Definicje podstawowych pojęć. (z zakresu ekologii)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Definicje podstawowych pojęć. (z zakresu ekologii)"

Transkrypt

1 Definicje podstawowych pojęć (z zakresu ekologii)

2 Ekologia Zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem ekosystemów (układów ekologicznych w przyrodzie). Przez strukturę układu ekologicznego rozumiemy zarówno skład gatunkowy, liczebność, biomasę i sposób rozmieszczenia organizmów, jak też warunki klimatyczne i glebowe (w tym ilość i rozmieszczenie niezbędnych do życia substancji, takich jak woda, sole itp.). Przez funkcjonowanie układu ekologicznego rozumiemy między innymi intensywność produkcji materii organicznej oraz metabolizm różnych grup organizmów. Najogólniej sprowadza się ono do krążenia materii i przepływu energii.

3 Środowisko Jest to ogół czynników ożywionych (biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych), mających bezpośrednie znaczenie dla życia i rozwoju organizmu danego gatunku lub jego populacji. Czynniki środowiska wpływają wzajemnie na siebie, a współdziałając tworzą określony zespół warunków, w których bytuje organizm czy populacja.

4 Ekosystem Układ ekologiczny. Jest głównym obiektem badań ekologii. Każdy ekosystem składa się z czynników ożywionych (biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych), podobnie jak środowisko. Inaczej można powiedzieć, że ekosystem jest sumą siedliska i biocenozy, w pewnej określonej przestrzeni.

5 Ekosystem a Środowisko W przypadku ekosystemu interesuje nas jak pewien fragment przyrody jest zbudowany (złożony) i jak funkcjonuje. Patrzymy na to niejako od zewnątrz. Pojęcie to jest częściej stosowane w synekologii. W przypadku środowiska interesuje nas jak czynniki, które tworzą ten sam fragment przyrody, oddziałują na jakiś organizm (populację) jakie warunki życia im stwarzają. Patrzymy na to niejako od wewnątrz. Pojęcie to jest częściej stosowane w autekologii.

6 Siedlisko Można zdefiniować na trzy sposoby: 1 jest to abiotyczna część środowiska (ekosystemu) 2 jest to suma czynników klimatycznych i glebowych 3 jest to wypadkowa położenia

7 Siedlisko jako wypadkowa położenia P K G R P K+ G S

8 Biocenoza Jest naturalnym zespołem organizmów żywych danego środowiska (ekosystemu), powiązanych ze sobą przez rozmaite czynniki ekologiczne i tworzących organiczną całość, która dzięki rozmnażaniu i samoregulacji utrzymuje się trwale w przyrodzie w stanie dynamicznej równowagi. Biocenoza składa się zazwyczaj z wielu populacji różnych gatunków.

9 Krajobraz Jest to zespół różnych ekosystemów. Strefę przejściową między różnymi ekosystemami nazywamy ekotonem. Biom Jest to zespół wszystkich ekosystemów tego samego typu na kuli ziemskiej. Strefy przejściowe między różnymi biomami również nazywane są ekotonami. Biosfera Jest pojęciem nadrzędnym dla krajobrazu i biomu. Można powiedzieć, że wszystkie ekosystemy na kuli ziemskiej tworzą razem biosferę. Niekiedy pojęcie biosfery jest też używane jako nadrzędne względem środowiska, lub siedliska.

10 Znajdź obcojęzyczne odpowiedniki polskich pojęć: Pojęcia polskie Pojęcia obcojęzyczne siedlisko fitocenoza część ożywiona element abiotyczny zespół zwierząt biocenoza klimat zoocenoza układ ekologiczny element biotyczny środowisko ekotop zespół roślin klimatop gleba ekosystem część nieożywiona biotop zespół grzybów edafotop zespół żywych organizmów fungicenoza

11 polskie obcojęzyczne ŚRODOWISKO lub UKŁAD EKOLOGICZNY BIOTOP lub EKOSYSTEM siedlisko (cz. nieożywiona) klimat gleba zesp. żywych org. (cz. ożywiona) rośliny grzyby zwierzęta ekotop (el. abiotyczne) klimatop edafotop biocenoza (el. biotyczne) fitoc. fungic. zooc.

12

13

14 Pytania Przykłady nadużywania słów: ekologia, ekologiczny? Czym rzeczywiście zajmuje się ekologia? Siedlisko a środowisko? Siedlisko jako wypadkowa położenia? Co to jest biotop? Środowisko a ekosystem? Biocenoza a ekosystem? Ekosystem a krajobraz? Ekosystem a biom? Względem czego nadrzędne jest pojęcie biosfery?

Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym

Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim

Bardziej szczegółowo

Czy można budować dom nad klifem?

Czy można budować dom nad klifem? Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim

Bardziej szczegółowo

Archeologia Środowiska

Archeologia Środowiska Archeologia Środowiska Stowarzyszenie Archeologii Środowiskowej www.geoinfo.amu.edu.pl/sas Association of Environmental Archaeology www.envarch.net Archeologia środowiska Ekosystem - fragment przyrody

Bardziej szczegółowo

KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH

KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA ZAKŁAD BIOLOGII GLEBY INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Charakteryzując populacjędanego gatunku uwzględniamy zarówno czynniki zewnętrzne i wewnętrzne:

Charakteryzując populacjędanego gatunku uwzględniamy zarówno czynniki zewnętrzne i wewnętrzne: Ekologia nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody Ekologia (gr.oíkos (οκος) + -logia (-λογία) = dom (stosunki Ŝyciowe) + nauka) nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmująca się badaniem

Bardziej szczegółowo

Twórcza szkoła dla twórczego ucznia Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Twórcza szkoła dla twórczego ucznia Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SCENARIUSZ LEKCJI PRZEDMIOT: BIOLOGIA TEMAT: Struktura ekosystemu i jego funkcjonowanie AUTOR SCENARIUSZA: mgr Agnieszka Kowalik OPRACOWANIE ELEKTRONICZNO GRAFICZNE : mgr Beata Rusin TEMAT LEKCJI Struktura

Bardziej szczegółowo

Ekologia 3/21/2018. Organizacja wykładów, 2017/2018 (14 x ~96 min) Studiowanie (na Uniwersytecie Jagiellońskim)

Ekologia 3/21/2018. Organizacja wykładów, 2017/2018 (14 x ~96 min) Studiowanie (na Uniwersytecie Jagiellońskim) Prof. dr hab. Ryszard Laskowski Instytut Nauk o Środowisku ul. Gronostajowa 7, pok. 2.1.2 www.eko.uj.edu.pl/laskowski konsultacje: środy, 10.00-11.30 1. Organizacja i przedmiot kursu 2. Ekosystemy 1/20

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z biologii do klasy III.

Rozkład materiału z biologii do klasy III. Rozkład materiału z biologii do klasy III. L.p. Temat lekcji Treści programowe Uwagi 1. Nauka o funkcjonowaniu przyrody. 2. Genetyka nauka o dziedziczności i zmienności. -poziomy różnorodności biologicznej:

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016

Zagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016 Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne

Bardziej szczegółowo

Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A.

Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A. Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A. Pojęcie i zakres poznawczy ekologii B. Zagadnienia autekologii

Bardziej szczegółowo

Ekologia (struktura ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii, różnorodność biologiczna i elementy ochrony środowiska)

Ekologia (struktura ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii, różnorodność biologiczna i elementy ochrony środowiska) Biologia poziom rozszerzony Liceum III, zadania na marzec Ekologia (struktura ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii, różnorodność biologiczna i elementy ochrony środowiska) Wymogi podstawy programowej:

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 Wykład 8 Ekosystemy: ogólne prawidłowości; stabilność i pojęcia pokrewne Życie biosfery = cykl redoks węgla EKOSYSTEM DEPOZYCJA (ocean, osady) energia CO 2 energia REDUKCJA tylko

Bardziej szczegółowo

Biologia Klasa 3. - określa zakres ekologii, - wymienia biotyczne i abiotyczne

Biologia Klasa 3. - określa zakres ekologii, - wymienia biotyczne i abiotyczne Biologia Klasa 3 Dział :Wzajemne zależności między organizmami a środowiskiem Numer lekcji Temat lekcji Osiągnięcia ucznia podstawowe Osiągnięcia ucznia ponadpodstawowe 1 2 3 4 1. Charakterystyka środowiska

Bardziej szczegółowo

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum. DZIAŁ VI PRZYRODA WOKÓŁ NAS - 5 NR I TEMAT LEKCJI 1. Lasy liściaste i iglaste WYMAGANIA PODSTAWOWE Uczeń: wymienia warstwy

Bardziej szczegółowo

Klimat. Gleba. Organizmy żywe. Budowa geologiczna

Klimat. Gleba. Organizmy żywe. Budowa geologiczna DEFINICJE: Co to jest ekologia? Ekologia (gr. oíkos - dom + gr. lógos - słowo, wiedza, nauka) to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmująca się badaniem oddziaływań pomiędzy organizmami, a

Bardziej szczegółowo

określa, czym się zajmują ekologia, ochrona środowiska i ochrona przyrody określa niszę ekologiczną wybranych gatunków

określa, czym się zajmują ekologia, ochrona środowiska i ochrona przyrody określa niszę ekologiczną wybranych gatunków WYMAGANIA EDUKACYJNE Z EKOLOGII Z ELEMENTAMI OCHRONY ŚRODOWISKA DLA KLASY III ZAKRES ROSZERZONY Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony Dział programu Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy

Bardziej szczegółowo

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to: WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.

Bardziej szczegółowo

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne)

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne) Las jako zjawisko geograficzne (Biomy leśne) Dlaczego lasy na Ziemi w Europie, Afryce, Ameryce, Azji są takie a nie inne? Są pochodną klimatu zmieniającego się w przestrzeni i czasie Lasy (ekosystemy,

Bardziej szczegółowo

Podstawowe prawa ekologiczne. zasady prawa teorie

Podstawowe prawa ekologiczne. zasady prawa teorie Podstawowe prawa ekologiczne zasady prawa teorie przykładowe teorie teoria ewolucji teoria dynamiki biocenoz teoria sukcesji teoria monoklimaksu teoria poliklimaksu przykładowe prawa prawo czynników ograniczających

Bardziej szczegółowo

Środowisko przyrodnicze - ogólny

Środowisko przyrodnicze - ogólny Ś R O D O W I S K O Środowisko to ogół elementów przyrodniczych i antropogenicznych (przyrody martwej i ożywionej, pozostających w stanie naturalnym lub przekształconym przez człowieka), tworzących otoczenie,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU EKOLOGIA I ELEMENTY OCHRONY ŚRODOWISKA

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU EKOLOGIA I ELEMENTY OCHRONY ŚRODOWISKA PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU EKOLOGIA I ELEMENTY OCHRONY ŚRODOWISKA SZKOŁA: VIII Liceum Ogólnokształcące w Poznaniu TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY AUTORZY, RECENZENCI PROGRAMU NAUCZANIA: Autor: Katarzyna Dukat

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe kryteria oceniania z biologii - klasa III gimnazjum

Szczegółowe kryteria oceniania z biologii - klasa III gimnazjum Szczegółowe kryteria oceniania z biologii - klasa III gimnazjum Temat lekcji Ekologia a ochrona i ochrona Czym jest gatunek? Jakie czynniki ograniczają rozmieszczenie organizmów? Przegląd wybranych gatunków

Bardziej szczegółowo

PRZYCZYNY ZMNIEJSZENIA BIORÓŻNORODNOŚCI EKOSYSTEMÓW autor: Magdalena Szewczyk

PRZYCZYNY ZMNIEJSZENIA BIORÓŻNORODNOŚCI EKOSYSTEMÓW autor: Magdalena Szewczyk PRZYCZYNY ZMNIEJSZENIA BIORÓŻNORODNOŚCI EKOSYSTEMÓW autor: Magdalena Szewczyk Cel zajęć: Cele operacyjne: Uczeń: potrafi wskazać elementy tworzące ekosystem umie wymienić ekosystemy i żyjące w nich organizmy

Bardziej szczegółowo

FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy. Bogdan Jaroszewicz

FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy. Bogdan Jaroszewicz Białowieska Stacja Geobotaniczna FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy Bogdan Jaroszewicz Seminarium Ochrona różnorodności biologicznej

Bardziej szczegółowo

Przyroda UwB. I rok studiów

Przyroda UwB. I rok studiów Przyroda UwB I rok studiów 1. Matematyka (PP) 15 15 30 2 Z 2. Ergonomia i BHP (PO) 10 10 1 Z 3. Język obcy (PO) 30 30 2 Z 4. Chemia ogólna (PP) 30 30 60 4 E 5. Biologia komórki (PP) 15 15 30 2 E 6. Różnorodność

Bardziej szczegółowo

Warsztaty szkoleniowe dla nauczycieli i trenerów. Zbigniew Kaczkowski, Zuzanna Oleksińska

Warsztaty szkoleniowe dla nauczycieli i trenerów. Zbigniew Kaczkowski, Zuzanna Oleksińska Całkowity budżet projektu: 1 244 319 Koszt kwalifikowany: 1 011 069 Udział finansowy KE: 489 157 Udział finansowy NFOŚiGW: 451 612 Wkład własny beneficjentów: 303 550 (w tym udział finansowy WFOŚiGW: 1

Bardziej szczegółowo

Ekologia. Transport II stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Ekologia. Transport II stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Ekologia Nazwa modułu w języku angielskim Ecology Obowiązuje od roku akademickiego

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy z biologii do klasy III gimnazjum nr programu DKW-4014-96/99

Plan wynikowy z biologii do klasy III gimnazjum nr programu DKW-4014-96/99 Plan wynikowy z biologii do klasy III gimnazjum nr DKW-4014-96/99 1. Ekologia a ochrona środowiska i ochrona 2. Czym jest gatunek? Znaczenie pojęć: ekologia, ochrona, ochrona Środowiska podwójne nazewnictwo

Bardziej szczegółowo

Ekologia 10/7/2018. Organizacja wykładów 2018/2019 (13 x ~100 min) Nasza współpraca. 1. Organizacja i przedmiot kursu 2.

Ekologia 10/7/2018. Organizacja wykładów 2018/2019 (13 x ~100 min) Nasza współpraca. 1. Organizacja i przedmiot kursu 2. Prof. dr hab. Ryszard Laskowski Instytut Nauk o Środowisku ul. Gronostajowa 7, pok. 2.1.2 http://www.cyfronet.krakow.pl/~uxlaskow konsultacje: wtorki, 13.00-14.30 1. Organizacja i przedmiot kursu 2. Ekosystemy

Bardziej szczegółowo

Projekt Ekosystem lasu

Projekt Ekosystem lasu Projekt Ekosystem lasu Adresaci projektu: uczniowie klas III gimnazjum Formy i metody pracy: praca grupowa, metoda projektów Czas realizacji: 4 tygodnie Cele projektu: Cel główny: Badanie struktury i funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Temat: Czym zajmuje się ekologia?

Temat: Czym zajmuje się ekologia? Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos

Bardziej szczegółowo

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM DZIAŁ I, II i III: RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA Uczeń umie wymienić niektóre czynności żywego organizmu. Uczeń wie, co to jest komórka. Uczeń umie wymienić niektóre czynności

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe z przyrody. Klasa 4. Dział 1 MY I PRZYRODA. Dział 2 MOJA OKOLICA

Wymagania programowe z przyrody. Klasa 4. Dział 1 MY I PRZYRODA. Dział 2 MOJA OKOLICA Wymagania programowe z przyrody Klasa 4 Dział 1 MY I PRZYRODA wyjaśnia, co to jest przyroda, wymienia elementy przyrody ożywionej i nieożywionej oraz wskazuje zachodzące między nimi zależności, wymienia

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ochroną środowiska

Zarządzanie ochroną środowiska Zarządzanie ochroną Tomasz Poskrobko Zakres wykładów Teoretyczne aspekty nauki o zarządzaniu środowiskiem. Organy i urzędy oraz środki środowiskiem. Polityka ekologiczna. Programowanie i planowanie ochrony.

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA

EKOLOGIA Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA EKOLOGIA Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA Studia stacjonarne licencjackie II rok, semestr zimowy Wykład 45 godzin W. 1. Wprowadzenie i pojęcia podstawowe. Ziemia jako środowisko życia. 1. Wprowadzenie 2. Definicje

Bardziej szczegółowo

AFRYKA I JEJ GŁÓWNE EKOSYSTEMY

AFRYKA I JEJ GŁÓWNE EKOSYSTEMY Biologia (SP) AFRYKA I JEJ GŁÓWNE EKOSYSTEMY Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: rozpoznaje na ilustracji i lokalizuje na mapie główne ekosystemy Afryki (las równikowy, sawanna, pustynia gorąca)

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15 Spis treści Przedmowa........................................... 11 1. Wstęp............................................ 15 1.1. Czego czytelnik powinien się spodziewać po tej książce?............. 15

Bardziej szczegółowo

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A ..................................... Imię i nazwisko Wersja A Test podsumowujący rozdział III Ochrona przyrody.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 15 zadań. rzy każdym poleceniu

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Ekologia. 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne. 3. POZIOM STUDIÓW: II stopień

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Ekologia. 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne. 3. POZIOM STUDIÓW: II stopień KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Ekologia 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW: II stopień 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 2 6. LICZBA GODZIN: 15 7.

Bardziej szczegółowo

Ochrona środowiska. Pojęcia podstawowe

Ochrona środowiska. Pojęcia podstawowe Ochrona środowiska Pojęcia podstawowe środowisko [def. wg ustawy Prawo ochrony środowiska z dn. 27.04.2001 r.]: ogół elementów przyrodniczych, w tym przekształconych w wyniku działalności człowieka, a

Bardziej szczegółowo

Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi

Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi Las w krajobrazie Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi Zajmują: - 8 % powierzchni całego globu - 30 %

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r.

Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r. Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie: utworzenia na Wydziale Leśnym kierunku studiów ochrona przyrody na poziomie studiów drugiego stopnia

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 866 9

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 78 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 504 9 Organizmy

Bardziej szczegółowo

Ochrona lasu a ochrona przyrody

Ochrona lasu a ochrona przyrody Ochrona lasu a ochrona przyrody Andrzej Grzywacz, Ewa Referowska-Chodak (Wydział Leśny SGGW) IX Zimowa Szkoła Leśna IBL Sękocin Stary, 14-16 marca 2017 r. Metodyka badań R. Rogoziński Zakres prac Szczegółowa

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE ROZDZIAŁ PIERWSZY 1. EKOLOGIA ORGANIZMÓW CZYNNIKI KLIMATYCZNE Promieniowanie Promieniowanie jako czynnik

WPROWADZENIE ROZDZIAŁ PIERWSZY 1. EKOLOGIA ORGANIZMÓW CZYNNIKI KLIMATYCZNE Promieniowanie Promieniowanie jako czynnik WPROWADZENIE ROZDZIAŁ PIERWSZY 1. EKOLOGIA ORGANIZMÓW. 1.1. CZYNNIKI KLIMATYCZNE 1.1.1. Promieniowanie 1.1.1.1. Promieniowanie jako czynnik ograniczający. 1.1.1.2. Promieniowanie w róŝnych warstwach atmosfery

Bardziej szczegółowo

Las jako zjawisko geograficzne

Las jako zjawisko geograficzne Las jako zjawisko geograficzne (Biomy leśne) (Las w biosferze) Lasy (ekosystemy, formacje leśne, biomy) występują wszędzie tam, gdzie: - odpowiedni klimat - odpowiednia gleba - zanieczyszczenie środowiska

Bardziej szczegółowo

Przedmiot Podstawy ekologii i ochrony środowiska EOS. studiów 9 4

Przedmiot Podstawy ekologii i ochrony środowiska EOS. studiów 9 4 Przedmiot Podstawy ekologii i ochrony środowiska kod TR/1/PP/ EOS nr w planie ECTS studiów 9 4 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia I o Rok/Semestr I/2 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 796 8 Organizmy modelowe w badaniach

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 5 do opracowania

Załącznik nr 5 do opracowania 1 Załącznik nr 5 do opracowania KLASYFIKACJA I CHARAKTERYSTYKA zewnętrznych funkcji lasu wraz z metodyką ustalania wartości nieruchomości leśnych jako dobra wspólnego (dokument przewidziany do istotnej

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA. Na ocenę dobrą uczeń:

PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA. Na ocenę dobrą uczeń: PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA DZIAŁ Podstawy dziedziczenia cech Na ocenę niedostateczną Nie opanował wymagań programowych Na ocenę dopuszczającą wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się DNA

Bardziej szczegółowo

Dział I Powitanie biologii

Dział I Powitanie biologii Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska 1. 2. 3. 4. w. w. w. w. aud. lab. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska 8 Organizmy modelowe w badaniach toksykologicznych 10

Bardziej szczegółowo

E f e k t y k s z t a ł c e n i a. Poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji: poziom 6. Tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta:

E f e k t y k s z t a ł c e n i a. Poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji: poziom 6. Tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta: Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: E f e k t y k s z t a ł c e n i a Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 207 Senatu UMK z dnia 29 listopada 2016 r. Biologii i Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

1. Co to jest las 3. 2. Pielęgnacja drzewostanu.4. 3. Co nam daje las..5. 4. Zagrożenia lasu..6. 5. Monitoring lasu..7. 6. Ochrona lasu..

1. Co to jest las 3. 2. Pielęgnacja drzewostanu.4. 3. Co nam daje las..5. 4. Zagrożenia lasu..6. 5. Monitoring lasu..7. 6. Ochrona lasu.. 1. Co to jest las 3 2. Pielęgnacja drzewostanu.4 3. Co nam daje las..5 4. Zagrożenia lasu..6 5. Monitoring lasu..7 6. Ochrona lasu.. 8 Las jest jednym z najważniejszych z odnawialnych zasobów przyrody,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne kl. IV. Dzi ał pro gra mu I. Ja i moje otoczenie. Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający

Wymagania edukacyjne kl. IV. Dzi ał pro gra mu I. Ja i moje otoczenie. Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Wymagania edukacyjne kl. IV Dzi ał pro gra mu I. Ja i moje otoczenie Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający wymienia czynniki pozytywne i negatywne wpływające na jego samopoczucie

Bardziej szczegółowo

Konkurs Przyrodniczy dla uczniów szkół podstawowych województwa mazowieckiego w roku szkolnym 2011/2012. Ziemia naszym domem

Konkurs Przyrodniczy dla uczniów szkół podstawowych województwa mazowieckiego w roku szkolnym 2011/2012. Ziemia naszym domem Konkurs Przyrodniczy dla uczniów szkół podstawowych województwa mazowieckiego w roku szkolnym 2011/2012 Ziemia naszym domem Ponieważ Ziemia opiekuje się nami zaopiekujmy się Ziemią. Odwzajemniajmy miłość

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum Ocena dopuszczająca otrzymuje określa zadania ekologii, ochrony środowiska i ochrony przyrody rozpoznaje po 2-3 gatunki roślin, zwierząt i grzybów

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 NR I TEMAT DZIAŁ 1. PODSTAWY DZIEDZICZENIA CECH 1. Budowa i znaczenie DNA wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się

Bardziej szczegółowo

Bioróżnorodność gwarancją rozwoju i przeżycia dla przyszłych pokoleń

Bioróżnorodność gwarancją rozwoju i przeżycia dla przyszłych pokoleń Bioróżnorodność gwarancją rozwoju i przeżycia dla przyszłych pokoleń Różnorodność biologiczna oznacza zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach których są częścią.

Bardziej szczegółowo

Ścieżk a edukac yjna. Wymagania programowe. Nr lekcji. Metoda pracy. Temat lekcji

Ścieżk a edukac yjna. Wymagania programowe. Nr lekcji. Metoda pracy. Temat lekcji WYNIKOWY PLAN Z BIOLOGII KL.II w szkole średniej na podbudowie gimnazjum (technikum mechaniczne czteroletnie, handlowe czteroletnie 1 godz. tygodniowo) ZAKRES PODSTAWOWY Nr programu DKOS-4015-5/02 - OPERON

Bardziej szczegółowo

Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia?

Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia? Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia? Dr inż. Krzysztof Klimaszewski Warszawa, 10.09.2014 r. Projekt "O bioróżnorodności dla przyszłości - czyli jak uczyć, że sarna nie jest żoną jelenia" korzysta

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU wyróżnia elementy żywe i nieożywione w obserwowanym ekosystemie oblicza zagęszczenie wybranej rośliny na badanym terenie określa znaczenie wiedzy ekologicznej w życiu

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie środowiskiem i ekologia Environmental management and ecology

Zarządzanie środowiskiem i ekologia Environmental management and ecology Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014

Bardziej szczegółowo

Biologiczne podstawy ochrony przyrody - A. S. Pullin

Biologiczne podstawy ochrony przyrody - A. S. Pullin Biologiczne podstawy ochrony przyrody - A. S. Pullin Spis treści Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa CZĘŚĆ I Rozdział 1. Świat przyrody Co mamy do stracenia? RóŜnorodność Ŝywych organizmów Wzorce

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8. Szkoły Podstawowej im. Haliny Grabowskiej Zety w Chlinie. na rok szkolny 2018/2019

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8. Szkoły Podstawowej im. Haliny Grabowskiej Zety w Chlinie. na rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Szkoły Podstawowej im. Haliny Grabowskiej Zety w Chlinie na rok szkolny 2018/2019 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta 1 NR I TEMAT LEKCJI Ocena dopuszczająca Ocena

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai

EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Ekologiczne i społeczne aspekty biotechnologii Ecological and social aspects of biotechnology Kierunek: biotechnologia Kod przedmiotu: Rodzaj przedmiotu: treści kierunkowych Rodzaj zajęć:

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 DZIAŁ 1. PODSTAWY DZIEDZICZENIA CECH 1. Budowa i znaczenie DNA wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się DNA określa rolę DNA w przechowywaniu i

Bardziej szczegółowo

Żywność i zasoby naturalne LEKCJA 1. Partnerzy: ZRÓWNOWAŻONE SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

Żywność i zasoby naturalne LEKCJA 1. Partnerzy: ZRÓWNOWAŻONE SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej Żywność i zasoby naturalne Partnerzy: LEKCJA 1 ZRÓWNOWAŻONE SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej Zrównoważone systemy żywnościowe https://envirogroup22.files.wordpress.com/2016/02/enviro-1.png

Bardziej szczegółowo

materiały do wykonania gałązki logicznej wycięte elementy, papier typu flipchart lub formatu A1, klej.

materiały do wykonania gałązki logicznej wycięte elementy, papier typu flipchart lub formatu A1, klej. Biologia (NPP: SP kl. 6 8, SPP: GIM kl. 2 3) Przyroda (SPP: SP kl. 6) Afryka i jej główne ekosystemy Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: rozpoznaje na ilustracji i lokalizuje na mapie główne

Bardziej szczegółowo

Wynikowy plan nauczania z biologii dla klasy III gimnazjum oparty na podręczniku Puls życia 3

Wynikowy plan nauczania z biologii dla klasy III gimnazjum oparty na podręczniku Puls życia 3 Wynikowy plan nauczania z biologii dla klasy gimnazjum oparty na podręczniku Puls życia 3 ział programu Temat lekcji i treść nauczania Termin Wymagania podstawowe uczeń poprawnie: Kat. S.w. Wymagania ponadpodstawowe

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Ekologia KOD WF/II/st/2

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Ekologia KOD WF/II/st/2 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Ekologia KOD WF/II/st/2 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr 5. LICZBA PUNKTÓW

Bardziej szczegółowo

Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia

Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 morzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia Cel przedmiotu: Poznanie zasad wykonywania

Bardziej szczegółowo

Bioróżnorodność a organizmy inwazyjne

Bioróżnorodność a organizmy inwazyjne TEMAT LEKCJI: TEMAT LEKCJI: Bioróżnorodność a organizmy inwazyjne AUTOR: PRZEDMIOT: Biologia (druga klasa technikum; scenariusz może być realizowany w ramach zajęć pozalekcyjnych) CZAS TRWANIA: 90 minut

Bardziej szczegółowo

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie Model odpowiedzi i schemat punktowania do zadań stopnia wojewódzkiego Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z Biologii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 Za

Bardziej szczegółowo

Staw jako ekosystem. Cel zajęć: Cele operacyjne: Czas trwania: Miejsce zajęć: Pomoce dydaktyczne: Przebieg zajęć: EKOSYSTEM Biocenoza Biotop

Staw jako ekosystem. Cel zajęć: Cele operacyjne: Czas trwania: Miejsce zajęć: Pomoce dydaktyczne: Przebieg zajęć: EKOSYSTEM Biocenoza Biotop Staw jako ekosystem. Cel zajęć: scharakteryzowanie stawu jako ekosystemu. Cele operacyjne: Uczeń: - rozpoznaje i nazywa elementy biocenozy i biotopu stawu, - rozróżnia producentów, konsumentów i destruentów,

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY

PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY 1. Pierwszy Park Narodowy utworzono w Stanach Zjednoczonych. 2. Główną przyczyną "kwaśnych deszczy" są tlenki azotu i siarki. 3. Odzyskiwanie surowców z materiałów

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Zespół dydaktyczny

KARTA KURSU. Zespół dydaktyczny Ochrona Środowiska, stopień I studia stacjonarne KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Ekologia ogólna General ecology Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator Dr hab. inż. Tomasz Zielonka Zespół dydaktyczny dr.

Bardziej szczegółowo

Biologia Klasa 8 AUTORZY:

Biologia Klasa 8 AUTORZY: Wymagania edukacyjne i kryteria na poszczególne oceny szkolne w odniesieniu do realizowanych treści programowych oraz sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów: - obserwacja działań uczniów na

Bardziej szczegółowo

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa Biologia i ekologia Status Obowiązkowy Wydział / Instytut Instytut Nauk Technicznych Kierunek inżynieria środowiska Specjalność

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi

Bardziej szczegółowo

Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony

Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony Fot. Krameko. Opactwo Benedyktynów w Tyńcu, widok ze skały Okrążek. Szczegółowe cele ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego

Bardziej szczegółowo

Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych

Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych Adam Kwiatkowski RDLP w Białymstoku Około 30% powierzchni kraju to lasy A. K.

Bardziej szczegółowo

Dzienniczek. Polnej Bioróżnorodności

Dzienniczek. Polnej Bioróżnorodności Dzienniczek Polnej Bioróżnorodności Liga Ochrony Przyrody Okręg w Szczecinie Wprowadzenie Drogi miłośniku przyrody, bioróżnorodność jest jednym z podstawowych filarów rozwoju życia na Ziemi. Każdy jej

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GIS n Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GIS n Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Biologia i ekologia Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GIS-1-305-n Punkty ECTS: 4 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA - CYKLE BIOGEOCHEMICZNE

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA - CYKLE BIOGEOCHEMICZNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA - CYKLE BIOGEOCHEMICZNE Podstawą funkcjonowania ekosystemu jest przepływ energii i obiegi materii. Obieg materii dotyczy naturalnego krążenia pierwiastków chemicznych,

Bardziej szczegółowo

dotychczasowych lustracji terenu rezerwatu, plan urządzenia lasu, miejscowy plan zagospodarowania

dotychczasowych lustracji terenu rezerwatu, plan urządzenia lasu, miejscowy plan zagospodarowania Załącznik nr 1 ZAKRES DOKUMENTACJI 1. Wykaz publikowanych i niepublikowanych opracowań przydatnych do sporządzenia projektu planu (w tym dokumentacja dotycząca rezerwatu zgromadzona przez Zamawiającego,

Bardziej szczegółowo

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 (Biogeografia ekologiczna i ewolucyjna) WYKŁAD 1 January Weiner INOŚ ORGANIZACJA KURSU OK. 15 SPOTKAŃ: WYKŁADY OBECNOŚĆ NIE JEST OBOWIĄZKOWA, ALE ZALECANA JEDNO ZADANIE DOMOWE

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa 9 ROZDZIAŁ I

Spis treści. Przedmowa 9 ROZDZIAŁ I Spis treści Przedmowa 9 ROZDZIAŁ I Wybrane zagadnienia z ekologii 11 1.1. Charakterystyka poziomów organizacji biosfery 14 1.1.1. Gatunek 14 1.1.2. Populacja 14 1.1.2.1. Zagęszczenie populacji 15 1.1.2.2.

Bardziej szczegółowo

Ekologiczna ścieżka edukacyjna

Ekologiczna ścieżka edukacyjna Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość

Bardziej szczegółowo

Ochrona przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

Ochrona przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Ochrona przyrody S Ochrona przyrody Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Formy ochrony przyrody art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Parki narodowe Rezerwaty przyrody

Bardziej szczegółowo

Wychowanie ekologiczne w kl.vi

Wychowanie ekologiczne w kl.vi Wychowanie ekologiczne w kl.vi Autor: Burczyk T. 20.04.2008. - 2000 ZSP Kleszczewo Kościerskie Wychowanie ekologiczne w klasie szóstej Założeniem Wychowania Ekologicznego jest zbliżenie ucznia do przyrody.

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie technologii informacyjnej i geoinformacyjnej w nauczaniu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej

Zastosowanie technologii informacyjnej i geoinformacyjnej w nauczaniu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej Zastosowanie technologii informacyjnej i geoinformacyjnej w nauczaniu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej dr Renata Stoczkowska MSCDN Wydział w Warszawie Zagadnienia wymagające zastosowania mapy:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy IIIT

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy IIIT Elementy ekologii i ochrony Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy IIIT Wymagania edukacyjne BIOLOGIA Podstawowe ( ocena dopuszczająca i dostateczna) Ponadpodstawowe ( ocena dobra i bardzo dobra) Ewolucyjne

Bardziej szczegółowo

EKOSYSTEMY. Opracowała: mgr inż. Karolina Wesołowska

EKOSYSTEMY. Opracowała: mgr inż. Karolina Wesołowska ISTOTA EKOSYSTEMU W NASZYM ŻYCIU Obserwując otaczający nas świat spróbujmy przez chwilę zastanowić się nad jego funkcjonowaniem. Możemy łatwo zauważyć, że pomiędzy tworzącymi go elementami zachodzą różnego

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE

BIOLOGIA MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE SCENARIUSZ LEKCJI PRZEDMIOT: BIOLOGIA TEMAT: MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE AUTOR SCENARIUSZA: mgr Agnieszka Kowalik OPRACOWANIE ELEKTRONICZNO GRAFICZNE : mgr Beata Rusin TEMAT LEKCJI Materia i energia

Bardziej szczegółowo