dr Renata Kędzior Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Ekologii Klimatologii i Ochrony Powietrza

Transkrypt

1 Wykorzystanie biegaczowatych jako biowskaźników do oceny stanu środowiska przyrodniczego koryt i brzegów rzek górskich o różnym stopniu przekształcenia dr Renata Kędzior Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Ekologii Klimatologii i Ochrony Powietrza

2 Rzeki górskie- specyficzne warunki środowiskowe dla wyspecjalizowanych grup organizmów

3 Zagrożenia polskich rzek i potoków górskich Regulacje koryta

4 Pobór rumoszu skalnego z koryta

5 Biegaczowate jako biowskaźniki zaburzeń w środowisku: Duże bogactwo gatunkowe i różnorodność gatunkowa, szeroka znajomość systematyki i ekologii, wąskie preferencje środowiskowe, wysoka wrażliwość na zmiany w środowisku, duże zróżnicowanie w wielkości ciała, występowanie w różnorodnych typach ekosystemów naziemnych, prostota metod połowu.

6 Cel pracy: określenie czy zaburzenia przepływu brzegowego związane z regulacją koryt rzecznych przyczyniają się do zubożenia fauny charakterystycznej dla terenów nadbrzeżnych określenie który z badanych typów regulacji koryta rzecznego ma najsilniejszy negatywny wpływ na zgrupowania biegaczowatych zamieszkujących środowiska w bezpośrednim sąsiedztwie linii brzegowej.

7 Teren badań Badania prowadzono w systemie rzeki Porębianki posiadającej zróżnicowane budowle geotechniczne. W sumie założono 60 powierzchni badawczych w różnych typach zabudowy oraz w różnych odległościach od lustra rzeki. C B A

8 Typy regulacji w badanych przekrojach potoku Porębianka Regulacja betonowa Regulacja korytowa z redepozycją Regulacja typu rip-rap Odcinki referencyjne/wcinanie

9 Wyniki Diagram ordynacyjny beztrendowej analizy korespondencji (DCA) dla zgrupowań biegaczy potoku Porębianka na podstawie klasyfikacji w zależności od terasy zalewowej (kwadraty zgrupowania terasy zalewowej A, koła zgrupowania terasy zalewowej A z regulacją betonową i referencyjne wcinane, krzyżyki zgrupowania terasy zalewowej B i C.

10 Diagram ordynacyjny kanoniczej analizy korespondencji (CCA) dla wszystkich gatunków biegaczowatych w badanym systemie potoku Porębianka.

11 Parametrami historii życiowej biegaczowatych istotnie statystycznie korelującymi ze zmiennymi środowiskowymi są: wielkość ciała i siła dyspersji. Diagram ordynacyjny na podstawie selekcji postępującej analizy redundancji dla parametru wielkości ciała (A) oraz siły dyspersji (B) i istotnych statystycznie czynników środowiskowych. R bogactwo gatunkowe, L liczebność, X- Y klasy wielkości (min-max), B brachypteryczne, H dimorficzne, M makropteryczne.

12 Model organizacji zgrupowań biegaczowatych na terenach nadrzecznych

13 Wnioski Procesy inundacyjne związane z fluktuacjami przepływu brzegowego są głównym motorem przemian fauny obszarów nadrzecznych Zmiany kształtu koryta i regulacje zapobiegające wypływowi wody z kanału przyczyniają się do zaniku fauny typowej dla brzegów rzek i powoduje ekspansję zgrupowań charakterystycznych dla wyższych elewacji w korycie Utrzymywanie odcinków naturalnych jako źródło występowania gatunków rzadkich

14 Strategia ochrony NATURAL RIVER REGULATED RIVER

15 Niniejsza prezentacja była wygłaszana podczas XVII Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej pt. Zapobieganie zanieczyszczeniu, przekształcaniu i degradacji środowiska, organizowanej przez Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, która odbyła w Szczyrku się w dniach listopada 2012 r. Publikacja: Kędzior R., Skalski T Wykorzystanie biegaczowatych jako biowskaźników do oceny stanu środowiska przyrodniczego koryt i brzegów rzek górskich o różnym stopniu przekształcenia. Inżynieria Ekologiczna nr.32