STALOWEFORUM MAGAZYN POLSKIEJ UNII DYSTRYBUTORÓW STALI 01/2010

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STALOWEFORUM MAGAZYN POLSKIEJ UNII DYSTRYBUTORÓW STALI 01/2010"

Transkrypt

1 RAPORT SPECJALNY STALOWE CENTRA SERWISOWE Publikujemy pierwsze w historii bran y zestawienie najwi kszych SCS w naszym kraju. Poza tym informacje dotyczàce kondycji oraz przysz oêci sektora. 26 W grupie raêniej Ten rok mo e byç prze omowy je eli chodzi o fuzje i przej cia na polskim rynku stali. 16 STALOWEFORUM MAGAZYN POLSKIEJ UNII DYSTRYBUTORÓW STALI 01/2010 Polska energetyka na modernizacj i budow nowych mocy wyda w ciàgu dekady niemal pó biliona z otych. To gigantyczna szansa dla ca ego przemys u, w tym bran y stalowej. REKLAMA

2

3 KOMENTARZE Ostro nie, ale z nadziejà Mam nadziej, e gdy uka e si ten numer Stalowego Forum, zima b dzie odleg ym wspomnieniem. Na razie, chocia Ênieg ju odpuszcza, to z mrozami jeszcze si nie po egnaliêmy. A przecie wszyscy z ut sknieniem czekamy na odwil, kiedy roboty na budowach ruszà pe nà parà. Oczekiwanie to jest tym bardziej niecierpliwe, e ta zima, jak i ca y ubieg y rok, porzàdnie da a nam w koêç. Podczas gdy w 2008 roku mieliêmy do czynienia z hossà na rynku stali, w ubieg ym oddaliêmy wi kszoêç tego, co zarobiliêmy w czasie prosperity. Mo na by o popaêç w g boki pesymizm obserwujàc, osuwanie si cen na coraz ni sze, coraz bardziej absurdalne poziomy. Sytuacji nie zmienia y krótkotrwa e odbicia. I w aênie po kolejnym takim ciosie, kiedy ceny w grudniu znowu spad y, kiedy wielu z nas porzuci o ju chyba nadziej, wiatr zaczà si zmieniaç. Producenci po raz kolejny próbowali wprowadziç podwy ki i w koƒcu im si uda o. Od dwóch miesi cy stal powoli, ale systematycznie dro eje. Bioràc pod uwag, e popyt z powodu zimy wcià jest marny, to dobry znak. W jakim stopniu trwa y jest ten trend oka e si ju niebawem, kiedy wysi ki producentów zweryfikuje budzàcy si wiosnà do ycia rynek budowlany. Na razie wyglàda jednak na to, e tym razem si uda. Perspektywy rysowane przed bran à wyglàdajà nieêle. Wed ug raportu banku inwestycyjnego Nomura poprawiajàca si koniunktura gospodarcza sprawi, e w tym roku wykorzystanie mocy produkcyjnych Êwiatowego hutnictwa wzroênie do 77 proc. w porównaniu z 69 proc. w roku ubieg ym. Lakshmi Mittal przewiduje, e b dzie to nawet pomi dzy 80 a 85 proc. A Hutnicza Izba Przemys owo-handlowa prognozuje, e w ciàgu najbli szych trzech lat zu ycie i produkcja stali w Polsce powinny wróciç do rekordowego poziomu z 2007 roku czyli odpowiednio 12 mln i 10,5 11 mln ton. Wszystko to wyglàda naprawd nieêle, a boj si powiedzieç: Êwietnie. To oczywiste, e wszyscy chcemy zapomnieç o roku Ja te chcia bym wymazaç go z pami ci, bo jeêli przyniós on komukolwiek jakieê profity, to jedynie te wynikajàce z doêwiadczenia kryzysu. Wielu z nas przekona o si, e budowane wy àcznie na spekulacji i bankowych kredytach biznesy mogà szybko si rozpaêç jak domki z kart. Weêmy wi c pod uwag, e nasza bran a wesz a w nowy rok os abiona, z gorszà p ynnoêcià i ponawiajàcymi si problemami z p atnoêciami. Byç mo e za wczeênie jeszcze na zmian zachowania na rynku, na przyj cie agresywnej strategii, bo w takiej sytuacji b àd mo e sporo kosztowaç ROBERT WOJDYNA prezes Polskiej Unii Dystrybutorów Stali FOT. ARCHIWUM Naiwni N aiwnośćtonieodłącznyatrybutmłodości.a tęwieluz naschciałobyzachować jaknajdłużej.udajesięnielicznym.znacznie większejestgronotych,którymz młodości zostałajużtylkowspomniananaiwność. Przykładpierwszy. Międzynarodowakorporacjafinansowaprzebojemwkroczyłana rynek stali.jeszczena początkukryzysuw 2008r.podtrzymywaławysokiezaufaniedo branży.tymczasemteraz,gdyjużotrąbionokoniecrecesji i gdyosłabionewalkąfirmyzaczęłyodbudowywaćswójpotencjał,uderzenieprzyszłoz najmniejspodziewanejstrony tasamakorporacjapostawiławarunkiniemożliwedo zaakceptowaniai niemalzablokowała funkcjonowanienaszegosektora.dlaczego?staramysiędociec,jakiesą motywytejdecyzji.z pewnościąnigdyichdo końcaniepoznamy.jednakprzy okazjinasuwasięwniosek wiązaniesięz jednymdużympartneremhandlowymtonaiwność. Przykładdrugi. Tegorocznazima,w niektórychkrajachniespotykanaod kilkudziesięciulat,niezakłócaradościekomaniakówdoszukującychsięniemal wszędzieoznakglobalnegoocieplenia. I nieprzeszkadzaimfakt,żerajendrapachauri głównyideolognowejwiaryw ocieplenie oparłswoją kampanięna błędnejprognoziedotyczącejrozpuszczeniasięlodowców. W światposzłainformacja,iżstaniesiętow 2035r. zamiast 2350r. Dlaludzizawodowozajmującychsięklimatemtomieszankadowcipu z (conajmniej)nierzetelnością.aleniktniepowietegootwarcie,gdyż ekologicznegrantyrobiąkarieręna całymświeciei faktyczneubezwłasnowolniająnaukowców. Kiedysłyszę,żepolskirządnegocjujew Brukseliwielkośćlimitówemisji dwutlenkuwęglalubżepojawiająsięnoweekologicznebarieryw realizacji jakiejśinwestycji,mamochotęspytać,przezilepotencjalnychobszarów Natura 2000poprowadzonoautostradyw EuropieZachodniej,gdytadopracowywałasięswojegobogactwa?Świat,wierzącw ekodyrdymały,jest naiwny,a my?chybaraczejbezradni. Przykładtrzeci. Jakwielumoichrówieśnikówprzed latyzacząłempalićpapierosy.kopciłemjaksmokprzez 25lat.Przestałemz dniana dzieńpo dramatycznymapelunajbliższych,którzyuświadomilimitragiczneżniwozbierane przezrakawśródznanychnami bliskichosób.podobnieradykalniez papierosamipostanowionoporadzićsobiewewłoszech.pamiętam,jakkilkalattemuwprowadzonotamzakazpaleniaw restauracjach.za jego przestrzeganieodpowiadawłaściciellokalu,w raziezłamaniapłaciwysokiekarylubtracikoncesję.podobniemiałobyćw Polsce.Niedawnobyliśmyświadkamibataliipolitycznejdotyczącejprojektuustawyograniczającejswobodępalaczy.Niestetywygrałyargumentyprzytaczaneprzez szemraneorganizacjelobbująceza utrzymaniemmożliwościpaleniawszędzie,gdziesięda.wspominanocośo ograniczaniuwolnościi zagrożonychmiejscachpracy.kompletnebzdury.a jasięłudziłem,żejesteśmy rządzeniprzezludzimądrychi przyzwoitych.naiwniak. Możezaryzykujęśmieszność,aleuważam,żejestwieleosóbmających podobnezdanie.napiszciedo nas.możejakowiększamasabędziemy moglistanąćw obronieżyciajużnawetnienaszego,alenaszychdzieci. Proszę,niepozostańmyobojętni. AN DRZEJ CIE PIE LA dy rek tor Pol skiej Unii Dys try bu to rów Sta li an drzej.cie pie la@puds.pl FOT. ARCHIWUM 01/2010 3

4 STALOWEFORUM W NUMERZE KRAJ Stalowe Wilki 2010 w maju PUDS przyzna wyró nienia Trwa akcja walki z nadu yciami w obrocie stalà Publikacja PUDS raport na temat bran y Przeglàd aktualnych wydarzeƒ Po egnanie z kryzysem relacja z IX balu PUDS Temat numeru inwestycje pod napi ciem Strategie nadchodzi czas konsolidacji Surowce ceny z omu na huêtawce Artyku reklamowy firmy Outokumpu Sylwetki rodzinny uk ad w MG Murbet Prognozy przedstawicieli odbiorców stali Trendy Rosjanie zdobywajà kolejne rynki Indeks Cen Stali PUDS RAPORT SPECJALNY 8 22 IMPULS, KTÓRY ROZPALI POLSKÑ GOSPODARK Inwestycje zwiàzane m.in. z budowà nowych bloków energetycznych, elektrowni wiatrowych oraz jàdrowych poch onà w najbli szych latach setki miliardów z otych. Skorzysta na tym ca y polski przemys. PORSCHE Z E KU Zawodowo zarzàd MG Murbet, prywatnie zgrana rodzina. Taki uk ad w pe ni im odpowiada. I, co najwa niejsze, przynosi efekty. Spó ka z E ku to jedno z najwi kszych stalowych centrów serwisowych w Polsce. Zbyt wielu ch tnych do ci cia analiza rynku stalowych centrów serwisowych Tabela zestawienie najwi kszych SCS w Polsce Prognozy wyjêcie z do ka nie b dzie atwe STYL & BIZNES Kuchnia biznesmen przy stoliku RAPORT STALOWE CENTRA SERWISOWE Moce produkcyjne zak adów zajmujàcych si przetwarzaniem blach sà zbyt du e w porównaniu z popytem na tego typu us ugi. To jedno z g ównych wyzwaƒ stojàcych przed rynkiem SCS w Polsce. FOT. NA OK ADCE: CORBIS Wydawca: Polska Unia Dystrybutorów Stali, ul. Cha ubiƒskiego 8, Warszawa, tel , redakcja@puds.pl Redaktor naczelny: Andrzej Ciepiela Redakcja: Magdalena Czekaƒska, Daria Kieliszczyk, Andrzej Michalski-St pkowski Opracowanie, koordynacja redakcyjna: Wydawnictwo Prasowe AML Press ( Reklama: reklama@puds.pl Nak ad 3500 egz. Za treêç og oszeƒ redakcja nie ponosi odpowiedzialnoêci 4 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

5 KONECRANES jest Êwiatowym liderem przemys u dêwignicowego, oferujàcym zarówno urzàdzenia do prac remontowych, produkcyjnych jak i technologicznych, a tak e pe en serwis urzàdzeƒ transportu bliskiego. Suwnice KONECRANES to po àczenie nowoczesnej technologii z du à wytrzyma oêcià. Dzi ki doskona ym cechom eksploatacyjnym oraz szerokiemu wachlarzowi standardowego i opcjonalnego wyposa enia stanowià one najlepszy wybór w przypadku zastosowaƒ wymagajàcych optymalnego sprz tu dêwignicowego o wysokiej niezawodnoêci. NOT JUST LIFTING THINGS, BUT ENTIRE BUSINESSES KONECRANES Sp. z o.o. KONECRANES Sp. z o.o. ul. Grunwaldzka 250 Biuro w Katowicach Gdaƒsk ul. Po omiƒska 16 tel. +48 (0) Katowice fax. +48 (0) tel. +48 (0) fax. +48 (0) polska@konecranes.com

6 KRAJ FOTORELACJA W styczniu odby si kolejny, ju dziewiàty bal Polskiej Unii Dystrybutorów Stali. Wzi o w nim udzia ponad stu uczestników. TEMAT NUMERU Nie nowe drogi, zmodernizowane koleje czy lêniàce stadiony stanà si symbolem polskich inwestycji. B dzie nim nasza energetyka STRATEGIE Proces konsolidacji rodzimej bran y dystrybucji stali mo e niebawem nabraç niespotykanych dotàd rozmiarów. Rynek porzàdkuje si po kryzysie. 16 WyróżnieniA Stalowe Wilki 2010 W maju Polska Unia Dystrybutorów Stali po raz kolejny przyzna nagrody wyróżniającym się przedstawicielom branży. Stalowe Wilki PUDS 2010 zostaną przyznane w czterechkategoriach:wynikifinansowe, aktywnośćczłonkowska przedsiębiorstwa, społeczna odpowiedzialność biznesuorazwydarzenieroku. Przy wyłanianiu zwycięzcy w pierwszej kategoriizostanąwziętepod uwagęobroty, zyski i tonaż za rok 2009 oraz dynamika obrotów 2009 wobec 2008 roku. Wygra firma, która odnotuje najlepszy wynik po równoważnym zestawieniu wszystkich czterechparametrów.laureatw drugiejkategorii zostanie wskazany przez biuro PUDS, które na podstawie ankiety oceni każdą firmę członkowską według tych samychkryteriów(m.in.udziałw badaniach statystycznych, otwartych posiedzeniach zarządui walnegozgromadzeniaczłonków, aktywność w komisjach PUDS itp.). Zwycięzcętrzecieji czwartejkategoriiwybierze kapituła na podstawie nominacji przedstawionychprzezczłonkówpuds.w składkapituły wchodzą przedstawiciele firm, które w ubiegłymrokuotrzymałystatuetkisrebrnego Wilka PUDS jako firmy założyciele organizacji.w kolejnychlatachdo kapituły dołączą firmy laureaci poszczególnych edycjikonkursu. Specjalnagalazwiązanaz rozdaniemnagródodbędziesię 21majaw hotelubryza w Juracie. SF RYNEK Walczymy z oszustami Działania PUDS przynoszą efekt. Urzędy skarbowe zainteresowały się problemem wyłudzania VAT przez nieuczciwe firmy handlujące stalą. PolskaUniaDystrybutorówStaliw połowie grudnia 2009 r. zwróciła się do ministrafinansówrpz prośbąo podjęcie natychmiastowych działań mających wyeliminowaćpatologięw dystrybucjistali.chodzio corazwiększąliczbęprzypadkówsprzedażywyrobówstalowychprodukowanychw Polsce,a oferowanychnietylkoponiżejcenrynkowych,alenawetponiżejcenproducentów.robiątofirmy,które świadomie nie odprowadzają należnego VAT, poza tym wprowadzają na rodzimy rynekstal,którawedługpierwotnejdeklaracjimiałabyćwywieziona za granicę. Resortfinansówzareagowałna wysłany przezpudslistotwarty.w odpowiedzijego władze podziękowały za zwrócenie uwagi na problem oraz obiecały walkę z nieprawidłowościami. Na deklaracjach sięnieskończyło.urzędyskarbowew całym kraju, co wiemy z docierających do nassygnałów,aktywniejniżdo tejpory zajęły się problemem wyłudzania VAT. W tymsamymczasiekrakowskaprokura- MEDIA raport o stanie branży turaprzesłałado sąduaktoskarżeniaprzeciwkoośmiuosobom w sprawiefikcyjnego obrotu wyrobami stalowymi i prania brudnych pieniędzy, w wyniku którego Skarb Państwa stracił ponad 2 mln 250 tys.zł.działalnośćgrupynastawiona była na zaniżanie należnych kwot VAT wobec SkarbuPaństwapoprzezpozorowanieobrotuwewnątrzUniiEuropejskiej.Stalz Polskimiałatrafiaćdo odbiorcówm.in.z Litwyi Niemiec.W rzeczywistościnigdynie opuściłakraju. Przedstawicielebranżystalowejniemajązłudzeń wiedzą,żepodjętedo tejpory kroki są niewystarczające. Podczas ostatniegospotkaniazarządupudsjegoprzedstawiciele zadeklarowali podjęcie kolejnychdziałań,którepomogąw walcez procederem uderzającym głównie w uczciwychdystrybutorówstali.jednymzesposobów ma być zacieśnienie współpracy z organami podatkowymi, a także lepsza wymiana informacjio rynku. SF W maju PUDS opublikuje pierwszy w historii raport poświęcony rodzimej dystrybucji stali. W ydawnictwozaprezentujewynikifinansoweuzyskaneprzezczłonkówpuds przedstawienie pełnego i rzetelnego obrazu Głównym celem publikacji raportu jest w 2009 r. Przedstawione zostaną również główne trendy rynkowe oraz zmiany zachodzącew rodzimymsektorzehutniczym. Publikacja,którejobjętośćbędzieliczyćkilkadziesiątstron,mabyćskierowanado szeroko rozumianego otoczenia biznesowego związanegoz przemysłemstalowym,głównie polskiej dystrybucji stali. Raport podzielony będziena kilkarozdziałów,w tymdwapodstawowe prezentującerynekstalitradycyjnychoraznierdzewnych. Wszystkich, którzy chcą podjąć współpracę,czytomerytorycznączyreklamową, przy okazji publikacji raportu zapraszamy instytucjifinansowych,izbi stowarzyszeńbiznesowych,mediów.ma@puds.pl. do kontaktu: biuro@puds.pl, rekla- SF 6 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

7 W SKRÓ CIE Zapraszamy na Europejski Kongres Gospodarczy W kwiet niu (14 16) w Ka to wi cach od b dzie si dru gi Eu ro pej ski Kon gres Go - spo dar czy. Je go or ga ni za to rem jest gru pa PTWP, wy daw ca ma ga zy nu No wy Prze - mys. Pa tro nat nad im pre zà ob j a Pol ska Unia Dys try bu to rów Sta li. EKG to jed no z naj wi k szych te go ty pu wy da rzeƒ w Eu - ro pie Ârodkowej. W ubie g ym ro ku ka to - wic ki kon gres od wie dzi li przed sta wi cie le nie mal wszyst kich naj wa niej szych in sty - tu cji po li tycz nych i biz ne so wych z na sze - go kon ty nen tu. Pod czas te go rocz nej edycji kon gre su (16 kwiet nia) zor ga ni zo wa na zo sta nie spe - cjal na kon fe ren cja po Êwi co na hut nic twu, awjej ra mach pa nel do ty czà cy dys try bu - cji sta li. Punk tem wyj Êcia do dys ku sji b - dzie za ry so wa nie sy tu acji na pol skim i eu - ro pej skim ryn ku. Jed nym z go Êci b dzie Jürgen Nus ser, wi ce pre zy dent Eu ro me ta lu, któ ry prze ana li zu je po zy cj eu ro pej skich dys try bu to rów sta li oraz g ów ne kie run ki roz wo ju ryn ku. W pa ne lu po Êwi co nym pro ble mom firm han dlu jà cych wy ro ba mi hut ni czy mi w Pol - sce (m.in. o ro li nie za le nych dys try bu to rów, ich re la cjach z pro du cen ta mi) dyskutowaç b dà m.in.: Je rzy Bern hard (pre zes Stal pro - fi lu), Ro man Czy y kow ski (dy rek tor han dlo - wy Thys sen Krupp Ener go stal) i Krzysz tof Wa la row ski (pre zes Co gno ru). W pa ne lu dotyczàcym sta lo wych cen - trów ser wi so wych (dy na mi ka roz wo ju cen - trów ser wi so wych w Pol sce, przy sz oêç SCS, op a cal noêç otwie ra nia no wych cen - trów, jak pod no siç kon ku ren cyj noêç, w co in we sto waç) głos zabiorą m.in.: Ja nusz Spe cja (pre zes Mon tan Stal), An drzej Bu - la now ski (dy rek tor sprze da y vo estal pi ne Ste el Se rvi ce Cen ter Pol ska), Oleg Du pont (Cen tral Eu ro pe Com mer cial Di rec tor, Ar - ce lor Mit tal Sta in less Se rvi ce), Jürgen Nus - ser (wi ce pre zy dent Eu ro me ta lu). Pa nel po Êwi co ny sta li zbro je nio wej (m.in. dy na mi ka roz wo ju zbro jar ni w Pol - sce, in we sty cje in fra struk tu ral ne ja ko wy - zwa nie dla zbro ja rzy, wal ka z nie pra wi d o - wo Êcia mi w ob ro cie sta là zbro je nio wà) zostanie poprowadzony m.in. przez Ro - berta Woj dyn (pre zesa Kon sor cjum Sta li) oraz Ro berta Wià cka (pre zesa Stal Se rvi - ce u). STEEL CUP 2010 rozstrzygni ty Re pre zen ta cja Stal pro fi lu nie da a szans kon ku ren tom. Za j a pierw sze miej sce pod - czas za koƒ czo nych w ostat ni week end lu te - go II mi strzo stwach Pol ski bran y sta lo wej, me ta lo wej i prze my s u wy do byw cze go w ha lo wej pi ce no nej. Dru y na Stal pro fi lu w fi na le po ko na a wiel kie od kry cie tej im - pre zy, re pre zen ta cj spó ki Stal Se rvi ce z War sza wy (1:1, rzu ty kar ne 3:1). STE EL CUP 2010, któ re go or ga ni za to - rem jest agen cja pro mo cyj na AP -Sport, od - by si lu te go w B dzi nie oraz Sie - wie rzu. Pa tro nat nad im pre zà ob j a Pol ska Unia Dys try bu to rów Sta li. W mi strzo stwach wzi o udzia 12 ze spo ów. Na po dium, po - za re pre zen ta cja mi Stal pro fi lu i Stal Se rvi ce, sta n li te przed sta wi cie le PRIM My s o wi - ce. Wi cej in for ma cji oraz fo to ga le - ria: el cup.pl REKLAMA 01/2010 7

8 KRAJ Do wspólnej zabawy nie trzeba by o nikogo namawiaç FOT. ARCHIWUM (7) GoÊci witali: Robert Wojdyna, prezes PUDS (z lewej), oraz Andrzej Ciepiela, dyrektor PUDS Z godziny na godzin robi o si coraz bardziej goràco Licytacja rozgrza a nawet najm odszych WYDARZENIA Po egnanie z kryzysem Po nad sto osób ba wi o si na po czàt ku stycz nia pod czas do rocz ne go ba lu Pol skiej Unii Dys try bu to rów Sta li. Te go rocz nà, dziewiàtà ju edy cj ba lu, któ ry od by y si w Wi Êle w Ho te lu Stok, za in au gu ro wa w pià tek 8 stycz nia pre zes PUDS Ro bert Woj dy na. Za pro po no wa on, aby przed sta wi cie le bran y ofi cjal nie po e - gna li kry zys, któ ry przez ostat nie kil ka na Êcie mie si cy nie ro ze rwal nie to wa rzy szy Êwia to - wej go spo dar ce. Po twier dze niem te go, e na ry nek wra ca ko niunk tu ra, by y wy ni ki prze pro wa dzo nej pod czas ba lu au kcji cha ry ta tyw nej. Po dob - nie jak w ubie g ym ro ku, tak i tym ra zem zbie ra li Êmy pie nià dze na po moc pod opiecz - nym fun da cji An ny Dym nej Mi mo wszyst - ko. Dzi ki li cy ta cji przed mio tów ufun do wa - nych przez sa mych cz on ków PUDS uda o si zgro ma dziç nie mal 50 tys. z. To pra wie dwu krot nie wi cej ni w 2009 r. Po piàtko wym ba lu, w so bot, od by y si za wo dy nar ciar skie o pu char pre ze sa PUDS. Na star cie sta n ło kil ku dzie si ciu za wod ni ków. Ry wa li za cja jak zwy kle by a bardzo za ci ta. Tym ra zem wy gra jà Ma rek Do li na, pre ze s Ar ce lor Mit tal SSC Po - land. Na po dium zna leê li si jesz cze Gre go - ry Ho ma re au (Ar ce lor Mit tal Sta in less) oraz Pa we Woj dy na (Kon sor cjum Sta li). W kla - sy fi ka cji ko biet na to miast zwy ci y a Syl - wia Po toc ka (Stal pro fil). SF 8 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

9 Zawody narciarskie o puchar prezesa PUDS to sta y punkt styczniowej imprezy Krzysztof Pruszyƒski zarówno bra udzia w licytacji, jak i ofiarowa na nià drogocenne przedmioty P eç pi kna zawsze by a silnà stronà polskiej dystrybucji stali REKLAMA STEMA/PEDAX Polska tel./faks Zapraszamy na targi Autostrada Kielce 2010 (stoisko C63) STEMA/PEDAX uczestniczy w tworzeniu zak adów produkcyjnych od kilkudziesi ciu lat; ma udzia w zwi kszaniu wydajnoêci i zyskownoêci zak adów zbrojarskich na ca ym Êwiecie. Tym razem wzi liêmy pod uwag wysoce pracoch onne i wymagajàce zastosowania znacznej si y fizycznej etapy procesu produkcyjnego. W wyniku prac STEMA/PEDAX stworzy a nowà mark i metod automatyzacji procesu produkcji AUTENDER. AU TEN DER M sys tem za pro jek to wa ny do ob s u gi du ych sta cjo nar nych li nii do ci cia ta kich, jak Ca dro ma tic 300, 500 i 600, któ re na le à do naj no wo cze Êniej szych i naj bar dziej wy daj nych li nii do ci cia spo ty ka nych na Êwie cie. AU TEN DER M mo e ob s u gi waç rów - nie ka dà sta cjo nar nà li ni do ci cia stwo rzo nà przez STEMA/PEDAX: Cut - ma ster 300; Sher li ne 150, 300, 500. Urzà dze nie po ru sza si po przecz nie nad ma ga zy nem sta li; po dob nie jak suw ni ca bra mo wa; au to ma tycz nie po - bie ra pr ty, li czy je i od po wied nià iloêç prze no si pod no y ce. Pr ty o Êred ni cach Ø12 Ø32 mm mogà byç rów nie po - bie ra ne z ma ga zy nów lub sk a do wisk stan dar do wo u y wa nych w za k a dach zbro jar skich, gdzie do dys po zy cji ma my pe en za kres Êred nic i d u go Êci pr tów. 01/2010 9

10 TEMAT NUMERU Inwestycje pod napi ciem FOT. CORBIS 10 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

11 Polska inwestycyjnym centrum Europy? To jest mo liwe. I nie chodzi wy àcznie o nowe drogi czy stadiony. W najbli szych latach bezkonkurencyjna pod wzgl dem wydatków na rozwój b dzie energetyka. àcz ne na k a dy na in we sty cje w Pol - sce to, we d ug sta ty styk GUS, ok. 200 mld z rocz nie. Do k ad nie ty - le przez ko lej ne dzie si ç lat pla nu je prze zna - czyç na mo der ni za cj ist nie jà cych i bu do w no wych mo cy ro dzi ma ener ge ty ka kon wen - cjo nal na. Do dat ko we 100 mld z po ch o nà in we sty cje w od na wial ne êró d a ener gii (OZE). Ro dzyn kiem, któ ry uzu pe ni ten nie - zwy kle atrak cyj ny tort, b dzie bu do wa (roz - po czàç si ma w 2016 r.) pierw szej w na - szym kra ju elek trow ni ato mo wej. Dla te go w pe ni uza sad nio ne wy da jà si s o wa Kon - ra da Ja skó y, pre ze sa Po li mek su -Mo sto sta - lu, jed nej z naj wi k szych pol skich grup prze my s o wych: Sà dwie bran e, któ re w naj bli szych la tach b dà przo do wa y, je - e li cho dzi o wy dat ki na in we sty cje. Pierw - sza to in fra struk tu ra zwià za na m.in. z bu do - wà dróg, mo der ni za cjà ko lei czy ochro nà Êro do wi ska. Dru ga, w któ rej w a Ênie ru sza fa la in we sty cji, to ener ge ty ka. Pie nià dze, ja kie wpom pu je ona w go spo - dar czy krwi obieg, to ogrom na szan sa dla ca e go ro dzi me go prze my s u, tak e sta lo we - go. No we blo ki ener ge tycz ne, wie e wia tro - we, bio ga zow nie, no wo cze sne za k a dy uty - li za cji od pa dów, a wresz cie kon struk cja elek trow ni ato mo wej wszyst ko to nie ma szans po wstaç bez sta li. Fir my, któ re b dà po tra fi y wy ko rzy staç nad cho dzà cà po da, mo gà si spo dzie waç spo rych zy sków. Z o tà de ka d czas za czàç. Za po wie dzi gi gan tów We d ug pro gnoz Mi ni ster stwa Go spo dar ki naj wi k szy udzia w in we sty cjach ener ge tycz - nych b dzie mia a Pol ska Gru pa Ener ge tycz - na. Do 2025 r. za mie rza ona wy daç ok mld z, nie wli cza jàc kosz tów bu do wy elek trow ni jà dro wych, o któ rych póê niej. PGE po dzie li na k a dy in we sty cyj ne w na st pu jà cy spo sób: na ener ge ty k kon wen cjo nal nà, mo - der ni za cje i dys try bu cj prze zna czy 85 mld z, a na ener ge ty k od na wial nà 32 mld z. PGE ju og o si a prze targ na za pro jek to wa nie dwóch no wych blo ków na w giel ka mien ny o mo cy ok MW ka dy, któ re b - dà pra co waç w Elek trow ni Opo le. Spó ka pla - nu je tak e bu do w no we go blo ku na w giel bru nat ny o mo cy 460 MW w Elek trow ni Tu - rów. Po wstaç ma te no wy za k ad w Lu bli nie sk a da jà cy si z dwóch blo ków po ok. 800 MW ka dy. Po za tym gru pa za po wia da, e zbu du je mor skie oraz là do we far my wia tro we o àcz nej mo cy 2 tys. MW. In ny po ten tat, gru pa Tau ron, do 2020 r. chce za in we sto waç 45 mld z w no we mo ce kon wen cjo nal ne oraz w ko ge ne ra cj, od two - rze nie i in fra struk tu r dys try bu cyj nà. Po za tym REKLAMA 01/

12 TEMAT NUMERU FOT. ARCHIWUM do 2015 r. wy da 4,5 mld z na ener ge ty k od - na wial nà (wia tro wà i bio ga zo wà). Do naj wi k - szych pla no wa nych in we sty cji gru py na le y blok na w giel ka mien ny w Elek trow ni Ja worz - no III o mo cy 910 MW oraz blok ga zo wy o mo - cy ok. 400 MW w Elek trow ni Sta lo wa Wo la. Trwa jà tak e ne go cja cje z KGHM do ty czà ce bu - do wy blo ku w glo we go w K dzie rzy nie o mo cy ok. 800 MW. Tau ron ju roz po czà przy go to wa - nia do bu do wy no we go blo ku w EC Biel sko - -Bia a o mo cy 50 MW. W dru giej po o - wie 2011 r. spó ka chce uru cho miç pierw szà far m wia tro wà o mo cy 40 MW. Pla ny gru py Ener ga za k a da jà, e do ro - ku 2015 wy da na in we sty cje po nad 22 mld z. To jed nak nie wszyst ko, do 2020 r. gru - pa prze zna czy ok. 10 mld z na in we sty cje w êró d a od na wial ne. Po nad to 7 mld z po - ch o nie bu do wa 10,5 tys. km no wych li nii elek tro ener ge tycz nych oraz przy à cze nie do sie ci 270 tys. no wych klien tów. Enea na to miast na in we sty cje w kon wen - cjo nal ne êró d a ener gii do 2015 r. ma prze zna - czyç 10 mld z. B dzie to przede wszyst kim bu do wa no we go blo ku w Elek trow ni Ko zie ni - ce. Spó ka pla nu je te in we sty cje w od na wial - ne êró d a ener gii; do ce lo wo chce mieç far my wia tro we o àcz nej mo cy ok MW. Do staw cy si szy ku jà W kon tek Êcie in for ma cji p y nà cych ze stro - ny ener ge ty ki nie dzi wi o y wie nie, ja kie za pa - no wa o w ostat nim cza sie wêród spó ek z oto - cze nia tej bran y. Je den z czo o wych ro dzi - mych pro du cen tów sta cji trans for ma to ro - wych, ZPUE W osz czo wa, uru cho mi ko lej ny wy dzia pro duk cyj ny. Dzi ki nie mu fir ma jest w sta nie wy pro du ko waç 250 sta cji mie si cz - nie, o 80 wi cej ni do tej po ry. In na gie do wa spó ka, Elek tro bu do wa, zaj mu jà ca si re ali za - cjà in we sty cji dla ener ge ty ki, prze wi du je, e w tym ro ku za cznie od bu do wy waç port fel za - mó wieƒ, a co za tym idzie przy cho dy. Ma jà one wy nieêç nie mal 700 mln z przy zy sku si ga jà cym ok. 45 mln z. Spó ka po in for mo - wa a te, e za war a umo w z fran cu skà fir mà Are va na do sta w cz Êci uk a du kon tro l no -po - mia ro we go w elek trow ni jà dro wej Ol ki lu oto w Fin lan dii. Kon trakt, któ ry ma si za koƒ czyç w ma ju 2012 r., opie wa na nie mal 40 mln z. Nad zwy czaj ko rzyst ne wy ni ki ju dziê no - tu je Po li mex -Mo sto stal, je den z g ów nych ro - dzi mych wy ko naw ców in we sty cji w ener ge ty - ce. W 2009 r. gru pa wy pra co wa a 4,85 mld z przy cho dów, o kil ka na Êcie pro cent wi cej ni rok wcze Êniej. Zysk net to wzrós o nie mal jed nà trze cià i prze kro czy 155 mln z. Przy - po mnij my, to wy ni ki za 2009 r., w któ rym w naj lep sze sza la a de ko niunk tu ra go spo dar - cza. Jak si oka zu je, nie wszyst kich ona do - tkn a. Przy znaç to mo gà w a dze Stal pro duk - tu gru py zaj mu jà cej si prze twór stwem i dys try bu cjà sta li. Jest to czo o wy kra jo wy pro du cent blach trans for ma to ro wych wy ko - rzy sty wa nych w ener ge ty ce. W 2009 r. spó - ka wy da a na in we sty cje nie mal 194 mln z. Dzi ki te mu zwi k sza mo ce pro duk cyj ne blach trans for ma to ro wych z 60 do 100 tys. ton rocz nie. W tym ro ku Stal pro dukt na in we - sty cje prze zna czy ko lej ne 100 mln z. Po ten cja na sze go ryn ku do ce nia jà rów - nie Êwia to wi po ten ta ci, jak kon cern ABB. Je sie nià 2009 r. ten czo owy do staw ca roz - wià zaƒ dla prze my s u, w tym ener ge ty ki, uru cho mi swój no wy za k ad w Alek san dro - wie ódz kim. Wy twa rza w nim ener go osz - cz d ne sil ni ki elek trycz ne. In we sty cja po - ch o n a 62 mln z. Tym cza sem ABB roz po - czà ju ko lej nà bu do w fa bry ki urzà dzeƒ ener go elek tro ni ki. Po win na ona ru szyç w dru giej po o wie 2010 r. Mi liar dy na zie lo nà ener gi Ry nek zwià za ny z ener ge ty kà kon wen cjo - nal nà jest zna ny i sto sun ko wo a twy do po li - 12 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

13 cze nia. Osza co wa nie je go po trzeb in we sty cyj - nych wy ni ka z pro ste go za o e nia nie mal wszystkie pol skie mo ce wy twór cze b dà mu - sia y w naj bli szych la tach ulec od no wie niu. Stàd w a Ênie mo wa o 200 mld z, ja kie w a - Êci cie le elek trow ni prze zna czà na in we sty cje. Zde cy do wa nie mniej pre cy zyj ne sà sza cun - ki do ty czà ce ener ge ty ki od na wial nej. Jed no, co wia do mo na pew no, to e je ste Êmy Êwiad - ka mi na ro dzin gi gan tycz ne go ryn ku, któ ry w przy sz o Êci mo e zdo mi no waç Êwia to wà bran zwià za nà z wy twa rza niem ener gii. Âwia to wym li de rem eko ener ge ty ki jest Unia Eu ro pej ska. Ochro na kli ma tu jest jed nà z pod staw jej po li ty ki. Kon se kwen cjà te go jest przy j ta w ubie g ym ro ku dy rek ty wa o pro - mo cji ener gii ze êró de od na wial nych, czy li wia tru, wo dy, s oƒ ca, bio ma sy itp. Dy rek ty wa zo bo wià zu je kra je cz on kow skie do te go, aby zwi k sza y udzia OZE w glo bal nym zu y ciu ener gii. W Pol sce ze êró de al ter na tyw nych w 2020 r. ma po cho dziç 15 proc. zu y wa nej ener gii. To du o, bio ràc pod uwa g, e dziê jest to kil ka krot nie mniej. Co to ozna cza dla na sze go kra ju? Ile no - wych elek trow ni wia tro wych, wod nych czy bio ga zo wni po win ni Êmy zbu do waç, by spe - W Polsce ze êróde alternatywnych w 2020 r. ma pochodziç 15 proc. zu ywanej energii. Aby spe niç te wymogi, niezb dne sà gigantyczne inwestycje, których wartoêç mo na oszacowaç na ok. 100 mld z niç unij ne wy mo gi? Przyj rzyj my si sza cun - kom. Pol skie Sto wa rzy sze nie Ener ge ty ki Wia - tro wej prze wi du je, e pod ko niec te go ro ku osià gnie my za le d wie 6 proc. udzia u ener gii elek trycz nej po cho dzà cej z OZE, a w 2020 r. 18 proc., co ozna cza wzrost pro duk cji z 8291 GWh do GWh. Z te go wy ni - ka, e bra ku je jesz cze GWh. Za k a da - jàc, e in sta la cje OZE pra cu jà ze Êred nià wy - daj no Êcià si ga jà cà od 25 proc. (elek trow nie wia tro we) do 30 proc. (elek trow nie wspó spa - la jà ce bio ma s ) czy na wet 40 proc. (bio ga - zow nie), po win ni Êmy zbu do waç 10,4 tys. MW elek trow ni wia tro wych lub 7,5 tys. MW elek trow ni wspó spa la jà cych bio ma s al - bo 6,6 tys. MW bio ga zow ni. DziÊ jed nak sza - le nie trud no osza co waç, ile no wych mo cy po wsta nie w ra mach po szcze gól nych OZE, ale wy da je si, e naj wi k sze szan se na wy - gra nie wy Êci gu ma jà elek trow nie wia tro we. Wiatr ma przysz oêç W Niem czech moc farm wia tro wych wy - no si 25,8 tys. MW, w Hisz pa nii 19,1 tys. MW, a w ca ej UE 74 tys. MW. Wiel ko Êci te wcià ro snà. Z da nych Eu ro pej skie go Sto - wa rzy sze nia Ener ge ty ki Wia tro wej wy ni ka, e z 26 tys. MW no wych mo cy za in sta lo wa - nych w 2009 r. w ca ej UE a 39 proc., czy - li 10,2 tys. MW, to elek trow nie wia tro we. Po nad 6,6 tys. MW to elek trow nie ga zo we, a 4,4 tys. MW s o necz ne. Elek trow nie na bio ma s to za le d wie 581 MW. Przy czy - na ta kiej prze wa gi ener ge ty ki wia tro wej jest pro sta: wiatr to su ro wiec, o któ re go do sta wy nie na le y si oba wiaç, na to miast bio ma sy jest ma o, a jej po zy ska nie jest k o po tli we. Osià gni cia Nie miec, paƒ stwa o nie wie le wi k szej od na sze go po wierzch ni, sà im po - nu jà ce. Przy nich do pie ro wi daç, jak du o REKLAMA 01/

14 TEMAT NUMERU FOT. ARCHIWUM Pol ska ma do nad ro bie nia. Na ko niec 2009 r. àcz na moc farm wia tro wych w na szym kra - ju to we d ug EWEA (Eu ro pe an Wind Energy As so cia tion) za le d wie 725 MW, czy li 2,85 proc. te go, co u na szych za chod nich sà sia - dów. A ile po win no byç? In sty tut Ener ge ty ki Od na wial nej osza co wa, e 7 tys. MW. Z ko - lei spó ka Pol skie Sie ci Elek tro ener ge tycz ne Ope ra tor wspo mi na o 8 tys., a nie za le ni eks per ci o 12 tys. MW. Mo wa tu o mi ni mal - nej mo cy elek trow ni wia tro wych po trzeb nej do spe nie nia przez Pol sk wy ma gaƒ unij - nych. Aby tak si sta o, su ma in we sty cji w tym sek to rze mu si wy nieêç ok. 20 mld eu - ro, czy li 80 mld z. Ko lej ne 2 tys. MW bio - ga zo wni ozna cza na to miast 6 mld eu ro, czy - li 24 mld z. Kil ka set MW elek trow ni wodnych mo e po ch o nàç na st p ne od 2 do 3 mld eu ro, czy li na wet 12 mld z. àcz ne in we sty cje w OZE ma jà szan s za - mknàç si okrà g à kwo tà 100 mld z. Wie le wie, mnó stwo sta li Czy kon fi tu ry te przy padnà w udzia le rów - nie bran y sta lo wej? Otó tak. Na bu do w fun da men tów jed nej elek - trow ni wia tro wej po trze ba od 25 do 70 ton sta li mó wi Adam Dà brow ski, dy rek tor ds. za ku pów Sta le ra. Byç mo e to nie wie le, ale na re ali za cj ta kie go pro jek tu mo gà so bie po - zwo liç je dy nie fir my dys po nu jà ce od po wied - Za kilkanaêcie lat w naszym kraju majà dzia aç co najmniej dwie elektrownie atomowe. Technologicznie b dà one podobne do tej, która jest w aênie budowana w Finlandii (na zdj ciu projekt kompleksu w Olkiluoto) nim sprz tem oraz pro fe sjo nal nà i do Êwiad - czo nà ka drà do da je. Uru cho mie nie 12 tys. MW po cho dzà cych z elek trow ni wia tro wych ozna cza wy bu do - wa nie od 4 do 6 tys. wie. Obec nie pro jek - tu je si far my o mo cy po je dyn czych wia tra - ków na wet do 3,5 MW i wy so ko Êci do 120 m. Jak wy li cza Ja nusz Koc l ga, wi - ce pre zes Kon sor cjum Sta li, wie e o wy so ko - Êci 100 m wy ma ga jà 80 ton sta li bu dow la - nej. W su mie wi c 12 tys. MW no wych elek trow ni wia tro wych mo e po ch o nàç a 480 tys. ton sta li, czy li nie mal po o w rocz nych mo cy pol skich zbro jar ni. Dla po ten cjal nych pod wy ko naw ców istot - ne jest, e mo gà li czyç na re ali za cj du ych jed no ra zo wych zle ceƒ, ta kich jak np. bu do - wa na przez EDP Re ne va bles far ma Mar go - nin w Wiel ko pol sce. Sk a daç si ona b dzie z 60 wie o àcz nej mo cy 120 MW. Po ch o - nie ok. 5 tys. ton zbro jeƒ, czy li ty le sa mo, co no wy most na au to stra dzie A1 w To ru niu. Jesz cze wi cej sta li zu y wa ne jest przy bu - do wie farm na mo rzu, gdzie po wsta jà wie e o wy so ko Êci do 150 m. Far my mor skie sk a - da jà si na wet z kil ku set wie. Ta kà in we sty - cj pla nu je PGE, któ ra chce na Ba ty ku po sta - wiç 300 wia tra ków o mo cy 900 MW. Do jej re ali za cji mo e zu yç a 60 tys. ton sta li. Rów nie atrak cyj nie wy glà da jà in we sty cje zwià za ne z bu do wà du ych bio ga zo wni. Zbi - gniew Ron kie wicz, w a Êci ciel fir my PPHU Agro nex spod Szczyt na, pla nu je bu do w naj - wi k szego te go ty pu obiektu w Pol sce o mo - cy zainsta lo wa nej 13,5 MWel. To b dzie ca y kom pleks: elek tro cie p ow nia na bio gaz, su szar nie do pro duk cji na wo zów or ga nicz - nych i zbó, wiel kie si lo sy do kom po sto wa nia i prze cho wy wa nia bio ma sy wy li cza Ron kie - wicz. Ca y agro kom pleks zaj mie kil ka na Êcie hek ta rów, a we d ug sza cun ków in we sto ra je - go bu do wa po ch o nie co naj mniej 1,5 tys. ton zbro jeƒ i 3,6 tys. ton sta li kon struk cyj nej. Kom pleks bu do wa ny przez Zbi gnie wa Ron - kie wi cza b dzie gi gan tycz ny na wet jak na wa - run ki eu ro pej skie. Naj wi k sza bio ga zow nia w Eu ro pie w nie miec kim Pen kun ma moc 20 MWel. Ta kich in sta la cji nie po wsta nie 14 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

15 zbyt wie le, ale mniej szych bio ga zo wi za kil ka lat w Pol sce b dzie oko o 2 ty si cy. Skok tech no lo gicz ny Na szà ener ge ty k cze ka jesz cze jed na, po eko lo gicz nej, re wo lu cja. Jest ju nie mal prze sà dzo ne, e za kil ka na Êcie lat w Pol sce dzia aç b dà co naj mniej dwie elek trow nie ato - mo we o àcz nej mo cy 6 tys. MW. Obie po - wsta nà za pie nià dze Pol skiej Gru py Ener ge - tycz nej i b dà kosz to waç ok. 18 mld eu ro (ok. 70 mld z ). Do star czà ok. 15 proc. ca ej zu y wa nej w Pol sce ener gii. Szcze gó y do ty - czà ce tech no lo gii, ja ka zo sta nie wy ko rzy sta na do bu do wy re ak to rów, po zna my do koƒ - ca 2010 r. Zgod nie z in for ma cja mi, któ re na - p y wa jà z Mi ni ster stwa Go spo dar ki, naj praw - do po dob niej zo sta nà za sto so wa ne naj bar dziej po pu lar ne obec nie re ak to ry trze ciej ge ne ra cji o pod nie sio nych stan dar dach bez pie czeƒ stwa. Pra ce nad wy bu do wa niem elek trow ni ato - mo wej w na szym kra ju gwa tow nie przy spie - szy y w ubie g ym ro ku. W ma ju 2009 r. Ra - da Mi ni strów po wo a a pe no moc ni ka rzà du ds. roz wo ju ener ge ty ki jà dro wej i wy zna czy a je go kom pe ten cje. Cze ka nas rok in ten syw - nych dzia aƒ, tak aby pod ko niec 2010 r. móc przed sta wiç pro gram roz wo ju ener ge ty - ki jà dro wej w Pol sce wy ja Êni a nie daw no pe no moc nik Han na Tro ja now ska. Mi ro s aw Le wiƒ ski, dy rek tor De par ta men - tu Ener ge ty ki Jà dro wej Mi ni ster stwa Go spo - dar ki, po twier dza, e rok 2010 b dzie klu - czo wy Mu si my stwo rzyç oto cze nie praw ne dla in we sty cji oraz po wo aç jed nà in sty tu cj, któ ra b dzie jà ko or dy no wa a. Pra cu je my te nad zbu do wa niem za ple cza prze my s o we go, któ re b dzie sku piaç gro no firm ma jà cych od po wied ni po ten cja, aby pod jàç si re ali za - cji tak skom pli ko wa ne go pro jek tu. Pol skie przed si bior stwa dys po nu jà ta - kim po ten cja em prze ko nu je Fi lip Gór ski z fir my For mat, któ ra by a jed nym z pod wy - ko naw ców pod czas bu do wy elek trow ni ato - mo wej Ol ki lu oto w Fin lan dii. Kon trakt ten For mat zdo by po przez swo je go nie miec kie - go part ne ra, z któ rym od lat wspó pra cu je na ryn ku eu ro pej skim. By li Êmy od po wie - dzial ni za u o e nie zbro jeƒ na re ak to rze oraz obiek tach to wa rzy szà cych, m.in. sk a dach pa li wa jà dro we go. Zu y li Êmy w tym ce lu ok. 25 tys. ton sta li. Wszyst kie pra ce pre fa - bry ka cyj ne od by wa y si na te re nie bu do wy. By to pro jekt, któ ry je e li cho dzi o sto pieƒ skompli ko wa nia na le a do naj bar dziej wy - ma gajà cych spoêród re ali zo wa nych przez nas wczeêniej do da je Fi lip Gór ski. Po dob ne do Êwiad cze nie ma Piotr Lej - man, pre zes Ener go mon ta u -Pó noc Gdy - nia, spó ki wy spe cja li zo wa nej w re ali za cji in we sty cji w ener ge ty ce, któ ra rów nie wy - ko ny wa a pra ce zwià za ne z bu do wà fiƒ skiej elek trow ni ato mo wej. Na sze za da nie po le - ga o na bu do wie sta lo wej kon struk cji os o ny re ak to ra. Bez po Êred nio do wy ko na nia ele - men tów kon struk cji zu y li Êmy oko o ty sià ca ton sta li. Osprz t i oprzy rzà do wa nie wy ma - ga y zu y cia do dat ko wych 500 ton do da - je Piotr Lej man. Jed nak bar dziej ni o iloêç idzie tu o ja koêç wy ko ny wa nych prac. Naj mniej sze choç by zle ce nie zwià za ne z bu do wà elek trow ni jà - dro wej dla ka dej fir my mu si ozna czaç skok tech no lo gicz ny. I to w tym pro jek cie, jak te w po zo sta ych zwià za nych z ro dzi mà ener ge - ty kà, mo e si oka zaç naj cen niej sze. Dzi ki nim ca y pol ski prze mys do sta je szan s wznieêç si na po ziom, któ ry dziê wy da je si od le g y i trud ny do osià gni cia. MAG DA LE NA CZE KA SKA AN DRZEJ MI CHAL SKI -ST P KOW SKI REKLAMA 01/

16 KRAJ FOT. PIOTR GUZIK/FOTORZEPA Mittal Steel po po àczeniu z Arcelorem zdominowa europejski rynek stali. Dystrybutorzy, tak e w Polsce, nie majà wyjêcia aby stanàç do rywalizacji z globalnym gigantem, przynajmniej na lokalnym rynku muszà mieç porównywalnà pozycj STRATEGIE W grupie raêniej Nadszed czas konsolidacji na rynku dystrybucji stali. Proces ten niebawem mo e nabraç niespotykanej dotàd dynamiki. Zmo jej wie dzy wy ni ka, e ju obec nie jest kil ka firm go to wych do prze j cia. Wiem tak e o ne go cja cjach do ty czà cych pla no wa nych fu zji. My Êl, e szcze gó y po - zna my na po czàt ku 2010 ro ku prze ko ny - wa je sie nià ubie g e go ro ku w wy po wie dzi dla por ta lu Krzysz tof Wa la - row ski, pre zes Co gno ra. Na le y przy pusz - czaç, e do sko na le wie dzia, o czym mó wi. Po pie nià dze na prze j cia Gie do wi in we sto rzy ch t nie ku pu jà ak cje firm, któ re za mie rza jà przej mo waç swo ich kon ku ren tów. Li czy na to so sno wiec ki Bo - wim, któ ry bie rze przy k ad z uda nych de - biu tów gie do wych Droza po lu -Pro fil i Kon - sor cjum Sta li. Spó ki te wy bra y t stra te gi, aby po zy skaç ka pi ta na akwi zy cje. W przy pad ku Bo wi mu do de biu tu gie do - we go mo e dojêç naj praw do po dob niej w po o wie te go ro ku. Spó ka, nie cze ka jàc na to, roz po cz a ju za po wia da ne prze j - cia. Na po czàt ku mar ca pre zes Urz du Ochro ny Kon ku ren cji i Kon su men tów wy dal zgo d na po à cze nie Bo wi mu z Pas sat -Stal. We d ug do nie sieƒ pra so wych war toêç trans - ak cji wy nie sie kil ka mi lio nów z o tych. Bo - wim, któ ry zaj mu je si g ów nie sprze da à wy ro bów d u gich, dzi ki akwi zy cji zwi k szy swój udzia w ryn ku wy ro bów p a skich. Pas - sat -Stal po sia da no wo cze sne sta lo we cen - trum ser wi so we w P oc ku. Spó ka, któ ra po - wsta a w 2000 r., do star cza od bior com bla - ch w kr gach, ar ku szach, ta Êmach i pro fi - le sta lo we. W ubie g ych la tach rów nie ona za po wia da a ch ç wej Êcia na gie d. We - d ug ran kin gu PUDS za 2008 r. Bo wim pod wzgl dem ob ro tu sta là by na 3. miej - scu (1,13 mld z ), a pod wzgl dem zy sku net to na 6. (14,87 mln z ). W ro ku 2007 by y to od po wied nio: 2. po zy cja (943,74 mln z ) i 6. po zy cja (12,99 mln z ). Bój o Cen tro z om Wro c aw W naj bli szych mie sià cach b dzie my Êwiad ka mi in nej, o wie le bar dziej zna czà cej, fu zji w bran y sta lo wej. W a Êci cie la zmie ni Cen tro z om Wro c aw. Mi ni ster stwo Skar bu, któ re pry wa ty zu je spó k, po in for mo wa o w a Ênie, i wià à ce ofer ty kup na 85 proc. ak cji firmy z Dol ne go Âlà ska z o y y: KGHM Eco ren, CMC Za wier cie, Stal pro dukt oraz TSR Re cyc ling. Pry wa ty za cja Cen tro z o mu bu dzi du e za - in te re so wa nie, gdy sprze da wa na przez Skarb Paƒ stwa spó ka dys po nu je spo rym po - ten cja em. Prze j cie fir my da do st p do roz - bu do wa nej sie ci od dzia ów sku pu, prze ro bu oraz sprze da y z o mu, sta li, alu mi nium. Obec nie jest ich 11 i zlo ka li zo wa ne sà we Wro c a wiu, Le gni cy, O a wie, G o go wie, Chró - Êci nie, Go rzo wie Wiel ko pol skim, Zie lo nej Gó - rze, Opo lu, Ka li szu, o dzi i Po zna niu. Spó ka zaj mu je si rów nie pro duk cjà zbro jeƒ bu - 16 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

17 dow la nych, hy drau licz nych chwy ta ków pa - zu ro wych, kon te ne rów do trans por tu z o mu oraz za go spo da ro wa niem od pa dów prze my - s o wych. Wed ug Li sty 500 Rzecz po spo li - tej Cen tro z om Wro c aw mia w 2008 r. 623,2 mln z przy cho dów. Bydgoski àcznik Na po czàt ku stycz nia Dro za pol -Pro fil, dys - try bu tor sta li z Byd gosz czy, ujaw ni stra te gi na la ta Jak czy ta my w do ku - men cie, za rzàd fir my nie wy klu cza wpro wa - dze nia do niej in we sto ra bran o we go, fu zji z in nym pod mio tem lub gru pà ka pi ta o wà. Skàd ta ki po mys? Trze ba wy cià gnàç wnio - ski z kry zy su. Du e fir my, mi mo e po nio s y re la tyw nie naj wi k sze stra ty, prze trwa jà, gdy mia y do dys po zy cji ka pi ta i ma jà tek. Ma e, bez ma jàt ku i za d u o ne, po le g y. Po kry zy sie przyj dzie pro spe ri ty i przed si bior stwa o du - ym po ten cja le b dà wio d y prym na moc no prze trze bio nym ryn ku dys try bu cji sta li t u - ma czy por ta lo wi Woj ciech Ryb ka, pre zes Dro za po lu -Pro fil. Na py ta nie czy firma roz po cz a ju po szu ki wa nia in we - sto ra bran o we go, od po wia da: Pro wa dzi my roz mo wy, któ re byç mo e za owo cu jà wzmoc - nie niem na szej spó ki. Je ste Êmy cie ka wym pod mio tem dla kil ku in we sto rów; po ten cjal - ne mu par te ro wi ma my wie le do za ofe ro wa - nia. Roz wa a my te po wià za nia ka pi ta o we z dys try bu to ra mi, fir ma mi pro duk cyj ny mi, sie cia mi dys try bu cji i hu ta mi. Nie wy klu cza - my rów nie po wie le nia mo de lu, ja ki za sto so - wa y Kon sor cjum Sta li z Bo de ko czy Cen tro - stal Gdaƒsk z Co gno rem (w obu przy pad kach do sz o do fu zji red.) i emi sji ak cji dla wi k - sze go od nas part ne ra. Stra te gia ujaw nio na przez Dro za pol -Pro fil na po czàt ku ro ku mo e si staç tym bar dziej ak tu al na te raz, gdy spó ka po in for mo wa a o wy ni kach za 2009 r. Kry zys nie oszcz dzi dys try bu to ra sta li z Byd gosz czy. Fir ma za no - to wa a spo ry spa dek przy cho dów i stra t net to si ga jà cà 20 mln z. Zda niem eks per tów kry zys go spo dar czy mo e sk o niç za rzà dy wie lu firm do po szu ki - wa nia part ne ra, z któ rym a twiej b dzie wy - do by waç si z k o po tów. Po twier dza jà to in - for ma cje, ja kie do cie ra jà z ryn ku. We d ug nich nie ba wem mo e my byç Êwiad ka mi prze ta so waƒ, i to na sa mym szczy cie bran - o wej dra bi ny. MC, AML WZORY DO NAÂLADOWANIA W Êwia to wej bran y sta lo wej naj bar dziej spek ta ku lar nà dotychczas fu zjà by o po - à cze nie dwóch gi gan tów: Ar ce loru i Mit - tal Ste el, w je den pod miot Ar ce lor Mit tal naj wi k sze go pro du cen ta sta li na ca - ym glo bie. Kon cern ten za trud nia po - nad 300 tys. pra cow ni ków w 60 kra - jach. Ar ce lor Mit tal ma hu ty w Eu ro pie, Azji, Afry ce i Ame ry ce. Przy k a dem uda nej kon so li da cji na pol - skà ska l jest gru pa Z om rex. Jesz cze w 2001 r. fir ma kie ro wa na przez Prze - my s a wa Sztucz kow skie go ku pi a Wal - cow ni Bruz do wà w Za wier ciu. W na - st p nych la tach gru pa na by a m.in. udzia y w Fer ro sta lu a b dy, Od lew ni Me ta li Szo pie ni ce, HSW Hucie Sta li Ja - ko Êcio wych i Cen tro sta lu Gdaƒsk. Du - ym echem od bi o si te prze j cie w 2007 r. au striac kiej gru py vo estal pi ne Stahl han del (obec nie Co gnor Stahl han - del). Dzi ki te mu gru pa z Po ra ja awan so - wa a do gro na Êred niej wiel ko Êci eu ro pej - skich dys try bu to rów sta li. REKLAMA 01/

18 KRAJ Ceny z omu stalowego w 2009 r. (w z za MG; dla z omu niewsadowego N10) styczeƒ 577,5 luty 477,5 marzec 451,7 kwiecieƒ 406,4 maj 470,0 czerwiec 440,0 lipiec 495,0 sierpieƒ 587,4 wrzesieƒ 564,1 paêdziernik 488,0 listopad 419,9 grudzieƒ 549,1 èród o: Izba Przemys owo-handlowa Gospodarki Z omem FOT. PIOTR WANIOREK/ZELAZNASTUDIO SUROWCE Z om na huêtawce Na poczàtku 2010 roku ceny z omu odbi y w gór. Ich dalszy wzrost zale y jednak od koniunktury na rynku stali. Jesz cze w ro ku 2004 za to n z o mu trze - ba by o za p a ciç na wet 1,2 tys. z. DziÊ po ziom ten wy da je si nie osià gal ny. Kry zys spra wi, i su ro wiec gwa tow nie po ta nia. W grud niu 2008 r. ce na z o mu spa d a do 450 z za to n. By to mo ment, gdy w a Êci wie z o mem nie han dlo wa no. Po tak ni skich ce nach nikt su row ca nie chcia do - star czaç mó wi Prze my s aw Sztucz kow ski, pre zes Z om rek su. W 2009 r. mu sia o wi c na stà piç od bi cie. Tak te si sta o. Jesz cze w stycz niu ce na z o mu zwi k szy a si do 850 z za to n (su - ro wiec wsa do wy W3 i W4). Po tem, a do ma ja, na st po wa y drob ne ko rek ty. Pod ko niec 2009 r. ry nek spe ku lo wa, czy sy tu acja si po wtó rzy. I rze czy wi Êcie do li sto - pa da ubie g e go ro ku ce ny z o mu W3 i W4 spa da y, aby w lu tym dzi ki ko lej nym pod wy - kom osià gnàç po ziom z za to n przy po mi na pre zes Z om rek su. Je go zda - niem wio snà na le y si spo dzie waç sta bi li za - cji cen su row ca. W mar cu i kwiet niu ce na z o mu b dzie za le a a od po py tu na wy ro by go to we ze sta li. Je Êli po pyt ten nie wzro Ênie, to i nie na le y si te go spo dzie waç po ce nach z o mu mó wi Prze my s aw Sztucz kow ski. Kry zys go spo dar czy, po za swo im ne ga - tyw nym wp y wem na ce ny, mia te in ne kon se kwen cje. Gwa tow ny spa dek pro duk - cji hut ni czej spo wo do wa ogra ni cze nie po - da y z o mu. Na ryn ku jest do st p ny nie - mal wy àcz nie z om po amo rty za cyj ny, naj - gor szej ja ko Êci. Nie ma z o mu po pro duk cyj - ne go z wal cow ni czy od firm kon struk cyj - nych mó wi pre zes Z o mrek su. Je go s o wa po twier dza jà da ne Izby Prze - my s o wo -Han dlo wej Go spo dar ki Z o mem. We d ug nich po ziom za pa sów su row ca sta lo we go i e la zne go w pol skim hut nic - twie suk ce syw nie spa da. Na po czàt - ku 2005 r. wy no si y one 411,5 tys. ton, w 2006 r. by o to 260,2 tys. ton, w ,3 tys. ton, w ,8 tys. ton, aby w ubie g ym ro ku osià gnàç pu - ap 193,3 tys. ton. Tym cza sem zu y cie z o mu przez hu ty w 2009 r. wy nio s o 5,12 mln ton i by o ni sze o 17,2 proc. w po - rów na niu z 2008 r. i o 20,1 proc. w od nie - sie niu do 2007 ro ku. MC ROK POD ZNAKIEM WAHA W 2009 r. z om by nie zwy kle nie sta bil - ny ce no wo. Ce na su row ca nie wsa do we - go N10 w Pol sce w pierw szym mie sià - cu ubie g e go ro ku by a na po zio - mie 577,5 z za to n. A do kwiet nia na st po wa y ob ni ki. W ma ju ce na po - now nie si podnios a, aby w czerw cu spaêç. Li piec i sier pieƒ przy nio s y wzrost. W nast pnych mie sià cach pod - wy ki i spad ki prze pla ta y si, aby cena za koƒ czy a rok na po zio mie nie spe - na 550 z za to n. W Eu ro pie by o po dob nie. W stycz - niu 2009 r. za z om roz drob nio ny trze ba by o za p a ciç eu ro za to n lo co za k ad. HuÊ taw ka trwa a ca y rok, aby w grud niu za trzy maç ceny na po zio - mie eu ro za to n. 18 Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

19 ARTYKU REKLAMOWY Polimex-Mostostal uruchomi w Zak adzie Wyrobów Stalowych w Siedlcach nowoczesnà lini do produkcji profili spawanych i lini do obróbki profili hutniczych. Dzi ki temu poszerzyliêmy zakres Êwiadczonych us ug oraz zosta skrócony czas realizacji zamówieƒ. Oferujemy: 1. Spa wa nie bla chow nic o sta ej i zmien nej sze ro ko Êci Êrod ni ka, z ma te ria ów w a - snych i po wie rzo nych bla chy w ga tun ku S235, S355. Ele men ty bla chow nic pó ki ze Êrod ni kiem spa wa ne sà wzd u i obu stron nie. Da ne tech nicz ne spa wa nych bla chow nic d u goêç bel ki: 6 16 m, wy so koêç Êrod ni - ka: mm, sze ro koêç pó ki: mm, gru boêç Êrod ni ka: 8 30 mm, gru boêç pó ki: 8 80 mm, zbie noêç bel ki: do 5º,mak sy mal na wa ga ele men tu: 25 ton. Spa wa nie wy so ko wy daj nà me to dà spa wa nia au to ma tycz ne go SAW, TEN DEM. Ist nie je mo li woêç zgrze wa nia ko ków zbro je nio wych do be to nów. 2. Wy ko na nie pro fi li skrzyn ko wych: pro fi le kwa dra to we wy mia ry min: 400 x 400 mm, wy mia ry max: 800 x 800 mm; pro fi le pro sto kàt ne wy mia ry min: 400 x 200 mm, wy mia ry max: 3000 x 800 mm; d u goêç pro fi li: 6 16 m; mak sy mal na wa ga ele men tu: 25 ton. Linie do produkcji profili spawanych oraz do obróbki profili hutniczych dajà grupie Polimex-Mostostal mo liwoêç sprostania oczekiwaniom nawet najbardziej wymagajàcych klientów 3. Ob rób k pro fi li hut ni czych (ci cie, wier ce nie, pa le nie tlenem) Ma szy ny wcho dzà ce w sk ad li nii wspó pra cu jà ze so bà w try bie au to ma tycz nym. Do k ad noêç ci cia: ±0,5 mm na d u go Êci 12 m, do k ad noêç wier ce nia (roz staw otwo rów): ±0,2 mm. Istnieje mo li woêç wy pa la nia otwo rów o ró nych kszta tach. ZA PRA SZA MY DO WSPÓ PRA CY Po li mex -Mo sto stal SA, Za k ad Wy ro bów Sta lo wych, Sie dl ce, ul. Te re spol ska 12, tel. +48/ , 470, 754, fax +48/ , e-ma il: pro fi le@po li mex -mo sto stal.pl, sto stal.com OFE RU JE MY Kon struk cje Sta lo we pro jekt, pro duk cj, cyn ko wa nie/ma lo wa nie, do sta w, mon ta REKLAMA Stalowy SerwiS informacyjny wiadomości z rynku aktualne ceny stali opinie i analizy przedstawicieli branży 01/

20 ARTYKU REKLAMOWY Outokumpu lider rozwo Outo kum pu za wsze by o li de rem wdra a nia i roz wo ju ga tun ków spe cjal nych. Do gru py tych ga tun ków za li cza si sta le du plex. W od ró - nie niu od po pu lar nych sta li au ste ni tycz nych sk a da - jà si one z dwóch faz au ste ni tu i fer ry tu, któ re na da jà ma te ria o wi uni kal ne w a Êci wo Êci b dà ce po à cze niem naj lep szych cech ka dej z nich. Dzi ki wy so kiej za war to Êci chro mu i azo tu oraz mo lib de nu sta le du plex sà nie zwy kle od por ne na ko - ro zj ogól nà i w e ro wà. Du plek so wa mi kro struk tu ra ma swój zna czà cy wp yw na wy so kie pa ra me try me - cha nicz ne oraz od por noêç ma te ria ów na ko ro zyj ne p ka nie na pr e nio we. Wiel ko Êcià u y wa nà do sza - cun ko we go okre Êle nia po zio mu od por no Êci na ko ro - zj w e ro wà jest rów no wa nik od por no Êci na ko ro zj w e ro wà PRE = %Cr + 3,3%Mo + 16%N. War to - Êci te go wspó czyn ni ka przed sta wiamy w ta be li 1. In nà me to dà sza cun ko we go okre Êle nia od por no Êci ko ro zyj nej ma te ria u sà te sty la bo ra to ryj ne okre Êla jà - ce kry tycz nà tem pe ra tu r wy stà pie nia ko ro zji w e ro - wej, tzw. CPT, wy ko ny wa ne zgod nie z nor mà ASTM G150. Wy ni ki ta kich te stów w ze sta wie niu ma te ria ów z gru py au ste ni tycz nych i du plek sów pre zen tu je my na ry sun ku 1. Jak po ka zu jà zawarte w nim da ne, z punk tu wi dze nia od por no Êci ko ro zyj nej ka dy tra - dy cyj ny ga tu nek au ste ni tycz ny ma swój od po wied - nik wêród ga tun ków gru py du plex. Po za od por no Êcià ko ro zyj nà gru pa ta cha rak te ry zu je si znacz nie wy - szy mi pa ra me tra mi me cha nicz ny mi ni au ste ni ty (ta be la 2). Po à cze nie cech ma te ria ów gru py du plex od por no Êci ko ro zyj nej oraz pa ra me trów me - cha nicz nych da je kon kret ne ko rzy Êci pro du - cen tom i u yt kow ni kom wy ro bów ze sta li nie - rdzew nych. Mo li woêç znacz ne go zre du ko wa - nia wa gi kon struk cji to nie tyl ko oszcz d noêç kosz tów ma te ria u. W kon se kwen cji re duk cji je go ma sy nasz klient po no si ni sze kosz ty trans por tu ze wn trz ne go i we wn trz ne go, o y sko wa nia, na p - dów, fun da men tów; mniej sze gru bo Êci Êcia nek re - du ku jà koszt spa wa nia po przez zmniej sze nie ilo Êci wy ma ga nych ma te ria ów spa wal ni czych. W przy - pad ku cy stern dro go wych lub ko le jo wych ka de ob - ni e nie ma sy kon struk cji to póê niej sze oszcz d no Êci pa li wa oraz zwi k sze nie u yt ko wej prze strze ni a - dun ko wej. Za sto so wa nie ma te ria ów gru py du plex sta no wi w wi k szo Êci apli ka cji bar dzo ko rzyst nà kosz to wo al ter na ty w dla tra dy cyj nych ga tun ków au ste ni - Ga tu nek PRE /304L /LDX /316L / /904L / /254SMO / Ta be la 1 Ga tu nek Rp0,2 [MPa] Rm [Mpa] A5 [%] /304L /LDX /316L / /904L / /254SMO / Ta be la L austenit 64.9 ton EUR Wymagana gruboêç dla stali austenitycznej Wymagana gruboêç dla stali duplex LDX2101 duplex 36.6 ton EUR [m] / 304L / LDX / 316L / / 904L / / 254SMO / 2507 mm Rys. 1 Rys. 2 LEGENDA: au ste nit du plex; Ta be la 1 war toêç PRE dla wy bra nych ga tun ków sta li od por nych na ko ro zj ; Ta be la 2 mi ni mal ne war to Êci dla wy - ro bów p a skich zim no wal co wa nych zgod nie z EN10088; Rys. 1 po rów na nie kry tycz nej tem pe ra tu ry wy stà pie nia ko ro zji w e ro wej wy ko ny wa ne zgod nie z ASTM G150; Rys. 2 zbior ni k ma ga zy no wy sta cjo nar ny o wy so ko Êci 14 m oraz wy ma ga ny prze krój przez Êcian k te go zbior ni ka dla dwóch ga tun ków au ste ni tycz ne go 304L oraz du ple kso we go LDX Magazyn Polskiej Unii Dystrybutorów Stali

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK.

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK. PRZEWODNIK Rozdzia³ 1, str. 1 SKUTECZNE ZARZ DZANIE SPÓ DZIELNI MIESZKANIOW Spis treœci 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa?

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa? 1 3aparatura i technika Dr n. farm. S 0 0awomir Wilczy Ґski Katedra i Zak 0 0ad Podstawowych Nauk Biomedycznych, Wydzia 0 0 Farmaceutyczny z OML w Sosnowcu 0 1l 0 2skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele 1 3Przyj 0 1cie W E S E L N E 58 magazyn wesele 1 3 Tortowy zawr t g 0 0owy C o fantazjach w 0 2wiecie s 0 0odko 0 2ci C u kier ni czy 0 2wiat roz wi ja si 0 1 w b 0 0y ska wicz - nym tem pie, ofe ru j

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

Kto si boi stali z Rosji Najwi ksi europejscy producenci chcà ograniczyç import ze Wschodu STALOWEFORUM

Kto si boi stali z Rosji Najwi ksi europejscy producenci chcà ograniczyç import ze Wschodu STALOWEFORUM Stalowe Wilki rozdane Wielka gala z okazji jubileuszu Polskiej Unii Dystrybutorów Stali Nas kryzys si nie ima Rozmowa z Konradem Jaskó à, prezesem Polimexu-Mostostalu Kto si boi stali z Rosji Najwi ksi

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9 Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM G d y n i a 2 0 0 9 Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.2.2008 r.) skonsultowany

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

W p r o w a d z e n i e. do sprawozdania finansowego

W p r o w a d z e n i e. do sprawozdania finansowego Monitor Polski B Nr 994 969 09 SPRAWOZDANIE FINANSOWE 07 SZPITAL WOJSKOWY Z PRZYCHODNI SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAK AD OPIEKI ZDROWOTNEJ 78-600 Wa³cz, ul. Ko³obrzeska 44 tel. 67 50-8-09; fax 50-8-0 REGON

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

W p r o w a d z e n i e. do sprawozdania finansowego

W p r o w a d z e n i e. do sprawozdania finansowego Monitor Polski B Nr 4 956 787 SPRAWOZDANIE FINANSOWE PRZEDSIÊBIORSTWO WODOCI GÓW I KANALIZACJI WODNIK Spó³ka z o.o. w Jeleniej Górze 58-560 Jelenia Góra, Pl. Piastowski tel. 75 755-0-9; fax 755-0-9 REGON

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

2.1. Identyfikacja Interesariuszy. G4 25a

2.1. Identyfikacja Interesariuszy. G4 25a 16 17 2.1. Identyfikacja Interesariuszy Gru py In te re sa riu szy zo sta y wy bra ne w opar ciu o ana li z dzia al - no Êci ope ra cyj nej Gru py Ban ku Mil len nium. W wy ni ku pro ce su ma - po wa nia

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w I. DEKLARACJA WYDAWCY II. OKREعLENIA Ago ra SA, wy daw ca Ga ze ty Wy bor czej wiad czy kom plek so wà usùu gو Ne kro lo gi, po le ga jà cà na za miesz cza niu ne

Bardziej szczegółowo

ISBN: 978-83-931598-0-2

ISBN: 978-83-931598-0-2 ISBN: 978-83-931598-0-2 Fundacja dla Polski ul. Narbutta 20/30 02-541 Warszawa tel. (0-22) 542 5880 fax.(0-22) 542 9890 e-mail: fdp@fdp.org.pl www.fdp.org.pl ISBN: 978-83-931598-0-2 Autorzy: Dominika

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Serwisów Kluczowych

Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Serwisów Kluczowych Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Serwisów Kluczowych lipiec - sierpień - wrzesień 2012 r. nr 35 Poznań Od Re dak to ra W bieżącym 35. nu me rze naszego kwartalnika już okład - ka za

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM. Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony

Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM. Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony Listopad 2009 1. c) ini cja ty w lu do wà 2. b) po ma raƒ czo wà re wo lu cjà 3. c) Egipt

Bardziej szczegółowo

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Scenariusz lekcji w III klasie gimnazjum Przed sta wia my Ko le an kom i Ko le gom pro po zy cjê sce na riu sza lek cji ote ma cie nie ³a twym, szcze g l nie

Bardziej szczegółowo

str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3

str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3 str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3 Ko men dan ta G³ówne go Pa ñ stwo wej Stra y Po a r nej z dnia 24 lu te go 2006 r. w spra wie spo so bu pro wa dze nia przez prze³o o nych do ku men

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

Uczeƒ z dysleksjà w domu

Uczeƒ z dysleksjà w domu Marta Bogdanowicz Anna Adryjanek Ma gorzata Ro yƒska Uczeƒ z dysleksjà w domu Poradnik nie tylko dla rodziców G d y n i a 2 0 1 0 Re cenzja merytoryczna: dr hab. Gra yna Krasowicz-Kupis, prof. UMCS Re

Bardziej szczegółowo

Docieplanie domu we³n¹ mineraln¹ i uk³adanie sidingu winylowego

Docieplanie domu we³n¹ mineraln¹ i uk³adanie sidingu winylowego Docieplanie domu we³n¹ mineraln¹ i uk³adanie sidingu winylowego We³ na mi ne ral na jest to ma te ria³ ter mo izo la cyj ny w for mie p³yt, mat lub gra nu la tu. Zna ko mi cie na da je siê do do cie pla

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

In struk cja dla ucznia

In struk cja dla ucznia Imi i nazwisko ucznia.................................................................. Wype nia nauczyciel Klasa.................. SPRAWDZIAN KOMPETENCJI DRUGOKLASISTY Z OPERONEM 2010 Czas pracy: 2 razy

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE Pu bli ka cja po wsta ła w ra mach pro jek tu re ali zo wa ne go z do fi nan so wa niem NFOŚiGW w ra mach pro gra mu prio ry te to we go Edu ka cja eko lo gicz na Lider projektu: Wyż sza Szko ła Eko lo

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

SALON MATURZYSTÓW. Perspektywy 2016

SALON MATURZYSTÓW. Perspektywy 2016 Zgłoszenia nadesłane do 30 czerwca 2016 r. 5% rabatu SALON MATURZYSTÓW ZGŁOSZENIE UCZESTNICTWA CENNIK USŁUG i WYPOSAŻENIA DODATKOWEGO INFORMACJA O WYSTAWCY i ZAMÓWIENIE REKLAMY REGULAMIN SALONU www.salonmaturzystow.pl

Bardziej szczegółowo

Unij ne pie nią dze na do cho do we pro jek ty

Unij ne pie nią dze na do cho do we pro jek ty LUTY 2009 15 lutego 14 marca 2009 nr 2/27 Wydawnictwo Eurosystem Warszawa www.forumsamorzadowe.pl ISSN 1897-0079 INDEX 226424 Cena 12 zł (0% VAT) FORUM SAMORZĄDOWE n i e z a l e ż n y m i e s i ę c z n

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

PL ISSN 0209 NR INDEKSU 366862

PL ISSN 0209 NR INDEKSU 366862 Numer 16 28.4.2014 r. PL ISSN 0209 NR INDEKSU 366862 Górnicy protestują przeciw postojom FOTO: GRZEGORZ VAR BOGYA DE CSEPY Górnicy protestują przeciw postojom FOTO: GRZEGORZ VAR BOGYA DE CSEPY Gór ni cy

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia:

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia: 20 Wspólny Język 2010 Wspólny J zyk 2010 Standard Otwar cie Zna cze nie Otwar cie ma na stę pu ją ce zna cze nia: A) 5 kar w si le 12 17, B) układ 4441 z czwór ką ka ro w si le 12 17, C) układ 4 ka ra,

Bardziej szczegółowo

Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM. Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony

Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM. Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony Listopad 2009 1. c) ini cja ty w lu do wà 2. b) po ma raƒ czo wà re wo lu cjà 3. c) Egipt

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

Numer 3 (64) Rok XIX Lipiec 2014, ISSN

Numer 3 (64) Rok XIX Lipiec 2014, ISSN Numer 3 (64) Rok XIX Lipiec 2014, ISSN 1505-7704 Pre zes Za rzą du Spół dziel ni Miesz ka nio wej ROW Jan Gra bo wiec ki wy róż nio ny ty tu łem Me ne dżer -Spół dziel ca No wo cze sne za rzą dza nie jest

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

l skiego Dnia Budowlanych

l skiego Dnia Budowlanych WYDANIE SPECJALNE ISSN 1643-6350 Konferencja III l skie Forum Inwestycji, Budownictwa, Nieruchomo ci wraz z obchodami l skiego Dnia Budowlanych - 2011 Katowice, 28 wrze nia 2011 r. Sala Sejmu l skiego

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Numer 2 (77) Rok XXII Czerwiec 2017, ISSN

Numer 2 (77) Rok XXII Czerwiec 2017, ISSN Numer 2 (77) Rok XXII Czerwiec 2017, ISSN 1505-7704 WPRO WA DZI LI SI DO MIESZ KA NA SZEJ SPÓ DZIEL NI 50 LAT TE MU Pó wie ku z na mi J a ki to by ten rok 1967? Ma o kto pa - mi ta te wy da rze nia z przed

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

Liposukcja okolic po 0 2ladk w z wykorzystaniem wody water-jet (WAL).

Liposukcja okolic po 0 2ladk w z wykorzystaniem wody water-jet (WAL). 1 3chirurgia estetyczna dr n. med. Alexander Aslani, dr n. med. Felipe Schmitt S nchez, dr n. med. Ewa Siolo, dr n. med. Alexander Hamers Katedra Chirurgii Plastycznej, Estetycznej i Rekonstrukcyjnej,

Bardziej szczegółowo

OD JAZD! Fir ma Hol ge ra From me, ma jà ca swà sie dzi bو w mia stecz ku. Ko lum ny gùo ni ko we Avant gar de Aco ustic Duo G2 TESTY SPRZئTU

OD JAZD! Fir ma Hol ge ra From me, ma jà ca swà sie dzi bو w mia stecz ku. Ko lum ny gùo ni ko we Avant gar de Aco ustic Duo G2 TESTY SPRZئTU Tekst: Filip Kulpa Zdjوcia: Avant gar de Aco ustic, autor OD JAZD! Ju trzeci raz dane mi byùo pomieszkaم z tubami Avantgarde Acoustic. Nowa generacja G2 jest nie tylko o wiele bardziej sexy z wyglàdu.

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym szpachelka (15 cm) NARZĘDZIA piła długa linijka drobnoziarnisty papier ścierny nóż z wymiennym ostrzem kuweta na zaprawę kuweta na klej

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Szanowni Państwo, Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom naszych Klientów, zamieściliśmy

Bardziej szczegółowo

włącznik otwór, w który wkręca się ramię cyrkla ceramika, glazura płyty styropianowe korek, karton, skóra KIERUNEK CIĘCIA

włącznik otwór, w który wkręca się ramię cyrkla ceramika, glazura płyty styropianowe korek, karton, skóra KIERUNEK CIĘCIA Obsługa wyrzynarki Budowa wyrzynarki regulator prędkości skokowej brzeszczotu blokada włącznika, umożliwiająca pracę ciągłą bez konieczności trzymania palca na włączniku kabel zasilania regulator wychylenia

Bardziej szczegółowo

Pod Wspólnym Dachem Numer 1 (54) Rok XVII Kwiecień 2012, ISSN

Pod Wspólnym Dachem Numer 1 (54) Rok XVII Kwiecień 2012, ISSN Rok założenia 1924 SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA ROW Pod Wspólnym Dachem Numer 1 (54) Rok XVII Kwiecień 2012, ISSN 1505-7704 Gazeta Spółdzielni Mieszkaniowej ROW w Wodzisławiu Śląskim Zaszczytne wyróżnienie

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 Na świe cie trwa ci cha re wo lu cja: zmie nia się ro la ko biet w no wych tech no lo giach. Ich wpływ, do tych czas nie wiel ki, za czy

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów

Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów Mi ro sław An to no wicz, Hen ryk Zie la skie wicz Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów Bran ża au to mo ti ve wy ko rzy stu je no wo cze sne roz wią za nia lo gi stycz ne,

Bardziej szczegółowo

SPIS TREЊCI ZIELONE ЊWIATЈO DLA SZEЊCIOLATKA. 35 Urszula Nadolna Ile nуg ma stonoga? 38 Anna Pawіowska-Niedbaіa. 44 Beata Szurowska Ptaszki na topoli

SPIS TREЊCI ZIELONE ЊWIATЈO DLA SZEЊCIOLATKA. 35 Urszula Nadolna Ile nуg ma stonoga? 38 Anna Pawіowska-Niedbaіa. 44 Beata Szurowska Ptaszki na topoli 82010300905005 SPIS TREЊCI PEDAGOGIKA l PSYCHOLOGIA l ORGANIZACJA 5 Iwona Samborska Komercjalizacja dzieciсstwa ZIELONE ЊWIATЈO DLA SZEЊCIOLATKA 35 Urszula Nadolna Ile nуg ma stonoga? KSZTAЈCENIE I DOSKONALENIE

Bardziej szczegółowo

NEWS. Z koleją od dziecka. W numerze. nr 8/2012

NEWS. Z koleją od dziecka. W numerze. nr 8/2012 BIULETYN INTERNETOWY PKP INTERCITY NEWS nr 8/2012 W numerze Z koleją od dziecka Ko lej to coś wię cej niż tyl ko śro dek trans por tu. Pod ró że po szy nach, z ucie - ka ją cy mi za oknem kra jo bra za

Bardziej szczegółowo

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon -

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon - 1 Plan wy ni ko wy Pol ska we współ - cze snym świe cie NA TO od zim nej woj ny do współ - ist nie nia In te gra cja eu ro - pej ska Pol ska w sys te - mie po li tycz nym i go spo dar czym Świat współczesny

Bardziej szczegółowo

Ukazujemy się w sieci gazet bezpłatnych

Ukazujemy się w sieci gazet bezpłatnych n n n DWUTYGODNIK BEZPŁATNY n n n DWUTYGODNIK BEZPŁATNY n n n DWUTYGODNIK BEZPŁATNY n n n DWUTYGODNIK BEZPŁATNY n n n Ukazujemy się w sieci gazet bezpłatnych W NUMERZE Jedenaście zespołów z Polski wystartuje

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

ISSN 1233-9784 11/2012

ISSN 1233-9784 11/2012 ISSN 1233-9784 11/2012 W numerze: PrzejÊciowe wsparcie krajowe w 2013 r. Zmiana ustawy o paszach Ponad 1,5 mld zł dla przetwórstwa PłatnoÊci bezpoêrednie za 2012 r. PROW 2007-2013 dla przedsi biorców Wydawcy:

Bardziej szczegółowo

Zmiany pozycji techniki

Zmiany pozycji techniki ROZDZIAŁ 3 Zmiany pozycji techniki Jak zmieniać pozycje chorego w łóżku W celu zapewnienia choremu komfortu oraz w celu zapobieżenia odleżynom konieczne jest m.in. stosowanie zmian pozycji ciała chorego

Bardziej szczegółowo

Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Serwisów Kluczowych. Walne Zebranie Cz onków PSLSK

Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Serwisów Kluczowych. Walne Zebranie Cz onków PSLSK Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Serwisów Kluczowych kwiecie - maj - czerwiec 2011 r. nr 30 Pozna Walne Zebranie Cz onków PSLSK Od Re dak to ra AKTUALNO CI W druj ca wystawa Na str.

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

Wniosek o ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk

Wniosek o ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk Wniosek o ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk 1. DANE UBEZPIECZAJĄCEGO WNIOSEK STANOWI INTEGRALNÀ CZĘŚĆ POLISY TYP 09802 Nr jednostka organizacyjna WYPE NIĆ GRANATOWYM LUB CZARNYM D UGOPISEM, DRUKOWANYMI

Bardziej szczegółowo

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Pod kluczem 62 i pojemniki zamykane 63 Systemy zamknięć Po jem ni ki RA KO moż na za my kać za po mo cą po kry - wy z za wia sa mi. Je że li do te go na dłuż szym bo

Bardziej szczegółowo

Debata o naszych wa nych sprawach

Debata o naszych wa nych sprawach Nr 3 (48) CZERWIEC 2010 Przed nami Walne Zgromadzenie Cz onków w cz ciach GSM Luiza ISSN 1640-114X Debata o naszych wa nych sprawach W spó dziel czo ci miesz ka nio wej, ja k co ro ku, przy cho dzi czas

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

Maria Litwiniuk. Leczenie raka piersi. Poradnik dla pacjentek leczonych hormonalnie

Maria Litwiniuk. Leczenie raka piersi. Poradnik dla pacjentek leczonych hormonalnie Maria Litwiniuk Leczenie raka piersi Poradnik dla pacjentek leczonych hormonalnie Leczenie raka piersi Poradnik dla pacjentek leczonych hormonalnie Leczenie raka piersi Poradnik dla pacjentek leczonych

Bardziej szczegółowo

Biuletyn. informacyjny 9/2015. W numerze: Po moc dla po szko do wa nych przez su sz. Co z no we go PROW mo e byç w tym ro ku ISSN 1233-9784

Biuletyn. informacyjny 9/2015. W numerze: Po moc dla po szko do wa nych przez su sz. Co z no we go PROW mo e byç w tym ro ku ISSN 1233-9784 Biuletyn ISSN 1233-9784 informacyjny 9/2015 W numerze: Po moc dla po szko do wa nych przez su sz Pre fe ren cyj ne kre dy ty kl sko we Co z no we go PROW mo e byç w tym ro ku W numerze: MRiRW O no wych

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

Debiuty na GPW zapowiadały na przyszły rok m.in. spółki grupy PKP i Jastrzębska Spółka Węglowa.

Debiuty na GPW zapowiadały na przyszły rok m.in. spółki grupy PKP i Jastrzębska Spółka Węglowa. Debiuty na GPW zapowiadały na przyszły rok m.in. spółki grupy PKP i Jastrzębska Spółka Węglowa. Po 11 debiutach giełdowych w mijającym roku przyszły rok na warszawskiej giełdzie zapowiada się równie dobrze,

Bardziej szczegółowo

Prawo pracy pierwsze kroki

Prawo pracy pierwsze kroki Prawopracy_PierwszeKroki.pdf 2014-04-23 14:24:09 Elżbieta Judasz Jak powinna być sformułowana dobra umowa o pracę? Jakie są Twoje uprawnienia jako pracownika? Kiedy będzie można skorzystać z urlopu? Dla

Bardziej szczegółowo

Design przestrzeni De ko ra cyj ne, in no wa cyj ne, zo rien to wa ne na pro jekt.

Design przestrzeni De ko ra cyj ne, in no wa cyj ne, zo rien to wa ne na pro jekt. Design przestrzeni De ko ra cyj ne, in no wa cyj ne, zo rien to wa ne na pro jekt. Grzej ni ki po ko jo we LUX RAD ofe ru ją bo gac two aran żo wa nia no wo czes nych miesz kań. In no wa cyj ne wzo ry,

Bardziej szczegółowo

MONITOR POLSKI B. Warszawa, dnia 4 sierpnia 2010 r. Nr 1309

MONITOR POLSKI B. Warszawa, dnia 4 sierpnia 2010 r. Nr 1309 MONITOR POLSKI B DZIENNIK URZÊDOWY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 4 sierpnia 2010 r. Nr 1309 TREŒÆ: Poz.: SPRAWOZDANIA FINANSOWE: 7231 PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO Spółki z o.o. w Siemiatyczach...

Bardziej szczegółowo

Spalarnia tak, ale w innym mieście?

Spalarnia tak, ale w innym mieście? Ruszyła nowa strona internetowa Mieszkańcy sami Przez sześć najbliższych lat kluby Zagłębie Kuriera Miejskiego! zadecydują, na co Sosnowiec i Legia Warszawa będą ściśle ze sobą Pod adresem: www.kuriermiejski.com.pl

Bardziej szczegółowo

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Mi ro sław No wak, Ja cek Za jąc In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Wy daj ność sys te mów dys try bu cji

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo