KOMISJA EUROPEJSKA. Bruksela, 2006-VII-19 K(2006) 3218 wersja ostateczna

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, 2006-VII-19 K(2006) 3218 wersja ostateczna Dotyczy: pomocy państwa N 632/05 - Polska Pomoc restrukturyzacyjna - Energetyka Wisłosan Szanowny Panie Ministrze! 1. PROCEDURA 1) W piśmie z dnia 27 kwietnia 2005 r., zarejestrowanym w dniu 29 kwietnia 2005 r., władze polskie powiadomiły Komisję o środku pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa Energetyka Wisłosan zgodnie z art. 88 ust. 3 traktatu WE. 2) W dniu 28 czerwca 2005 r. Komisja zatwierdziła pomoc na ratowanie pod warunkiem, że władze polskie dostarczą jej plan restrukturyzacji lub likwidacji Energetyki Wisłosan w ciągu 6 miesięcy od daty zatwierdzenia pomocy lub przedstawią dowód potwierdzający, że środki zostały zwrócone w całości i/lub że gwarancja wygasła. 3) W piśmie z dnia 9 grudnia 2005 r., zarejestrowanym w dniu 14 grudnia 2005 r., władze polskie powiadomiły Komisję o planach udzielenia wspomnianemu przedsiębiorstwu pomocy restrukturyzacyjnej i przedstawiły plan restrukturyzacji. 4) W pismach z dni 18 stycznia 2006 r. i 5 kwietnia 2006 r. Komisja zwróciła się o dodatkowe informacje, które polskie władze dostarczyły w listach z dni 17 lutego, 11 maja, 13 czerwca, 16 czerwca i 20 czerwca 2006 r. Jej Ekscelencja Pani Anna FOTYGA Minister Spraw Zagranicznych Al. Szucha 23 PL Warszawa Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique/Europese Commissie, B-1049 Brussel België Telefon: (0)

2 2. OPIS ŚRODKA POMOCY 2.1. Beneficjent 5) Energetyka Wisłosan spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została założona w 1998 r. podczas restrukturyzacji Zakładów Metalowych Dezamet (ZMD), dużego przedsiębiorstwa państwowego. W ramach wspomnianej transakcji niektóre części ZMD zajmujące się wytwarzaniem energii cieplnej, produkcją sprężonego powietrza i dostarczaniem usług telekomunikacyjnych zostały wydzielone i rozpoczęły działalność jako nowy podmiot prawny obecnie Energetyka Wisłosan. Spółka otrzymała wkład kapitałowy jedynie w postaci infrastruktury, budynków i praw niematerialnych. Kapitał początkowy spółki wynosił PLN. 6) Aktualnie Energetyka Wisłosan jest własnością państwowej Agencji Rozwoju Przemysłu (62,7 %) oraz przedsiębiorstwa państwowego Zakłady Metalowe Dezamet (37,3 %). Podstawową działalność Energetyki Wisłosan stanowi dostarczanie energii elektrycznej i cieplnej. Spółka jest także lokalnym dostawcą gazu, zajmuje się także zaopatrzeniem w wodę, wytwarzaniem energii cieplnej i świadczeniem usług telekomunikacyjnych. Jest także dostawcą innych usług w tym hydraulicznych, budowlanych, elektrycznych i elektronicznych. 7) Spółka zatrudnia 66 pracowników, których średnia wieku wynosi lat. Jej główna siedziba znajduje się w Nowej Dębie (45 pracowników). Posiada ona także dwa oddziały: w Radomiu (6 pracowników) i Ożarowie Mazowieckim (15 pracowników) założone odpowiednio w 2002 i 2004 r. 8) Zarówno siedziba główna spółki jak i jej oddziały znajdują się na obszarze objętym pomocą, kwalifikującym się do pomocy regionalnej na mocy art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu. Ponadto siedziba główna spółki znajduje się w regionie borykającym się z bardzo wysokim bezrobociem strukturalnym (19 %). 9) Energetyka Wisłosan posiada nieznaczny udział w krajowym rynku energii. Wynosi on 0,015 % w przypadku energii elektrycznej, 0,003 % w przypadku gazu i 0,001 % w przypadku energii cieplnej. 10) Zarówno poziom zatrudnienia w spółce jak i jej roczne obroty oraz ogólny bilans roczny odpowiadają kryteriom uznania za średnie przedsiębiorstwo, określonym w rozporządzeniu Komisji z dnia 6 maja 2003 r. w sprawie definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw 1. Spółka nie może być uznana za średnie przedsiębiorstwo jedynie ze względu na fakt, iż jest kontrolowana przez państwo Rynki Dostawy energii elektrycznej 11) Jednym z podstawowych rodzajów działalności Energetyki Wisłosan jest dostawa energii elektrycznej. W Nowej Dębie spółka posiada niezbędne sieci dystrybucji (stacje i przewody elektryczne). Dwa oddziały w Radomiu i Ożarowie Mazowieckim 1 Dz.U. L 124 z , str

3 dzierżawią sieć od spółek dystrybucyjnych. Głównym odbiorcą energii elektrycznej dostarczanej przez Energetykę Wisłosan jest przemysł wytwórczy. W ostatnich latach obrót spółki w zakresie dostaw energii stale rósł i zgodnie z przewidywaniami przedsiębiorstwa nadal będzie rósł o ok. 5 % rocznie. Stąd też Energetyka Wisłosan zamierza w przyszłości skoncentrować swoją działalność na tym właśnie rynku. 12) Jak wynika z danych przedstawionych w poniższej tabeli, wyniki na dostawach energii elektrycznej ulegały od 2002 r. stałej poprawie, natomiast ujemny wynik w 2003 r. był spowodowany jedynie otwarciem nowego oddziału spółki w Radomiu. Tabela 1. Sprzedaż energii elektrycznej przez Energetykę Wisłosan (w PLN) Obrót , , , , , ,5 Wynik finansowy , , , , , ,8 Wytwarzanie i dostawa energii cieplnej 13) Początkowo działalność Energetyki Wisłosan koncentrowała się na wytwarzaniu i dostawie energii cieplnej. Zainstalowana moc produkcyjna spółki w zakresie wytwarzania ciepła wynosi obecnie 48,62 MWt. Spółka prowadzi dwie elektrociepłownie: zasilaną węglem o zdolnościach produkcyjnych 24,7 MWt w Nowej Dębie oraz zasilaną gazem o zdolnościach produkcyjnych 23,92 MWt w Ożarowie Mazowieckim. Spółka zasila głównie małe i średnie przedsiębiorstwa przemysłu wytwórczego usytuowane w strefach przemysłowych. Część energii cieplnej dostarczana jest także do miejskiej sieci ciepłowniczej, ale rynek ten zmniejszył się gwałtownie w 2003 r., kiedy lokalne władze zainwestowały we własne źródło wytwarzania energii cieplnej pozostawiając Energetykę Wisłosan z poważną nadwyżką zdolności produkcyjnych. Jak wynika z poniższej tabeli, działalność związana z wytwarzaniem i dostawą energii cieplnej regularnie była dla spółki źródłem poważnych strat. Tabela 2. Sprzedaż energii cieplnej przez Energetykę Wisłosan (w PLN) Obrót , , , , , ,4 Wynik finansowy , , , , , ,5 Przesył gazu, zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie ścieków, telekomunikacja i inne usługi 14) Energetyka Wisłosan jest także miejscowym dostawcą gazu. Dochód z tej działalności jest raczej stały i przedsiębiorstwo nie przewiduje żadnych zmian w tej kwestii, gdyż perspektywy rozwoju lokalnego rynku gazu są ograniczone. Podobnie wygląda sytuacja jeśli chodzi o usługi zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, które stanowią dla spółki stosunkowo nowy rodzaj działalności. 3

4 15) Usługi telekomunikacyjne świadczone są na rzecz przedsiębiorstw mieszczących się w strefie przemysłowej w Nowej Dębie. Energetyka Wisłosan posiada sieć niezbędną do świadczenia tych usług i stopniowo poszerza swoją ofertę włączając w nią np. dostęp do internetu. Obrót i dochód z usług telekomunikacyjnych zwiększały się w ostatnich latach. 16) Przedsiębiorstwo świadczy także inne usługi obejmujące usługi elektryczne i elektroniczne, hydrauliczne oraz budowlano-remontowe. Powyższe usługi są podzlecane Energetyce Wisłosan przez przedsiębiorstwa działające w obrębie stref przemysłowych, a wykonywane są przez pracowników spółki Energetyka Wisłosan posiadających właściwe kwalifikacje. Usługi te nie wymagają dużego nakładu kapitałowego, stąd też stosunek nakładów do przychodu jest tu bardzo korzystny. Wyżej wymienione usługi stanowią rosnący udział całkowitych obrotów Energetyki Wisłosan i stanowiły drugi najlepszy wynik finansowy wśród wszystkich dziedzin działalności spółki w pierwszej połowie 2005 r. W związku z powyższym spółka planuje inwestycje w celu dalszego rozszerzenia tej dziedziny działalności. Główna inwestycja polegać będzie na uruchomieniu warsztatu, którego działalność powinna przynieść spółce w 2006 r. dodatkowy dochód w wysokości PLN ( w 2007 r.). 17) Poniższa tabela ukazuje obrót i wynik dla wyżej omawianych rodzajów działalności spółki. Niższy dodatni wynik w 2003 r. jest konsekwencją otwarcia nowego oddziału w Radomiu, a ujemny wynik w 2004 r. spowodowany był inwestycjami w nowym oddziale w Ożarowie Mazowieckim. Przesył gazu Tabela 3. Pozostałe rodzaje działalności spółki (w PLN) Obrót , , , , , ,2 Wynik finansowy , , , , , ,7 Dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków Obrót , ,2* ,7 Wynik finansowy , ,9* ,8 Usługi telekomunikacyjne Obrót , , , , , ,5 Wynik finansowy , , , , , ,8 Pozostałe usługi Obrót , , , , , ,6 Wynik finansowy , , , , , ,7 *Wyniki za 2004 r. w zakresie usług związanych z dostarczaniem wody w oddziale w Ożarowie Mazowieckim są ujęte w części tabeli pozostałe usługi. Dostawcy i klienci 4

5 18) Dostawcami energii elektrycznej dla poszczególnych oddziałów spółki są: Rzeszowski Zakład Energetyczny S.A., Zakłady Energetyczne Okręgu Radomsko-Kieleckiego S.A. oraz Zakład Energetyczny Warszawa Teren S.A. 19) Gaz ziemny, który następnie jest przesyłany do odbiorców końcowych, dostarczany jest przez Karpacką Spółkę Gazownictwa S.A. Natomiast gaz do produkcji energii cieplnej jest dostarczany przez Mazowiecką Spółkę Gazownictwa S.A. Węgiel do produkcji energii cieplnej pochodzi od ZPNE Hermes Mysłowice. 20) Wszyscy klienci Energetyki Wisłosan (ok. 70 przedsiębiorstw) kwalifikują się jako małe lub średnie przedsiębiorstwa. Stąd też likwidacja spółki w istotny sposób zakłóciłaby ich działalność, gdyż przynajmniej na jakiś czas - zostałyby pozbawione dostaw energii elektrycznej, ciepła, gazu i wody. 5

6 2.3. Proces restrukturyzacji Trudności finansowe 21) Spółka przynosiła straty od momentu jej założenia z wyjątkiem lat 2002 i 2003, kiedy odniosła nieznaczne zyski, co ukazuje poniższa tabela: Obrót ze sprzedaży Koszty operacyjne Zysk/(strata) ze sprzedaży Pozostałe dochody z działalności operacyjnej Pozostałe koszty operacyjne Zysk/(strata) na działalności operacyjnej Tabela 4. Rachunek zysków i strat (w tys. PLN) , , , , , , , , , , , ,3 (940,4) (1 387,8) 149,4 107,8 (983,7) (22,6) 321,2 0,0 12,8 9,6 14,2 92,6 572,5 85,9 80,7 33,7 956,8 142,9 (1 191,7) (1 473,7) 81,5 83,7 (1 926,3) (72,9) Przychody 132,1 196,6 45,2 99,6 106,6 56,9 finansowe Koszty finansowe 346,9 1322,5 113,5 118,7 640,9 510,8 Zysk(strata) na działalności gospodarczej (1 406,5) (2 599,6) 13,2 64,8 (2 460,6) (526,8) Zysk (strata) netto (1 406,5) (2 599,6) 19,1 65,2 (2 458,2) (526,0) 22) Stosunek kapitału spółki do jej zobowiązań wskazuje na to, że spółka znajduje się w trudnej sytuacji. Nie jest ona w stanie pokryć swoich zobowiązań, gdyż znajduje się w pułapce zadłużenia. Z końcem 2004 r. zobowiązania krótkoterminowe wynosiły PLN, a zobowiązania długoterminowe PLN. Przeważającą część zobowiązań krótkoterminowych spółki stanowią należne opłaty za dostawy i usługi, co oznacza, że spółka finansuje swoją działalność kosztem swoich dostawców. Tabela 5. Zobowiązania spółki (w tys. PLN) Zobowiązania % % 1 wobec dostawców ogółem 3 846,1 58, ,5 - Energetyka Rzeszów 1 911,0 29, ,5 2 wobec Skarbu Państwa 1 299,3 19,85 923,9 ogółem w tym wobec: - ZUS-u 529,5 8,08 429,3 - Urzędu Marszałkowskiego 549,1 8,39 272,5 44,60 39,00 11,66 5,42 3,44 6

7 - urzędu skarbowego 135,8 2,08 76,3 0,96 - Urzędu Miasta i Gminy 66,6 1,02 145,5 1,84 3 wobec państwowej Agencji 1 319,5 20, ,5 43,17 Rozwoju Przemysłu 4 Leasing 78,7 1,21 46,2 0,57 OGÓŁEM 6 543,6 100, ,1 100,00 23) Z informacji dostarczonych przez władze polskie wynika, iż historycznym powodem trudnej sytuacji spółki było rozpoczęcie działalności bez wkładu finansowego. Brak płynności zmusił spółkę do pozyskiwania finansowania ze źródeł zewnętrznych, co odzwierciedlało się w rosnących kosztach finansowych. Skutkiem tego było także rosnące zadłużenie wobec Skarbu Państwa. Między 1998 a 2002 r. koszty finansowe spółki wynosiły PLN. Ponad połowę tej kwoty stanowiły kary za opóźnienia w opłatach. 24) Od początku działalności spółka ponosiła straty na wszystkich przejętych rodzajach działalności, a zwłaszcza na wytwarzaniu energii cieplnej. Działalność związana z dostawami energii cieplnej regulowana była w Polsce do 2001 r. ustawą Prawo energetyczne 2, określającą wówczas ścisłe zasady ustalania taryf za energię cieplną. Spółka nie mogła podwyższyć cen, a jednocześnie była zobowiązana do dalszych dostaw do swoich klientów. Dlatego też nie była nawet w stanie pokryć swoich kosztów wytworzenia. Z uwagi na fakt, że w omawianym okresie wytwarzanie i dystrybucja energii cieplnej stanowiły główną dziedzinę działalności spółki, straty stale rosły (patrz tabela 2) i poprzez kumulowanie ujemnego wyniku spółka nie posiadała zasobów, aby inwestować w restrukturyzację. 25) Po 2001 r., kiedy Prawo energetyczne zostało zmienione i zastosowano elastyczniejsze zasady ustalania taryf, sytuacja spółki uległa stosunkowej poprawie. Jednak - jak wspomniano powyżej - Energetyka Wisłosan straciła w 2003 r. głównego klienta miasto Nowa Dęba, w wyniku czego zamówiona moc produkcyjna spółki w zakresie wytwarzania ciepła spadła o ok. 80 % powodując tym samym znaczne straty i nadwyżkę zdolności produkcyjnych. 26) Trudna sytuacja spółki wynikała także z prowadzenia innego rodzaju przynoszących straty działań przejętych od spółki matki, np. produkcji sprężonego powietrza, której zaprzestano ostatecznie w 2001 r. Plan restrukturyzacji 27) Według przedstawionego przez polskie władze planu restrukturyzacji, restrukturyzacja Energetyki Wisłosan obejmie działania z następujących obszarów: 1) restrukturyzacja zdolności w zakresie wytwarzania w tym inwestycja w nową instalację wytwarzającą energię cieplną i elektryczną w skojarzeniu, 2) spłaszczenie struktury zarządzania oraz 3) restrukturyzacja finansowa. 28) Główny wysiłek procesu restrukturyzacji ma polegać na inwestycji w nową i nowoczesną instalację pozwalającą na wytwarzanie energii cieplnej i elektrycznej w skojarzeniu, co przyczyni się do obniżenia kosztów wytwarzania energii cieplnej i 2 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, Dz.U nr 54 poz

8 umożliwi uzyskanie dodatkowego produktu w postaci energii elektrycznej. Nowa instalacja zostanie uruchomiona w Nowej Dębie. Z trzech obecnie istniejących kotłów jeden zostanie zlikwidowany, jeden pozostawiony jako rezerwa, a jeden zmodernizowany i przystosowany wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w skojarzeniu. W rezultacie zainstalowana zdolność wytwarzania energii cieplnej w Nowej Dębie zmniejszy się z 24,7 MWt do 7,3 MWt. Zmodernizowany zakład będzie wykorzystywał nową, wydajniejszą technologię spalania, umożliwiającą współspalanie węgla i biomasy, co pozwala z kolei na zróżnicowanie źródeł zaopatrzenia w paliwa i zmniejszenie kosztów produkcji. Zakład będzie wykorzystywał w mieszance paliwowej 20 % biomasy. Dlatego też 20 % wytwarzanej przez zakład energii elektrycznej uznane będzie za energię elektryczną ze źródeł odnawialnych. W związku z istniejącym mechanizmem wspierania produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Polsce (obowiązek zakupu) cena tej energii jest znacznie wyższa niż cena energii elektrycznej ze źródeł konwencjonalnych (według różnych obliczeń nawet o 50 %). Dlatego współspalanie biomasy przyniesie Energetyce Wisłosan dodatkowe zyski. Polskie władze dostarczyły Komisji symulację kosztów nowej instalacji i zysków z nią związanych. Założenia do obliczeń kosztów: Wytwarzana energia elektryczna - rocznie 7 556,4 MWh Wytwarzanie energii cieplnej - rocznie GJ Wydajność 75 % Koszt biomasy wliczając transport 85 PLN/t Wartość opałowa biomasy 14 GJ/t Koszt węgla wliczając transport 187,7 PLN/t Wartość opałowa węgla 20 GJ/t Udział biomasy w paliwie 20 % Tabela 6. Symulacja kosztów nowego zakładu wytwarzającego Rodzaj kosztów Kwota (w tyś. PLN) 1. Amortyzacja 630,0 2. Wynagrodzenia i płatności 487,0 3. Materiały i energia 40,0 4. Usługi obce 100,0 5. Podatki i inne opłaty 132,0 6. Pozostałe koszty stałe 60,0 7. Koszty stałe ogółem 1 449,0 8. Materiały i energia 869,0 9. Usługi obce 196,0 10. Opłaty środowiskowe 65,0 11. Podatek akcyzowy i pozostałe koszty 151,0 operacyjne 12. Koszty operacyjne ogółem 1 281,0 KOSZTY OGÓŁEM (7+12) 2 730,0 8

9 Symulacja obrotu z działalności: - dostawy energii cieplnej PLN - dostawy energii elektrycznej PLN Obrót ogółem: PLN 29) Zważywszy, że aktualnie koszt wytworzenia wynosi PLN nowa inwestycja znacznie podniesie dochodowość głównych dziedzin działalności spółki. 30) Część wysiłku restrukturyzacyjnego spółki polegać będzie na zaprzestaniu działalności związanej z wytwarzaniem energii cieplnej w Ożarowie Mazowieckim, w wyniku czego zdolność produkcyjna spółki w zakresie wytwarzania ciepła wynosić będzie 7,3 MWt w porównaniu z 48,62 MWt aktualnie. 31) W celu skoncentrowania się na zasadniczych dziedzinach działalności spółka zaprzestanie także usług związanych z dostarczaniem wody i odprowadzaniem ścieków w obu oddziałach: Ożarowie Mazowieckim i Radomiu. 32) Spłaszczona zostanie struktura zarządzania, co powinno podnieść wydajność i zmniejszyć koszty o PLN rocznie. Koszt opracowania i wdrożenia nowej struktury zarządzania szacuje się na PLN. Restrukturyzacja struktury zarządzania spowoduje redukcję zatrudnienia o pięć osób (koszt PLN przy oszczędności PLN rocznie). Restrukturyzacja w tej dziedzinie zakończona zostanie z końcem 2006 r. 33) Co się tyczy restrukturyzacji zobowiązań, spółka będzie negocjować spłatę swoich długów. Podjęto także starania o zamianę wierzytelności na udziały w spółce. Podjęta zostanie próba przekonania udziałowców o konieczności obniżenia kapitału zakładowego w celu likwidacji straty bilansowej z ubiegłych lat. Harmonogram działań ilustruje poniższa tabela. Tabela 7. Restrukturyzacja zobowiązań (w tys. PLN) Zobowiązania wobec dostawców - Rzeszowskiego Zakładu Energetycznego - ARP - innych 2 wobec Skarbu Państwa - ZUS-u - Urzędu Marszałkowskiego - władz miejskich 82,00 180,00 667,00 *3 000, ,00 60,00 125,00 134,00 51,00 56,00 59,00 8,00 43,00 26,00 3 ARP (spłata pomocy na ratowanie) 99, ,00 Ogółem 1 096, ,00 216,00 59,00 *zamiana wierzytelności na udziały w spółce 34) Restrukturyzacja spółki rozpoczęła się już w 2005 r., kiedy zarząd podjął pewne działania ad hoc w celu racjonalizacji kosztów operacyjnych, i potrwa do końca 2008 r. Spółka powinna zacząć przynosić zyski już w 2006 r., a znaczna poprawa wyników spodziewana jest od 2011 r., kiedy spłacone zostaną wszystkie kredyty. 9

10 35) Władze polskie dostarczyły Komisji trzy scenariusze dotyczące przyszłości spółki (optymistyczny, realistyczny i pesymistyczny). Nawet według scenariusza pesymistycznego spółka zacznie przynosić zyski w 2006 r. Założenia tego scenariusza przewidują: dalszą utratę klientów (odbiorców energii cieplnej i elektrycznej); obrót jest szacowany w oparciu o bieżące wyniki i planowane wyniki działań restrukturyzacyjnych; koszty są szacowane w oparciu o bieżące wyniki i planowane wyniki działań restrukturyzacyjnych; podatek dochodowy wynosi 19 % (uwzględniono straty z tytułu podatków poniesione w poprzednich latach); największe koszty finansowe w 2005 r. płatności odsetek od kredytów i odsetek na rzecz dostawców za opóźnienia w opłatach; istnienie kosztów finansowych także po 2005 r. z uwagi na opłaty z tytułu leasingu; dochód finansowy, dochód operacyjny i koszty operacyjne na poziomie 2005 r. Tabela 8. Szacunkowy rachunek zysków i strat scenariusz pesymistyczny (w tys. PLN) Obrót ze sprzedaży Koszty operacyjne Zysk/(strata) ze sprzedaży Pozostałe dochody z działalności operacyjnej Pozostałe koszty operacyjne Zysk/(strata) na działalności operacyjnej , , , , , , , , , , , , , ,6 21,1 304,8 805,0 427,2 427,5 435,7 426,8 10,0 10,0 10,0 10,0 10,0 10,0 10,0 20,0 20,0 20,0 20,0 20,0 20,0 20,0 11,1 294,8 795,0 417,2 417,5 425,7 416,8 Przychody 40,0 40,0 40,0 40,0 40,0 40,0 40,0 finansowe Koszty finansowe 400,0 326,3 414,7 414,7 414,7 414,7 148,4 Zysk(strata) na działalności gospodarczej (348,9) 8,5 420,3 42,5 42,8 51,0 308,4 Zysk (strata) netto (348,9) 27,8 361,4 55,4 34,7 41,3 249,8 Koszty restrukturyzacji i źródła ich finansowania 36) Łączne koszty restrukturyzacji wynoszą ok. 16,9 mln PLN. Ponad połowa tych kosztów (9 mln PLN) przeznaczona jest na inwestycję w nową instalację wytwórczą. Pozostałą część stanowią zobowiązania, w tym przyznana pomoc na ratowanie. Pomoc na ratowanie zostanie spłacona, jak tylko przyznana zostanie pomoc restrukturyzacyjna, 10

11 dlatego też nie powinno się jej dodawać do łącznej kwoty pomocy. Źródła finansowania restrukturyzacji spółki wymienione są w tabeli 9. Tabela 9. Źródła finansowania restrukturyzacji spółki Źródło Kwota (w tyś. PLN) 1. Leasing na zakup urządzeń 3 300,0 2. Zamiana wierzytelności na udziały 3 000,0 3. Kredyty na zakup urządzeń 1 371,0 4. Środki własne* 853,0 Środki własne ogółem 8 524,0 5. Dokapitalizowanie przez państwo 8 000,0 6. Dotacja Ministerstwa Nauki i 330,0 Informatyzacji Pomoc państwa ogółem 8 330,0 7. Pomoc przyznana przez Urząd Marszałkowski 70,0 Pozostałe źródła ogółem 70,0 WSZYSTKIE ŹRÓDŁA OGÓŁEM ,0 * kwota już wydana na inwestycję w zakład wytwarzający energię cieplną i elektryczną w skojarzeniu 37) Restrukturyzacja Energetyki Wisłosan pokryta jest z własnych zasobów spółki w kwocie PLN, co stanowi 50,36 % łącznych kosztów restrukturyzacji. 38) Dokapitalizowanie pochodzić będzie od udziałowca spółki, państwowej Agencji Rozwoju Przemysłu, która jest ustanowioną na mocy ustawy agencją publiczną, będącą w pełni własnością Skarbu Państwa. 39) Główny wierzyciel spółki, Rzeszowski Zakład Energetyczny S.A. (RZE) wyraził zgodę na zamianę wierzytelności na udziały w spółce. Zobowiązania wynoszące PLN zostaną zamienione na udziały i RZE stanie się większościowym udziałowcem Energetyki Wisłosan (41,29%). 40) RZE jest państwowym przedsiębiorstwem dystrybucyjnym i głównym dostawcą energii elektrycznej Energetyki Wisłosan. Według danych przekazanych przez władze polskie, dług beneficjenta wobec RZE opiewa na kwotę PLN 3. Jak opisano wyżej (patrz tabela 5) Energetyka Wisłosan ma także inne zobowiązania. Zobowiązania te można podzielić na grupy pod względem pierwszeństwa windykacji w przypadku upadłości spółki, Oczywiście kwoty pożyczek udzielonych przez władze publiczne mają pierwszeństwo. W praktyce oznacza to, że inni wierzyciele Energetyki Wisłosan (np. władze publiczne lub pracownicy) mieliby pierwszeństwo przed windykacją kredytów przez RZE. Ważnym czynnikiem jest fakt, że całkowitą wartość aktywów Energetyki Wisłosan, które można sprzedać w czasie przeprowadzania procedury upadłościowej szacuje się na ok PLN. 3 Na dzień 30 czerwca 2005 r. 11

12 41) Zgodnie z zasadą prywatnego wierzyciela RZE przeprowadził analizę możliwości windykacji zobowiązań w przypadku upadłości Energetyki Wisłosan. Wartość kapitału, który może być sprzedany Koszt procedury upadłościowej Zobowiązania uprzywilejowane: - pracownicy władze publiczne zobowiązania zabezpieczone hipotecznie Łączna kwota podlegająca windykacji zanim RZE uzyska taką możliwość Zobowiązania wobec innych dostawców Zobowiązania wobec RZE Łączna kwota podlegająca windykacji od Energetyki Wisłosan *Kwoty w PLN 42) Jak jasno wynika z powyższej kalkulacji, zanim RZE mógłby przystąpić do windykacji należnych kwot, zobowiązania zaciągnięte przez Energetykę Wisłosan wobec innych wierzycieli miałyby pierwszeństwo. W przypadku ogłoszenia upadłości łączna wartość zbywcza majątku nie wystarczyłaby na pokrycie wszystkich zobowiązań i RZE nie byłyby w ogóle w stanie odzyskać kwoty udzielonej pożyczki. 43) Ponadto zgodnie z polskim Prawem energetycznym RZE jako dystrybutor energii elektrycznej byłby zobowiązany do przejęcia sieci upadłej spółki lub do zainwestowania w alternatywną infrastrukturę w celu wyjścia naprzeciw potrzebom klientów, którym należy zapewnić dostęp do sieci. Przejęcie istniejącej sieci kosztowałoby RZE ok PLN. Inwestycja w alternatywną nową infrastrukturę kosztowałaby jeszcze więcej, ok PLN. 44) RZE nie udało się odzyskać wcześniej swoich wierzytelności. Po pierwsze wierzytelności zaczęły gwałtownie rosnąć dopiero w ubiegłym roku (wzrost o ponad 30 %). Po drugie w latach 2002 i 2003 Energetyka Wisłosan odnotowała dodatni wynik. RZE spodziewały się spłat w momencie dalszej poprawy sytuacji finansowej Energetyki Wisłosan. Wymuszenie wówczas dokonania spłat postawiłoby spółkę przed koniecznością rozpoczęcia procedury upadłościowej, co nadal oznaczałoby dla RZE większe straty niż zyski (jako wierzyciela nieuprzywilejowanego oraz zobowiązanych do przejęcia klientów Energetyki Wisłosan). Środki wyrównawcze 45) Zakład wytwórczy w Nowej Dębie składa z trzech kotłów parowych. Spółka zainwestuje w przekształcenie jednego z nich w urządzenie wytwarzające energię cieplną i elektryczną w skojarzeniu o zainstalowanej mocy 7,3 MWt i 2,5 MWe odpowiednio energii cieplnej i elektrycznej. Zgodnie z planem restrukturyzacji przedstawionym przez polskie władze drugi z kotłów zostanie zlikwidowany, a trzeci pozostawiony jako rezerwa. Zdolność wytwarzania energii cieplnej w Nowej Dębie zmniejszy się znacznie (z 24,7 MWt do 7,3 MWt). Zważywszy na fakt, że spółka może znaleźć odbiorców na zdolność ok. 6,75 MWt, krok ten znacznie poprawi wydajność. 12

13 46) Należy także podkreślić, że powyższe działanie nie jest zwyczajną likwidacją przynoszących strat mocy produkcyjnych. Normalnie spółka całkowicie wycofałaby się z działalności związanej z wytwarzaniem energii cieplnej, ale w przypadku technologii skojarzonej ciepło wytwarzane jest łącznie z energią elektryczną. Konsekwentnie, dalsze ograniczanie zdolności wytwarzania energii cieplnej w Nowej Dębie wpłynęłoby proporcjonalnie na ograniczenie zdolności wytwarzania energii elektrycznej. Jak wspomniano powyżej celem spółki jest rozszerzenie obecności na rynku energii elektrycznej, gdyż zapotrzebowanie na ten rodzaj energii stale wzrasta. Stąd też z gospodarczego punktu widzenia nie ma powodu, aby dalej ograniczać wspomniane zdolności produkcyjne. Jeśli wytwarzanie energii elektrycznej może w tym przypadku stanowić główne źródło dochodów, wytwarzanie ciepła może być traktowane jako produkt uboczny. 47) Poza produkcją energii cieplnej w Nowej Dębie, spółka prowadzi w Ożarowie Mazowieckiem zakład wytwarzania energii cieplnej o mocy 23,92 MWt. W pierwszym kwartale 2006 r. oddział w Ożarowie odnotował dodatni wynik na produkcji ciepła. Mimo to, w celu ograniczenia zakresu działalności i skoncentrowania się na rodzajach działalności przynoszących zysk, spółka zaprzestanie produkcji energii cieplnej w Ożarowie Mazowieckim z końcem 2006 r. Spowoduje to faktyczny spadek zainstalowanej zdolności wytwarzania energii cieplnej z 48,62 MWt do 7,3 MWt, tj. o 85 %. 48) W dwóch oddziałach: Ożarowie Mazowieckim i Radomiu, spółka świadczy usługi związane z zaopatrzeniem w wodę i odprowadzaniem ścieków. Zysk z tych usług w 2005 r. wynosił ok PLN. Jednak w ramach środków wyrównawczych spółka postanowiła z końcem 2006 r. zawiesić świadczenie tych przynoszących zysk usług Stosowne prawo krajowe 49) Wsparcie publiczne na restrukturyzację spółki Energetyka Wisłosan udzielane było na podstawie Ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji 4, a zwłaszcza art. 56 ust. 1 i 5 tejże. 3. OCENA ŚRODKA POMOCY 3.1. Istnienie pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE 50) Artykuł 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską stanowi, że z zastrzeżeniem innych przepisów, wszelka pomoc, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi. 51) Dokapitalizowanie Energetyki Wisłosan zostanie dokonane przez państwową Agencję Rozwoju Przemysłu, pochodzić więc będzie z publicznych środków budżetowych, które stanowią zasoby państwowe. 4 Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, Dz. U. z 2002 r. nr 171, poz

14 52) Pomiędzy Polską a innymi państwami członkowskimi istnieje handel, a zatem konkurencja pomiędzy dostawcami energii elektrycznej jest możliwa. Dowodzi tego m.in. fakt wdrożenia przez Polskę dyrektyw 96/92/WE 5 i 2003/54/WE 6 liberalizujących rynek energii elektrycznej w obrębie Wspólnoty oraz fakt, że wymiana handlowa w zakresie energii elektrycznej między Polską a sąsiadującymi państwami członkowskimi istniała jeszcze przed wejściem w życie wymienionych dyrektyw. Stąd też środek pomocy może poprawić pozycję beneficjenta w stosunku do jego konkurentów w UE, co z kolei może mieć wpływ na wymianę towarową pomiędzy państwami członkowskimi. Stąd też planowany środek kwalifikuje się jako pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE, czego polskie władze nie kwestionują. Podstawa prawna oceny 53) Z uwagi na fakt, że spółka znajduje się w trudnej sytuacji i samo jej istnienie jest zagrożone, pomoc może być uznana za zgodną w oparciu o art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu WE tylko wtedy, jeśli spełnione są warunki określone w wspólnotowych Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji 7 (nazywanych dalej Wytycznymi ). W kolejnych akapitach Komisja analizuje zatem środek pod kątem jego zgodności z Wytycznymi. Uprawnienie 54) Kapitał zakładowy Energetyki Wisłosan spadł z 8,53 mln PLN do 4,35 mln PLN na dzień 31 grudnia 2003 r., a następnie do 2,09 mln PLN na dzień 31 grudnia 2004 r. Energetyka Wisłosan utraciła zatem ponad połowę kapitału zakładowego, a ponad jedną czwartą tego kapitału utracono w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Spółka spełnia zatem kryteria uprawnienia do otrzymania pomocy określone w pkt. 10 lit. a) Wytycznych i stanowi przedsiębiorstwo w trudnej sytuacji w rozumieniu tego dokumentu. Przywrócenie długoterminowej rentowności 55) Restrukturyzacja spółki w oparciu o plan restrukturyzacji przedstawiony Komisji została rozpoczęta w 2005 r. i zakończona zostanie z końcem 2008 r. Wyniki działań restrukturyzacyjnych powinny być widoczne już w 2006 r., w momencie, kiedy spółka zacznie przynosić zyski. 56) Przyszłe działania spółki koncentrować się będą na rynku zaopatrzenia w energię elektryczną. Będzie ona również dalej rozwijać usługi przynoszące zysk obecnie, w tym m.in. usługi elektryczne, elektroniczne i budowlane, które same w sobie generują 27 % dochodu. Usługi te nie wymagają dużych nakładów kapitału, natomiast pracownicy 5 Dyrektywa 96/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 1996 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, Dz.U. L 27 z , str. 20. Sprostowanie Dz.U. C 95 z , str Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, Dz.U. L 176 z , str Dz.U. C 244 z , str

15 wykonujący je są zobowiązani tak czy inaczej posiadać właściwe kwalifikacje i uprawnienia w danym zakresie (np. usługi elektryczne). Stąd też świadczenie wspomnianych usług stanowi dodatkowe źródło dochodu. 57) W planie restrukturyzacji przewidziano trzy potencjalne scenariusze przyszłości spółki. Nawet w przypadku najgorszego scenariusza, zakładającego dalszą utratę klientów (odbiorców energii elektrycznej i cieplnej), spółka odzyska płynność finansową. 58) Przywrócenie długoterminowej rentowności będzie możliwe głównie dzięki wewnętrznym środkom, a przede wszystkim restrukturyzacji źródeł wytwarzania. Główny punkt planu restrukturyzacji polega na ograniczeniu nadwyżki zdolności produkcyjnych w zakresie produkcji energii cieplnej i inwestycji w zdolności wytwarzania energii elektrycznej. 59) Celem ograniczenia nadwyżki zdolności produkcyjnych jest zmiana bazy zaopatrzeniowej oraz dostosowanie poziomu produkcji do zapotrzebowania. Aktualne zdolności wytwórcze spółki wykorzystywane są jedynie w 27 %. Inwestycja we własne zdolności wytwarzania energii elektrycznej pozwoli także na ograniczenie kosztów dostarczanej energii. Zastosowana technologia wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w skojarzeniu umożliwi współspalanie biomasy, co wiąże się z dodatkowymi zyskami dla środowiska i dochodami. Przekształcenie zakładu w zakład wytwarzający energię cieplną i elektryczną w skojarzeniu pozwoli także na obniżenie kosztów wytwarzanego ciepła, co powinno podnieść rentowność spółki. Uczyni to ją także częściowo niezależną od typowych problemów rynku energii cieplnej: sezonowych wahań w zapotrzebowaniu oraz problemów z przekazaniem konsekwencji rosnących cen paliw na odbiorców końcowych. 60) Planowane inwestycje wraz z restrukturyzacją zadłużenia umożliwią przedsiębiorstwu przywrócenie zdolności pokrywania własnych kosztów. Unikanie nieuzasadnionych zakłóceń konkurencji 61) Jako jeden ze środków wyrównawczych władze polskie wskazują na przekształcenie jednej z elektrociepłowni spółki w zakład wytwarzający energię cieplną i elektryczną w skojarzeniu, co podniosłoby wskaźnik wydajności i zmniejszyło zdolności produkcyjne tej elektrociepłowni z 24,7 MWt do 7,3 MWt. 62) Powyższy środek polega przede wszystkim na ograniczeniu nadwyżki zdolności, a zatem nie kwalifikuje się jako środek wyrównawczy w rozumieniu Wytycznych. Jednak całkowite zlikwidowanie działalności spółki związanej z wytwarzaniem ciepła ograniczyłoby przynoszącą zysk produkcję energii elektrycznej. Stąd też z gospodarczego punktu widzenia nie ma powodu, aby dalej likwidować lub ograniczać zdolności wytwórcze energii cieplnej. 63) Niemniej jednak z końcem 2006 r. spółka zaprzestanie działalności związanej z wytwarzaniem energii cieplnej w Ożarowie Mazowieckim. Spółka postanowiła ponadto, że z końcem 2006 r. zakończy także działalność związaną z usługami dostaw wody i odprowadzaniem ścieków. 15

16 64) Spółka jest ponadto usytuowana na obszarze kwalifikującym się do pomocy regionalnej zgodnie z art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu WE. Ten czynnik regionalny (pkt 56 Wytycznych) skłania Komisję do zaakceptowania mniejszej ilości środków wyrównawczych. Ponadto spółka jest średnim przedsiębiorstwem biorąc pod uwagę jej liczbę pracowników i roczny obrót. Spółka jest kontrolowana przez państwo i jedynie z tego powodu nie kwalifikuje się jako średnie przedsiębiorstwo w rozumieniu rozporządzenia w sprawie MŚP 8. Wszystkie pozostałe kryteria dotyczące średnich, a nawet małych przedsiębiorstw są spełnione. Stąd też naruszenie zasad konkurencji, jakie może spowodować pomoc będzie raczej ograniczone z uwagi na bardzo mały udział spółki w rynkach, na których jest obecna. Pomoc ograniczona do minimum 65) Jak opisano powyżej, restrukturyzacja Energetyki Wisłosan finansowana jest z zasobów własnych spółki oraz ze źródeł zewnętrznych na zasadach rynkowych w wysokości PLN oraz zasobów państwowych w kwocie PLN odpowiadającej pomocy o wysokości PLN. Zamiana wierzytelności na udziały przez RZE jest zgodna z zasadą prywatnego wierzyciela i Komisja może uznać to źródło finansowania restrukturyzacji jako wewnętrzne źródło Energetyki Wisłosan. Minimalna intensywność 50 % wymagana przepisami wytycznych jest zatem spełniona. Pełne wdrożenie planu restrukturyzacji i kontrola 66) Komisja odnotowuje, że Polska zobowiązała się do kontroli właściwego wdrażania planu restrukturyzacji (patrz pkt 47 Wytycznych) oraz do składania Komisji sprawozdań z kontroli (patrz pkt 49 i 50 Wytycznych). Zasada pierwszy i ostatni raz 67) Władze polskie potwierdzają, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat Energetyka Wisłosan nie korzystała z pomocy na ratowanie lub restrukturyzację, a zatem zgłoszony środek pomocy jest zgodny z zasadą pierwszy i ostatni raz ujętą w pkt Wytycznych. 8 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 10 z , str. 33). 16

17 5. DECYZJA 68) W związku z powyższym Komisja uznaje program pomocy za spełniający ustanowione kryteria i tym samym za zgodny z Traktatem WE. W przypadku gdyby niniejsze pisma zawierało informacje poufne, które nie powinny być ujawniane osobom trzecim, proszę poinformować o tym Komisję w ciągu piętnastu dni roboczych od daty jego otrzymania. Jeżeli Komisja nie otrzyma w wyznaczonym terminie umotywowanej prośby, uzna to za wyrażenie zgody na ujawnianie pełnej treści niniejszego pisma. Prośbę taką wraz informacjami, o których mowa powyżej, należy wysłać listem poleconym lub faksem na adres : European Commission Directorate-General for Competition State Aid Greffe B-1049 Brussels Nr faksu: Proszę przyjąć wyrazy szacunku, Z wyrazami szacunku W imieniu Komisji Neelie KROES Członek Komisji 17