RAPORT ROCZNY za 2018 Ruch lotniczy w FIR Warszawa

Transkrypt

1 RAPORT ROCZNY za 218 Ruch lotniczy w FIR Warszawa [STAT/ASM/18] Dział Planowania Strategicznego ASM (OSZ) Oznaczenie klasyfikacyjne : STAT/ASM/PL Wersja dokumentu : 1. Data wydania : Status dokumentu : RAPORT OŚRODEK PLANOWANIA STRATEGICZNEGO ASM1

2 STRONA IDENTYFIKACJI DOKUMENTU Dział Planowania Strategicznego ASM 1 ii

3 TYTUŁ Raport roczny za 218 ruch lotniczy w FIR Warszawa OZNACZENIE REFERENCYJNE: WYDANIE: 219 STAT/ASM/PL DATA WYDANIA: Abstrakt Raport roczny przedstawia statystyki dotyczące ruchu lotniczego w FIR Warszawa w roku 218. Opisuje wielkość i natężenie ruchu tranzytowego, krajowego, lotów międzynarodowych, a także liczbę operacji na poszczególnych lotniskach kontrolowanych. W Raporcie przedstawiono również statystykę ilości operacji lotniczych w przestrzeni odpowiedzialności FIS. Oddzielną część poświęcono analizie wykorzystania struktur przestrzeni powietrznej (TRA, TSA, EPD itp.). Słowa kluczowe PANSA Statystyki FUA ATS DMEAN KONTAKT Arkadiusz Spaltabaka tel: Jedn. Org.: O - OS - OSZ STATUS I RODZAJ DOKUMENTU STATUS KLASYFIKACJA DOSTĘPNOŚĆ Projekt Publiczny Intranet Projekt do akceptacji Internet EATMP Propozycja wydania Zastrzeżony Wersja papierowa Zaakceptowany Wewnętrzny PAŻP SYSTEM PODSTAWOWY KOPIA ELEKTRONICZNA MEDIA OPROGRAMOWANIE Microsoft Windows XP Typ: Dysk twardy MS Word 23 PL Dział Planowania Strategicznego ASM 1 iii

4 STRONA PUSTA Dział Planowania Strategicznego ASM 1 iv

5 POLSKA AGENCJA ŻEGLUGI POWIETRZNEJ DZIAŁ PLANOWANIA STRATEGICZNEGO ASM 1 UL.WIEŻOWA WARSZAWA POLSKA LOKALIZACJA: CZRL WARSZAWA DZIAŁ PLANOWANIA STRATEGICZNEGO ASM 1 TELEFON: FAKS: STRONA WWW: GODZINY PRACY: PON.-PT. 7:-15: (z wyłączeniem świąt państwowych) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 v

6 STRONA PUSTA Dział Planowania Strategicznego ASM 1 vi

7 Definicje i skróty AAGR ACC AIP ANSP Average Annual Growth Rate Area Control Centre or Area Control Aeronautical Information Publication Air Navigation Service Provider Średnioroczny współczynnik wzrostu Ośrodek kontroli obszaru lub kontrola obszaru Zbiór Informacji Lotniczych Dostawca usług żeglugi powietrznej ATM Air Traffic Management Zarządzanie ruchem lotniczym ATS Air Traffic Services Służby ruchu lotniczego ATZ Aerodrome Traffic Zone Strefa ruchu lotniskowego AUP Airspace Use Plan Plan użytkowania przestrzeni powietrznej AWY Airway Droga lotnicza CDR Conditional Routes Drogi warunkowe CNS Communication, Navigation and Surveillance Łączność, nawigacja i dozorowanie CTR Control Zone Strefa kontrolowana lotniska DMEAN ECAC Dynamic Airspace Management European Civil Aviation Conference Dynamiczne zarządzanie przestrzenią powietrzną Europejska Konferencja Lotnictwa Cywilnego ECIP European Convergence and Implementation Plan Europejski plan ujednolicenia standardów i harmonizacji ENR En-Route Trasowe (po trasie) ESRA EUROCONTROL Statistical Reference Area Rejon objęty statystykami EUROCONTROL EUROCONTROL European Organisation Europejska Organizacja for the Safety of Air Navigatioglugi ds. Bezpieczeństwa Że- Powietrznej FAB Functional Airspace Blocks Funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej FIR Flight Information Region Rejon informacji powietrznej FL Flight Level Poziom lotu ft feet stopy (miara odległości) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 vii

8 GAT General Air Traffic Ogólny ruch lotniczy IFR Instrument Flight Rules Przepisy wykonywania lotów według wskazań przyrządów ICAO INOP International Civil Aviation Organisation Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego Instrukcja operacyjna LCC Low Cost Carriers Tanie linie lotnicze LCIP Local Convergence and Implementation Plan Krajowy plan ujednolicenia standardów i harmonizacji MRT Military Route Stała trasa lotnictwa wojskowego PAŻP (PANSA) Polish Air Navigation Services Agency Polska Agencja Żeglugi Powietrznej PKB Produkt krajowy brutto RNAV Area Navigation Nawigacja obszarowa SID Standard Instrument Departure Standardowy odlot według wskazań przyrządów STAR Standard Instrument Arrival Standardowy dolot według wskazań przyrządów TFR TSA Feeding Routes Korytarze dolotowe do stref czasowo wydzielonych (TSA) TMA Terminal Control Area Rejon kontrolowany lotniska lub węzła lotnisk TRA Temporary Reserved Airspace Czasowo zarezerwowana przestrzeń powietrzna TSA Temporary Segregated Area Strefa czasowo wydzielona UAV Unmanned Aerial Vehicle Bezzałogowy statek powietrzny ULC Civil Aviation Office Urząd Lotnictwa Cywilnego UTC Co-ordinated Universal Time Uniwersalny czas skoordynowany VFR Visual Flight Rules Przepisy wykonywania lotów z widocznością Dział Planowania Strategicznego ASM 1 viii

9 Wskaźniki lokalizacji ICAO dla poszczególnych lotnisk WSKAŹNIK LOKALIZACJ MIEJSCOWOŚĆ WSKAŹNIK LOKALIZACJI EPBA ALEKSANDROWICE k/bielska Białej EPML MIELEC MIEJSCOWOŚĆ EPBB BABIĘTA EPMM MIŃSK MAZOWIECKI EPBC WARSZAWA BABICE EPND NOWA DĘBA EPBK BIAŁYSTOK KRYWLANY EPMO WARSZAWA/Modlin EPBO BORSK EPMR MIROSŁAWICE EPBY BYDGOSZCZ/Szwederowo EPNL ŁOSOSINA DOLNA k/nowego Sącza EPCE CEWICE EPNM NOWE MIASTO EPDA DARŁOWO EPNT NOWY TARG EPDE DĘBLIN EPOD DAJTKI k/olsztyna EPDR DRAWSKO POMORSKIE EPOK OKSYWIE EPEL ELBLĄG EPOM MICHAŁKÓW k/ostrowa Wlkp. EPGD GDAŃSK im. Lecha Wałęsy EPOP POLSKA NOWA WIEŚ k/opola EPGI LISIE KĄTY k/grudziądza EPPB POZNAŃ - Bednary EPGL GLIWICE EPPK KOBYLNICA k/poznania EPGM GIŻYCKO-MAZURY RESIDENCE EPPL PŁOCK EPGO GÓRASZKA EPPO POZNAŃ/Ławica EPGR GRYŹLINY EPPR PRUSZCZ GDAŃSKI EPGY GRĄDY EPPT PIOTRKÓW TRYBUNALSKI EPIN INOWROCŁAW (lotnisko cywilne) EPPW POWIDZ EPIR INOWROCŁAW (lotnisko wojskowe) EPPZ PRZASNYSZ EPIW IWONICZ EPRA RADOM EPJA JASTARNIA EPRG GOTARTOWICE k/rybnika EPJG JELENIA GÓRA EPRJ RZESZÓW EPKA MASŁÓW k/kielc EPRP PIASTÓW k/radomia EPKB KAZIMIERZ BISKUPI EPRU RUDNIKI EPKC KRAKÓW/Czyżyny EPRZ RZESZÓW/Jasionka EPKE KĘTRZYN EPSC SZCZECIN/Goleniów EPKI KIKITY EPSD SZCZECIN DĄBIE EPKK KRAKÓW/Balice EPSJ SOBIENIE EPKM KATOWICE Muchowiec EPSK SŁUPSK/Rędzikowo EPKN OPOLE/Kamień Śląski EPSN ŚWIDWIN EPKO KORNE EPSR KRĘPA k/słupska EPKP POBIEDNIK k/krakowa EPST TURBIA k/stalowej Woli EPKR KROSNO n/wisłokiem EPSU SUWAŁKI EPKS POZNAŃ/Krzesiny EPSW ŚWIDNIK k/lublina EPKT KATOWICE/Pyrzowice EPSY SZCZYTNO SZYMANY EPKW KANIÓW EPTM TOMASZÓW MAZOWIECKI EPLB LUBLIN EPTO TORUŃ EPLE LEGNICA EPWA Chopina w Warszawie EPLK ŁASK EPWI WICKO MORSKIE EPLL ŁÓDŹ/Lublinek EPWK KRUSZYN k/włocławka EPLR RADAWIEC k/lublina EPWR WROCŁAW/Strachowice EPLS STRZYŻEWICE k/leszna EPWS SZYMANÓW EPLU LUBIN EPWT WATOROWO EPLY ŁĘCZYCA EPZA ZAMOŚĆ EPMB MALBORK EPZB ZBOROWO EPMG MRĄGOWO EPZG ZIELONA GÓRA/Babimost EPMI MIROSŁAWIEC EPZN ŻAGAŃ EPMI MIROSŁAWIEC EPZR ŻAR k/żywca Dział Planowania Strategicznego ASM 1 ix

10 STRONA PUSTA Dział Planowania Strategicznego ASM 1 x

11 Spis treści Definicje i skróty... vii 2. Informacje ogólne Definicja ruchu lotniczego trasowego Źródło danych Zakres analizy danych statystycznych Statystyki ruchu lotniczego Ruch lotniczy krajowy (D) Ruch lotniczy między lotniskami RP i granicami FIR Warszawa (Arr/Dep) Ruch lotniczy tranzytowy (OF) Ruch lotniczy trasowy (D + Arr/Dep + OF) Operacje na lotniskach kontrolowanych Opóźnienia w ruchu trasowym Opłaty trasowe Główni przewoźnicy Tanie linie Lotnicze Statystyki ruchu lotniczego FIS Statystyki dotyczące wykorzystania elastycznych elementów przestrzeni powietrznej Analiza wykorzystania TSA (Temporary Segregated Area) Analiza wykorzystania EPD wydzielonych w formie stref niebezpiecznych Analiza wykorzystania TRA (Temporary Reserved Airspace) Korytarze dolotowe do stref TFR (Temporary Feeding Routes) Wojskowe trasy lotów MRT( Military Training Routes) Strefy ruchu lotniskowego ATZ (Aerodrome Traffic Zone) Rejon ograniczeń lotów, strefa pokazów lotniczych, strefa lotów akrobacyjnych (EA) 54 Dział Planowania Strategicznego ASM 1 11

12 2. Informacje ogólne 2.1 Definicja ruchu lotniczego trasowego Dla celów niniejszego opracowania przyjęto, że ruch lotniczy trasowy ( R ) jest sumą ruchu lotniczego tranzytowego ( OF ), ruchu lotniczego wykonywanego między lotniskami RP i granicami FIR Warszawa ( Arr/Dep ) i ruchu lotniczego kraj o- wego ( D ). W raporcie stosowany jest czas UTC. 2.2 Źródło danych źródeł: W niniejszym opracowaniu wykorzystano dane pochodzące z następujących CFMU Interactive Reporting (CIR), EUROCONTROL Network Manager; Digest - Annual 218 PAŻP dane systemu ARMS,( Pegasus_21, Zintegrowany system przetwarzania danych radarowych i danych planów lotów oraz ich prezent acji na stanowiskach operacyjnych) PAŻP dane CAT (Common Air Tool), Dokumenty CODA (Central Office for Delay Analysis), 2.3 Zakres analizy danych statystycznych Przeprowadzono analizę : a) wielkości ruchu lotniczego trasowego w latach , a w szczególności: 1) rozkładu ruchu w ciągu 1 roku, w celu określenia miesiąca o największym natężeniu ruchu lotniczego, 2) dynamiki ruchu lotniczego trasowego , 3) wzrostu ruchu lotniczego trasowego od 214 r. b) wielkości ruchu lotniczego między lotniskami RP i granicami FIR Warszawa w latach , a w szczególności: 1) rozkładu ruchu w ciągu 1 roku, w celu określenia miesiąca o największym natężeniu ruchu lotniczego, 2) dynamiki ruchu lotniczego między lotniskami RP i granicami FIR Warszawa , 3) wzrostu ruchu lotniczego między lotniskami RP i granicami FIR Warszawa od 214 r. c) wielkości ruchu lotniczego krajowego w latach , a w szczególności: 1) rozkładu ruchu w ciągu 1 roku, w celu określenia miesiąca o największym natężeniu ruchu lotniczego, 2) dynamiki ruchu lotniczego krajowego , 3) wzrostu ruchu lotniczego krajowego od 214 r. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 12

13 d) wielkości ruchu generowanego przez tanich przewoźników i ich wpływu na ruch trasowy w Polsce w latach e) liczby operacji lotniczych w głównych portach lotniczych w FIR Warszawa f) wielkości ruchu lotniczego FIS g) wykorzystania poszczególnych struktur przestrzeni powietrznej, z uwzględnieniem liczby oraz czasu zrealizowanych i niezrealizowanych rezerwacji (TSA, TRA, TFR, EA, EP D, MRT, ATZ) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 13

14 Ilośc wykonanych operacji lotniczych Dynamika wzrostu Liczba operacji 3. Statystyki ruchu lotniczego 3.1 Ruch lotniczy krajowy (D) W roku 218 wykonanych zostało operacji krajowych, o 1,9% więcej niż w roku 217. Szczegółowe informacje o liczbie operacji w poszczególnych miesi ą- cach lat ubiegłych oraz o tendencji w rozwoju ruchu prezentują poniższa tabela oraz wykresy. Ruch krajowy (214-Grudzień 218) Graficzna prezentacja ilości wykonanych operacji lotniczych w ruchu krajowym w FIR Warszawa, w latach ,% 12 79,5% 8,% 1 6,% ,4% 5,9% 21,6% 22,7% 15,1% 16,7% 2,1% 12,% -3,7% -7,8% 13,% 1,4% 3,3% -3,4% -4,% -1,7% ,5% -12,8% 6,7% 1,9% 11,1% 1,9% 4,% 2,%,% -2,% Ilość wykonanych operacji lotniczych w FIR Warszawa Dynamika Liniowy (Ilość wykonanych operacji lotniczych w FIR Warszawa) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 14

15 Ilość wykonanych operacji lotniczych Dynamika wzrostu [%] Liczba Operacji 3.2 Ruch lotniczy między lotniskami RP i granicami FIR Warszawa (Arr/Dep) Liczba operacji lotniczych typu Arr/Dep w 218 r. wyniosła W porównaniu do roku 217 odnotowano wzrost o 14,7%. Największą liczbę operacji zarejestrowano w sierpniu i wyniosła ona Szczegółowe informacje o liczbie operacji w poszczególnych miesiącach lat ubiegłych oraz o tendencji w rozwoju ruchu prezentują poniższa tabela oraz w ykresy. Doloty/Odloty (214 - Grudzień 218) Graficzna prezentacja ilości wykonanych operacji lotniczych w ruchu miedzynarodowym w FIR Warszawa, w latach ,% 35 22,4% 19,1% 2,% 3 17,3% 16,5% 14,9% 17,% 13,3% 14,7% 15,% ,1% 1,1% 11,3% 7,2% 7,2% 9,6% 9,2% 7,% 1,% 15 3,8% 2,6% 3,8% 2,3% 3,3% 5,% 1,% 5-5,% -7,9% -8,% ,% Ilość wykonanych operacji lotniczych w poszczególnych latach Dynamika Liniowy (Ilość wykonanych operacji lotniczych w poszczególnych latach) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 15

16 Poniższa mapka prezentuje największe potoki ruchu w kategorii Arr/Dep w roku 218. Są to głównie trasy europejskie (w pierwszej dziesiątce nie znalazł się ani jeden kierunek spoza Europy). W dalszym ciągu listę najpopularniejszych kierunków otwierają Niemcy z liczbą operacji, na drugim miejscu znalazła się Wielka Brytania z lotami. W porównaniu do 217 r. największe natężenie ruchu lotniczego odnotowano w potokach ruchu między Polską i Turcją (98,9%), Ukrainą (44,6%), Grecją (33,2%), Norwegią (2,8%) ,8% ,6% ,3% ,8% ,8% ,7% ,1% ,6% ,6% ,% ,2% ,2% ,9% Dział Planowania Strategicznego ASM 1 16

17 Ilość wykonanych operacji lotniczych Dynamika wzrostu Liczba Operacji 3.3 Ruch lotniczy tranzytowy (OF) Liczba operacji lotniczych tranzytowych w 218 r. wyniosła W porównaniu do roku 217 stanowi to wzrost o 8,%. Największą liczbę operacji zarejestrowano w lipcu i wyniosła ona (w roku 217 miesiącem o największym natężeniu ruchu był również lipiec z operacjami). Szczegółowe informacje o liczbie operacji w poszczególnych miesiącach lat ubiegłych oraz o tendencji w rozwoju ruchu prezentują poniższa tabela oraz wykresy. Ruch tranzytow y (214 - Grudzień 218) Graficzna prezentacja ilości wykonanych operacji lotniczych (TRANZYTY) w FIR Warszawa, w latach ,% 5 22,7% 25,% 19,3% 2,% 4 13,1% 15,6% 15,2% 14,% 14,5% 15,% 3 2 2,8% -,4% 1,8% 1,1% 3,% 7,8% 6,6% 8,4% 3,6% 3,2% 1,3% 6,9% 1,3% 8,% 1,% 5,%,% 1-3,8% -5,% ,2% -1,% Ilośc wykonanych operacji lotniczych w poszczególnych latach Dynamika Liniowy (Ilośc wykonanych operacji lotniczych w poszczególnych latach) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 17

18 Poniższa mapka przedstawia dwanaście głównych potoków w ruchu tranzytowym w FIR Warszawa w roku 218. Potoki te stanowią ponad 3% wszystkich zarejestrowanych operacji tranzytowych. Są to głównie loty między Rosją, a zachodnimi krajami Europy, takimi jak Niemcy, Francja, Hiszpania, Szwajcaria, Włochy, Czechy i Austria. Uzupełniają je loty między Finlandią i Niemcami, Ukrainą i Niemcami oraz Turcją i Niemcami. W porównaniu do 217 roku największy wzrost liczby lotów w ruchu tranzytowym wystąpił pomiędzy: Niemcami i Ukrainą (31,7%) oraz Rosją i Włochami (28,%). Spadek w liczbie lotów tranzytowych nastąpił m.in. między Niemcami i Finlandią (1,3%) oraz Rosją i Szwajcarią (2,7%) ,1% ,7% ,3% ,8% ,7% ,3% ,7% ,9% ,% ,8% ,2% ,7% Dział Planowania Strategicznego ASM 1 18

19 Ilość wykonanych operacji lotniczych Dynamika wzrostu [%] Liczba operacji Opóźnienie (min/lot) 3.4 Ruch lotniczy trasowy (D + Arr/Dep + OF) Całkowita liczba operacji lotniczych w FIR Warszawa w 218 r. wyniosła W porównaniu do roku 217 odnotowano wzrost o 1,9%. Największą liczbę operacji zarejestrowano w lipcu i wyniosła ona Łącznie z operacjami typu: low pass, touch and go, over flight (tzw. wielokrotne podejścia) stanowiło to 1 29 operacji lotniczych. Szczegółowe informacje o liczbie operacji w poszczególnych miesiącach lat ubiegłych oraz o tendencji w rozwoju ruchu prezentuje poniższa tabela oraz wykresy. Liczba operacji (214 - Grudzień 218) 12 3, , 4 2,1,1,1,3,3,6,7,4,5,4,3,1 1,, Opóźnienie Graficzna prezentacja ilości wykonanych operacji lotniczych w FIR Warszawa, w latach ,% 1 3,% ,9% 6,7% 1,1% 8,8% 5,8% 6,2%,2% 18,5% 15,% 16,7% 8,2% 13,3% 9,8% -7,3% 5,8% 9,8% 4,7% 1,5% 7,7% 1,1% 1,9% 8,2% 5,5% 1,% -1,% ,% Liczba operacji lotniczych Dynamika wzrostu Liniowy (Liczba operacji lotniczych) Dział Planowania Strategicznego ASM 1 19

20 W roku 218 r. struktura operacji lotniczych kształtowała się na następującym poziomie: operacje typu tranzyt stanowiły prawie połowę lotów (48,2 %), operacje arr/dep oraz operacje krajowe, stanowiły odpowiednio: 37,9 % oraz 13,9 %. Przyglądając się udziałowi poszczególnych kategorii ruchu w całkowitej liczbie opera cji, można zauważyć iż w ciągu ostatnich lat zwiększa się procent ruchu typu arr/dep przy malejącym udziale ruchu tranzytowego. Operacje krajowe pozostają na stałym poziomie. Struktura operacji lotniczych 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 8,5% 7,3% 12,2% 12,9% 13,2% 13,9% 13,9% 34,2% 34,4% 33,% 34,9% 35,3% 36,6% 37,9% 57,3% 58,3% 54,8% 52,2% 51,6% 49,5% 48,2% OF Arr/Dep D 3.5 Operacje na lotniskach kontrolowanych W 218 roku na piętnastu lotniskach kontrolowanych wykonano operacji lotniczych. W porównaniu z rokiem ubiegłym stanowi to wzrost liczby operacji o 11,8%. Łącznie z operacjami non-standard (tzw. wielokrotne podejścia) było to operacje lotnicze. Na port lotniczy Warszawa F. Chopina przypadało 36,9 % wszystkich operacji lotniczych. Drugie miejsce w kolejności ilości obsłużonych operacji zajął Kraków Balice - 11,6 % operacji lotniczych. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 2

21 Liczba operacji lotniczych na lotniskach kontrolowanych ,4% ,% ,1% zmiana 11,1% 17,9% 16,% 16,3% 12,8% 1,1% 9,2% 7,1% 4,2% 8,5%,% ,8% EPWA EPKK EPGD EPKT EPPO EPWR EPMO EPRZ EPLL EPBY EPSC EPLB EPRA EPSY EPZG 4,% 3,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% Udział Portów lotniczych w liczbie operacji terminalowych w 218 r. EPBY EPSC EPLL 2,7% 1,8% EPLB EPRA 1,5%,6% 3,9% EPRZ 4,9% EPSY,4% EPZG,2% EPMO 5,6% EPWR 6,6% EPWA 36,9% EPPO 6,7% EPKT 7,4% EPGD 9,1% EPKK 11,6% W dalszej części raportu przedstawiono szczegółowe, miesięczne statystyki ruchu lotniczego dla 15 głównych portów oraz dynamikę wzrostu operacji lotniczych w latach Statystyka została opracowana na podstawie danych z Nie uwzględniono w niej operacji lotniczych wielokrotnego podejścia (operacje typu: low pass, touch and go, over flights. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 21

22 Gdańsk Rębiechowo EPGD Grudzień Kraków Balice EPKK Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 22

23 Katowice Pyrzowice EPKT Grudzień Poznań Ławica EPPO Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 23

24 Rzeszów Jasionka EPRZ Grudzień Szczecin Goleniów EPSC Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 24

25 Chopina w Warszawie EPWA Grudzień Wrocław Strachowice EPWR Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 25

26 Zielona Góra Babimost EPZG Grudzień Bydgoszcz Szwederowo EPBY Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 26

27 Łódź Lublinek EPLL Grudzień Warszawa Modlin EPMO Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 27

28 Lublin Świdnik EPLB Grudzień Radom Sadków 1 EPRA Maj Grudzień Dział Planowania Strategicznego ASM 1 28

29 Olsztyn Mazury EPSY Grudzień Opóźnienia w ruchu trasowym Rok 218 przyniósł wzrost ilości wykonanych operacji lotniczych w FIR Warszawa do poziomu Według EUROCONTROL Network Manager - średnie opóźnienie ATFM na operację lotniczą w 218 roku wyniosło,34 minuty na lot, w tym enroute,26 min/lot. Wielkość ruchu w ubiegłych latach i towarzyszące mu opóźnienia prezentuje poniższy wykres. Wielkość ruchu i opóźnienia w latach ,2 2, , ,2,2,7,8 1,7 1, , ,5,5,8,2, ,2, ,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 Wielkość ruchu Średnie opóźnienie ATFM na operację Dział Planowania Strategicznego ASM 1 29

30 ATFM Delays (min.) Proportion of ATFM Delays Opóźnienia En-route podobnie jak w poprzednich latach stanowiły przeważającą część wszystkich zmierzonych opóźnień ATFM w FIR Warszawa w 218 roku. Poniższe wykresy prezentują zmianę w strukturze opóźnień ATFM w latach oraz sumę opóźnień w minutach w podziale na En-route i Airport dla FIR Warszawa. 1,% Airport En-route 8,% 6,% 4,% 2,%,% 24,6% 24,% 5,6% 12,2% Airport En-route W ujęciu całościowym Polska odpowiadała za 1,3% wszystkich zmierzonych w 218 r. przez NM opóźnień. Francja wygenerowała 27,8% opóźnień, Niemcy 24,7%, Hiszpania 9,%, Wielka Brytania 8,%. Polska podobnie jak w ubiegłym roku uplasowała się w tym rankingu na czternastym miejscu. W przypadku analizy opóźnień Enroute, Polska odpowiadała za 1,3%, co dało jej czternaste miejsce za Francją, Niemcami, Hiszpanią, Wielką Brytanią, Grecją, Cyprem, Austrią, Szwajcarią, Holandią, Chorwacją, Turcją, Czechami oraz Węgrami. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 3

31 % Udział ANSP w ilości opóźnień TTL ATFM w 218 r. Czech Republic 1,9% Croatia 1,7% Turkey 2,7% Cy prus 2,1% Hungary 1,6% Poland 1,3% Pozostałe 4,2% Netherlands 2,9% Switzerland 3,4% France 27,8% Austria 3,9% Greece 4,8% United Kingdom 8,% Germany 24,7% Spain 9,% * - TTL ATFM Delay = Enroute ATFM delay + Airport ATFM delay % Udział ANSP w ilości opóźnień Enroute ATFM w 218 r. Czech Republic 2,5% Cy prus 2,6% Greece 2,6% United Kingdom 4,3% Hungary 2,1% Switzerland 2,4% Croatia 2,3% Poland 1,3% Belgium,7% Slov akia,7% Pozostałe 2,1% France 35,% Austria 4,8% Spain 6,6% Germany 3,1% Dział Planowania Strategicznego ASM 1 31

32 Przyczyny opóźnień ATFM En-route ATFM Delay (minuty) Airport ATFM Delay (minuty) C - ATC Capacity A - Accident/Incident 371 M - Airspace Management 2 47 C - ATC Capacity R - ATC Routeing 193 E - Aerodrome Services 133 S - ATC Staffing G - Aerodrome Capacity T - Equipment (ATC) 1 14 M - Airspace Management 92 W - Weather O - Other 11 SUMA P - Special Event 92 S - ATC Staffing 8 47 T - Equipment (ATC) 754 W - Weather SUMA Przyczyny opóźnień EnRoute ATFM w 218 r. T - Equipment (ATC),5% W - Weather 6,8% S - ATC Staffing 34,8% C - ATC Capacity 56,8% M - Airspace Management,9% R - ATC Routeing,1% Przyczyny opóźnień Airport ATFM w 218 r. A - Accident/Incident,5% W - Weather 43,% C - ATC Capacity 22,% G - Aerodrome Capacity 19,4% E - Aerodrome Services,2% T - Equipment (ATC) 1,1% S - ATC Staffing 12,3% P - Special Event 1,3% M - Airspace Management,1% O - Other,% Dział Planowania Strategicznego ASM 1 32

33 3.7 Opłaty trasowe Poniższa tabela przedstawia zestawienie wielkości opłat trasowych w 218 roku. W przypadku krajów, których opłata trasowa jest zmienna i uzależniona od kursów walutowych, obliczono średnią roczną. Polska w 218 roku uplasowała się jak w ubiegłym roku na 21 miejscu ze średnią opłatą trasową w wysokości 42,88 EURO. Źródło: Opracowanie własne na podstawie EUROCONTROL/CRCO 3.8 Główni przewoźnicy Nieprzerwanie od wielu lat czołową pozycję na rynku operacji lotniczych w Polsce zajmuje nasz krajowy przewoźnik PLL LOT, który w 218 roku obsłużył 12,5 % operacji lotniczych, dla porównania w 217 roku było to 1,3%. Głównymi przewoźnikami tanich linii lotniczych pozostają RYANAIR oraz WIZZ AIR odpowiednio - 8,9 % i 7,9 % obsłużonego ruchu. W 218 roku loty LUFHANSY oraz AEROFLOT stanowiły dokładnie 6,7 % oraz 7, % wszystkich operacji z/do polskich portów. % Udział przew oźników w ogólnej liczbie operacji lotniczych w FIR Warszawa w 218 r. LOT 12,5% RYR 8,9% Pozostali 49,2% WZZ 7,9% AFL 7,% THY 1,5% DLH 6,7% SAS 2,2% BTI 1,6% FIN 2,5% Źródło: Opracowanie własne na Dział Planowania Strategicznego ASM 1 33

34 3.9 Tanie linie Lotnicze W ostatnich latach obserwować można stały wzrost znaczenia tanich linii lotniczych w ogólnej liczbie wykonywanych lotów trasowych. Liczba operacji lotniczych w FIR Warszawa wykonywa przez przewoźników tanich linii lotniczych w porównaniu do 217 r. wzrosła o 8,6%. Średni roczny udział LCC w stosunku do ogólnej liczby wykonywanych lotów w 218 roku wyniósł 21,4%. 3 L I C Z B A O P E R A C J I L O T N I C Z Y C H L C C LCC Liniowy (LCC) Poniższa tabela prezentuje liczbę przewoźników oraz procentowy udział operacji lotniczych tanich linii w ruchu lotniczym trasowym w latach Tabela została opracowana na podstawie danych z systemu ARMS, natomiast lista przewoźników powstała m.in. w oparciu o dokument EUROCONTROL/STATFOR/Doc 258. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 34

35 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień W 218 roku główny udział w liczbie operacji lotniczych wykonywanych przez tanie linie lotnicze posiadały operacje typu Arr/Dep - 66, %, natomiast 33,% to operacje tranzytowe, ruch krajowy LCC stanowił 1, %. Przedstawione poniżej wykresy prezentują udział operacji lotniczych wykonywanych przez tanie linie lotnicze w ogólnej liczbie operacji lotniczych trasowych oraz w liczbie operacji między polskimi portami lotniczymi, a granicami FIR Warszawa w latach Low Cost Cariers and TTL Traffic TTL Traffic LCC Without LCC Low Cost Cariers and Arr/Dep ARR/DEP ARR/DEP LCC Without LCC Dział Planowania Strategicznego ASM 1 35

36 4. Statystyki ruchu lotniczego FIS Służba informacji powietrznej FIS zajmuje się statkami powietrznymi latającymi od poziomu ziemi do FL95 (około 29 m AMSL). Przestrzeń powietrzna odpowiedzialności obszarowej służby informacji powietrznej FIS podzielona jest na pięć sektorów: Warszawa, Kraków, Poznań, Gdańsk oraz Olsztyn. Piloci w przestrzeni FIS nie mają obowiązku nawiązywania łączności radarowej. Poniżej przedstawiono statystykę liczby operacji lotniczych, które zostały wykonane i potwierdzone na łączności ze służbą FIS w poszczególnych sektorach w latach Operacje lotnicze FIS w latach FIS WA FIS KK FIS PO FIS GD FIS OL Dział Planowania Strategicznego ASM 1 36

37 Operacje lotnicze FIS w latach Operacje lotnicze FIS w 218 r FIS WA FIS KK FIS PO FIS GD FIS OL Sektor Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień WrzesieńPaździernik Listopad Grudzień SUMA Warszawa Kraków Poznań Gdańsk Olsztyn SUMA źródło: Opracowanie własne na podstawie danych FIS Dział Planowania Strategicznego ASM 1 37

38 5. Statystyki dotyczące wykorzystania elastycznych elementów przestrzeni powietrznej Ważnym zadaniem na etapie strategicznego zarządzania przestrzenią p o- wietrzną jest monitorowanie wykorzystania elastycznych struktur przestrzeni powietrznej. W części 4 Raportu Rocznego przedstawiono statystyki wykorzystania el a- stycznych struktur przestrzeni powietrznej. Zestawienie zostało opracowane na po d- stawie danych dostępnych w AMC Polska. Główny nacisk położono na określenie stopnia wykorzystania poszczególnych struktur, a w szczególności takich parametrów jak liczby oraz czasu rezerwacji, a w przypadku dróg warunkowych na czas ich dostępn o- ści. W raporcie posłużono się następującymi założeniami: Rezerwacja - zaplanowane użytkowanie elastycznych elementów przestrzeni powietr z- nej, opublikowane w AUP, zgłoszone przez użytkownika na minimum dzień wcześniej. Aktywacja - zgłoszona aktywacja elementu przestrzeni powietrznej opubli kowana w AUP, w dniu zaplanowanych działań lotniczych. Stopień wykorzystania - stosunek liczby aktywowanych struktur przestrzeni p o- wietrznej do wszystkich zgłoszonych w AUP. Tabela 1 przedstawia plan zamówienia zgłoszony w przeddzień do AUP z w ybranych dni dla TSA 8A, natomiast tabela 2 prezentuje realizację tego zamówienia, czyli ilość potwierdzonych i niepotwierdzonych rezerwacji przestrzeni dla wymienionych TSA. Tab.1 Tab. 2 Oznacza to, że w dniu 6 stycznia 21 roku planowano rezerwację TSA 8A 3 razy, natomiast potwierdzono, tj. aktywowano tę strefę 1 raz, stopień wykorzystania tej strefy dla analizowanego dnia wyniósł 33,33%. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 38

39 5.1 Analiza wykorzystania TSA (Temporary Segregated Area) TSA strefa czasowo wydzielona o określonych wymiarach nad obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami terytorialnymi Polski do wyłącznego korz y- stania przez określonego użytkownika w określonym przedziale czasu. Wykorzystanie TSA w 218 r. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 39

40 Dział Planowania Strategicznego ASM 1 4

41 Dział Planowania Strategicznego ASM 1 41

42 TSA 1 TSA ,% 21 6,3% ,7% A B C 61,% 6,% 59,% 58,% 57,% 56,% 55,% 54,% ,6% 52,7% 49,5% 43,6% ,9% 35,3% 31,7% 27,% 28,2% ,% A B C D E F G H I J 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent TSA 4 TSA ,2% 47,3% 42,4% 44,6% 5 36,8% ,6% A B C D E F 5,% 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% ,% ,4% 27,7% ,1% 25,% 23,8% 22,9% 25,% ,5% 2,% ,% 1,% ,% ,% A B C D E F G Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent Dział Planowania Strategicznego ASM 1 42

43 TSA 7 TSA ,% ,4% ,4% 35,5% ,% A B C D E 42,% 41,% 4,% 39,% 38,% 37,% 36,% 35,% 34,% 33,% 32,% ,3% ,8% 48,8% ,% 4,7% 41,1% 44,4% A B C D E F G 5,% 48,% 46,% 44,% 42,% 4,% 38,% 36,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent TSA ,% ,1% ,3% 36,4% A B C D 5,% 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% A 35,5% 54 TSA B 29,6% 42 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent Dział Planowania Strategicznego ASM 1 43

44 TSA ,4% ,1% ,1% 42 A B C 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% TSA 13 48,2% 51 47,1% ,3% 13 A B C 49,% 48,% 47,% 46,% 45,% 44,% 43,% 42,% 41,% 4,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent TSA 14 TSA ,5% 38,8% 16 27,1% A B C 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% ,8% 4,7% ,8% 3,3% 33,8% 34,8% A B C D E F 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent Dział Planowania Strategicznego ASM 1 44

45 TSA 19 TSA ,2% 3 28,3% 17 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% ,2% 67,2% 67,2% 67,2% ,1% 81 68,2% 68,% 67,8% 67,6% 67,4% 67,2% 1 1,% 2 67,% A B,% A B C D E 66,8% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent TSA 4 TSA ,5% 45,% 4,% 35,% ,5% 45,% 4,% 35,% 3 3,% 3 3,% 25 25,% 25 25,% ,% 15,% ,% 15,% 1 1,% 1 1,% 5 5,% 5 5,%,%,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent Dział Planowania Strategicznego ASM 1 45

46 TSA 42 TSA ,% 16 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% ,% 29 5,% 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent TSA 45 51,9% 27 6,% 5,% 4,% 3,% TSA 46 51,9% 27 6,% 5,% 4,% 3,% 2 2,% 2 2,% 1 1,% 1 1,%,%,% Rezerwacje Aktywacje Procent Rezerwacje Aktywacje Procent Dział Planowania Strategicznego ASM 1 46

47 RAPORT ROCZNY ZA 217 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA 5.2 Analiza wykorzystania EPD wydzielonych w formie stref niebezpiecznych Wykorzystanie EP D w 218 r. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 47

48 RAPORT ROCZNY ZA 217 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA 5.3 Analiza wykorzystania TRA (Temporary Reserved Airspace) TRA - strefa czasowo zarezerwowana o określonych wymiarach nad obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami terytorialnymi Polski, przez którą dopuszcza się przelot innego ruchu lotniczego po uzyskaniu zezwolenia i na łączności z właściwym organem służb ruchu lotniczego lub właściwym organem wojskowym. Wykorzystanie TRA w 218 r. Dział Planowania Strategicznego ASM 1 48

49 RAPORT ROCZNY ZA 217 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA Dział Planowania Strategicznego ASM 1 49

50 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA 5.4 Korytarze dolotowe do stref TFR (Temporary Feeding Routes) TFR Korytarze dolotowe do stref umożliwiające dolot do TSA lub przelot między TSA, ustanowione w celu segregacji przestrzeni powietrznej w przypadku braku możliwości zapewnienia służb ruchu lotniczego podczas dolotu do TSA lub przelotu między TSA. Wykorzystanie TFR w 218 r. TFR ,7% 248 6,% 5,% 2 4,% ,8% 28,6% 25,% 3,% ,% ,% EP TFR 1 EP TFR 9 EP TFR 1 EP TFR 11 EP TFR 16 Rezerwacje Aktywacje Procent 1,%,% Dział Planowania Strategicznego ASM 1 5

51 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA 5.5 Wojskowe trasy lotów MRT( Military Training Routes) MRT Trasy lotnictwa wojskowego, po których dopuszcza się loty wojskowych statków powietrznych. Konkretne przebiegi tras MRT wyznaczane są według punktów sieci tras MRT określających segmenty korytarzy MRT o szerokości 5 km lub1 km oraz o granicach pionowych w zakresie od GND do 23 ft AMSL. Wykorzystanie MRT w 218 roku Dział Planowania Strategicznego ASM 1 51

52 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA Dział Planowania Strategicznego ASM 1 52

53 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA 5.6 Strefy ruchu lotniskowego ATZ (Aerodrome Traffic Zone) ATZ Strefa ruchu lotniskowego nad lotniskiem niekontrolowanym i przylegającym terenem niezbędnym do wykonania procedur startów i lądowań oraz zadań szkoleniowych. Wykorzystanie ATZ w 218 roku Dział Planowania Strategicznego ASM 1 53

54 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA 5.7 Rejon ograniczeń lotów, strefa pokazów lotniczych, strefa lotów akrobacyjnych (EA) EA Przestrzeń powietrzna wyznaczana na potrzeby i na wniosek organizatora ćwiczeń, treningów, zawodów, pokazów lotniczych, lotów akrobacyjnych lub określony rejon przestrzeni, w którym pewne rodzaje lotów mogą być zabronione ze względu na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego. Wykorzystanie EA w 218 roku Dział Planowania Strategicznego ASM 1 54

55 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA Dział Planowania Strategicznego ASM 1 55

56 RAPORT ROCZNY ZA 215 RUCH LOTNICZY W FIR WARSZAWA = KONIEC = Dział Planowania Strategicznego ASM 1 56