Podstawy prawne i zakres. Marta Klimkowska-Misiak Przewodnicząca zespołu ds. ubezpieczeń Naczelnej Rady Lekarskiej

Transkrypt

1 Ubezpieczenia obowiązkowe odpowiedzialności cywilnej lekarza Podstawy prawne i zakres Marta Klimkowska-Misiak Przewodnicząca zespołu ds. ubezpieczeń Naczelnej Rady Lekarskiej

2 Agenda 1. Definicja pojęcia odpowiedzialno ść i jej rodzaje 2. Ubezpieczenie obowiązkowe w świetle ustawy o ubezpieczeniu obowiązkowym, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych 3. Dlaczego ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej lekarza jest dla niego ważne? 4. Obowiązki ubezpieczeniowe lekarza w świetle przepisów prawa obowiązującego w 2011 roku 5. Regulacje prawne dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wynikające z wejścia w życie ustawy o działalności leczniczej

3 Odpowiedzialność to konieczno ść, obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje czyny i ponoszenie za nie konsekwencji Rodzaje odpowiedzialności: powszechna: karna, represyjna - za popełnienie przestępstwa cywilna, odszkodowawcza - za wyrządzon ą szkod ę lub krzywd ę majątkową przesłanki poniesienia odpowiedzialności cywilnej (szkoda, związek przyczynowy, wina) szczególna: zawodowa - za przewinienia zawodowe

4 Odpowiedzialność c.d. W etyce odpowiedzialno ść jest określana jako świadomo ść człowieka za czyny wykonane bąd ź niewykonanie czynów, a więc za zachowanie nakazane lub zakazane norm ą moraln ą i oceniane jest pozytywnie lub negatywnie. Odpowiedzialno ść zawodowa to obowiązek moralny lub prawny ponoszenia konsekwencji za wykonane osobiście lub polecone innej osobie do wykonania czynności zawodowe lub za ich zaniedbanie bąd ź zaniechanie. Jest związana z przynależno ści ą do określonej grupy zawodowej i wiąże si ę z interpretacj ą przyjętych przez t ę grup ę norm określonych m.in w kodeksie deontologicznym (kadra kierownicza odpowiada za to komu zleciła zadania i jakie stworzyła warunki do ich realizacji).

5 Cechy charakterystyczne dla ubezpieczeń obowiązkowych wynikające z treści poszczególnych artykułów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... Art. 4 ust. 4 s ą to ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez RP, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy Art. 5 ust. 2 zakład ubezpiecze ń nie może odmówi ć zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego jeżeli w ramach prowadzonej działalności zawiera takie umowy ubezpieczenia Art. 5 ust. 3 MF określa w drodze Rozporządzenia rodzaj i zakres dokumentu potwierdzającego spełnienie obowiązku zawarcia umowy

6 Cechy charakterystyczne dla ubezpieczeń obowiązkowych wynikające z treści poszczególnych artykułów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... Art. 7 określa sum ę gwarancyjn ą lub sum ę ubezpieczenia stanowiąc ą górn ą granice odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń Art. 9 umowa ubezp. OC obejmuje odpowiedzialno ść cywiln ąpodmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależnego wykonania zobowiązania Art. 9a obejmuje szkody o jakich mowa w Art. 9, będ ące następstwem zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia

7 Cechy charakterystyczne dla ubezpieczeń obowiązkowych wynikające z treści poszczególnych artykułów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... Art. 11 ust. 2 obejmuje równie ższkody będ ące wynikiem rażą cego niedbalstwa ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność Art. 11 ust. 3 mówi, że zakładowi przysługuje prawo dochodzenia od ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialno ść zwrotu odszkodowania za szkody określone w ust. 2, a także w przypadku jeżeli szkoda została wyrządzona przez ubezpieczonego lub osoby..., w stanie: po użyciu alkoholu pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii

8 Cechy charakterystyczne dla ubezpieczeń obowiązkowych wynikające z treści poszczególnych artykułów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... Art. 12 niezapłacenie raty składki w terminie nie powoduje ustania odpowiedzialności ubezpieczyciela Art 14 określa tryb wypłaty odszkodowania: 30 dni od informacji o szkodzie od poszkodowanego lub uprawnionego jeśli komplikacje - 14 dni od ostatecznego ustalenia szkody i wysokości odszkodowania, nie dłużej ni ż90 dni od zgłoszenia niemożno ść wypłacenia jeżeli toczy si ępostępowanie cywilne lub karne

9 Cechy charakterystyczne dla ubezpieczeń obowiązkowych wynikające z treści poszczególnych artykułów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... Art 15 ubezpieczyciel powinien zwróci ć koszty poniesione w celu zapobieżenia zwiększenia szkody oraz niezbędne koszty obrony w postępowaniu karnym i koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu cywilnym, poniesione na polecenie lub za zgod ą zakładu ubezpieczeń

10 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza JEDYNY RODZAJ ODPOWIEDZIALNOŚCI JAK Ą MOŻNA UBEZPIECZYĆ

11 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Ubezpieczenie OC zabezpiecza lekarza przed roszczeniami pacjentów z tytułu błędów medycznych czyli sytuacji, gdy: nie rozpoznał nieprawidłowo leczył zaniedba ł lub zlekceważy ł objawy podj ął si ę leczenia, mimo że nie posiada ł odpowiedniej biegłości

12 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza a zatem - gdy nie zrobi ł dla chorego wszystkiego, co móg ł i powinien Błąd medyczny - przesłanki i jego rodzaje wg dr Elżbiety Skupień Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie

13 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Szkoda - strata materialna lub moralna - uszczerbek, może by ć wyrządzona na: osobie poprzez naruszenie dóbr osobistych człowieka: życie, zdrowie, integralno ść cielesna, godność mieniu - uszczerbek dotyczący składników majątkowych poszkodowanego

14 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Stale rośnie świadomo ść ubezpieczeniowa wśród pacjentów. Wzrasta liczba roszcze ń związanych ze szkodami wyrządzonymi przy wykonywaniu czynności medycznych spowodowanych głównie błędami lekarskimi i zarażeniami chorobami zakaźnymi przede wszystkim wzw, a także w związku ze szkodami powstałymi na skutek naruszenia praw pacjenta, do których nale żą w szczególności:

15 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Prawo do: Świadcze ń zdrowotnych, Informacji, Tajemnicy informacji, Wyrażenia zgody na udzielanie świadcze ńzdrowotnych, Poszanowania intymności i zgodności, Dostępności do dokumentacji medycznej, Zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lub orzecze ńlekarza Opieki duszpasterskiej itd.

16 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Wzrasta warto ść zasądzanych sum odszkodowa ń. w 2ooo roku Sąd Najwyższy zasądził 10. ty ś zł otych tytułem odszkodowania za zakażenie wirusem żó łtaczki typu C w 2006 roku zasądzona kwota to 150. ty ś złotych

17 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Roszczenia zgłaszane s ą z dużym opóźnieniem w stosunku do daty w której zdarzenie miało miejsce (nie zwalnia to nas z odpowiedzialności). Art. 442 &3 w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończy ć si ę wcześniej ni żz upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedzia ł si ę o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

18 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Poszkodowany może dochodzi ć od lekarza lub ubezpieczyciela następujących świadcze ń: jednorazowego zado ść uczynienia odszkodowania z tytułu utraconych dochodów pokrycia tzw. utraconych korzyści pokrycia niezbędnych kosztów leczenia renty na zwiększone potrzeby pokrycia kosztów przekwalifikowania zawodowego

19 Ważność ubezpieczenia OC dla lekarza Z roszczeniem może wystąpi ć sam poszkodowany jak jego najbliższa rodzina. Jeśli w wyniku zdarzenia poszkodowany zmar ł, to rodzina może wystąpi ć o dodatkowe świadczenia: pokrycie kosztów pochówku i nagrobka rent ę alimentacyjną zadośćuczynienie za doznan ą krzywd ę i cierpienie

20 Obowiązkowe ubezpieczenia OC obowiązujące w 2011 roku Były zawierane na podstawie poniższych przepisów, zawartych w niżej wymienionych ustawach: z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

21 Obowiązkowe ubezpieczenia OC obowiązujące w 2011 roku Jeżeli taka umowa jeszcze obowiązuje, to now ą umow ę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawiera si ę najpóźniej w ostatnim dniu obowiązywania dotychczasowej umowy, nie później jednak ni żdo 31 grudnia 2012 roku.

22 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej wprowadziła obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej dla wszystkich podmiotów wykonujących działalno ść lecznicz ą, do których nale żą : przedsiębiorcy we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej (art. 17, ust. 1, pkt. 4) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej jednostki budżetowe instytuty badawcze prowadz ce badania naukowe i prace rozwojowe w ą dziedzinie nauk medycznych

23 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zada ń w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie przez nie działalności leczniczej kościoły lub związki wyznaniowe praktyki zawodowe wykonywane przez lekarzy i lekarzy dentystów (art. 18 ust. 1, pkt. 5) praktyki zawodowe wykonywane przez pielęgniarki i położne (np. art. 19, ust. 1, pkt. 7) Jest to warunek podjęcia i prowadzenia działalności leczniczej zgodnie z ustaw ą o działalności leczniczej.

24 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem udzielania świadcze ń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadcze ńzdrowotnych.

25 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Szeroki zakres ochrony Ubezpieczenie OC obejmuje wszystkie szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego, które miało miejsce w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, będ ące następstwem udzielania świadcze ń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadcze ń zdrowotnych - bez możliwo ści umownego ograniczenia odpowiedzialności zakładu ubezpiecze ń.

26 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Wyłączenia Ubezpieczenie OC nie obejmuje szkód wyrządzonych przez podmiot wykonujący działalno ść lecznicz ą w przypadku: pozbawienia lub w okresie zawieszenia prawa do prowadzenia działalności leczniczej polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie rzeczy polegających na zapłacie kar umownych powstałych w skutek działa ń wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru

27 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Wyłączenia Obejmuje szkody będ ące następstwem zabiegów chirurgii plastycznej lub zabiegów kosmetycznych, jednak tylko jeśli s ąudzielane w przypadkach będących następstwem wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstwem jej leczenia.

28 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Wysoki poziom sumy gwarancyjnej Suma gwarancyjna jest uzależniona od rodzaju podmiotu świadczącego działalno ść lecznicz ą np. dla lekarza lub lekarza dentysty wykonującego działalno ść lecznicz ą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualna praktyka lekarska - suma gwarancyjna została określona jako równowarto ść: 75 tysięcy euro za jedno zdarzenie 350 tysięcy euro na wszystkie zdarzenia

29 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Wysoki poziom sumy gwarancyjnej 200 tysięcy euro za jedno zdarzenie 1 milion euro na wszystkie zdarzenia dla podmiotu leczniczego, o którym mowa w art. 4 ust. 1 cytowanej ustawy wykonującego działalno ść lecznicz ą, o której mowa w art. 8 pkt.1

30 Obowiązkowe ubezpieczenie OC w roku 2012 c.d. Obligatoryjna data zawarcia umowy Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzie ńrozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej. Kierownik danego podmiotu niezwłocznie ( nie później ni żw terminie 7 dni od zawarcia umowy) przekazuje organowi prowadzącemu rejestr, dokumenty ubezpieczenia potwierdzające zawarcie umowy ubezpieczenia wystawione przez ubezpieczyciela. W zależno ści od rodzaju podmiotu organem prowadzącym rejestr jest wojewoda, okręgowa izba lekarska, bąd źokręgowa izba pielęgniarek i położnych.

31 Dziękuję za uwagę