla wybranych obiektów KSE oraz dla poszczególnych JWCD nale32cych do danej Elektrowni. W ramach tej Procedury przekazywane s2 nastpuj2ce dokumenty XML: Od Operatora Systemu Przesyowego do Elektrowni: Bie32cy Plan Koordynacyjny Dobowy JWCD (BPKD) Komunikat ruchowy dla Elektrowni (KREL) Informacja o zmianach w Bie32cym Planie Koordynacyjnym Dobowym (IBPKD) Z Elektrowni do Operatora Systemu Przesyowego: Potwierdzenie komunikatu ruchowego dla Elektrowni (PKREL) Procedura zgaszania Programów Pracy dla 'róde energii elektrycznej System SOWE/EL w ramach Procedury zgaszania programów pracy dla Jróde energii elektrycznej umo3liwia Elektrowniom zgaszanie programów pracy dla Jróde wiatrowych. Programy pracy powinny by5 zgaszane z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym. W ramach tej Procedury przekazywane s2 nastpuj2ce dokumenty XML: Z Elektrowni do Operatora Systemu Przesyowego: Zgoszenie programu pracy (ZPP) data: Wersja 6.0 z dnia Strona 12 z 58

13 Testowanie, diagnozowanie oraz bie*+ce monitorowanie stanu komunikacji pomi,dzy OSP i EL Procedura testowania i/lub diagnozowania stanu komunikacji jest realizowana w przypadku potrzeby sprawdzenia stanu komunikacji pomidzy wzami systemu SOWE. Sytuacja taka mo3e mie5 miejsce w przypadku przy2czania wza lokalnego SOWE do wza centralnego lub w przypadku wyst2pienia awarii na 2czu komunikacyjnym pomidzy wzem lokalnym i centralnym. Monitorowanie stanu komunikacji pomidzy OSP i EL realizowane jest na bie32co. W ramach procedur testowania, diagnozowania oraz bie32cego monitorowania stanu komunikacji poprzez system SOWE przekazywane s2 nastpuj2ce dokumenty techniczne: od Operatora Systemu Przesyowego do Elektrowni: - Dokument Techniczny OSP (PING) od Elektrowni do Operatora Systemu Przesyowego: - Dokument Techniczny Uczestnika Rynku (PING_UR) data: Wersja 6.0 z dnia Strona 13 z 58

14 2. ARCHITEKTURA SYSTEMU SOWE System SOWE, bd2cy narzdziem wspomagaj2cym wymian informacji pomidzy Elektrowniami a Operatorem Systemu Przesyowego, pracuje w architekturze skadaj2cej si z: wza centralnego - zlokalizowanego u Operatora Sieci Przesyowej, zrealizowanego w oparciu o centraln2 baz danych, w której gromadzone s2 wszystkie podlegaj2ce wymianie dokumenty elektroniczne oraz dane konfiguracyjne adresatów i systemów komunikacyjnych; wzów lokalnych zlokalizowanych w Elektrowniach, umo3liwiaj2cych dostp do wza centralnego oraz wymian danych z zachowaniem standardów okre0lonych dla systemu SOWE/EL w zakresie struktury dokumentów oraz zabezpiecze1 i kontroli przesyanych danych. Topologia systemu stanowi ukad gwiazdy, w którym 0rodek stanowi wze centralny, administrowany przez OSP, a ramiona stanowi2 wzy lokalne administrowane przez Elektrownie. W topologii gwiazdy przesyanie informacji jest mo3liwe jedynie pomidzy wzami lokalnymi a wzem centralnym i nie ma mo3liwo0ci bezpo0redniej wymiany danych pomidzy wzami lokalnymi. SOWE/E L System EL System bezpieczestwa EL Sie5 dedykowana W6ze7 centralny OSP System OSP System bezpieczestwa OSP Sie5 dedykowana Sie5 dedykowana SOWE/EL System bezpieczestwa EL System EL SOWE/E L System bezpieczestwa EL System EL Rysunek 2 Ogólny schemat topologii systemu SOWE. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 14 z 58

15 2.1. W?z9y systemu SOWE i ich funkcje Wze centralny, zlokalizowany u Operatora Systemu Przesyowego zawiera baz danych ewidencyjnych wszystkich wzów lokalnych wraz z parametrami konfiguracyjnymi obiektów komunikacyjnych, umo3liwiaj2cymi poprawn2 wymian informacji w systemie SOWE. W bazie danych znajduje si konfiguracja dystrybucji oraz pozyskiwania dokumentów w wjle centralnym. Wze centralny zawiera centralne Archiwum systemu SOWE, w którym s2 gromadzone wszystkie dokumenty przesyane w systemie SOWE (wszystkie dokumenty wchodz2ce/wychodz2ce do/z wza centralnego) oraz informacje o procesie wymiany tych dokumentów, w tym czasy rejestracji dokumentów w wzach nadawczym i odbiorczym. Wzy lokalne, zlokalizowane w Elektrowniach zapewniaj2 wymian informacji z wzem centralnym z zachowaniem standardów okre0lonych dla systemów wymiany informacji w ramach SOWE. Wze lokalny powinien zawiera5 wszelkie niezbdne parametry konfiguracyjne, umo3liwiaj2ce wymian informacji z wzem centralnym oraz lokalne Archiwum SOWE, w którym gromadzone s2 dokumenty elektroniczne przesyane z/do tego wza Warstwy systemu SOWE i ich funkcje Warstwy systemu SOWE Wzy systemu SOWE realizuj2 funkcje umiejscowione logicznie w nastpuj2cych warstwach funkcjonalnych: Warstwa komunikacji z systemami zewntrznymi; Warstwa dystrybucji komunikatów; Warstwa komunikacji z systemami wewntrznymi; Warstwa archiwizacji komunikatów i dokumentów; Warstwa publikacji dokumentów. Wze centralny systemu SOWE realizuje w penym zakresie funkcjonalno05 we wszystkich wymienionych powy3ej warstwach. Realizacja funkcjonalno0ci wzów lokalnych SOWE mo3e by5 ograniczona w stosunku do wza centralnego w zale3no0ci od implementacji wza SOWE, przy czym podzia funkcji na warstwy logiczne powinien zosta5 zachowany. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 15 z 58

16 Warstwy Systemu SOWE W arstwa komunikacji z system ami zewn$trznymi (kanay SSL WebSphere M Q) Warstwa archiwizacji komunikatów i dokum entów W arstwa publikacji dokum entów W arstwa dystrybucji kom unikatów (Oracle) (Serw er aplikacji) (%rodow isko JAVA 1.5) Centralne Archiwum W arstwa komunikacji z system am i wewn$trznymi (WebSphere M Q) (Oracle) (%rodow isko JAVA 1.5) (AppGate) Rysunek 3 Warstwy systemu SOWE i przep<ywy dokumentów Warstwa komunikacji z systemami zewn,trznymi Jest to podstawowa warstwa dla systemu SOWE. Za jej po0rednictwem odbywa si wymiana informacji midzy Operatorem Systemu Przesyowego a Elektrowniami. Warstwa odpowiada za przesyanie danych pomidzy wzami lokalnymi a wzem centralnym systemu SOWE. Warstwa realizuje poprawne wysyanie i odbieranie komunikatów, zapewnia bezpiecze1stwo i poufno05 przesyanych informacji. Jest ona wymagana w ka3dym wjle SOWE. Funkcjonalno05 warstwy obejmuje: 1) Konfigurowanie parametrów komunikacji z systemami zewntrznymi, 2) Autentykacja i autoryzacja SSL wzów SOWE 3) Szyfrowanie i deszyfrowanie przesyanych informacji w kanaach SSL WebSphere MQ, 4) Kompresje przesyanych komunikatów, 5) Priorytetowanie wysyanych komunikatów, 6) Nadawanie (przesyanie) komunikatów do innych wzów SOWE, 7) Odbieranie komunikatów z innych wzów SOWE, 8) Generowanie raportów o przebiegu procesu komunikacji z innymi wzami SOWE Warstwa dystrybucji komunikatów Warstwa ta realizuje rozdzia (routing) komunikatów (zawieraj2cych w sobie dokumenty biznesowe) do kolejek zdefiniowanych w warstwach komunikacji z systemami zewntrznymi i wewntrznymi. W jej ramach odbywa si weryfikacja uprawnie1 nadawców do nadsyania data: Wersja 6.0 z dnia Strona 16 z 58

17 okre0lonych dokumentów biznesowych, poprawno05 struktury dokumentów ze schematem dokumentów SOWE, zgodno05 nadesanej wersji dokumentów z aktualnie obowi2zuj2cymi standardami. Ko1cowym efektem jest umieszczenie dokumentów biznesowych zawartych w komunikatach w odpowiednich kolejkach nadawczych. Warstwa mo3e wystpowa5 opcjonalnie w wjle lokalnym w zale3no0ci od sposobu implementacji wza SOWE. Funkcjonalno05 warstwy obejmuje: 1) Konfigurowanie dystrybucji komunikatów, 2) Kontrol uprawnie1 podmiotu do nadsyania komunikatów i dokumentów, 3) Kontrol zgodno0ci dokumentów z obowi2zuj2cym formatem, 4) Kontrol wersji 5) Rozsyanie dokumentów zgodnie z okre0lonym w konfiguracji trybem i uprawnieniami podmiotów i systemów do ich otrzymywania, 6) Generowanie raportów z konfiguracji dystrybucji Warstwa komunikacji z systemami wewn,trznymi Warstwa ta umo3liwia komunikacj z systemami informatycznymi eksploatowanymi przez u3ytkowników wza, przetwarzaj2cymi informacje nadsyane w dokumentach, b2dj zawieraj2cymi informacje Jródowe dla dokumentów wysyanych z wza. Warstwa mo3e wystpowa5 opcjonalnie w wjle lokalnym w zale3no0ci od sposobu implementacji wza SOWE. Funkcjonalno05 warstwy obejmuje: 1) Przesyanie komunikatów do systemów wewntrznych (aplikacji dziedzinowych) wza SOWE, 2) Odbieranie komunikatów z systemów wewntrznych (aplikacji dziedzinowych) wza SOWE Warstwa archiwizacji komunikatów i dokumentów Warstwa ta umo3liwia archiwizacj wysyanych i odbieranych komunikatów i dokumentów oraz ich przegl2danie b2dj wydruk. Warstwa ta jest obowi2zkowa w ka3dym wjle SOWE. Funkcjonalno05 warstwy obejmuje: 1) Archiwizacj komunikatów i dokumentów wysyanych i odbieranych, 2) Przegl2danie komunikatów i dokumentów, 3) Wydruk komunikatów i dokumentów wysyanych i odbieranych. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 17 z 58

18 Warstwa publikacji dokumentów Warstwa ta umo3liwia dostp uprawnionym u3ytkownikom do archiwizowanych dokumentów. Warstwa mo3e wystpowa5 opcjonalnie w wjle lokalnym w zale3no0ci od sposobu implementacji wza SOWE. Funkcjonalno05 warstwy obejmuje: 1) Ewidencjonowanie u3ytkowników archiwum i ich hase, 2) Ewidencjonowanie szablonów prezentacji dokumentów, 3) Ewidencjonowanie uprawnie1 u3ytkowników do dostpu do dokumentów okre0lonych typów w zakresie dotycz2cym okre0lonych obiektów, 4) Ewidencjonowanie trybu dostpu u3ytkowników do dokumentów okre0lonych typów, 5) Prezentacje dokumentów uprawnionym u3ytkownikom w postaci stron WWW zgodnie z okre0lonym w konfiguracji trybem i uprawnieniami W?ze9 centralny SOWE Funkcjonalno45 w,za centralnego SOWE Wze centralny SOWE realizuje pozyskiwanie i udostpnianie dokumentów elektronicznych za pomoc2 moduów programowych, dedykowanych do realizacji tych funkcji. Wze centralny SOWE zapewnia gromadzenie i przechowywanie w archiwum systemu wszystkich wymienianych dokumentów wraz z informacjami o czasach rejestracji tych dokumentów w wzach SOWE. Wze centralny SOWE spenia wymagania bezpiecze1stwa okre0lone dla systemów informatycznych rynku energii Moduy w,za centralnego SOWE Wze centralny SOWE tworz2: modu konfiguracyjny SOWI-Aministrator modu operacyjny SOWE-Router modu operacyjny SOWE-Archiwum modu operacyjny CCO Moduy wza centralnego realizuj2 funkcjonalno05 wszystkich warstw systemu SOWE Funkcje realizowane przez modu SOWI Administrator Modu SOWI-Administrator realizuje funkcje zwi2zane z konfiguracj2 dystrybucji dokumentów elektronicznych, ewidencjonowaniem parametrów konfiguracyjnych, ewidencjonowaniem u3ytkowników Archiwum SOWE. Modu realizuje nastpuj2c2 funkcjonalno05 systemu SOWE: data: Wersja 6.0 z dnia Strona 18 z 58

19 W zakresie warstwy komunikacji z systemami zewntrznymi: Konfigurowanie parametrów komunikacji z systemami zewntrznymi W zakresie warstwy dystrybucji dokumentów: Konfigurowanie dystrybucji dokumentów Generowanie raportów z konfiguracji dystrybucji W zakresie warstwy publikacji dokumentów Ewidencjonowanie u3ytkowników i ich hase Ewidencjonowanie uprawnie1 u3ytkowników do dostpu do dokumentów okre0lonych typów z zakresie dotycz2cym okre0lonych obiektów Ewidencjonowanie trybu dostpu u3ytkowników do dokumentów okre0lonych typów Modu SOWI-Administrator su3y ewidencjonowaniu danych konfiguracyjnych, niezbdnych dla konfiguracji parametrów komunikacji z systemami zewntrznymi i wewntrznymi oraz do dystrybucji dokumentów oraz danych u3ytkowników i ich hase, uprawnie1 u3ytkowników do dostpu do dokumentów okre0lonych typów w zakresie dotycz2cym okre0lonych obiektów i trybu dostpu u3ytkowników do dokumentów. W aplikacji tej definiowane s2: Wzy komunikacji dane konfiguracyjne wzów lokalnych SOWE s2 przekazywane do Elektrowni administruj2cych wzami lokalnymi. Reguy routowania i nadsyania komunikatów reguy routowania s2 generowane automatycznie na podstawie informacji o tym, do których obiektów: Elektrowni, JWCD administruj2cy wzem lokalnym ma prawa w zakresie przekazywania informacji. Reguy routowania i nadsyania okre0laj2, jakie dokumenty i w której wersji standardów technicznych mog2 by5 przesyane z/do danego wza lokalnego. U3ytkownicy archiwum s2 to reprezentanci OSP, Elektrowni i ODM-ów, którzy maj2 prawo do korzystania z zasobów informacji zgromadzonych w archiwum SOWE. U3ytkownik archiwum mo3e przegl2da5 tylko te dokumenty elektroniczne, do których ma prawa jako reprezentant Elektrowni lub ODM-u. Zasady autoryzacji u3ytkowników archiwum okre0la Procedura zarz2dzania uprawnieniami u3ytkowników Archiwium SOWE/WIRE.. Modu SOWI-Administrator umo3liwia generowanie raportów dotycz2cych danych zaewidencjonowanych w centralnym systemie SOWE oraz raportów dotycz2cych konfiguracji dystrybucji dokumentów. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 19 z 58

20 Funkcje realizowane przez modu SOWE-Router Modu SOWE-Router realizuje funkcjonalno05 w zakresie odbierania i wysyania dokumentów z/do wzów lokalnych SOWE oraz z/do aplikacji wewntrznych systemu informatycznego OSP z zachowaniem zasad bezpiecze1stwa danych. Modu realizuje nastpuj2c2 funkcjonalno05 systemu SOWE: W zakresie warstwy komunikacji z systemami zewntrznymi: Szyfrowanie i kompresja przesyanych informacji z wykorzystaniem kanaów SSL WebSphere MQ Priorytetowanie wysyanych komunikatów Nadawanie (przesyanie) komunikatów do innych wzów SOWE Odbieranie komunikatów z innych wzów SOWE Generowanie raportów o przebiegu procesu komunikacji z innymi wzami SOWE W zakresie warstwy dystrybucji Kontrol uprawnie1 podmiotu do nadsyania dokumentów Kontrol struktury dokumentu. Rozsyanie dokumentów zgodnie z okre0lonym w konfiguracji trybem i uprawnieniami podmiotów i systemów do ich otrzymywania W zakresie warstwy komunikacji z systemami wewntrznymi: Przesyanie komunikatów do systemów wewntrznych (aplikacji dziedzinowych) wza SOWE Odbieranie komunikatów z systemów wewntrznych (aplikacji dziedzinowych) wza SOWE Modu SOWE-Router odpowiada za odbieranie i przesyanie dokumentów z/do wzów lokalnych, poprzez odczyt dokumentów z kolejek odbiorczych i wpisywanie dokumentów do kolejek nadawczych. Na etapie wysyania/odbierania komunikatów nastpuje szyfrowanie oraz kompresja przesyanych komunikatów. W celu realizacji procesów wysyania dokumentów SOWE-Router korzysta z regu routowania zdefiniowanych w module SOWI- Administrator. Modu SOWE-Router odpowiedzialny jest za kontrol przesyanych dokumentów w zakresie uprawnie1 wzów lokalnych do nadsyania dokumentu oraz struktury dokumentów. Podmiotem kontroli, odbywaj2cej si w poni3szej kolejno0ci, s2: 1) Uprawnienia wza lokalnego do przesania dokumentu. 2) Poprawno05 formalna dokumentu okre0lana jako zgodno05 z opublikowanym schematem XSD dla odpowiedniej wersji standardów. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 20 z 58

21 W przypadku, gdy kontrola miaa negatywny wynik wygenerowanie informacji zwrotnych o negatywnym wyniku kontroli. Modu SOWE-Router jest odpowiedzialny za przesyanie dokumentów do/z aplikacji wewntrznych systemu informatycznego OSP oraz Archiwum SOWE. W celu realizacji procesów wysyania dokumentów modu SOWE-Router korzysta z regu dystrybucji zdefiniowanych w module SOWI-Administrator. Przekazanie do aplikacji wza centralnego dokumentu przychodz2cego z wza lokalnego polega na: 1) Odczycie dokumentów z portów wej0ciowych wza centralnego, 2) Kontroli poprawno0ci dokumentu zgodnie z podanymi powy3ej zasadami, 3) Zapisaniu dokumentu w archiwum, 4) Przesaniu dokumentu do portu wej0ciowego aplikacji. Przekazanie do wza lokalnego dokumentu wychodz2cego z aplikacji wza centralnego polega na: 1) Odczycie dokumentów z portów wyj0ciowych aplikacji wza centralnego, 2) Kontroli dopuszczalno0ci pojawienia si dokumentu w porcie wyj0ciowym aplikacji, 3) Przesaniu dokumentu do portów wej0ciowych odpowiednich wzów lokalnych, 4) Zapisaniu dokumentu w archiwum. Modu SOWE-Router umo3liwia generowanie raportów dotycz2cych dokumentów przesyanych do/z wza centralnego wraz z informacjami dotycz2cymi kontroli poprawno0ci tych dokumentów oraz zarejestrowanymi czasami ich wysyania i odbierania w wzach SOWE Funkcje realizowane przez modu SOWE-Archiwum Gówn2 funkcj2 realizowan2 przez modu SOWE-Archiwum jest gromadzenie i przechowywanie dokumentów przesyanych z/do wza centralnego oraz udostpnianie tych dokumentów XML uprawnionym do tego u3ytkownikom archiwum przy wykorzystaniu szablonów prezentacji. Modu realizuje nastpuj2c2 funkcjonalno05 systemu SOWE: W zakresie warstwy archiwizacji dokumentów: Archiwizacja dokumentów wysyanych i odbieranych Przegl2danie dokumentów Wydruk dokumentów wysyanych i odbieranych W zakresie warstwy publikacji dokumentów: data: Wersja 6.0 z dnia Strona 21 z 58

22 Ewidencjonowanie szablonów prezentacji dokumentów Prezentacja dokumentów uprawnionym u3ytkownikom w postaci stron WWW zgodnie z okre0lonym w konfiguracji trybem i uprawnieniami. Modu SOWE-Archiwum realizuje warstwy archiwizacji i publikacji dokumentów zapewniaj2c dokumentacj procesów przesyanie dokumentów do/z wza centralnego i umo3liwiaj2c uprawnionym u3ytkownikom korzystanie z zasobów archiwum. W module SOWE-Archiwum s2 gromadzone: Wszystkie dokumenty elektroniczne przechodz2ce przez wze centralny Wyniki kontroli dokumentów elektronicznych w postaci potwierdze1: Potwierdzenie Otrzymania Dokumentu (POD) i Informacji o Odrzuceniu Dokumentu (IOD) Informacje dotycz2ce czasów przesyania dokumentów do/z wza centralnego w tym czasu dostarczenia dokumentów do wza centralnego ( stempel czasowy ) Modu SOWE-Archiwum umo3liwia wyszukiwanie dokumentów w Archiwum wg typów dokumentów, obiektów, dat, oraz statusu dopuszczalno0ci. Umo3liwia wydruk zgromadzonych dokumentów, przegl2danie informacji dotycz2cych wyników kontroli dokumentów oraz zarejestrowanych czasów wysyania i odebrania w wzach systemu SOWE. Dane zgromadzone w Archiwum s2 udostpniane jedynie uprawnionym u3ytkownikom. Kontrola uprawnie1 u3ytkowników przebiega z wykorzystaniem danych ewidencyjnych zgromadzonych w module SOWI-Administartor Funkcje realizowane przez aplikacj, CCO Aplikacja CCO (Centrum Certyfikacji OSP) realizuje funkcje zwi2zane z zarz2dzaniem certyfikatami. Umo3liwia podpisanie certyfikatów mened3erów kolejek, wygenerowanych przy u3yciu narzdzi WebSphere MQ jednoznacznie identyfikuj2cych serwery WebSphere MQ Operatora Rynku. Nazwa certyfikatu jest z góry ustalona i zgodna z nazw2 mened3era kolejek WebSphere MQ i kodem Operatora Rynku. Certyfikaty podpisane za pomoc2 moduu CCO s2 przeznaczone do szyfrowania i autentykacji informacji przesyanych w systemach SOWE. Modu CCO realizuje nastpuj2c2 funkcjonalno05: W zakresie wysyania wniosków: - Umo3liwia EL zo3enie wniosku o podpisanie certyfikatu. (Generacja certyfikatu odbywa si przy pomocy narzdzia WebSphere MQ w wjle lokalnym Elektrowni)) - Weryfikuje struktur i format zaimportowanego wniosku. - Weryfikuje uprawnienia do przesania wniosku przez przedstawiciela danej Elektrowni. - Umo3liwia EL wysyanie wniosków o anulowanie wystawionego certyfikatu. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 22 z 58

23 - Umo3liwia EL wysyanie wniosków o odnowienie wystawionego certyfikatu, którego termin wa3no0ci si ko1czy. W zakresie prezentacji wniosków i certyfikatów: - Umo3liwia przegl2danie listy wysanych przez u3ytkownika wniosków i dostpnych do pobrania certyfikatów. - Umo3liwia przegl2danie szczegóów dotycz2cych danego wniosku lub certyfikatu w tym: jego statusu, daty wa3no0ci, utworzenia, podpisania, numeru seryjnego, wa0ciciela i wystawcy certyfikatu. W przypadku wniosków odrzuconych prze OSP tak3e daty i przyczyny odrzucenia. W zakresie odbierania certyfikatów: - Umo3liwia EL pobranie podpisanego przez OSP certyfikatu w celu zainstalowania go w repozytorium certyfikatów przy pomocy narzdzia WebSphere MQ. - Umo3liwia pobranie certyfikatu Root CA. W obszarze administrowania certyfikatami i u3ytkownikami Aplikacja umo3liwia definiowanie u3ytkowników i ich praw do wysyania wniosków. Dostp do aplikacji CCO jest realizowany z wykorzystaniem VPN w oparciu o produkt AppGate i wymaga narzdzi RSA SercurID do autoryzacji u3ytkownika W?z9y lokalne SOWE Minimalna funkcjonalno45 w,za SOWE Funkcjonalno05 wzów lokalnych jest kwesti2 zakresu implementacji funkcji SOWE przez poszczególne Elektrownie i zale3y m.in. od przyjtej technologii realizacji wza. Minimalny zestaw funkcji umo3liwiaj2cy uczestnictwo wza w SOWE obejmuje: Warstwa komunikacji z systemami zewntrznymi funkcje 3, 4, 5, 6 i 7: 3) Szyfrowanie komunikatów z wykorzystaniem kanaów SSL WebSphere MQ 4) Kompresja przesyanych komunikatów 5) Priorytetowanie wysyanych komunikatów 6) Przesyanie komunikatów do wza centralnego SOWE 7) Odbieranie komunikatów z wza centralnego SOWE Warstwa dystrybucji komunikatów funkcja 6: 5) Rozsyanie dokumentów zgodnie z okre0lonym w konfiguracji trybem i uprawnieniami podmiotów i systemów do ich otrzymywania. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 23 z 58

24 Warstwa komunikacji z systemami wewntrznymi funkcje 1 i 2: 1) Przesyanie komunikatów do systemów wewntrznych (aplikacji dziedzinowych) u3ytkownika SOWE; 2) Odbieranie komunikatów z systemów wewntrznych (aplikacji dziedzinowych) u3ytkownika SOWE. Warstwa archiwizacji komunikatów i dokumentów funkcja 1: 1) Archiwizacja komunikatów wysyanych i odbieranych Wymagania techniczne w,za lokalnego SOWE Dziaanie lokalnego wza SOWE realizuj2cego funkcje wymienione w punkcie Minimalna funkcjonalno05 wza SOWE (punkt 2.4.1) wymaga: 1. Zaimplementowania warstwy bezpiecze1stwa skadaj2cej si z: a) mechanizmów szyfrowania, autentykacji i autoryzacji wykorzystuj2cych kanay SSL WebSphere MQ w celu ochrony danych wymienianych z Centralnym wzem SOWE. b) mechanizmu umo3liwiaj2cego dostp do bezpiecznego serwera www (Archiwum SOWE) realizowanego ze stacji roboczych z wykorzystaniem technologii ExtranetVPN (AppGate) do szyfrowania przesyanych danych, oraz narzdzi RSA Secure ID do autoryzacji u3ytkowników. Szczegóowy opis wymaga1 dotycz2cych warstwy bezpiecze1stwa zawiera dokument Wymagania bezpiecze1stwa dla systemów transmisji danych SOWE/EL,WIRE/UR publikowany na stronie 2. Zainstalowania serwera WebSphere MQ (dawniej MQSeries) w wersji 6.0 lub wy3szej, na dowolnej, obsugiwanej przez WebSphere MQ platformie. 3. Zdefiniowania odpowiednich kolejek WebSphere MQ w wjle lokalnym SOWE: a) kolejki nadawczej (wyj0ciowej); b) kolejki odbiorczej (wej0ciowej). 4. Zestawienia kanaów komunikacyjnych pomidzy serwerami WebSphere MQ w wjle lokalnym i centralnym 2cz2cych: a) kolejk nadawcz2 w wjle lokalnym ze wskazan2 kolejk2 odbiorcz2 w wjle centralnym; b) kolejk odbiorcz2 w wjle lokalnym ze wskazan2 kolejk2 nadawcz2 w wjle centralnym. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 24 z 58

25 5. W2czenia kompresji na zdefiniowanych kanaach WebSphere MQ poprzez odpowiednie ustawienie parametrów COMPMSG i COMPHDR 6. Uruchomienia mened3era kolejek WebSphere MQ, obsuguj2cego zdefiniowane powy3ej kolejki. 7. Wykonania i uruchomienia aplikacji realizuj2cej funkcje Warstwy dystrybucji komunikatów operuj2cej na komunikatach WebSphere MQ o strukturze komunikatu zdefiniowanej dla systemu SOWE. 8. W2czenia priorytetowania komunikatów w kolejkach transmisyjnych do wza centralnego obejmuj2ce: a) umo3liwienie nadawania poszczególnym typom komunikatów odpowiednich priorytetów (statusów wa3no0ci), wedug których bdzie ustalana kolejno05 obsugi komunikatów danego typu w kolejkach transmisyjnych, b) ustawienie kolejek transmisyjnych na priorytetowanie: ALTER QUEUE... MSGDLVSQ(PRIORITY) tak, aby mo3liwe byo sprawdzanie wa3no0ci stoj2cych w kolejce dokumentów i obsu3enie w pierwszej kolejno0ci tych, które maj2 wy3szy priorytet, c) ustawienie kanau do obsugi w transakcji jednego komunikatu: ALTER CHANNEL... BATCHSZ(1) tak, aby po ka3dym pojedynczym obsu3onym komunikacie bya mo3liwo05 sprawdzenia czy nie zosta w tym czasie do kolejki dostarczony dokument z wy3szym priorytetem, 9. Zainstalowania aplikacji dziedzinowych uczestnicz2cych w wymianie informacji zdolnych do: a) generowania dokumentów w formacie XML, b) przetwarzania dokumentów w formacie XML Technologia realizacji w?z9ów SOWE Narz,dzia technologiczne zastosowane w systemie SOWE W systemie SOWE przyjte zostay nastpuj2ce technologie realizacji funkcjonalno0ci poszczególnych warstw w wzach SOWE: Funkcje szyfrowania i deszyfrowania dokumentów w warstwie komunikacji z systemami zewntrznymi s2 realizowane przy pomocy: - Kanaów SSL WebSphere MQ dla wymiany dokumentów pomidzy wzami SOWE/EL a Centralnym wzem SOWE, - systemu AppGate dla publikacji dokumentów poprzez archiwum SOWE. Funkcje kompresji komunikatów w warstwie komunikacji z systemami zewntrznymi realizowane s2 przy pomocy kanaów SSL WebSphere MQ dla wymiany dokumentów pomidzy wzami SOWE/EL a Centralnym wzem SOWE. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 25 z 58

26 Funkcje przesyania i odbierania dokumentów w warstwie komunikacji z systemami zewntrznymi oraz w warstwie komunikacji z systemami wewntrznymi s2 realizowane za pomoc2 narzdzia WebSphere MQ firmy IBM oraz protokou TCP / IP Funkcje dystrybucji w warstwie dystrybucji dokumentów wza centralnego s2 realizowane z wykorzystaniem bibliotek JMS, jzyka (0rodowiska) JAVA Funkcje warstw archiwizacji oraz publikacji dokumentów s2 realizowane z wykorzystaniem serwera bazy danych Oracle, maszyny wirtualnej JAVA 1.5, serwera http (Apache) i serwera aplikacji zgodnego ze specyfikacj2 J2EE Narz,dzie szyfrowania komuniaktów (VPN) System wykorzystywany do szyfrowania informacji przesyanych pomidzy wzem centralnym i wzami lokalnymi jest oparty o mechanizm tzw. wirtualnych sieci prywatnych (ang. VPN Virtual Private Network). Umo3liwia on stworzenie na publicznym kanale komunikacyjnym (takim jak np. Internet) wydzielonego 2cza pomidzy punktami dostpu. S2cze to zapewnia szyfrowanie przepywaj2cych przez nie informacji jak i wzajemn2 autoryzacj punktów ko1cowych. Dla systemu komunikacyjnego SOWE oznacza to: Ochron przed niepowoanym dostpem do informacji zawartych w przesyanych komunikatach/dokumentach. Wzajemn2 autoryzacj wza centralnego SOWE i wzów lokalnych SOWE przy nawi2zywaniu 2czno0ci. Do przegl2dania dokumentów w archiwum OSP oraz dostpu do aplikacji CCO system VPN jest realizowany w oparciu o produkt AppGate. Z kolei dla wymiany komunikatów midzy EL a OSP z u3yciem narzdzi WebSphere MQ system VPN jest realizowany w oparciu o kanay SSL Narz,dzie komunikacji mi,dzy systemami SOWE (WebSphere MQ) WebSphere MQ zapewnia bezpieczny transport danych pomidzy komputerami po2czonymi sieci2 komputerow2. Dziki wbudowanym mechanizmom transakcyjno0ci, gwarantuje przesanie danych od nadawcy do odbiorcy niezale3nie od wystpuj2cych awarii systemów 2czno0ci. Po odzyskaniu 2czno0ci wysany komunikat dotrze do adresata. WebSphere MQ funkcjonuje w sposób asynchroniczny z aplikacjami nie powoduj2c wstrzymania ich pracy w przypadku trudno0ci w komunikacji sieciowej Protokó transmisji danych (TCP/IP) Wymiana danych w ramach SOWE oparta jest na dedykowanych 2czach zbudowanych na potrzeby rynku energii wykorzystuj2c mechanizmy sieciowe oparte na protokole TCP/IP. Zastosowane rozwi2zania dopuszczaj2 stworzenie rezerwowych kanaów 2czno0ci z systemem centralnym poprzez 2cza dial-up. Niezale3nie od rozwi2zania realizacja dostpu do systemu centralnego wymaga indywidualnych uzgodnie1 ze su3bami informatycznymi i telekomunikacyjnymi OSP dotycz2cych sposobu bezpiecznego w2czenia si do systemu. data: Wersja 6.0 z dnia Strona 26 z 58

27 2.6. Dokumenty i komunikaty w systemie SOWE Informacje ogólne W systemie SOWE dane biznesowe wymieniane pomidzy OSP i Elektrowniami s2 przekazywane w postaci struktur danych zrozumiaych na poszczególnych poziomach systemu. Na poziomie aplikacji biznesowych dane s2 przekazywane w postaci struktur danych zwanych dokumentami. Dokumenty s2 opisane za pomoc2 jzyka opisu dokumentów elektronicznych XML i skadaj2 si z tre0ci dokumentu oraz nagówka XML su32cego do adresacji i identyfikacji przesyanych informacji. Na poziomie warstw komunikacyjnych dane s2 przekazywane w postaci struktur zwanych komunikatami. Komunikaty zawieraj2 dokument XML oraz nagówek JMS. Struktura komunikatów jest zgodna z technologi2 przesyania danych WebSphere MQ Opis dokumentów XML Dokumenty elektroniczne w systemie SOWE s2 zbudowane zgodnie ze standardem opisu dokumentów elektronicznych XML. Standard jzyka XML definiuje sposób opisu dokumentów, podstawowe typy danych oraz zasady tworzenia schematów dokumentów. Zbiór schematów dokumentów dla systemu SOWE tworzy standardy dokumentów elektronicznych SOWE. Dokumenty elektroniczne SOWE skadaj2 si z nastpuj2cych cz0ci funkcjonalnych: Standardowego znacznika dokumentu XML Nagówka dokumentu Tre0ci dokumentu Znacznik dokumentu XML okre0la wersj standardu XML oraz stron kodow2 wykorzystan2 do zapisania dokumentu. Nagówek dokumentu SOWE zawiera informacje umo3liwiaj2ce przetwarzanie dokumentu w poszczególnych warstwach wzów SOWE bez konieczno0ci analizy zawarto0ci biznesowej. Struktura nagówka dokumentu XML jest jednakowa dla wszystkich typów dokumentów SOWE. Pola nagówka dokumentu SOWE zawieraj2 nastpuj2ce dane: Kod w<asnoci nag<ówka kod_kom kod_obiektu data data_utworzenia wersja id ref_id Warto= w<asnoci nag<ówka kod typu dokumentu biznesowego kod obiektu, którego dotyczy dokument (kod zgodny z systemem kodyfikacji OSP) data biznesowa, której dotyczy dokument, przekazywana w formacie rrrr-mm-dd data i czas utworzenia dokumentu w formacie rrrr-mm-dd gg:mm:ss wersja standardów technicznych, z którymi dokument jest zgodny unikalny identyfikator dokumentu referencja do identyfikatora dokumentu, którego dany dokument data: Wersja 6.0 z dnia Strona 27 z 58