Jak poznawaliśmy. Marek Stęślicki. Instytut Astronomiczny UWr

Transkrypt

1 Jak poznawaliśmy Wszechświat Marek Stęślicki Instytut Astronomiczny UWr

2 Fot. Babak Tafreshi Prehistoria

3 Fot. Josch Hambsch Prehistoria Czas ekspozycji - 11h

4 Prehistoria Fot. Justin Quinnell Ruch roczny Słońca na sferze niebieskiej Clifton Suspension Bridge

5 Gwiazdy błądzące Uran Fot. Tunc Tezel Mars Ruch wsteczny Marsa

6 Gnomon

7 Fot. Pete Strasser Stonehenge

8 Stonehenge 3100 p.n.e. Wschód Słońca w dniu przesilenia letniego 2100 p.n.e p.n.e.

9 New Grange około 3000 lat p. n. e. Wschód Słońca w dniu przesilenia zimowego

10 Astronomia Babilońska Zodiak, około V w p.n.e. Zodiak w synagodze Beit Alpha, Izrael około VI w n. e. Około 500 r. p.n.e. w astronomii babilońskiej pojawiły się modele matematyczne, które umożliwiały obliczanie - na podstawie opracowanych algorytmów i przy użyciu kilku wyznaczonych parametrów czasu występowania ważnych zjawisk astronomicznych: nowiu i pełni Księżyca, zaćmień, okresów widoczności planet, ich opozycji i stanowisk.

11 Astronomia Grecka Piewsze modele geometryczne Platon (ok ): ruchy ciał niebieskich są jednostajne i kołowe, i za pomocą tylko tego rodzaju ruchów oraz ich złożenia opisaują obserwowane zachowanie planet Eudoksos z Knidos (ok. 400-ok. 347 p.n.e.): Model świata w postaci współśrodkowych sfer. W modelu tym każda planeta była unoszona przez jedną lub kilka sfer, wirujących ze stałą prędkością wokół Ziemi, która tkwiła w miejscu ich wspólnego środka. Sfery obracały się wokół osi mających różne bieguny i były ze sobą połączone, tak że ruch sfery zewnętrznej przenosił się na sferę wewnętrzną. (26 sfer) Arystoteles ( p.n.e.) - 55 sfer

12 Model Apoloniosza Apoloniusz z Pergi (ok. 262-ok. 190 p.n.e.) Korzystając z modeli Apoloniusza wyznaczył paranetry orbit Słońca i Księżyca Odkrył zjawisko precesji Hipparch (II w. p.n.e.)

13 Precesja P = lat biegun niebieski kie ru biegun ekliptyczny ne kd og dy az wi Po ne l ar j ekliptyka Słońce równik niebeski biegun ekliptyczny

14 Klaudiusz Ptolemeusz Saturn Jowisz Mars Słońce Ziemia Klaudiusz Ptolemeusz, II w. n.e. Wenus Księżyc Merkury ruch wsteczy Marsa Mars Almagest łacińska kopia, XII w.

15 Ptolemeusz epicykl deferent ekwant

16 Mikołaj Kopernik De revolutionibus, 1543

17 Tycho Brache Paralaksa Tycho Brache ( ) Ziemia jest nieruchomym względem innych ciałem centralnym (wirującym wokół własnej osi), wokół niej krążyły Księżyc i Słońce, zaś wokół Słońca krążyły pozostałe planety: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn.

18 Johannes Kepler Johannes Kepler ( ) Astronoimia Nova, 1605

19 Teleskop Galileusza Galileo Galilei ( )

20

21 Gwiazdy Medycejskie Galileo Galilei Sidereus Nuncius (1610)

22 Fazy Wenus Galileo Galilei Il saggiatore (1623) Fazy Wenus, obserwatorium w Białkowie

23 Droga Mleczna Droga Mleczna składa się z bardzo dużej ilości gwiazd

24 Isaac Newton F=G m1 m2 r2 sir Isaac Newton 5 czerwca roku 1686 ukazuje się Philosophiae Naturalis Principia Mathematica Prawa Keplera zostają uzasadnione fizycznie. Od tego momentu następuje gwałtowny rozwój metod analitycznych służących również badaniu ruchu planet i innych obiektów w Układzie Słonecznym

25 Isaac Newton sir Isaac Newton aberracja chromatyczna

26 Odkrycie Urana 1781 Friedrich Wilhelm Herschel ( ) Sir William Herschel dostrzegł Uran 13 marca 1781 roku uznał go za kometę, swoje odkrycie ogłosił 26 kwietnia Początkowo nazwał obiekt Georgium Sidus (Gwiazda Jerzego).

27 Odkrycie Neptuna 1846 Obliczenia teoretyczne: John Couch Adams Urbain Le Verrier Berlińskie obserwatorium Johann Gottfried Galle

28 Katalog Messiera Katalog opublikowany w 1771 roku zawierał 110 obiektów (od M1 do M110) M3 M1 M16 Charles Messier ( ) M27 M33 źródło zdjęć NASA/ESA

29 Mgławice Spiralne M31 (ES0) M33 (ES0)

30 Edwin Hubble jasność jasność Cefeidy time okres zmian blasku Edwin Hubble ( ) M100 źródło: NASA

31 HST Został wyniesiony na orbitę przez prom kosmiczny Discovery 24 kwietnia 1990 roku. Średnica zwierciadła = 2,4 m

32 Wszechświat jest pełen galaktyk źródło: NASA

33 Wielkie teleskopy Yerkes Observatory 1897 r. Największy refraktor na świecie 102 cm

34 Optyka aktywna i adaptatywna NTT (New Technology Telescope) 3.6 m, La Silla (Chile)

35 VLT VLT (Very Large Telescope), 8.2 m Paranal Observatory Cerro Paranal (Chile) 2635 m.n.p.m.

36 SALT SALT, 10.5 m, South African Astronomical Observatory płaskowyż Karoo, 370 km na północ od Cape Town. Obserwatorium znajduje się na wysokości 1759 m n.p.m.

37 Przyszłość 42 m E-ELT (Extremely Large Telescope) w budowie projekt europejski

38