Projekt testowania metod oceny stanu ekologicznego rzek Polski w oparciu o badania ichtiofauny. Piotr Dębowski,, IRŚ Jan Bocian, ICOZ, UŁ

Transkrypt

1 Projekt testowania metod oceny stanu ekologicznego rzek Polski w oparciu o badania ichtiofauny. Piotr Dębowski,, IRŚ Jan Bocian, ICOZ, UŁ

2 W zakresie elementów biologicznych dla klasyfikacji stanu ekologicznego rzek wyróŝniono następujące komponenty: skład i liczebność flory wodnej, skład i liczebność makrozoobentosu, skład, liczebność i strukturę wiekową ryb.

3 Zalety ryb jako identyfikatorów jakości środowiska są obecne w niemal wszystkich ekosystemach wodnych, systematyka, wymagania ekologiczne i strategie Ŝyciowe ryb są dobrze poznane, często lepiej niŝ innych grup organizmów rzecznych, ze względu na róŝne preferencje siedliskowe związane z rozmnaŝaniem i Ŝerowaniem informują o stopniu zróŝnicowania siedliska rzecznego oraz są wraŝliwe na wszelkie jego zmiany,

4 jako organizmy migrujące są identyfikatorem ciągłości systemu rzecznego i indykatorem zaburzeń tej ciągłości (np. tamy), ze względu na długość Ŝycia informują o kondycji ekosystemu rzecznego w długim przedziale czasu, jest bogata informacja historyczna dotycząca przede wszystkim składu gatunkowego i rozprzestrzenienia ryb, mają duŝe gospodarcze znaczenie oraz są postrzegane przez społeczeństwo jako istotny komponent środowiska rzecznego.

5 Sytuacja aktualna w Polsce: brak standardowego monitoringu ryb w rzekach i badań ukierunkowanych na stworzenie takiego monitoringu, rozproszenie istniejących danych dotyczących stanu ichtiofauny wśród róŝnych instytucji i programów naukowych oraz brak instytucji gromadzącej i przetwarzającej takie dane, istnienie dość duŝych zasobów danych historycznych, istnienie dostępnego formatu bazy danych FIDES opracowanego w ramach projektu FAME.

6 Zadania 1. Utworzenie bazy istniejących danych historycznych. 2. Przetestowanie na posiadanych danych indeksu EFI i, ewentualnie, innych indeksów stosowanych w Europie. 3. Określenie zakresu stosowalności indeksów i zaproponowanie metod alternatywnych dla rzek spoza tego zakresu.

7 Proponowane typy rybne rzek Górskie strumienie pstrągowe. Górskie strumienie z brzaną. Nizinne strumienie pstrągowe. Średnie i duŝe rzeki nizinne leszczowe. Rzeki nizinne brzanowe. Małe rzeki i strumienie na niŝu.

8 Biotyczne wskaźniki w EFI Zagęszczenie ryb owadoŝernych. Zagęszczenie ryb wszystkoŝernych. Zagęszczenie ryb fitofilnych. Relatywna liczebność ryb litofilnych. Liczba gatunków bentosowych. Liczba gatunków reofilnych. Względna liczba gatunków nietolerancyjnych. Względna liczba gatunków tolerancyjnych. Liczba gatunków daleko wędrujących. Liczba gatunków potamodromicznych

9 Abiotyczne wskaźniki w EFI Wysokość nad poziom morza. Obecność jezior powyŝej stanowiska. Charakter przepływu. Szerokość. Typ geologiczny podłoŝa. Średnia roczna temperatura powietrza. Spadek. Wielkość zlewni. A takŝe opisową i geograficzną lokalizację stanowiska oraz charakterystykę metod połowu ryb.

10 Udział w projekcie zadeklarowali przedstawiciele następujących instytucji: Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie, Międzynarodowe Centrum Ekologii PAN, Instytut Ochrony Przyrody, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Rzeszowski, BOKU - University of Natural Resources and Applied Life Sciences, Vienna.

11 Harmonogram Utworzenie bazy istniejących danych historycznych (Zadanie 1) 8 m-cy od rozpoczęcia projektu. Przetestowanie na posiadanych danych indeksu EFI (Zadanie 2) 10 m-cy od rozpoczęcia projektu. Określenie zakresu stosowalności indeksu i zaproponowanie metod alternatywnych dla rzek spoza tego zakresu (Zadanie 3) 12 m-cy od rozpoczęcia projektu.