Henryk Bylka Julian Skiba Opłaty za odprowadzanie wód opadowych

Transkrypt

1 Henryk Bylka Julian Skiba Opłaty za odprowadzanie wód opadowych Problemy z rozliczaniem wód opadowych w miastach

2

3

4 Przedmiot i zakres tematyczny Przedmiotem referatu są uwarunkowania organizacyjne, prawne i ekonomiczne, związane z pobieraniem opłat za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych. U w arunkow ania organizacyjno -praw ne Ogólne zasady stanow ienia taryf Taryfy za odprow adzanie w ód opadow ych W yposażenie terenów m ieszkalnictw a w sieć kanalizacji deszczow ej U w arunkow ania ekonom iczne zw iązane z opłatam i za odprow adzanie w ód opadow ych.

5 Kanalizacja deszczowa służy przede wszystkim do odwodnienia ulic. Jest elementem pasa drogowego, częścią urządzeń stanowiących wyposażenie ulicy. Należy do właściciela ulicy. Powinna także odprowadzać ścieki z posesji Z arządy D róg zarządzają ulicą, pełniąc funkcję w łaściciela drogi: - Program ują i planują rozw ój i m odernizację, - F inansują eksploatację, budowę i m odernizacje z środków budżetow ych, - M ogą pobierać opłaty za użytkow anie(n.p.za parkow anie,zajęcie pasa ulicy dla um ieszczenia urządzeń w od-kan.) także za korzystanie z kanalizacji stanow iącej elem ent drogi.

6 Potencjalne podstawy prawne stanowienia opłat 1.Praw o drogow e zasady korzystania z dróg, 2. U staw a o gospodarce kom unalnej -w drodze uchw ały rady gm iny. ( art. 4 ustaw y, dotyczący sposobu ustalania cen i opłat za usługi kom unalne oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek sam orządu terytorialnego. 3.U staw a o zbiorow ym zaopatrzeniu w w odę i zbiorow ym odprow adzaniu ścieków. 4. Praw o ochrony środow iska

7 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dn.26 września 2011r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok Tabela D Jednostkow e staw ki opłat za 1 m 2 pow ierzchni zanieczyszczonych o trw ałej naw ierzchni, z których są w prow adzane do w ód lub do ziem i w ody opadow e lub roztopow e,ujęte w otw arte lub zam knięte system y kanalizacyjne, z w yjątkiem kanalizacji ogólnospław nej

8 W W rozporządzeniu w yodrębniono 5 typów pow ierzchni D la terenów przem ysłu i baz transportow ych 0.27 zł/m 2 /rok. Inne cztery rodzaje terenów,w granicach od ,068zł/ m 2 /rok Poziom potencjalnej staw ki m aksym alnej ustalono w ustaw ie na 3.41 zł/m 2 /rok.. O O płaty te są odprow adzane do w ojew ódzkich organów zajm ujących się ochroną środow iska. O płaty nie uiszcza się, jeżeli eli jej roczna w ysokość nie jest w iększa od 400 zł.

9 Opłaty RFN K orzystający z kanalizacji w opłacie pokryw ają koszty budow y, am ortyzacji i utrzym ania urządzeń. Poziom opłat w N iem czech, zachęca właścicieli nieruchom ości do podejm ow ania inw estycji których celem jest w ykorzystyw anie w ody deszczow ej do celów gospodarczych oraz odprow adzania w ód deszczow ych do gruntu

10 Ogólne zasady stanowienia taryf za zbiorowe odprowadzanie ścieków K oszty poniesione, stanow iące składniki niezbędnych przychodów w roku obrachunkow ym oraz planow ane niezbędne przychody w roku obow iązyw ania taryf W niosek o zatw ierdzenie taryf (75 dni) W eryfikacja w niosku Z atw ierdzanie taryf Taryfy niezatw ierdzone

11 Problemy organizacyjne Podm iot św iadczący usługi zw iązane z odprow adzaniem ścieków deszczow ych do kanalizacji deszczow ej, z ulicy a także z pow ierzchni zanieczyszczonej na terenie posesji przy ulicy, jest w św ietle zapisów ustaw y przedsiębiorstw em w odociągow o- kanalizacyjnym. W przypadku, gdy nie jest to gm inny zakład lub jednostka budżetow a, pow inien od gm innego regulatora uzyskać zezw olenie na prow adzenie takiej działalności w zakresie zbiorow ego odprow adzania ścieków i prow adzić tę działalność zgodnie z przepisam i ustaw y w odociągow e.

12 Z asady prow adzenia przez niego takich usług w inny być określone w zatw ierdzanym przez gm inę regulam inie dostarczania w ody i odprow adzania ścieków. Podstawą stanow ienia taryf pow inny być w ieloletnie plany m odernizacji i rozw oju. Poza zakresem tej działalności podm iot ten m oże św iadczyć usługi polegające na odprow adzaniu do kanalizacji deszczow ej w ód opadow ych z dachu i innych pow ierzchni niezanieczyszczonych. Jeżeli podm iotem tym jest zarząd ulicy, to pow staje pytanie, czy prow adząc działalno alność zw iązan i zaną z eksploatacją ulicy, w tym kanalizacji deszczow ej oraz odprow adzając ścieki deszczow e z posesji, podlega regulacjom ustaw y w zakresie odprow adzania ścieków z ulicy?

13 Problemy prawne W przepisach ustaw y Praw o ochrony środow iska [4], w art.3, pkt.38 do ściek cieków zaliczono w ody opadow e lub roztopow e, ujęte w system y kanalizacyjne, pochodzące z pow ierzchni zanieczyszczonych, w tym z centrów m iast, terenów przem ysłow ych i składow ych, baz transportow ych oraz dróg i parkingów o trw ałej naw ierzchni. Z apis ten rodzi pytanie o to czy pow ierzchnie dachów,które nie znajdują się na pow ierzchni ziem i m ożna zaliczyć do pow ierzchni zanieczyszczonych o trw ałej naw ierzchni, a tym sam ym, czy w ody opadow e i roztopow e spływ ające z tych naw ierzchni m ożna uznać za ścieki.

14 W rozstrzygnięciu Sądu A pelacyjnego w Poznaniu, przytaczanym w publikacji z 2009r., pow ierzchnie dachów zaliczono do pow ierzchni trw ałych. Także w opinii U rzędu O chrony K onsum entów i K onkurencji, w ydanej przed 2009r. stw ierdzono, że dach m ieści się niewątpliw ie w kategorii naw ierzchnia zanieczyszczona o trw ałej naw ierzchni. N ie negow ano m ożliw ości naliczania ilości ścieków z danych o pow ierzchni Z auw ażono m ożliw ość w prow adzania odrębnej opłaty za w ody opadow e z dachu, stanow ionej w drodze uchw ały rady gm iny. Jako podstawę praw ną takiego rozw iązania w skazano na art. 4 ustaw y o gospodarce kom unalnej,

15 W późniejszym orzeczeniu N SA zapisano,że ustaw odaw ca używ ając pojęcia pow ierzchnie zanieczyszczone w iązał je z terenam i, czyli pow ierzchnią ziem i, co w konsekw encji nie pozw ala naliczać opłat atę za w ody odprow adzane z pow ierzchni dachów. W U staw ie, będącej aktem praw a w yższego rzędu, nie w skazano jednostki pow ierzchni jako m iary ilości usług. W rozporządzeniu w yraźnie w skazano, że w taryfie za w ody opadow e ustala się cenę za m 2 kw adratow y.

16 W e orzeczeniu w spom nianym w cześniej w yraźnie potw ierdzono, że zapis z rozporządzenia dopuszczający m ożliw ość obliczenia ceny za odprow adzane ścieki, z w ykorzystaniem jednostki m iary pow ierzchni zanieczyszczonej jest niekonstytucyjny, poniew aż w ykracza poza treść delegacji zapisanej w ustaw ie. Ponadto w yraźnie zaznaczono, że kalkulow anie ilości ścieków na podstaw ie danych o pow ierzchni odw adnianej, także nie jest zgodne z przepisam i praw a.

17 Inne uwagi dotyczące stanowienia taryf za odprowadzanie wód opadowych Z posesji do kanalizacji deszczow ej spływ ają nie tylko w ody z pow ierzchni utw ardzonych, także w ody z dachu. M ogą spływ ać pow ierzchniow o z posesji na ulicę. Z arów no w yodrębnienie grup odbiorców jak i alokacja kosztów w ym agają inform acji dotyczących rodzaju naw ierzchni terenu, stąd stanow iący opłatę w inno się dysponow ać bazą danych o system ie kanalizacji deszczow ej i pow ierzchniach odw adnianych, którą m ożna opracow ać z w ykorzystaniem system u inform acji przestrzennej G IS

18 U stalenie części niezbędnych przychodów, a także sposób alokacji, na w szystkich użytkow ników kanalizacji deszczow ej zw iązanych z nim i kosztów jest zadaniem trudnym. Z e w zględu na długoletnie zaniedbania stanu technicznego kanalizacji deszczow ej, koniecznym jest ponoszenie dodatkow ych nakład adów. zarząd dróg realizujący, lub zlecając operatorow i zadania zw iązane z eksploatacją, m oże nadm iernie obciążać kosztam i inne podm ioty podłączone do kanalizacji deszczow ej

19 N aturalnym efektem takich inw estycji, podobnie jak inw estycji zw iązanych z m elioracjam i m iejskim i, jest zw iększenie w artości działek budow lanych. O O ptym alne sposoby odprow adzania w ód deszczow y w inny być przedm iotem ustaleń w Studium uw arunkow ań i kierunków zagospodarow ania przestrzennego oraz w m iejscow ych planach zagospodarow ania. Brak takich planów nie pozw ala uzyskać optym alnych rozw iązań inw estycji planow anych w ram ach m odernizacji i rozw oju terenów.

20 P o s u m o w anie O bow iązujące zasady ustalania opłat nie m otyw ują odbiorców usług do racjonalnego korzystania z usług ( retencji w ód opadow ych) Praktycznie trudno koszty m odernizacji i rozw oju urządzeń służących do odprow adzania w ód deszczow ych uw zględniać w kalkulacji taryf. Celow ym jest w spółfinansow anie inw estycji zw iązanych z odprow adzaniem w ód opadow ych, na now ych terenach, przez właścicieli nieruchom ości oraz gm inę,z środków przeznacza na zagospodarow anie terenów.

21 W skaźniki obciążenia sieci kanalizacji deszczow ej Z abudow a w olnostojąca: - pow ierzchnia działki m 2 - długość działki w zdłuż ulicy 30 m - ilość m ieszkańców - 4 m k - długość przew odu kanalizacji deszczow ej na 1 m k 7,5 m b/m k - pow ierzchnia utw ardzona z dachem 180 m 2 6 m 2 / m b

22 Intensyw na zabudow a jednorodzinna

23 W skaźniki obciążenia sieci kanalizacji deszczow ej Z abudow a szeregow a: - pow ierzchnia działki m 2 - długość działki w zdłuż ulicy 6 m - ilość m ieszkańców - 4 m k - długość przew odu kanalizacji deszczow ej na 1 m k 1,5 m b/m k - pow ierzchnia utw ardzona z dachem 100 m 2 16,7 m 2 / m b

24 W skaźniki obciążenia sieci kanalizacji deszczow ej Z abudow a w ielorodzinna: - pow ierzchnia działki m 2 - długość działki w zdłuż ulicy 40 m - ilość m ieszkańców m ieszkań po 2 m k - długość przew odu kanalizacji deszczow ej na 1 m k 0,13 m b/m k - pow ierzchnia utw ardzona z dachem 4800 m m 2 / m b

25 Porów nanie w skaźnik ników obciążenia sieci kanalizacji deszczow ej - zabudow a w olnostojąca: 7,6 m b/1 m k; 6,0 m 2 / m b -zabudow a szeregow a: 1,50 m b/1 m k; 16,7 m 2 / m b zabudow a w ielorodzinna : 0,13 m b/1 m k; 120 m 2 /m b

26 M iesięczne koszty odm ajatkow e na 1 m 2 zabudow a w olnostojąca - 0,45 zł/m 2 /m c zabudow a szeregow a - 0,16 zł/m 2 /m c zabudow a w ielorodzinna 0,02 zł/m 2 /m c

27 Przykładow e staw ki opłat z taryf cena za m 2 pow ierzchni odw adnianej na m iesiąc była kalkulow ana najczęściej na poziom ie bliskim około 0.1zł/m 2 /m c. N ajw iększa w artość nie przekraczała 0.20 zł/ m 2 /m c

28 Wnioski i uwagi końcowe G m iny, nie posiadają program u, lub choćby koncepcji zarządzania spływ em w ód opadow ych. O dprow adzanie tych w ód kanalizacją deszczową nie zaw sze jest rozw iązaniem optym alnym, zarów no ze w zględu na kryteria ekonom iczne, jak i ekologiczne. Z a jedne z w ażniejszych, w zarządzaniu spływ em w ód deszczow ych, pow inno się uznać kryteria ekologiczne.

29 R egulacje praw ne dotyczące zasad stanow ienia taryf za odprow adzanie w ód opadow ych nie uw zględniaj dniają specyfiki zarządzania i finansow ania układów N ależy opracow ać now e zasady zarządzania spływ em w ód deszczow ych z terenów zurbanizow anych, a w szczególności urządzeniam i kanalizacji deszczow ej, a także kanalizacją ogólnospław ną.

30 1 m sieci kanalizacji deszczow ej na terenach z intensyw ną zabudową w ielorodzinną m oże odw adniać teren o pow ierzchni ponad 4.4 razy w iększy od tego jaki odw adnia odcinek o takiej sam ej długości na terenie z w olnostojącym i budynkam i jednorodzinnej i około 1.7 razy w iększy na terenie intensyw nej zabudow y jednorodzinnej. W inno się te różnice w kalkulacji uw zględnia dniać, bo przepisy na to pozw alają.

31 A nalizow ane przykładow e taryfy zaw ierały cenę za m 2 pow ierzchni odw adnianej. N a ogół nie w yodrębniano taryfow ych grup odbiorców, albo w yodrębniano grupy taryfow e w zależności od rodzaju odw adnianej pow ierzchni. D la takiego sposobu w yodrębniania grup taryfow ych trudno ustalić praw idłow e w spółczynniki alokacji kosztów. N ie różnicuje się grup taryfow ych ze w zględu na inne kryteria

32 Przy poziom ie opłat najczęściej w ystępującym w obow iązujących taryfach, dla właściciela posesji, a także drogi, zw ykle najtańszym sposobem zagospodarow ania w ód opadow ych jest odprow adzanie ich do kanalizacji deszczow ej. Z tych pow odów na polskim rynku trudno sprzedają się urządzenia, które służą do zagospodarow ania w ód opadow ych.

33 Podstaw ow ym w arunkiem prow adzenia rozliczeń za odprow adzanie w ód opadow ych pow inien pow inno być posiadanie system u inform acji przestrzennej G IS,z aktualnym i danym i o terenie. W arunek ten jest tak sam o istotny jak w yposażenie przyłączy w w odom ierze w przypadku dostarczania w ody.

34 D Z IĘK U JE M Y Z A U W A GĘ

35

36

37

38 R oczne koszty odm ajątkow e na 1 m k Z ałożenia: - koszt budow y 1m b kanalizacji o Ø 0,3 m to ok 500 zł - koszt am ortyzacji 4,5 % + 2% podatek od nieruchom ości - roczna opłata za w odę i ścieki dla 1 m k to ok 400 zł K oszty roczne: - zabudow a w olnostojąca 247 zł to 62% opłaty za w odę - zabudow a szeregow a 49 zł to 12% opłaty za w odę - zabudow a w ielorodzinna 4 zł to 1 % opłaty za w odę