Wyniki ewaluacji poddziałania i SPO WKP

Transkrypt

1 Agnieszka Rybińska Zastępca Prezesa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Wyniki ewaluacji poddziałania i SPO WKP września 2009 r.

2 O badaniu I etap ewaluacji działania 1.2 (2008 rok) Poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw Badanie realizowane przez PARP przy współpracy z Krajowym Stowarzyszeniem Funduszy Poręczeniowych. Badanie obejmowało dwa oddziałania: Dokapitalizowanie funduszy mikropoŝyczkowych Dokapitalizowanie funduszy poręczeń kredytowych Beneficjenci poddziałań: regionalne i lokalne fundusze mikro-poŝyczkowe regionalne i lokalne fundusze poręczeń kredytowych Ostateczni odbiorcy wsparcia: podmioty korzystające z usług funduszy: mikro-, małe przedsiębiorstwa (w przypadku funduszy poręczeniowych równieŝśrednie) wyniki badania PARP:

3 Cel badania Celem badania było uzyskanie wiedzy na temat wpływu dokapitalizowania z działania 1.2 SPO WKP na działalność funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych. Badaniem objęto dwie grupy funduszy: 1) Beneficjentów poddziałania i SPO WKP 2) Pozostałe fundusze fundusze, które nie skorzystały z dotacji SPOWKP Celem było poznanie opinii podmiotów niezaangaŝowanych, postronnych oraz moŝliwość odniesienia wyników beneficjentów do grupy porównawczej.

4 Przebieg badania Badanie objęło całą populacje funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych odpowiednio 70 oraz 53 podmioty. W badaniu wzięło udział: 59 funduszy poŝyczkowych 39 beneficjentów (100%) 20 innych funduszy (54%) 50 funduszy poręczeniowych 29 beneficjentów (100%) 21 innych funduszy (87%) Badanie zostało zrealizowane przez PARP w 2008 r. z wykorzystaniem techniki CAWI (Computer-Assisted Web Interviewing).

5 FUNDUSZE POśYCZKOWE Ocena efektów poddziałania SPO WKP

6 DZIAŁALNOŚĆ FUNDUSZY POśYCZKOWYCH

7 Struktura źródeł finansowania poŝyczek ze względu na zakres terytorialny programu pozostałe ogólnopolskie środki w łasne kredyty/poŝyczki środki otrzymane w ramach SPO WKP dotacje ze środków samorządow ych środki uzyskane w ramach TOR 10 inne (średnie wartości programów w zł)

8 Łączny kapitał funduszy poŝyczkowych w podziale na źródła finansowania (beneficjenci) ,5 mln zł mln zł ,9 mln zł środki w łasne środki otrzymane w ramach SPO WKP 20,3 mln zł dotacje ze środków samorządow ych 6,7 mln zł 5,8 mln zł środki uzyskane w ramach TOR 10 kredyty/poŝyczki inne

9 Parametry programów poŝyczkowych Fundusze dokapitalizowane w ramach SPO WKP realizowały w sumie 81 programów (73,6%). Beneficjenci poddziałania realizowali prawie 3 razy więcej programów niŝ fundusze, które nie skorzystały ze wsparcia SPO WKP. Biorąc pod uwagę wszystkie źródła finansowania, wartość przeciętnego programu realizowanego przez beneficjentów wynosiła ok. 6,15 mln zł, podczas gdy pozostałe fundusze wydawały średnio na program 2,7 mln zł czyli prawie trzykrotnie mniej od funduszy, które skorzystały z pomocy SPO WKP.

10 Parametry programów poŝyczkowych cd. Średnioroczna liczba wniosków, o przyznanie poŝyczek w okresie wahała się między 39 w roku 2005 a 71 w roku ,2 73,2 74,2 64,7 52, ,8 25, Beneficjenci Pozostałe fundusze Średnia liczba udzielanych finalnie poŝyczek wynosiła - w tych samych latach - 35 do 64 poŝyczek

11 Wartość udzielonych poŝyczek Łączna wartość udzielonych finalnie poŝyczek wśród beneficjentów zawierała się w przedziale od 1,6 mln zł do 3,4 mln zł. Pozostałe fundusze udzieliły zdecydowanie mniej poŝyczek, które opiewały na mniejsze wartości (od 560 tys. zł do 1,4 mln zł). Pozostałe fundusze

12 Dodatkowe usługi

13 Dodatkowe usługi w podziale na beneficjentów i pozostałe fundusze Beneficjenci Pozostałe fundusze Szkolenia inkubator poręczenia Kontakty gospodarcze Venture Capital Doradztwo

14 Fundusze poŝyczkowe a banki Wśród głównych atutów funduszy poŝyczkowych respondenci wskazywali: indywidualne podejście do klienta przyjmowanie poŝyczkobiorców, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą i nie posiadają historii kredytowej (start up) elastyczne formy zabezpieczenia poŝyczki prostsze i szybsze procedury łatwiejszy przekaz dla klienta.

15 FUNDUSZE POśYCZKOWE Opinie i oceny przedstawicieli funduszy poŝyczkowych

16 Poddziałanie SPO WKP w ocenie beneficjentów Spraw ność i szybkość procedur rozpatryw ania w niosków o płatność 3,15 Prostota i klarow ność dokumentacji 3,33 Średnia 3,59 Kryteria kw alifikow alności 3,66 Spraw ność i szybkość procedury oceny w niosku o dokapitalizow anie funduszu 3,84 Dostęp do informacji 3, Skala od 1 do 5

17 Oceny poddziałania SPO WKP wg przynaleŝności do KSU 4,5 4 3,5 3 4,12 3,72 3,78 3,88 3,57 3,72 3,52 3,11 3,01 3,24 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Dostęp do informacji Sprawność i szybkość procedury oceny wniosku o dokapitalizowanie funduszu Kryteria kwalifikowalności Prostota i klarowność dokumentacji Sprawność i szybkość procedur rozpatrywania wniosków o płatność Fundusze nienaleŝące do KSU Fundusze naleŝące do KSU

18 Poddziałanie SPO WKP w ocenie pozostałych funduszy Prostota i klarow ność dokumentacji 3 Kryteria kw alifikow alności 2,57 Średnia 2,7 Dostęp do informacji 2,57 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 Skala od 1 do 5

19 Opinie i oceny beneficjentów Czy efekty udziału funduszu w SPO WKP w arte były poniesionych nakładów? (TAK) 97,40% Czy zasady udzielania w sparcia były dostosow ane do potrzeb i charakteru działalności Państw a instytucji? (TAK) 97,40% Czy zasady udzielania w sparcia SPO WKP były dostosow ane do potrzeb polskiego sektora MSP? (TAK) 84,60% Czy zakres podmiotow y w sparcia ze środków SPO WKP odpow iada społecznoekonomicznym potrzebom regionu? (TAK) 92,30%

20 Opinie i oceny beneficjentów Co naleŝałoby zmienić, aby zasady lepiej pasowały do potrzeb sektora MSP? Dopuszczenie wyŝszych kwot jednej poŝyczki dla przedsiębiorstw PrzedłuŜenie moŝliwego okresu spłaty poŝyczki 15,4% W przypadku poŝyczek skierowanych do start-up uwzględnienie większego ryzyka funduszy Efekty niespodziewane podczas realizacji projektu Konieczność utrzymania płynności akcji poŝyczkowej ze środków własnych z powodu opóźnień w wypłatach transz dotacji Zawieszenie przyjmowania wniosków o poŝyczki w oczekiwaniu na dotacje Trudności w zabezpieczeniu poŝyczek Trudności w dotarciu do odbiorców poŝyczek 12,8%

21 Opinie i oceny beneficjentów Czynniki mogące mieć negatywny wpływ na efekty końcowe projektu Zmieniające się akty prawne dotyczące programu SPO WKP Długie okresy oczekiwania na płatność 15,4% Długo trwająca weryfikacja dokumentacji załączonej do wniosku o płatność Opinie pozostałych funduszy Powody nieskorzystania z dotacji SPO WKP Przyczyny finansowe brak środków na wymagany wkład własny (30% kosztów kwalifikowanych projektu) Niespełnienie wymogów formalnych

22 Plany na przyszłość w zakresie rozwoju działalności funduszy 92,9% funduszy poŝyczkowych planuje podnieść wartość kapitału funduszu; 66,1% poszerzyć krąg odbiorców; 51,8% zatrudnić nowych pracowników; 50% poszerzyć zakres swojej działalności; 35,7% rozszerzyć terytorialny obszar działalności; 8,9% zmienić siedzibę funduszu; 3,6% zmniejszyć zatrudnienie; 1,8% zmniejszyć wartości kapitału funduszu; 1,8% zawęzić zakres świadczonych usług. Prawie połowa funduszy planuje zatem dodatkowo poszerzyć zakres działalności i zakres terytorialny oraz zatrudnić nowych pracowników. Tylko jeden fundusz zamierza zawęzić zakres świadczonych usług oraz zmniejszyć wartość kapitału.

23 Plany na przyszłość beneficjentów i pozostałych funduszy (%) Zmiana siedziby Podniesienie w artości kapitału Zaw ęŝenie zakresu św iadczonych usług Zmniejszenie zatrudnienia Poszerzenie kręgu odbiorców Zmniejszenie w artości kapitału Poszerzenie zakresu terytorialnego Poszerzenie zakresu działalności Zatrudnienie now ych pracow ników Beneficjenci Pozostałe fundusze

24 FUNDUSZE PORĘCZENIOWE Ocena efektów poddziałania SPO WKP

25 DZIAŁALNOŚĆ FUNUDSZY PORĘCZENIOWYCH

26 Pozostałe fundusze Struktura finansowania beneficjentów poddziałania SPO WKP i pozostałych funduszy

27 Kapitał poręczycielski Średnie wartości kapitału poręczycielskiego w danym roku wśród beneficjentów poddziałania SPO WKP i innych funduszy (w zł) , , , , , , , , Beneficjenci Pozostałe fundusze

28 Parametry udzielanych poręczeń Wzrost średniej wartości udzielanych poręczeń w 2004 r. 12 mln zł, 2007 r. 55 mln zł Wzrost średniej liczby przedsiębiorstw, które uzyskiwały poręczenia w danym roku w ramach jednego funduszu w 2004 r. 33 firmy, 2007 r. 94 firmy Wzrost średniej łącznej wartości poręczonych kredytów w 2004 r. 6 mln, w 2007 r. 23 mln zł

29 Parametry udzielanych poręczeń Średnia liczba udzielonych w danym roku poręczeń ,8 138,2 92,3 64,2 14,5 17,3 20,3 21, Beneficjenci Pozostałe fundusze

30 Parametry udzielanych poręczeń Średnia wartość udzielonych w danym roku poręczeń , , , , , , , , Beneficjenci Pozostałe fundusze

31 Parametry udzielanych poręczeń Średnia liczba przedsiębiorstw, które uzyskały poręczenie w danym roku , ,2 47,1 12,9 16,2 18,5 18, Beneficjenci Pozostałe fundusze

32 Dodatkowe usługi

33 Dodatkowe usługi Kontakty gospodarcze 1 5 PoŜyczki 6 8 Inkubator 2 6 Venture Capital 1 1 Szkolenia 7 9 Doradztwo Pozostałe fundusze Beneficjenci

34 FUNDUSZE PORĘCZENIOWE Opinie i oceny przedstawicieli funduszy poręczeń kredytowych

35 Poddziałanie w ocenach beneficjentów Sprawność i szybkość procedur rozpatrywania wniosków o płatność Prostota i klarowność dokumentacji 3,25 3,64 Średnia 3,73 Kryteria kwalifikowalności 3,82 Sprawność i szybkość procedury oceny wniosku o dekapitalizowanie funduszu 4,03 Dostęp do informacji 3, (na skali od 1 do 5)

36 Opinie i oceny beneficjentów i innych funduszy 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,92 3,82 2,14 Dostęp do informacji 3,21 Kryteria kwalifikowalności 3,25 2,86 Prostota i klarowność dokumentacji Beneficjenci Pozostałe fundusze Średnia dla pozostałych funduszy 2,73

37 Opinie i oceny beneficjentów Czynniki, które mogły mieć negatywny wpływ na efekty końcowe projektów (wystąpiły w przypadku 25% funduszy) nieprecyzyjne zapisy dokumentacji projektowej, dotyczące zwłaszcza zasad rozliczania dotacji niejasne i zmienne zasady absorbcji i rozliczania środków niestabilne otoczenie legislacyjne, tj. zmieniające się akty prawne dotyczące programu SPO WKP niski poziom aktywności banków współpracujących z funduszem w zakresie dystrybucji poręczeń kredytowych pozyskanie niedostatecznej liczby banków, które mogły i chciały współpracować z funduszami poręczeniowymi centralizacja: podejmowanie decyzji na szczeblu regionalnym, centralnym

38 Opinie i oceny beneficjentów Efekty niespodziewane podczas realizacji projektu 7,1% na etapie przygotowania wniosku zbyt ostroŝnie ocenił zapotrzebowanie na te środki. Efekt, to realizacja programu na poziomie 254% wystąpienie wewnętrznej konkurencji pomiędzy funduszami poręczeniowymi, które w celu wykonania umowy z PARP zdecydowanie obniŝyły pobierane prowizje za poręczenia.

39 Opinie i oceny pozostałych funduszy Ponad połowa funduszy, które nie skorzystały z dotacji rozwaŝała udział w programie Najczęstsze powody nieskorzystania: Nie spełnianie wymogów formalnych Brak środków na wymagany wkład własny (20% kosztów kwalifikowanych projektu) Specyfika regionalna, zbyt duŝa konkurencja na rynku funduszy poręczeniowych

40 Ocena współpracy z funduszami poŝyczkowymi Ponad połowa funduszy poręczeniowych (58%) współpracuje z funduszami poŝyczkowymi W większości przypadków jest to współpraca z jednym funduszem lub dwoma (64%) dostatecznie 7% mierna 7% celująca 3% dobra 38% bardzo dobra 45%

41 Ocena współpracy z funduszami poŝyczkowymi Aby współpraca się polepszyła fundusze poręczeniowe wskazywały potrzebę wprowadzenia kilku zmian, m.in: 7% dostosowanie metodologii oceny wniosków przez fundusze poŝyczkowe do minimalnych wymagań funduszy poręczeniowych w tym zakresie, usprawnienie przepływu informacji pomiędzy funduszami poŝyczkowymi i poręczeniowymi.

42 PODSUMOWANIE Ocena efektów poddziałania i SPO WKP

43 Opinie funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych Czy efekty udziału funduszu w SPO WKP w arte były poniesionych nakładów? (TAK) 97,40% 100% Czy zasady udzielania w sparcia były dostosow ane do potrzeb i charakteru działalności Państw a instytucji? (TAK) 97,40% 100% Czy zasady udzielania w sparcia 1.2.1/1.2.2 SPO WKP były dostosow ane do potrzeb polskiego sektora MSP? (TAK) 84,60% 96,40% Czy zakres podmiotow y w sparcia ze środków 1.2.1/1.2.2 SPO WKP odpow iada społecznoekonomicznym potrzebom regionu? (TAK) 92,30% 100% Fundusze poŝyczkowe Fundusze poręczeniowe

44 Oceny funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych Dostęp do informacji 3,97 3,92 Spraw ność i szybkość procedury oceny w niosku o dokapitalizow anie funduszu Kryteria kw alifikow alności 3,84 4,03 3,66 3,82 Prostota i klarow ność dokumentacji Spraw ność i szybkość procedur rozpatryw ania w niosków o płatność 3,33 3,25 3,15 3,64 Fundusze poŝyczkow e Fundusze poręczeniow e Ocena w skali od 1 do 5

45 Ocena współpracy z PARP Fundusze poŝyczkowe Fundusze poręczeniowe % 20% 40% 60% 80% 100% mierna dostateczna dobra bardzo dobra celująca Ocena w skali od 1 do 6

46 EFEKTY WSPARCIA SPO WKP WŚRÓD KLIENTÓW FUNDUSZY

47 Perspektywa na przyszłość Aktualnie na zlecenie Instytucji Zarządzającej SPOWKP realizowany jest II etap ewaluacji działania 1.2: Ewaluacja trafności interwencji i efektów realizacji działania 1.2 SPO-WKP (w szczególności wpływ interwencji na MSP) Badanie wśród firm korzystających z usług funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych Wyniki ewaluacji ukaŝą się na przełomie 2009 i 2010 r.

48 Dane o klientach funduszy We wszystkich rodzajach informacji przewaŝa dokumentacja papierowa od 62% do 80% funduszy posiada w tej formie informacje o przedsiębiorstwach Drugą, najbardziej rozpowszechnioną formą gromadzenia danych o firmach jest arkusz kalkulacyjnych typu Excel średnio 32% (fundusze poręczeniowe), 34% (fundusze poŝyczkowe) Formę mieszaną stosuje średnio 30% funduszy, a relacyjne bazy danych typu Access 14% (fundusze poręczeniowe), 26% (fundusze poŝyczkowe)

49 Dane o klientach funduszy Największe braki występują w poniŝszych kategoriach danych: Adres Osoba reprezentująca firmę z KRS Osoba kontaktowa Sektor działalności przedsiębiorstwa

50 Informacje o metodologii pomiaru nowych miejsc pracy Sposób ewidencji rezultatów działalności funduszy tj. informacja o liczbie nowych miejsc pracy stworzonych dzięki udzielanym poŝyczkom/poręczeniom, jest bardzo zróŝnicowany. W przypadku większości funduszy, dane na temat wskaźników zatrudnienia pochodzą głównie z wniosków, z dokumentacji złoŝonej przez poŝyczkobiorcę bądź teŝ z druków ZUS. Część funduszy (około 20%) wprowadza własne metody ewidencjonowania, które dostosowane są do specyfiki działalności danego funduszu. Część weryfikuje te dane poprzez wizyty monitorujące, ankiety telefoniczne, analizę dokumentacji firmy (zaświadczenia ZUS DRA).

51 Dziękuję za uwagę! PEŁNE WYNIKI EWALUACJI NA STRONIE PARP: