GIS jako narzędzie w zarządzaniu gatunkami chronionymi na przykładzie bałtyckich ssaków morskich

Transkrypt

1 GIS jako narzędzie w zarządzaniu gatunkami chronionymi na przykładzie bałtyckich ssaków morskich Konferencja GIS W NAUCE 4-5 czerwca 2012 Łódź Anna Piszewska

2 BAŁTYCKIE SSAKI MORSKIE Foka obrączkowana Phoca hispida Foka pospolita Phoca vitulina Foka szara Halichoerus grypus Morświn Phocoena phocoena

3 AKTY PRAWNE PRAWO MIĘDZYNARODOWE Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego - 92 r. Konwencja Berneńską o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk 79 r. Konwencja Bońska o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt i ich siedlisk 79 r. PRAWO UNIJNE Dyrektywa Siedliskowa w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory 92 r. Wniosek Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie handlu produktami z fok Rozporządzenie Rady (WE) nr 812/2004 z dnia 26 kwietnia 2004 r. ustanawiające środki dotyczące przypadkowych odłowów waleni na łowiskach Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005 z dnia 25 grudnia 2005 r. w sprawie zachowania zasobów połowowych w wodach Morza Bałtyckiego, cieśnin Bełt i Sund poprzez zastosowanie środków technicznych PRAWO KRAJOWE Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt z dnia r. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.

4 AKTY PRAWNE PRAWO MIĘDZYNARODOWE Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego - 92 r. Konwencja Berneńską o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk 79 r. Konwencja Bońska o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt i ich siedlisk 79 r. PRAWO UNIJNE Dyrektywa Siedliskowa w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory 92 r. Wniosek Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie handlu produktami z fok Rozporządzenie Rady (WE) nr 812/2004 z dnia 26 kwietnia 2004 r. ustanawiające środki dotyczące przypadkowych odłowów waleni na łowiskach Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005 z dnia 25 grudnia 2005 r. w sprawie zachowania zasobów połowowych w wodach Morza Bałtyckiego, cieśnin Bełt i Sund poprzez zastosowanie środków technicznych PRAWO KRAJOWE Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt z dnia r. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.

5 WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA PRZYŁÓW - część połowu obejmująca organizmy morskie, które nie są celem połowów ukierunkowanych przyłów fok dotyka ok. 7,5% liczebności populacji ( 75% raportów obserwacji morświnów w latach dotyczyło osobników pochodzących z rybackiego przyłowu (dane SMIOUG) Ochrona gatunków i ich siedlisk Ekosystemowe podejście do eksploatacji zasobów morza Konieczna znajomość przestrzennej i ilościowej skali użytkowania narzędzi połowu

6 GIS jako narzędzie w zarządzaniu i ochronie bałtyckich ssaków morskich Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego prowadzi comiesięczne badania in situ na Zatoce Puckiej rejestrując współrzędne geograficzne każdego z wystawionych narzędzi połowu. Presja połowowa na Zatoce Puckiej

7 Dlaczego Zatoka Pucka? W celu ochrony bioróżnorodności na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej stworzono system obszarów chronionej przyrody Natura 2000, w ramach którego wyznaczono szereg siedlisk istotnych dla życia bałtyckich ssaków morskich. Obszar PLH Półwysep Helski wraz z Zatoką Pucką Wewnętrzną WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE: miejsce najliczniejszych w Polsce obserwacji i złowień cennych dla Europy migrujących ssaków morskich: foki szarej (Halichoerus grypus) i morświna (Phocoena phocoena )

8 PRESJA POŁOWOWA NA ZATOCE PUCKIEJ VIA GIS CEL Oszacowanie i zwizualizowanie: rozmieszczenia narzędzi połowu względem granicy obszaru Natura 2000 PLH ilości narzędzi sytuowanych na określonych głębokościach zagęszczenia narzędzi na km 2 powierzchni Zatoki Puckiej objętej połowem

9 PRESJA POŁOWOWA NA ZATOCE PUCKIEJ VIA GIS Dane wejściowe : Współrzędne geograficzne chorągiewek znakujących końce każdego z wystawionych narzędzi połowu (SMIOUG, I. Pawliczka nie opublikowane) tabela xlsx r. Granica obszaru Natura 2000 PLH ( zarejestrowana w programie ArcMap10 Linia brzegowa, DEM (Centrum GIS) gotowe warstwy

10 ROZMIESZCZENIE NARZĘDZI POŁOWOWYCH WZGLĘDEM OBSZARU NATURA 2000 PLH I. Narzędzia połowowe Denne denne SEL A Denne_m-c Narzędzia połowowe SEL A Powierzchniowe powierzchniowe Powierzchniowe_m-c Nierozpoznawalne nierozpoznawalne Nierozpoznawalne_m-c II. Izobaty DEM Raster CAL Batymetria1 Focal stat. Batymetria Contour * -1 Izobaty10

11 ROZMIESZCZENIE NARZĘDZI POŁOWOWYCH WZGLĘDEM OBSZARU NATURA 2000 PLH

12 LICZBA NARZĘDZI POŁOWOWYCH W WYZNACZONYCH KLASACH GŁĘBOKOŚCI I. Klasy głębokości Batymetria Reclass Baty_kl Raster to Polygon Baty_klasy <10 m = m = m = m = 4 >40 m = 5 II. Wartości Denne_m-c JOIN L Denne_kl SUM Tab1 Kl Powierzchn_m-c Tab2 JOIN A Tab4 Nierozpozn_m-c Tab3

13 LICZBA NARZĘDZI POŁOWOWYCH W WYZNACZONYCH KLASACH GŁĘBOKOŚCI

14 ZAGĘSZCZENIE NARZĘDZI POŁOWU NA KM 2 Denne_m-c Density Denne_dens Kernel Density Powierzchniowe_m-c Powierzchniowe_dens Nierozpoznawalne_m-c Nierozpozn_dens

15 ZAGĘSZCZENIE NARZĘDZI POŁOWU NA KM 2

16 POWIERZCHNIA ZATOKI PUCKIEJ OBJĘTA POŁOWEM Zat_Pucka_baty Reclass Zat_Pucka_maska Zonal Geom. As Table Pow_Zatoki_Puckiej Min max = 1 NoData = NoData ŁĄCZENIE SKRAJNYCH PUNKTÓW BUFOR DENSITY

17 POWIERZCHNIA ZATOKI PUCKIEJ OBJĘTA POŁOWEM Zat_Pucka_baty Reclass Zat_Pucka_maska Zonal Geom. As Table Pow_Zatoki_Puckiej Min max = 1 NoData = NoData JOIN A Wynik Denne_dens Reclass Obszar_połowów Zonal Geom. As Table Pow_obszaru_ połowów_d Powierzchniowe_dens 1- max = 1 <1 = NoData Pow_obszaru_ połowów_p Nierozpozn_dens Pow_obszaru_ połowów_n

18 POWIERZCHNIA ZATOKI PUCKIEJ OBJĘTA POŁOWEM

19 Istota projektu Brak szczegółowych opracowań dotyczących połowów z wykorzystaniem poszczególnych typów narzędzi i uwzględniających potrzeby ochrony przyrody zwrócenie uwagi na problem złego oznakowania wyznaczanie obszarów i okresów o największej i najmniejszej presji ocena presji połowowej na gatunki i ekosystemy poszerzanie granic obszarów chronionych, wdrażanie okresów ochronnych

20 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ