GS1 Globalny Język Biznesu

Transkrypt

1 GS1 Globalny Język Biznesu 1

2 jest międzynarodową organizacją, tworzącą i wdrażającą otwarte standardy identyfikacyjne i komunikacyjne w łańcuchach dostaw na całym świecie, niezależnie od branży. System standardów GS1 Zapewnienie przejrzystości w łańcuchu dostaw Identyfikacja Gromadzenie Danych Wymiana Danych Identyfikatory GS1 Kody kreskowe GS1 Znaczniki radiowe GS1 Dokumenty elektroniczne Katalogi elektroniczne EPCIS 111 krajowych organizacji w 150 państwach lokalna obsługa, globalny zasięg Państwa posiadające krajowe organizacje GS1 Państwa obsługiwane bezpośrednio przez GS1 Global Office

3 SPIS TREŚCI Rola standardów 4 Dlaczego system GS1? 5 Zasady działania systemu GS1 6 Elementy systemu GS1 8 Automatyczna identyfikacja GS1 9 Globalne identyfikatory GS1 10 GTIN Globalny Numer Jednostki Handlowej 11 GLN Globalny Numer Lokalizacyjny 12 SSCC Seryjny Numer Jednostki Logistycznej 13 Pozostałe identyfikatory GS1 14 Identyfikatory Zastosowania GS1 16 Nośniki danych GS1 17 Kody kreskowe EAN/UPC 17 Kod kreskowy ITF Kod kreskowy GS Kody kreskowe GS1 DataBar 19 Kody DataMatrix 20 Kod QR 20 Znaczniki (Tagi) EPC/RFID 21 Elektroniczny Kod Produktu 22 Standardy komunikacyjne GS1 23 Współdzielenie danych podstawowych w GDSN 24 Dane transakcyjne w GS1 ecom 25 GS1 EANCOM 25 GS1 XML 26 Dane o ruchu produktów z EPCIS 27 Tworzenie standardów GS1 28 Wymiary modułów i symboli EAN-13, UPC-A, EAN-8 29 w różnych współczynnikach powiększenia Przykład tworzenia numerów GTIN 30 3

4 Rola standardów Standardy GS1 ułatwiają efektywne zarządzanie globalnymi łańcuchami dostaw obejmującymi wiele branż, poprzez unikalną identyfikację produktów, przesyłek transportowych, zasobów, lokalizacji i usług. Stanowią ustaloną i ujednoliconą metodę pomiaru, określania bądź klasyfikacji i identyfikowania produktów lub usług. Odpowiednio opracowane standardy odgrywają bardzo ważną rolę w codziennej działalności gospodarczej: 1. Upraszczają relację pomiędzy partnerami handlowymi i wewnątrz organizacji. 2. Ułatwiają podejmowanie odpowiednich decyzji w zakresie zakupu sprzętu komputerowego, oprogramowania i urządzeń. 3. Obniżają koszty wdrożenia, integracji i utrzymania systemów do Automatycznej Identyfikacji Danych, zarządzania procesami magazynowania i dystrybucji. Przedsiębiorstwa przywiązują dużą wagę do wartości standardów i związanych z nimi korzyści. 4. Usprawniają współpracę między partnerami handlowymi w łańcuchu dostaw, pozwalając na łatwiejszą i szybszą identyfikację pozycji handlowych, przekazywanie informacji (np. w zakresie ilości, dostępności lub cech charakterystycznych zamówienia), zamawianie i odbiór części lub elementów składowych u dostawców lub wysyłkę towarów do klientów. 5. Pomagają w poprawie bezpieczeństwa pacjenta i zmniejszenia liczby popełnianych błędów medycznych. 6. Umożliwiają śledzenie ruchu i pochodzenia towarów (traceability). 7. Mają istotny wpływ na poprawę efektywności działania. Odpowiednio opracowane standardy pozwalają orga nizacji skoncentrować się na tym, jak wykorzystać informacje, zamiast na sposobie ich uzyskania. Standardy stanowią uzgodnienia, które nadają kształt każdej działalności i każdej branży. Obejmują one zasady lub wytyczne stosowane przez wszystkie podmioty w taki sam sposób. Stanowią ustaloną i ujednoliconą metodę pomiaru, określania bądź klasyfikacji i identyfikowania produktów lub usług. Standardy są ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej w kontekście wyzwań stawianych przez panujące obecnie warunki gospodarcze. Stanowią podstawę jasnych i zrozumiałych transakcji, które pozwalają na obniżkę kosztów. Wyposażona we właściwe standardy logistyka w ramach międzynarodowych łańcuchów dostaw jest bardziej skuteczna, zrównoważona i rentowna. GS1 tworzy i zarządza systemem standardów opracowanym na potrzeby globalnego i lokalnego łańcucha dostaw. 4

5 Dlaczego system GS1? Niektóre przedsiębiorstwa opracowują własne systemy identyfikacji, klasyfikacji i gromadzenia danych. Inne korzystają ze standardów, które mają zastosowanie wyłącznie do jednego sektora branżowego lub jednego kraju. System GS1 jest jednak o wiele lepszym rozwiązaniem, ponieważ ma zasięg globalny, a przy tym jest solidny, wielosektorowy, generowany przez użytkownika i skalowalny. Globalny Standardy GS1 mogą być stosowane bez względu na lokalizację firmy lub jej dostawców bądź odbiorców. Solidny Standardy GS1 tworzone są w taki sposób, aby charakteryzowały się niezawodnością, potwierdzoną przez lata doświadczeń. Globalne identyfikatory GS1 charakteryzują się ustaloną długością oraz zastosowaniem cyfry kontrolnej, która zapobiega przypadkowym błędom przy stosowaniu tych oznaczeń. Wielosektorowy Standardy GS1 funkcjonują zarówno wewnątrz organizacji, jak i w jej otoczeniu. System GS1 został przyjęty do stosowania przez podmioty funkcjonujące w wielu branżach. GS1 współpracuje z różnymi organizacjami i stowarzyszeniami handlowymi, w tym z: ECR (Efficient Consumer Response), Consumer Goods Forum, AIM Global (Association for Automatic Identification and Mobility) oraz światowymi organizacjami działającymi w sektorze ochrony zdrowia, który również przyjmuje standardy GS1 na szeroką skalę. Ministerstwa zdrowia niektórych państw uregulowały już wprowadzenie standardów GS1. Podpisano także porozumienie z WCO (World Customs Organization), na mocy którego organizacja ta uznała GS1 za równorzędnego partnera i sojusznika w wysiłkach ukierunkowanych na zapewnienie bezpieczeństwa granic. Od wielu lat GS1 i organizacje krajowe GS1 są aktywnie zaangażowane także we współpracę z UN/CEFACT (United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business). GS1 nawiązała również długofalową i owocną współpracę z ISO (International Organization for Standardization). Tworzony przez użytkownika Wszystkie standardy GS1 podlegają opracowaniu i zatwierdzeniu w ramach Globalnego Procesu Zarządzania Standardami GS1 (GS1 Global Standards Management Process GSMP), będącego forum ds. współpracy o zasięgu światowym. GSMP ma charakter otwarty i przejrzysty. Skupia przedstawicieli wszystkich branż z całego świata w celu identyfikacji potrzeb w zakresie standardów, gromadzenia informacji na temat wymogów biznesowych, udokumentowania najlepszych praktyk, osiągnięcia konsensusu w sprawie rozwiązań, a następnie opracowania i wdrożenia otrzymanych w ten sposób standardów łańcucha dostaw. Skalowalny System GS1 spełnia potrzeby każdego i pod każdym względem, zarówno w przypadku małej spółki, jak i dużego przedsiębiorstwa, jednego produktu bądź tysięcy wyrobów. Dla małych lub specjalistycznych firm, system GS1 stanowi wyjątkowo skuteczne rozwiązanie, ponieważ jest on znakomicie skalowalny bez względu na to, co w przyszłości czeka daną firmę (poszerzenie gamy produktów lub usług, zwiększenie zasięgu geograficznego rynków sprzedaży, przejęcia, fuzje). Lepsze rozwiązanie Od ponad 30 lat dobrowolne standardy GS1 umożliwiają efektywną współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami. System GS1 oferuje podstawowe wytyczne, które ułatwiają wspólne działania. Standardy GS1 zostały pierwotnie stworzone przez producentów i uczestników z branży handlu detalicznego w celu polepszenia efektywności dystrybucji artykułów konsumpcyjnych, w szczególności żywności. Obecnie używane są przez ponad milion przedsiębiorstw w wielu sektorach, w tym ochrony zdrowia, transportu i logistyki, chemicznym, zaawansowanych technologii i nadal dla towarów szybko rotujących. 5

6 Zasady działania systemu GS1 System GS1 ma elastyczną architekturę. Zbudowany został na bazie jednolitych identyfikatorów umożliwiających unikalną identyfikację dowolnego obiektu w dowolnym miejscu. Zastosowanie identyfikatorów nie zależy od wykorzystywanej technologii, jednakże każda rozszerza system o dodatkowe elementy. Standardy automatycznej identyfikacji GS1 obejmują następujące elementy: globalne identyfikatory GS1 i Identyfikatory Zastosowania GS1, nośniki danych GS1 oraz znaczniki RFID (Radio Frequency Identification). Globalne identyfikatory GS1 i Identyfikatory Zastosowania GS1 zostały specjalnie zaprojektowane w taki sposób, aby współpracowały z nośnikami danych GS1, tj. kodami kreskowymi GS1 i znacznikami EPC/RFID (Electronic Product Code-Radio Frequency Identification). Podstawę kodowania znaczników EPC/RFID stanowią numery identyfikacyjne GS1. Standardy komunikacyjne GS1 służą do przesyłania danych handlowych oraz innych danych biznesowych, które potwierdzają realizację transakcji handlowej. Standardy GS1 ecom dotyczą udostępniania danych o fizycznych zdarzeniach (np. załadunek towaru na statek, dostawa towaru do portu, kontrola towaru przez służby celne itp.) w EPCIS (Electronic Product Code Information Service). Umożliwiają one również współdzielenie danych podstawowych przez partnerów handlowych w łańcuchu dostaw przy użyciu GDSN Globalnej Sieci Synchronizacji Danych (Global Data Synchronization Network GDSN). Miliony razy dziennie system GS1 łączy fizyczne obiekty, takie jak jednostki handlowe np. produkty, lokalizacje np. firmy, jednostki logistyczne np. towary na palecie, z informacjami na ich temat dostarczanymi przy użyciu standardów komunikacyjnych GS1. System GS1 Numery identyfikacyjne Automatyczne Gromadzenie Danych Elektroniczna Wymiana Danych Standardy komunikacyjne GS1 GS1 XML EPCglobal Network WebEDI GDSN EANCOM ONS EPCIS etc. Nośniki danych GS1 Nośniki danych GS1 GS1 DataBar GS1-128 GS1 DataMatrix EAN/UPC ITF-14 EPC GEN2 tag GS1 DataBar GS1-128 GS1 DataMatrix EAN/UPC ITF-14 EPC GEN2 tag Identyfikatory GS1 Identyfikatory GS1 Identyfikatory GS1 GTIN SSCC GRAI GIAI GLN GTIN SSCC GRAI GIAI GLN GTIN SSCC GRAI GIAI GLN 6

7 Identyfikacja GLOBALNY NUMER LOKALIZACYJNY (GLN) GLOBALNY NUMER LOKALIZACYJNY (GLN) GLOBALNY NUMER LOKALIZACYJNY (GLN) GLOBALNY NUMER LOKALIZACYJNY (GLN) GLN GLN GLN GLN Paleta Producent Opakowanie Opakowanie jednostkowe Transport Dystrybutor Transport Paleta Centrum dystrybucyjne Transport Opako - wanie Opakowanie Sklep Odbiorca jednostkowe GTIN GLOBALNY NUMER JEDNOSTKI HANDLOWEJ (GTIN) SSCC SERYJNY NUMER JEDNOSTKI WYSYŁKOWEJ (SSCC) GTIN GLOBALNY NUMER JEDNOSTKI HANDLOWEJ (GTIN) Gromadzenie KODY KRESKOWE NOŚNIKI DANYCH SYSTEMU GS1 EPC/RFID Współdzielenie EDI (Electronic Data Interchange) XML (Extensible Markup Language) GDSN (Global Data Synchronization Network) EPC (EPC Information Services) Dane o jednostce Zapytanie ofertowe Cena i dane o promocji Zamówienie Harmonogram Awizo wysyłki Faktura Wycofanie produktów Recall 7

8 Elementy systemu GS1 System GS1 został opracowany w taki sposób, aby zapewnić kompatybilność i interoperacyjność wszystkich jego elementów. W konsekwencji mogą one być używane w połączeniach spełniających nawet najbardziej wyszukane potrzeby klienta i jednocześnie zachować zgodność ze zmianami zachodzącymi w łańcuchu dostaw w przyszłości lub też nowymi elementami standardów GS1. 8

9 Automatyczna identyfikacja GS1 Globalne identyfikatory GS1 Identyfikatory Zastosowania Nośniki Danych GS1 Elektroniczny Kod Produktu (EPC) 9

10 Globalne identyfikatory GS1 Globalne identyfikatory GS1 stosowane są do identyfikacji obiektów takich jak: jednostki handlowe, zasoby, jednostki logistyczne, firmy lub fizyczne lokalizacje w taki sposób, aby zainteresowane strony mogły otrzymywać informacje lub komunikaty biznesowe na ich temat. Główne identyfikatory GS1 GTIN Globalny Numer Jednostki Handlowej (Global Trade Item Number) Struktura Globalnego Numeru Jednostki Handlowej (GTIN-13) Prefiks firmy GS1 Oznaczenie jednostki Cyfra kontrolna N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10 N11 N12 N13 GLN Globalny Numer Lokalizacyjny ( ) Struktura Globalnego Numeru Lokalizacyjnego Prefiks firmy GS1 Oznaczenie lokalizacji Cyfra kontrolna N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10 N11 N12 N13 SSCC Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej (Serial Shipping Container Code) Struktura Seryjnego Numeru Jednostki Wysyłkowej Cyfra uzupełniająca Prefiks firmy GS1 Oznaczenie seryjne Cyfra kontrolna N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10 N11 N12 N13 N14 N15 N16 N17 N18 10 Do innych identyfikatorów GS1 należą: GRAI Globalny Identyfikator Zasobów Zwrotnych (Global Returnable Asset Identifier) GIAI Globalny Identyfikator Zasobów Indywidualnych (Global Individual Asset Identifier) GSRN Globalny Numer Relacji Usługowych (Global Service Relation Number) GDTI Globalny Identyfikator Typu Dokumentu (Global Document Type Identifier) GSIN Globalny Numer Identyfikacji Wysyłki (Global Shipment Identification Number) GINC Globalny Identyfikator Przesyłki (Global Identification Number for Consignment)

11 GTIN Globalny Numer Jednostki Handlowej Globalny Numer Jednostki Handlowej (GTIN) jest jednym z podstawowych elementów systemu GS1. GTIN używany jest do jednoznacznej identyfikacji jednostek handlowych, produktów i usług podlegających wycenie, zamówieniu lub fakturowaniu na dowolnym etapie łańcucha dostaw, np. w kasie, magazynie, elektronicznym katalogu lub innym miejscu. Każdej jednostce handlowej, która różni się od innej np. kolorem, rozmiarem czy sposobem pakowania, przypisany zostaje jednoznaczny numer GTIN. GTIN używany jest do jednoznacznej identyfikacji jednostek handlowych. Każdej jednostce handlowej, która różni się od innej np. kolorem, rozmiarem czy sposobem pakowania, przypisany zostaje jednoznaczny numer GTIN. takimi samymi cechami, jak i również w branży motoryzacyjnej np. przy produkcji opon w celu rozróżnienia pomiędzy poszczególnymi oponami w sposób umożliwiający ich śledzenie w trakcie cyklu użytkowania. GTIN zapewnia jednoznaczną identyfikację dowolnej jednostki w taki sposób, aby mogła ona zostać wyszukana w bazie danych, np. w celu ustalenia jej ceny, ewidencji sprzedaży, potwierdzenia dostawy lub zidentyfikowania jej zamówienia, na każdym etapie łańcucha dostaw i w każdym miejscu na świecie. GTIN zapewnia dokładność, szybkość i sprawność działania milionom przedsiębiorstw na całym świecie we wszystkich obszarach nowoczesnego prowadzenia działalności. Istnieje również seryjna postać GTIN. Seryjny GTIN identyfikuje w sposób unikatowy poszczególne jednostki handlowe. Seryjny GTIN może być wykorzystywany zarówno w sektorze ochrony zdrowia, np. w celu rozróżnienia pomiędzy poszczególnymi implantami tej samej marki, które charakteryzują się a b c d Numery GTIN stanowią najbardziej rozpowszechniony sposób identyfikacji na świecie, a unikatowość na skalę światową gwarantuje ich struktura: a. prefiks GS1 stanowi numeryczne oznaczenie każdej organizacji krajowej GS1 i umożliwia administrację na poziomie krajowym lub oznacza specjalne zastosowanie (np. do identyfikacji książek), b. numer firmy (numer identyfikacyjny firmy) w połączeniu z prefiksem GS1 tworzy prefiks firmy GS1 pozwalający przedsiębiorstwom na nadawanie GTIN oraz na tworzenie innych identyfikatorów GS1, c. oznaczenie jednostki indywidualny numer przypisywany przez przedsiębiorstwo określonemu produktowi, d. cyfra kontrolna obliczana na podstawie algorytmu w celu zapewnienia poprawności numeru. 11

12 GLN Globalny Numer Lokalizacyjny Globalny Numer Lokalizacyjny (GLN) stanowi identyfikator GS1 używany na potrzeby identyfikacji fizycznych lokalizacji i jednostek prawnych, jest najczęściej wykorzystywany przez firmy do elektronicznej wymiany dokumentów. Przez lokalizacje fizyczne rozumiemy takie miejsca jak: magazyny tak jak: magazyny, regały lub nawet określone półki w sklepie. Jednostki prawne mogą obejmować przedsiębiorstwa lub działy w danej organizacji, a także dotyczyć funkcji pełnionych wewnątrz danej jednostki prawnej np. księgowość w dziale rachunkowości lub oddział pediatryczny w szpitalu. GLN identyfikuje dowolną lokalizację w każdym miejscu na świecie w jednoznaczny sposób. GLN identyfikuje dowolną lokalizację w każdym miejscu na świecie w jednoznaczny sposób. Możliwość identyfikacji lokalizacji przy użyciu unikatowego numeru ma istotne znaczenie dla wielu procesów gospodarczych. Stosowanie GLN w miejscu wewnętrznego systemu oznaczania własnych lokalizacji przynosi przedsiębiorstwu również znaczne korzyści, zapewniając ujednolicony sposób jednoznacznej identyfikacji lokalizacji ważnych z punktu widzenia łańcucha dostaw. ( 414) a b c d GLN stanowi wielosektorowe i globalne rozwiązanie w zakresie identyfikacji lokalizacji bez względu na wymagany poziom szczegółowości. Ten zgodny z ISO identyfikator eliminuje konieczność utrzymywania skomplikowanego systemu numeracji własnych lokalizacji. Unikatowość GLN w skali globalnej gwarantuje jego struktura: a. Identyfikator Zastosowania GS1 nadaje znaczenie polu danych po którym następuje, pozwalając na kodowanie wielu informacji na tym samym nośniku danych GS1, b. prefiks firmy GS1 nadawany jest firmom w danym państwie przez krajową organizację GS1 i umożliwia tworzenie im GLN, c. oznaczenie lokalizacji indywidualny numer przypisywany przez właściciela każdej jego lokalizacji formalno-prawnej i fizycznej, d. cyfra kontrolna obliczana na podstawie algorytmu w celu sprawdzenia poprawności identyfikatora. W Polsce GLN można uzyskać w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu. 12

13 SSCC Seryjny Numer Jednostki Logistycznej Seryjny Numer Jednostki Logistycznej (SSCC) jest identyfikatorem GS1 używanym do indywidualnej identyfikacji jednostek logistycznych. Jednostka logistyczna może być kombinacją jednostek handlowych, połączonych razem np. w pudle, pojemniku, na palecie lub ciężarówce w przypadku, gdy zachodzi konieczność zarządzania indywidualnymi jednostkami w ramach łańcucha dostaw. SSCC umożliwia śledzenie pojedynczych jednostek logistycznych, przez co jest rozwiązaniem korzystnym przy monitorowaniu zamówień i dostaw oraz automatycznym odbiorze towarów. SSCC identyfikuje w sposób indywidualny jednostki logistyczne, takie jak pudła, skrzynie lub palety. SSCC identyfikuje w sposób indywidualny jednostki logistyczne, takie jak pudła, skrzynie lub palety. Z uwagi na fakt, że SSCC to numer o charakterze unikatowym, może być wykorzystywany jako numer kontrolny, który dostarcza nie tylko szczegółowych informacji na temat zawartości ładunku, ale może być także używany jako element komunikatów EDI (Electronic Data Interchange / Elektroniczna Wymiana Danych), np. awizo wysyłki. Ponadto, stosując SSCC przedsiębiorstwo ma możliwość wiarygodnego sprawdzenia informacji na temat ładunków o charakterze złożonym, co pozwala stronie wysyłającej na uniknięcie konieczności kodowania wielu informacji o przesyłce na indywidualnych etykietach jednostek logistycznych. a b c d e SSCC pozwala na powiązanie informacji zawartej w kodzie kreskowym lub w znaczniku EPC/RFID z dokumentami elektronicznymi. Numery SSCC są zgodne z normami ISO (ISO/IEC 15459) w zakresie identyfikacji i śledzenia jednostek logistycznych. Struktura SSCC: a. Identyfikator Zastosowania GS1 nadaje znaczenie polu danych, przed którym następuje, pozwalając na kodowanie informacji na tym samym nośniku danych GS1, b. cyfra uzupełniająca wykorzystywana przez użytkownika w celu zwiększenia pojemności numeru, c. prefiks firmy GS1 nadawany jest firmom w danym państwie przez krajową organizację GS1 i umożliwia im tworzenie numerów SSCC, d. oznaczenie seryjne indywidualny numer przypisywany każdej jednostce logistycznej przez firmę tworzącą lub oznaczającą taką jednostkę, e. cyfra kontrolna obliczana na podstawie algorytmu w celu zapewnienia dodatkowego zabezpieczenia poprawności numeru. Numer SSCC zalecany jest do stosowania przez organizację GS1. Uprawnienia do stosowanie numeru SSCC można uzyskać w Polsce w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu. 13

14 Pozostałe identyfikatory GS1 nadające się do ponownego wykorzystania, np. skrzynie, palety lub beczki po piwie. GRAI może być używany w celu identyfikacji i śledzenia zasobów lub może stanowić część systemu wynajmu, w ramach którego współpracują dwie lub więcej firm, ponieważ pozwala on przedsiębiorstwom na łatwe wprowadzanie zasobów do ewidencji i ich zdejmowanie z rejestrów. GSRN (Global Service Relation Number) Globalny Numer Relacji Usługowych Globalny Numer Relacji Usługowych (GSRN) to identyfikator GS1 stosowany w celu identyfikacji relacji usługowych pomiędzy usługodawcą a klientem, takich jak członkostwo w klubie, programy lojalnościowe lub przebywanie pacjenta w szpitalu. GRAI (Global Returnable Asset Identifier) Globalny Identyfikator Zasobów Zwrotnych Globalny Identyfikator Zasobów Zwrotnych (GRAI) jest jednym z dwóch identyfikatorów GS1 stosowanych do identyfikacji zasobów. GRAI używa się do identyfikacji zasobów zwrotnych, takich jak opakowania i urządzenia transportowe GIAI (Global Individual Asset Identifier) Globalny Identyfikator Zasobów Indywidualnych Globalny Identyfikator Zasobów Indywidualnych (GIAI) jest drugim z identyfikatorów GS1 stosowanych przy identyfikacji zasobów. GIAI używa się do identyfikacji zasobów, np. środków trwałych o dowolnej wartości, istniejących wewnątrz przedsiębiorstwa, które wymagają jednoznacznej identyfikacji, takich jak: komputery, biurka, maszyny, pojazdy lub ich części składowe. Posiadanie unikatowego identyfikatora przez każde z takich zasobów zapewnia przedsiębiorstwu możliwość ich identyfikacji, śledzenia i zarządzania w ciągu całego cyklu życia. GIAI stanowi szybki sposób na odnalezienie zasobów w bazie danych w celu zewidencjonowania ich wykorzystania, lokalizacji lub stanu (np. w przypadku inwentaryzacji aktywów). Identyfikator stosuje się również w celu aktualizacji rejestru utrzymania aktywów, zarejestrowania nowej wersji oprogramowania i przypisania użytkownika lub lokalizacji do danego aktywa. 14

15 GSIN (Global Shipment Identification Number) Globalny Numer Identyfikacji Wysyłki Globalny Numer Identyfikacji Wysyłki (GSIN) jest numerem nadawanym przez sprzedawcę (wysyłającego) towary, jest on unikalnym w skali świata numerem. Identyfikuje logiczne zgrupowanie jednostek fizycznych na potrzeby wysyłki transportowej. GDTI (Global Document Type Identifier) Globalny Identyfikator Typu Dokumentu Globalny Identyfikator Typu Dokumentu (GDTI) to identyfikator GS1, który jest stosowany do identyfikacji dokumentów według rodzaju. Na potrzeby niniejszego opracowania termin dokument stosuje się w szerokim tego słowa znaczeniu, w odniesieniu do dowolnych oficjalnych i prywatnych dokumentów nakładających prawo (np. dowód własności) lub obowiązek (np. wezwanie do wojska) na ich posiadacza. Inne przykładowe rodzaje dokumentów mogące posiadać GDTI to: wezwania do zapłaty podatku, dowody wysyłki, polisy ubezpieczeniowe, faktury wewnętrzne, państwowe lub standardowe egzaminy oraz paszporty. Przedsiębiorstwo lub inny podmiot gospodarczy nadaje GDTI w przypadku, gdy ważne jest zachowanie informacji na temat danego dokumentu w ewidencji. GDTI zapewnia link do bazy danych, w której przechowywana jest referencyjna kopia takiego dokumentu. GINC (Global Identification Number for Consignment) Globalny Identyfikator Przesyłki Globalny Identyfikator Przesyłki (GINC) identyfikuje logiczne zgrupowanie towarów (jednej lub wielu jednostek fizycznych), które zostały powierzone spedytorowi lub przewoźnikowi i w zamierzeniu mają być transportowane jako całość. 15

16 Identyfikatory Zastosowań GS1 Identyfikatory Zastosowań GS1 (IZ) służą do zakodowania dodatkowych informacji o towarze czy innym obiekcie identyfikowanym numerem identyfikacyjnym GS1. Identyfikatory Zastosowań stanowią wykaz kodów dla danych ogólnych i podstawowych, w przypadku konieczności ich zakodowania w postaci kodów kreskowych do wykorzystania w łańcuchu dostaw. Każdy IZ składa się z dwóch lub większej liczby cyfr i dostarcza informacje na temat definicji, formatu i struktury pola danych zakodowanego w nośniku danych GS1. Numery SSCC zapewniają np. unikalną identyfikację palet lub innych jednostek logistycznych. Dane uzupełniające dotyczące danej jednostki logistycznej, np. informacje o jej zawartości, miarach logistycznych itp., można zakodować w oparciu o Identyfikatory Zastosowań. Lista Identyfikatorów Zastosowań GS1 i związane z nimi wytyczne w zakresie zastosowania zostały opracowane na potrzeby wykorzystania w skali międzynarodowej i wielosektorowej. IZ GS1 umożliwiają kodowanie wielu informacji na jednym nośniku danych GS1, co wpływa na poprawę wskaźników odczytu i ogranicza koszty druku i produkcji. Przykład zastosowania Jeżeli pojemnik zawiera polędwicę w kawałkach o numerze GTIN i masie rzeczywistej, łącznej, netto 2,345 kg, to w kodzie będą występowały następujące dane: (01) (3103) Identyfikatory Zastosowań GS1 stanowią ujednolicony sposób kodowania informacji na pojedynczym nośniku danych GS1. 16

17 Nośniki danych GS1 System GS1 oferuje szeroki wachlarz nośników danych do kodowania identyfikatorów GS1 i danych uzupełniających. Taka sama treść może być kodowana za pomocą różnych nośników, w zależności od zastosowania. Kody kreskowe EAN/UPC W przypadku, gdy przedsiębiorstwo zamierza na jednostce handlowej umieścić kod, który będzie skanowany w dowolnym punkcie sprzedaży detalicznej, korzysta z jednego z rodzajów kodów kreskowych EAN/UPC. ITF-14 ITF-14 koduje wyłącznie GTIN. Z uwagi na fakt, że kody te nie są czytane przez skanery przy kasach w detalicznych punktach sprzedaży, symbolika ITF-14 stosowana jest na jednostkach handlowych niedetalicznych, np. na opakowaniach zbiorczych. Szczególną zaletą symboliki ITF-14 jest możliwość jej bezpośredniego drukowania, na opakowaniach wykonanych z tektury falistej, z zachowaniem wymaganych norm jakościowych. Kody kreskowe EAN/UPC są nośnikami danych GS1 stosowanymi od początku istnienia globalnych standardów i są one najbardziej popularne. Jest to niezastąpiona metoda znakowania produktów, którą można zastosować praktycznie dla każdego towaru konsumpcyjnego na świecie. Ten charakterystyczny dźwięk ( bip ) słyszany przy kasie w supermarkecie oznacza, że urządzenie skanujące odczytało informację zakodowaną w jednym z kodów kreskowych EAN/UPC. Istnieją cztery podstawowe rodzaje kodów kreskowych EAN/UPC, które charakteryzują się symboliką liniową: EAN-13, w którym najczęściej zakodowany jest GTIN-13, UPC-A, w którym najczęściej zakodowany jest GTIN-12, EAN-8, w którym najczęściej zakodowany jest GTIN-8, UPC-E i UPC-A, w którym najczęściej zakodowany jest specjalny GTIN-12 stosowany głównie na rynku amerykańskim i kanadyjskim. Istnieją również dwa kody, uzupełniające kody kreskowe EAN/UPC, zwane 2-cyfrowym i 5-cyfrowym dodatkowym kodem typu add-on. W praktyce stosowane są głównie przez wydawnictwa (w Polsce stosuje się wyłącznie 2-cyfrowy add-on do kodowania czasopism). Dodatkową istotną zaletą kodów kreskowych EAN/UPC jest możliwość skanowania ich w dowolnym kierunku. Kody kreskowe EAN/UPC można przesunąć pod czytnikiem kodów kreskowych np. w punkcie sprzedaży od prawej do lewej strony lub do góry nogami. Nie ma to wpływu na jego prawidłowy odczyt. Dlatego też kody EAN/UPC są uważane za szybkie i sprawne nośniki danych na potrzeby skanowania dużych ilości produktów np. w kasach supermarketów. EAN-13 UPC-A ITF-14 17

18 GS1-128 GS1-128 może zawierać dowolne identyfikatory GS1, a także zmienne informacje uzupełniające, takie jak oznaczenie partii produkcyjnej, data ważności, miary handlowe i logistyczne. Zaletą GS1-128 jest wyższy stopień skompresowania danych, czyli możliwość zakodowania większej ilości informacji na mniejszej powierzchni. GS1-128 nie może być stosowany do identyfikacji towarów przechodzących przez detaliczne punkty sprzedaży. Kod GS1-128 pełni ważną rolę w magazynowaniu, transporcie oraz sektorze ochrony zdrowia. W ostatnich latach, dzięki rosnącym wymogom w zakresie śledzenia, ruchu i pochodzenia produktów (traceability), GS1-128 nabiera coraz większego znaczenia. Etykieta logistyczna z kodem kreskowym GS1-128 stanowi centralny element każdego systemu identyfikacji i śledzenia opartego na standardach globalnych. GS1-128 jest bardzo elastyczny, można go łatwo przystosowywać do różnorodnych potrzeb i zastosowań. GS1-128 można odczytywać przy pomocy różnych dostępnych na rynku skanerów laserowych. Przykład kodu GS

19 GS1 DataBar GS1 DataBar to nowe, mniejsze kody kreskowe, które są odczytywane przez kasy w detalicznych punktach sprzedaży. Mogą zawierać więcej informacji i identyfikować towary o mniejszych rozmiarach niż towary znakowane kodami kreskowymi EAN/UPC. Przykładowo kody GS1 DataBar mogą być stosowane do kodowania świeżych produktów, produktów o nieregularnych kształtach lub produktów o powierzchniach trudnych do oznaczenia, np. owoców i warzyw, biżuterii czy kosmetyków. GS1 DataBar mogą ponadto zawierać identyfikatory zastosowania GS1, za pomocą których zakodować można np. zmienną masę, numery seryjne, oznaczenia partii produkcyjnej, daty ważności itp. GS1 DataBar jest użytecznym narzędziem wspierającym przepływ produktów w łańcuchach dostaw oraz śledzenie ich ruchu i pochodzenia, szczególnie w przypadku świeżej żywności. Jest wykorzystywany również do kodowania kuponów. GS1 DataBar zostały wprowadzone niedawno i przyjęte do stosowania przez GS1 po ich przetestowaniu przez grupę składającą się ze światowych detalistów, producentów szybko rotujących towarów konsumpcyjnych (FMCG), przedsiębiorstw farmaceutycznych, krajowych organizacji GS1 i stowarzyszeń handlowych z całego świata. Decyzja o stosowaniu symboli GS1 DataBar pozostaje w gestii właściciela marki handlowej (strony odpowiedzialnej za przygotowanie projektu opakowania), w porozumieniu z detalistą. Za datę powszechnego zastosowania GS1 DataBar przyjęto 2014 rok, lecz wcześniejsze wdrożenia symboliki GS1 DataBar mogą mieć miejsce przed tą datą (np. wdrożenie GS1 DataBar na produktach świeżych w sieci Biedronka). GS1 DataBar Spiętrzony Wielokierunkowy Stosowany jest przede wszystkim do znakowania poszczególnych sztuk produktów sprzedawanych luzem. GS1 DataBar Rozszerzony Spiętrzony Stosowany jest przede wszystkim do kodowania kuponów oraz do znakowania towarów o zmiennej ilości, np. mięsa, serów. 19

20 GS1 DataMatrix W odróżnieniu od poprzednich symbolik GS1, GS1 DataMatrix jest symboliką dwuwymiarową, pozwalającą na zakodowanie wielu informacji na niewielkiej powierzchni. Symbolika ta nie jest jednak przeznaczona do stosowania w detalicznych punktach sprzedaży, takich jak np.: supermarkety. Symbole GS1 DataMatrix są odczytywane przez skanery obrazu dwuwymiarowego lub przez systemy wizyjne. Jedynie urządzenia będące skanerami obrazu dwuwymiarowego są w stanie odczytać kod GS1 DataMatrix. GS1 DataMatrix może być umieszczany bezpośrednio na produktach, komponentach lub pojedynczych częściach. W takich przypadkach kod może być wyryty lub wygrawerowany przy użyciu lasera bezpośrednio na powierzchni przedmiotu, co powoduje, że staje się nieusuwalny nawet w szczególnie trudnych warunkach. Na przykład wygrawerowany w taki sposób GS1 DataMatrix może być używany w obecności smarów w zastosowaniach przemysłowych lub w przypadku części narażonych na działanie substancji chemicznych. Oznacza to, że GS1 DataMatrix jest odpowiedni do zastosowań, których warunki nie pozwalają na użycie tradycyjnych kodów kreskowych. GS1 DataMatrix cieszy się coraz większą popularnością w sektorze ochrony zdrowia, ponieważ zaspokaja wiele jego potrzeb i otwiera nowe możliwości w zakresie poprawy bezpieczeństwa pacjenta. Z uwagi na fakt, że może on zawierać identyfikatory zastosowania GS1, informacje takie jak, np. numery partii i numery fabryczne, a także daty ważności mogą zostać zakodowane na produktach medycznych. Ponadto, ze względu na mały rozmiar, symbol GS1 DataMatrix mieści się na prawie każdym przyrządzie medycznym. W przeszłości pojedyncze narzędzia chirurgiczne nie mogły podlegać automatycznemu etykietowaniu. GS1 DataMatrix można jednak umieszczać bezpośrednio na takich narzędziach i w ten sposób przyczynić się do uproszczenia ich identyfikacji i śledzenia w szpitalach. GS1 DataMatrix QR Kod QR (QR jest skrótem od ang. Quick Response) alfanumeryczny dwuwymiarowy kod kreskowy. Pozwala na zakodowanie znaków należących do alfabetu arabskiego, greckiego, hebrajskiego, cyrylicy, znaków alfabetu japońskiego, jak również innych symboli określonych przez użytkownika. Symbolikę QR można stosować do zapisywania i umieszczania w różnych miejscach adresów stron internetowych, a następnie odczytywać przy pomocy odpowiednio oprogramowanych urządzeń przenośnych, na przykład telefonów komórkowych. Określane jest to terminem Mobile Commerce (więcej na stronie: Zalety kodu QR to: duża pojemność i gęstość, możliwość czytania kodu w dowolnej orientacji, duża prędkość odczytu kodu, algorytmy korekcji błędów. Kod QR 20